Научная статья на тему 'ОПЕРАЦИЯДАН КЕЙІНГІ ВЕНТРАЛДЫ ЖАРЫҚТЫҢ АЛДЫН АЛУ'

ОПЕРАЦИЯДАН КЕЙІНГІ ВЕНТРАЛДЫ ЖАРЫҚТЫҢ АЛДЫН АЛУ Текст научной статьи по специальности «Медицинские науки и общественное здравоохранение»

CC BY
7
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
вентральді жарық / операция / асқыну. / вентральный грыжа / операция / осложнения.

Аннотация научной статьи по медицинским наукам и общественному здравоохранению, автор научной работы — Ешмуханбетова Гулназ Абилаевна, Джумабеков Ауесхан Тулегенович, Жарменов Самат Мадиханович

Жылдан жылға іш қуысының әртүрлі ауруларына арналған хирургиялық араласу саны артып келеді, бұл операциядан кейінгі және қайталанатын жарықтары бар науқастардың көбеюіне және санының өсуіне алып келеді. Статистикаға сәйкес, барлық лапаротомиялардың 2-15% ы операциядан кейінгі вентралды жарықтың дамуымен қиындайды. Қайталанудың көп болуының негізгі себептері-іштің алдыңғы қабырғасының тіндерінің айқын кернеуі, тігіс сызығы бойынша микроциркуляцияның бұзылуына әкелетін құрсақішілік қысымның жоғарылауы, сондай-ақ операциядан кейінгі жараның іріңді асқынулары [1]. Операциядан кейінгі вентральды жарық белсенді хирургиялық тактиканы қажет ететін асқынулардың тұрақты ұлғаюына және одан әрі дамуына бейім. Операциядан кейінгі өлім-жітім 312% ға дейін өзгереді, 60 жастан асқан науқастарда 16-20% жетеді. 18-67% операциядан кейінгі жарықтың қайталануы қайталама операцияларды қажет етеді [2]. Науқастардағы операциядан кейінгі өлім-жітім үлкен және алып жарықтар кезінде 3-7% құрайды, ал жедел операциядан кейін ол көрсеткіш 21% жетеді Аутопластикалық әдістер әрдайым кең жарық ақауын жоюға мүмкіндік бермейді, сонымен қатар операциядан кейінгі ерте кезеңде іш қуысы қысымының жоғарылауына байланысты тыныс алу-қан айналымы бұзылыстарының пайда болуына байланысты [3]. Операциядан кейінгі вентралды жарық проблемасы экономикалық болып табылады, өйткені ол көп уақыт пен материалдық шығындарды қажет етеді. Осылайша, операциядан кейінгі вентралды жарық медициналық проблема ғана емес, сонымен қатар әлеуметтік – экономикалық проблема, сондықтан да бұл ауру іздеуді және осы асқынудың алдын алу әдістерін әзірлеуді талап етеді [4].

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по медицинским наукам и общественному здравоохранению , автор научной работы — Ешмуханбетова Гулназ Абилаевна, Джумабеков Ауесхан Тулегенович, Жарменов Самат Мадиханович

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ПРОФИЛАКТИКА ПОСЛЕОПЕРАЦИОННОЙ ВЕНТРАЛЬНОЙ ГРЫЖИ

Из года в год увеличивается количество хирургических вмешательств по поводу различных заболеваний органов брюшной полости, что приводит к росту и числа пациентов с послеоперационными и рецидивными грыжами. По статистическим данным, от 2 до 15 % всех лапаротомий осложняются развитием послеоперационных вентральных грыж. Основными причинами большого количества рецидивов является выраженное натяжение тканей передней брюшной стенки, высокое внутрибрюшное давление, приводящее к нарушению микроциркуляции по линии шва, а также гнойные послеоперационные раневые осложнения. Послеоперационная вентральная грыжа имеет тенденцию к постоянному увеличению и дальнейшему развитию осложнений, требующих активной хирургической тактики. Послеоперационная смертность варьируется от 3 до 12%, достигая 16-20% у пациентов старше 60 лет. 18-67% рецидивов послеоперационной грыжи требуют повторных операций. Послеоперационная смертность у больных составляет 3-7% при больших и гигантских грыжах, а после экстренной операции она достигает 21% Аутопластические методы не всегда позволяют устранить обширный грыжевой дефект, а также из-за возникновения респираторно-циркуляторных расстройств в раннем послеоперационном периоде вследствие повышения внутрибрюшного давления. Проблема послеоперационной вентральной грыжи заключается в том, что она носит экономический характер, поскольку требует больших затрат времени и материалов. Таким образом, послеоперационная вентральная грыжа – это не только медицинская проблема, но и социально-экономическая проблема, поэтому она требует поиска заболевания и разработки методов профилактики данного осложнения.

Текст научной работы на тему «ОПЕРАЦИЯДАН КЕЙІНГІ ВЕНТРАЛДЫ ЖАРЫҚТЫҢ АЛДЫН АЛУ»

МРНТИ 76.29.39

УДК 616-084:617.55-007.43

ОПЕРАЦИЯДАН КЕШНГ1 ВЕНТРАЛДЫ ЖАРЬЩТЫЦ АЛДЫН АЛУ *Ешмуханбетова Г.А., Ж^мабеков Э.Т., Жэрменов С.М.

«КДСЖМ» Казакстандык медицина университетi, Алматы к;., Казакстан

ТYЙiндеме

Жылдан жылга iш куысыныц эртYрлi ауруларына арналган хирургиялык араласу саны артып келед^ бул операциядан кейiнгi жэне кайталанатын жарыктары бар наукастардыц кeбеюiне жэне саныныц eсуiне алып келедi. Статистикага сэйкес, барлык лапаротомиялардыц 2-15% - ы операциядан кейiнгi вентралды жарыктыц дамуымен киындайды. Кайталанудыц кеп болуыныц негiзгi себептерьштщ алдыцгы кабыргасыныц тшдершщ айкын кернеуi, тiгiс сызыгы бойынша микроциркуляцияныц бузылуына экелетiн курсащшщк кысымныц жогарылауы, сондай-ак операциядан кейiнгi жараныц iрiцдi аскынулары [1]. Операциядан кешнп вентральды жарык белсендi хирургиялык тактиканы кажет ететш аскынулардыц теракты улгаюына жэне одан эрi дамуына бешм. Операциядан кейiнгi eлiм-жiтiм 3- 12% - га дешн eзгередi, 60 жастан аскан наукастарда 16-20% жетед^ 1867% операциядан кейiнгi жарыктыц кайталануы кайталама операцияларды кажет етедi [2]. Наукастардагы операциядан кейiнгi ел1м-жтм Yлкен жэне алып жарыктар кезшде 3-7% курайды, ал жедел операциядан кешн ол керсетк1ш 21% жетедi Аутопластикалык эдiстер эрдайым кец жарык акауын жоюга мYмкiндiк бермейдi, сонымен катар операциядан кейiнгi ерте кезецде ш куысы кысымыныц жогарылауына байланысты тыныс алу-кан айналымы бузылыстарыныц пайда болуына байланысты [3]. Операциядан кешнп вентралды жарык проблемасы - экономикалык болып табылады, eйткенi ол кеп уакыт пен материалдык шыгындарды кажет етед^ Осылайша, операциядан кейiнгi вентралды жарык медициналык проблема гана емес, сонымен катар элеуметтж - экономикалык проблема, сондыктан да бул ауру iздеудi жэне осы аскынудыц алдын алу эдiстерiн эзiрлеудi талап етедi [4].

ТYйiндi свздер: вентральд1 жаръщ, операция, асцыну.

Юркпе. Казiргi тацда заманауи Казакстандык жэне шетелдiк эдебиеттерде операциядан кешнп ш жарыктарын зерттеуге арналган мэлiметтер аз емес. Операциядан кешнп ш жарыктарына жасалынган хирургиялык емшщ нэтижелерi дэрiгерлердi де наукастарды да Yнемi канагаттандыра бермейдi. Операциядан кешнп вентралды жарыктыц алдын алу жэне

емдеу казiргi тацда хирургиядагы eзектi мэселелердщ бiрi. Хирургияда операциядан кейiнгi вентралды жарык ауыр кеш аскынуга жатады , сондай-ак операция жасалынгандардыц 5 - 14 % -да осы аскыну кездеседi [5]. Наукастарда операциядан кешнп кезецдерде жаралардыц инфекциялык аскынуыныц дамуы салдарынан наукастыц ауруханада етизетш ^ншщ узаруы, операциядан кейiнгi ш жарыгы рецидившщ пайда болуына жэне емдеу к¥ныныц eсуiне бiрден бiр себеп болып табылады. Кeбiнесе операциядан кешнп 1 - 2 жылда вентральды жарык пайда болады [6]. Вентралды жарык непзшен, штщ хирургиялык араласуы нэтижесiнде пайда болады: аппендициттi жою, жедел жагдай бойынша операциялар , шек eтiмсiздiгi немесе перитонит, сондай-ак ет кабын алып тастаганнан кейiн пайда болады [7].

Хирургиялык бeлiмшеде ем алган наукастарда iрiцдi аскынулардыц жогары пайызы иммундык жYЙенщ дисфункциясыныц кейiнгi дамуымен стресстiк иммуносупрессияны тудыратын хирургиялык араласулар ^лемшщ ^лгаюымен байланысты [8]. Хирургияда операция алдында жараныц аскынуын болжау мэселесiне жеткткшз ^цт бeлiнедi,соныц салдарынан наукастарда эртYрлi аскынулар болып eлiмге дейiн алып келуi мYмкiн [9]. Сондай-ак кейбiр иммундык параметрлердi жараныц аскынуларыныц маркерлерi ретiнде карастыратын басылымдар аз болгандыктан, хирургиялык операцияга дейiн де, хирургиялык операциядан кешнп кезецде де иммунологиялык реактивтiлiктi багалау кажеттiлiгi операциядан кейшп вентральды жарыктары бар наукастарды сэтл емдеудщ принциптi мацызды шарты ретшде танылады [10].

Нег1зг1 бел1м. ТМД елдерiнде жыл сайын вентралды жарыкты жою Yшiн 200 000-нан астам, А^Ш-та жылына 100 000 - нан астам операция жасалынады. Операциядан кешнп вентралды жарык медианалык лапаротомиядан кейiнгi наукастардыц 4-32 % кездесед^ Вашингтон госпиталшщ мэлiметi бойынша, операциядан кешнп вентралды жарыгы бар бiр наукасты емдеу к^ны орташа есеппен 77,972 кдоайды. Бiр наукас жылына бiрнеше рет ауруханага жаткызылуы мYмкiн. Операциядан кейiнгi жарыктыц кайталануы пациенттердщ 29% -н кираса, бiрiншi кайталану 35%-н, екiншi 39%-н к¥райды [11].

Операциядан кейшп вентралды жарык - б^л элеуметлк проблема. Шамамен наукастардыц 60% - ы операциядан кейшп вентралды жарыкпен ауырады олардыц ^бкя - ецбекке кабiлеттi жастагы адамдар. Операциядан кейшп вентральды жарык проблемасы да экономикалык болып табылады, eйткенi ол Yлкен уакыт пен материалдык шыгындарды кажет етедi. Операциядан кейiнгi вентралды жарык проблемасы, миниинвазивт

технологиялардьщ дамуына карамастан, ÔYrÎHri KYHre дешн езекл болып кала бередi, ceôeôi б^л операцияныц кYрдeлi аскынуы болып табылады [12].

Медицина 6îp орында турмайды, сонымен бiргe хирургиялык тактика мен анестезиологиялык эдiстeрдi жeтiлдiру хирургиялык араласулардыц кебeюiнe экeлдi [13]. Эдебиеттерге сэйкес, А^Ш-та жыл сайын 2 миллионнан астам, Ресейде 1 миллионга жуык iш куысы органдарына ашык хирургиялык араласулар жасалатыны бeлгiлi, ал Германияда-700 мыцга дeйiн. Сонымен катар, соцгы 25 жылда операциядан кешнп вентралды жарыкпен ауыратын наукастар саныныц тогыз есе немесе одан да кеп есуi байкалады [14].

БYгiнгi кYнi жарык диагнозы физикалык тексеру кезшде гана емес, сонымен катар аспаптык эдiстeрдiц кемeгiмeн де жYзeгe асырылады. Ультрадыбыстык немесе компьютeрлiк томография (КТ), б^л операциядан кeйiнгi аскынудыц жэне ауру жиЫгш аныктауды арттырады [15]. Сонымен, мысалы, Bjarnason T. операциядан кешнп вентральды жарыкты аныктау Yшiн компьютeрлiк томографияны колданды, лапаротомиядан кейш 1 жылдан кейш вентралдыжарык жиiлiгi 66% - га жетп. Mishra A. зeрттeулeрiндe колоректальды катeрлi iсiккe операция жасалган наукастарда компьютерлк томографияны колдану аркылы пациeнттeрiнiц 14,8% -да операциядан кейшп вентралды жарык аныкталды [16].

Барлык жарыктардыц шамамен 50% - ы хирургиялык араласудан кeйiнгi алгашкы eкi жылда пайда болады. Бiрак кeйбiр авторлар жарык 6-12 ай шшде дамиды деп мэлiмдeйдi [17]. Шeтeлдiк авторлардыц мэлiмeттeрi бойынша-жарык 30 KYH iшiндe пайда болады делшген. Fink C. зерттеулершде 775 пациентте операциядан кeйiнгi вентралды жарык жишп бiр жыл шшде 12,6% - дан y™ жыл шшде 22,4% - га дешн ескенш керсeттi [18].

Hier А, он жыл бойы операция жасалган наукастарды бакылай отырып, 54% он ем айдан кeйiн, 75% ем жылдан кeйiн жэне 89% - да-бес жылдан кешн операциядан кешнп вентралды жарык дамыганын аныктады [19]. Тагы бiр зерттеулерде операциядан кешнп бiрiншi жыл iшiндe операциядан кешнп вентралды жарык жишп 73,43% к¥райды делшген

Зeрттeушiлeрдiц кепшiлiгi операциядан кешнп вентралды жарык окшауланган патологиялык процесс ретшде гана емес, сонымен катар imw агзалардыц ж^мысында eлeулi езгeрiстeргe экeлeтiн тэуeлсiз полиэтиологиялык ауру ретшде карастыру керек деп санайды [21]. Сырткы тыныс алу, жYрeк-тамыр жYЙeсi, б^лшыкеттердщ калыпты езара эрeкeттeсуi штщ кабыргасы, im куысы мYmeлeрiнiц дистопиясына, айкын косметикалык акауларга жэне наукастыц емiр CYPУ сапасыныц айтарлыктай темендеуше экeлeдi [22].

Операциядан кeйiнгi вентралды жарык экономикалык проблема болып табылады, сeбeбi материалдык шыгындарды кажет етед^ Осылайша, А^Ш-та жыл сайын осы санаттагы

наукастарды емдеуге 3,2 млрд. ж^мсалса, ¥лыбританияда жыл сайын барлык кажеттi зерттеулердi (диагностиканыц ультрадыбыстык эдiстерi, iш куысы мYшелерiнiц КТ, бакылау, лабараториялык кeрсеткiштер) ескере отырып, осы хирургиялык аскынуды емдеуге 5,5-тен 8 млн. фунт стерлингке дешн ж^мсалады [23]. Францияда осындай бiр пациенттi емдеудiц орташа к¥ны шамамен 6,5 мыц еуроны к¥райды. Операциядан кейiнгi вентралды жарык проблемасы осы аскынудыц алдын алудыц жаца тэсiлдерiн эзiрлеудi талап етедi [24].

Операциядан кейiнгi Yлкен жэне алып iш кабыргасыныц жарыктары тыныс алу, жYрек-тамыр жYЙесi, ас корыту проблемаларын тудыратын тэуелсiз ауру болып табылады. Тшдердщ тартылуымен жарыкты жою к¥рсащшшк гипертензия синдромын тудырады, б^л тыныс алу мен кан айналымын кцындатады жэне eлiмнщ себебi болуы мYмкiн [25].

Операциядан кейiнгi жарыгы бар наукастар арасында жYрек-кан тамырлары, зэр шыгару, Эндокриндiк жYЙелер мен асказан-шек жолдарыныц ауыр катар жYретiн аурулары бар егде жастагы жэне кэршк жастагы наукастар басым. М^ныц бэрi операцияга дейiнгi, жэне операциядан кейшп кезецде емдеуге ерекше ^з^расты кажет етедi [26].

Корытынды. Хирургиядагы жетютжтерге карамастан, 10-60% болатын операциядан кейшп вентралды жарыктардыц айтарлыктай тeмендеуi байкалмайды. Бул классикалык хирургиялык эдiстердi жетiлдiруге караганда наукастардыц белгiлi бiр санында эндогендiк жэне экзогендiк кауш факторларыныц аурудыц нэтижесiне кeбiрек эсер ететшд^мен байланысты сиякты. Операциядан кейшп вентралды жарыктарды хирургиялык емдеудiц жагымсыз салдарыныц алдын алу жолдары жеткткп тYPде эзiрленбеген.

Жарыкты емдеудегi жепстктерге карамастан, герниологияныц кeптеген мэселелерi шешшмеген жэне даулы болып кала береди сондыктан жарыкты емдеу мен диагностикалаудыц тиiмдi эдiстерiн жасау жэне хирургиялык тэжiрибеге енгiзу осы мэселенiц eзектiлiгiн, оныц Yлкен элеуметтiк мацыздылыгын аныктайды.

Осылайша, операциядан кейiнгi вентральды жарык медициналык проблема гана емес, сонымен катар элеуметтiк - экономикалык проблема, сондыктан да б^л ауру iздеудi жэне осы аскынудыц алдын алу эдiстерiн эзiрлеудi талап етедi.

ПРОФИЛАКТИКА ПОСЛЕОПЕРАЦИОННОЙ ВЕНТРАЛЬНОЙ ГРЫЖИ *Ешмуханбетова Г.А., Джумабеков А.Т., Жарменов С.М.

Казахстанский медицинский университет«ВШОЗ»,г. Алматы, Казахстан

Аннотация

Из года в год увеличивается количество хирургических вмешательств по поводу различных заболеваний органов брюшной полости, что приводит к росту и числа пациентов с послеоперационными и рецидивными грыжами. По статистическим данным, от 2 до 15 % всех лапаротомий осложняются развитием послеоперационных вентральных грыж. Основными причинами большого количества рецидивов является выраженное натяжение тканей передней брюшной стенки, высокое внутрибрюшное давление, приводящее к нарушению микроциркуляции по линии шва, а также гнойные послеоперационные раневые осложнения. Послеоперационная вентральная грыжа имеет тенденцию к постоянному увеличению и дальнейшему развитию осложнений, требующих активной хирургической тактики. Послеоперационная смертность варьируется от 3 до 12%, достигая 16-20% у пациентов старше 60 лет. 18-67% рецидивов послеоперационной грыжи требуют повторных операций. Послеоперационная смертность у больных составляет 3-7% при больших и гигантских грыжах, а после экстренной операции она достигает 21% Аутопластические методы не всегда позволяют устранить обширный грыжевой дефект, а также из-за возникновения респираторно-циркуляторных расстройств в раннем послеоперационном периоде вследствие повышения внутрибрюшного давления. Проблема послеоперационной вентральной грыжи заключается в том, что она носит экономический характер, поскольку требует больших затрат времени и материалов. Таким образом, послеоперационная вентральная грыжа - это не только медицинская проблема, но и социально-экономическая проблема, поэтому она требует поиска заболевания и разработки методов профилактики данного осложнения.

Ключевые слова: вентральный грыжа, операция, осложнения.

PREVENTION OF POSTOPERATIVE VENTRAL HERNIA *Eshmukhanbetova G.A., Jumabekov A.T., Zharmenov S.M.

Kazakhstan Medical University "KSPH", Almaty, Kazakhstan

Resume

The number of surgical interventions for various diseases of the abdominal cavity is increasing from year to year, which leads to an increase in the number of patients with postoperative and recurrent hernias. According to statistics, from 2 to 15% of all laparotomies are complicated by the development of postoperative ventral hernias. The main causes of a large number of relapses are pronounced tension of the tissues of the anterior abdominal wall, high intra-abdominal pressure,

leading to a violation of microcirculation along the suture line, as well as purulent postoperative wound complications. Postoperative ventral hernia tends to constantly increase and further develop complications requiring active surgical tactics. Postoperative mortality varies from 3 to 12%, reaching 16-20% in patients older than 60 years. 18-67% of relapses of postoperative hernia require repeated operations. Postoperative mortality in patients is 3-7% with large and giant hernias, and after emergency surgery it reaches 21% Autoplastic methods do not always allow to eliminate an extensive hernial defect, as well as due to the occurrence of respiratory circulatory disorders in the early postoperative period due to increased intra-abdominal pressure. The problem of postoperative ventral hernia is that it is of an economic nature, since it requires a lot of time and materials.

Thus, postoperative ventral hernia is not only a medical problem, but also a socio-economic problem, therefore it requires the search for the disease and the development of methods for the prevention of this complication.

Keywords: ventral hernia, surgery, complications.

Эдебиеттер т1з1м1:

1. Walker J.L., Piedmonte M.R., Spirtos N.M., et al. Laparoscopy compared with laparotomy for comprehensive surgical staging of uterine cancer: Gynecologic Oncology Group Study LAP2. J Clin Oncol. 2014; 27 (32): 5331- https://doi.org/10.1200/jc0.2009.22.3248 PMID:19805679

2. Pantelic M., Ljikar J., Devecerski G., et al. Energy systems in surgery. Med Pregl. 2015; 68(11-12): 394-9. https://doi.org/10.2298/MPNS1512394P PMID:26939306

3. Счастливцев И.В., Цаплин С.Н. Факторы риска развития послеоперационных вентральных грыж. Хирург. 2013; 1: 68-72.

4. Самарцев В.А., Гаврилов В.А. Ушивание срединных лапаротомных ран: современное состояние проблемы. Хирургическая практика. 2013; 2: 10-4.

5. Patel S.V., Paskar D.D., Nelson R.L., et al. Closure methods for laparotomy incisions for preventing incisional hernias and other wound complications. Cochrane Database of Systematic Reviews. 2017; 11(11): CD005661. https://doi. org/10.1002/14651858. CD005661.pub2 PMID:29099149

6. van Rooijen M.M.J., Lange J.F. Preventing incisional hernia: closing the midline laparotomy. Tech Coloproctol. 2018; 22: 623-5. https://doi.org/10.1007/s10151-018-1833-y PMID:30094713

7. Кузнецов Н.А., Счастливцев И.В., Цаплин С.Н. Роль операционного доступа в развитии послеоперационных вентральных грыж. Хирургия. 2016; 7: 62-7.

8. Суковатых Б. С., Валуйская Н. М., Праведникова Н. В. и др. Профилактика послеоперационных вентральных грыж: современное состояние проблемы. Хирургия. 2016; 3: 76-80. https://doi.org/10.17116/hirurgia2016376-80

9. Ташкинов Н. В., Куликова Н. А., Когут Б. М. и др. Выявление пациентов с крайне высокой степенью риска развития послеоперационных вентральных грыж при проведении срединной лапаротомии. Дальневосточный медицинский журнал. 2013; 4: 31-4.

10. Henriksen N.A., Deerenberg E.B., Venclauskas L., et al. Metaanalysis on Materials and Techniques for Laparotomy Closure:The MATCH Review.World J Surg. 2018;42(6): 66-78. https://doi.org/10.1007/s00268-017-4393-9 PMID:29322212

11. Fortelny R.H. Abdominal Wall Closure in Elective Midline Laparotomy: The Current Recommendations. Front Surg. 2018;

12. Muysoms F.E., Antoniou S.A., Bury K., et al. European Hernia Society guidelines on the closure of abdominal wall incisions. Hernia. 2015;

13. Федосеев А.В., Муравьев С.Ю., Бударев В.Н. и др. Некоторые особенности белой линии живота как предвестники послеоперационной грыжи. Российский медико-биологический вестник им. академика И.П. Павлова. 2016; 24(1): 109-14. Вертянкин С.В., Ванжа Я.Е., Майоров Р.В. Способ профилактики послеоперационных вентральных грыж после срединной лапаротомии. Патент на изобретение РФ №2716620. Бюл. № 8 от 13.03.2020.

15. Вертянкин С.В., Ванжа Я.Е., Майоров Р.В. и др. Деформационно-прочностные свойства линии швов апоневроза передней брюшной стенки после проведенной срединной лапаротомии. Саратовский научно-медицинский журнал. 2020; 16(2): 506-51.

16. Горбунов Н.С., Самотесов П.А., Петрушко С.И. Особенности строения белой линии живота. Сибирское медицинское обозрение. 2017; 69(3): 60-5.

17. Федосеев А.В., Инютин А.С., Лебедев С.Н., Шкляр В.С. Профилактика послеоперационных вентральных грыж и предикторы их образования. Хирургическая практика. 2020; (2): https://doi.org/10.38181/2223-2427-2020-2-50-55

18. Kumar S.J.G., Kumar U.K., Manangi M., et al. Incisional hernia: incidence, clinical profile, risk factors and prevention. Int Surg J 2016; 3:

19. Okonkwo U.A, DiPietro LA. Diabetes and Wound Angiogenesis. Int J Mol Sci. 2017 Jul

20. Goodenough C.J, Ko T.C, Kao L.S., et al. Development and validation of a risk stratification score for ventral incisional hernia after abdominal surgery: hernia expectation rates in intra-abdominal surgery (the HERNIA Project). J Am Coll Surg. 2015 Apr; 220(4):

21. Валькер, Ф.И. Морфологические особенности развивающегося организма / Ф.И. Валькер. - Л.: Медгиз, 2013. - 205 с. - Текст (визуальный) : непосредственный.

22. Валяшко, Г. А. К вопросу о «физиологических» разрезах передней брюшной стенки / Г.А. Валяшко. - Текст (визуальный) : непосредственный // Харьковский медицинский журнал. - 2015. - № 4. - С. 357-372.

23. Вариационная пульсометрия при грыжах передней брюшной стенки у больных с синдромом недифференцированной дисплазии соединительной ткани / В. В. Рыбачков, Е. Н. Кабанов, А. В. Тевяшов [и др.]. - Текст (визуальный) непосредственный // Материалы науч. -практ. конф. врачей России с Междунар. участием. - Тверь, 2015. - С. 76-76.

24. Велигоцкий, Н. Н. Выбор метода пластики вентральных грыж малых размеров при лапароскопических операциях на органах брюшной полости / Н.Н. Велигоцкий, Е.В. Комарчук, В.В. Комарчук. - Текст (визуальный) : непосредственный // Вестник неотложной и восстановительной медицины. - 2013. - Т.13, №3. - С. 335 - 337.

25. Вертянкин, С.В. Экспериментальное обоснование способа срединной лапаротомии с рассечением пупка и пупочного кольца / С.В. Вертянкин, Я.Е. Ванжа, Р.В. Майоров. -Текст (визуальный) : непосредственный // Материалы IV Всероссийского Съезда Герниологов (Москва, 1-2 ноября 2019 г.). - Москва, 2019. - С. 25-26.

26. Визуальные признаки дисплазии соединительной ткани у пациентов с паховыми и бедренными грыжами / В.В. Борещенко, А.Н. Лызиков, Н.Г. Шебушев, М.И. Чернобаев. -Текст (визуальный) : непосредственный // Проблемы здоровья и экологии. - 2014. - №14(42). - С. 51 - 54.

Конфликт интересов. Автор заявляет об отсутствии потенциального конфликта интересов, требующего раскрытия в данной статье.

Вклад авторов. Автор внес вклад в разработку концепции, выполнение и обработку результатов, и написание статьи. Заявляем, что данный материал ранее не публиковался и не находится на рассмотрении в других издательствах. Финансирование. Отсутствует.

Сведения об авторах

Корреспондирующий автор. Ешмуханбетова Гулназ Абилаевна, магистрант 2 года обучения по специальности «Медицина»,ТОО Казахстанский медицинский университет «ВШОЗ», Алматы, Казахстан, E-mail: eshmukhanbetova94@mail. ru, ORCID https://orcid.ors/0009-0002-9828-7478

Джумабеков Ауесхан Тулегенович, д.м.н., профессор, ТОО Казахстанский медицинский университет «ВШОЗ», Алматы, Казахстан, E-mail: jumabekov@mail. ru, ORCID https://orcid.ors/0000-0002-3502-4411

Жарменов Самат Мадиханович, к.м.н., профессор, ТОО Казахстанский медицинский университет «ВШОЗ», Алматы, Казахстан, E-mail: szharmenov@mail. ru, ORCID https://orcid.ors/0000-0003-4022-3164

Статья поступила: 13.11.2023 Статья принята: 26.01.2024

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.