Научная статья на тему 'ОЛИЙ ЎҚУВ ЮРТЛАРИДА ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ ТАЪЛИМИ ЖАРАЁНИ САМАРАДОРЛИГИНИ ОШИРИШ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ'

ОЛИЙ ЎҚУВ ЮРТЛАРИДА ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ ТАЪЛИМИ ЖАРАЁНИ САМАРАДОРЛИГИНИ ОШИРИШ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
33
13
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Fan-Sportga
Область наук
Ключевые слова
ФИЗИЧЕСКОЕ ВОСПИТАНИЕ И СПОРТ / ОРГАНИЗМ / ФИЗИЧЕСКИЕ УПРАЖНЕНИЯ / ЗДОРОВЫЙ ОБРАЗ ЖИЗНИ / КВАЛИФИКАЦИЯ / НАВЫКИ / ФИЗИЧЕСКАЯ КУЛЬТУРА / РАЗВИТИЕ / ПОПУЛЯРИЗАЦИЯ / ЛОВКОСТЬ / УСТОЙЧИВОСТЬ / СИЛА / ФИЗИЧЕСКАЯ ПОДГОТОВКА
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ОЛИЙ ЎҚУВ ЮРТЛАРИДА ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ ТАЪЛИМИ ЖАРАЁНИ САМАРАДОРЛИГИНИ ОШИРИШ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ»

Подготовка педагогических кадров

Литературы:

1. Гонашвили А. С. Сущностные черты профессионального спорта и спортивных практик // Гуманитарные научные исследования. - 2015. - №. 4. - С. 85-92.

2. Уэстакотт И. Этос футбола: Галахад против Одиссея // Логос. 2014 № 3 (99).

3. Kilpatrick D. Inverting the Pyramid: A History of Football Tactics // Journal of Sport History. - 2011. - Т. 38. - №. 3. - С. 530-531.

4. Официальный сайт Manchester United: https://www.manutd.com/ en/history/history-by-decade.

5. Официальный сайт Juventus https://www.juventus.com/it/club/la-storia-e-il-club/la-storia/la-storia-di-una-leggenda/the-story-of-a-legend.php.

6. Райзберг Б. А., Лозовский Л. Ш., Стародубцева Е. Б. Современный экономический словарь. - Издательский Дом» Инфра-М», 2004.

7. Schofield J. A. Production functions in the sports industry: an empirical analysis of professional cricket //Applied Economics. - 1988. -Т. 20. - №. 2. - С. 177-193.

8. Шопулатов А.Н. Физическая культура и физическое воспитание личности // Проблемы и перспективы физического воспитания, спортивной тренировки и адаптивной физической культуры материалы Всероссийской научно-практической конференции с международным участием. ФГБОУ ВО «Поволжская государственная академия физической культуры, спорта и туризма». 2016. С. 651-654.

..........................................УУК(УДК, UDC) 796.011.2 5:012.33

ОЛИЙ УКУВ ЮРТЛАРИДА ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ ТАЪЛИМИ ЖАРАЁНИ САМАРАДОРЛИГИНИ ОШИРИШ

ТЕХНОЛОГИЯЛАРИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ

интервал. Таким обрезаем, можно сказать, что, используя экономические методов при анализе акции футбольных клубов Manchester United и Juventus, было выявлена латентная зависимость двух футбольных клубов выраженная в экономических показателях. Таким образом, можно сделать вывод, что в условиях капиталистического рынка такие футбольные клубы как Manchester United и Juventus демонстрирует нам зависимость экономических потоков ликвидности спортивной деятельности данных клубов. Следовательно, можно сделать вывод, что в условиях капиталистического развития спортивные практики, в частности деятельность футбольных клубов выражается в экономических показателях, следовательно, ликвидность данных акций зависит от популярности и результативности деятельности данных футбольных клубов.

Педагогика фанлари буйича фалсафа

доктори (PhD), доцент в.б., К.Б. МУХАММАДИЕВ1

'Тошкент давлат транспорт университети, Тошкент шахри, Узбекистан

Муаллиф билан богланиш учун:

komilmuhammadiev@yandex.ru

Аннотация

Annotation

В данной статье будут представлены процессы, направленные на совершенствование технологии повышения эффективности физкультурного образования в высших учебных заведениях, в которых представления об особенностях организации и проведения физкультурно-спортивной деятельности на местах наряду с такими показателями, как сдача тестовых норм, антропометрические показатели, частота сердечных сокращений, будет являться актуальностью темы, знание целей и задач базируется на точке зрения и умело выдвигается.

Ключевые слова: физическое воспитание и спорт, организм, физические упражнения, здоровый образ жизни, квалификация, навыки, физическая культура, развитие, популяризация, ловкость, ловкость, устойчивость, сила, физическая подготовка.

Мавзунинг долзарблиги. Дунёнинг етакчи олий таълим муассасалари ва илмий марказлари таълим тизимида жисмоний тарбия таълими жараёни сама-радорлигини ошириш ва мазкур сохага оид масала-лар ечими самарадорлигини оширишда интерфаол усулларни куллаш хамда инновацион таълимни йулга куйишга ало^ида эътибор каратилмокда.

Республикамизда таълим жараёнида ёшларда жисмоний тарбия ва спортга булган ижобий муноса-батларни ривожлантириш, тартибга солиш юзасидан бир катор илмий-амалий ишлар олиб борилмокда. Бу жараёнда олинган хулосаларга таяниб, мутахассислар жисмоний тарбия таълими жараёни самарадорлигини оширишнинг асосий омилларидан бири олий таълим муассасаларида (ОТМ)даги жисмоний тарбия таълими жараёни, деган фикрга келмокдалар. Демак, бу борада Узбекистонда жисмоний тарбия ва спортни ривожлантиришга катта ахамият каратилмокда. Аммо

This article presents the processes aimed at improvement of technology of increase of efficiency of physical education in higher education, where the understanding of the organization and conduct of sports activities field along with such indicators as delivery of test standards, anthropometric measurements, and heart rate will be the relevance of the topic, knowledge goals and objectives is based on the point of view and skillfully put forward.

Keywords: physical education and sport, body, physical exercises, healthy lifestyle, qualifications, skills, physical culture, development, popularization, dexterity, dexterity, stability, strength, physical training

юртимиз олимлари ва хорижлик мутахассислар, педагоглар томонидан жисмоний тарбия машгулот-лари жараёнини янада яхшилаш каратилган купгина таклифлар билдирилганига карамай, жисмоний тарбияга ихтисослашмаган ОТМда жисмоний тарбия машгулотларининг самарадорлигини узига хос хусусиятларига эътибор каратилмаяпти.

Тадкикотнинг вазифалари. Мамлакатимиздаги олий укув юртларида жумладан, Тошкент давлат транспорт университетитида (ТДТУ) кураш - спорт тури ва миллий харакатли уйинлардан фойдаланган холда талабалар учун жисмоний тарбия машгулотларининг ролини аниклаш.

ТДТУ 1 боскич талабаларининг жисмоний сифат-ларини бахолаш максадида сунгги уч йил ичидаги назорат машклари натижаларини учта курсаткич буйича ургандик: тeзлик, куч ва умумий чидамлилик (1-жадвал).

Синов машклари натижалари тахлилига таяниб таъкидлаш жоизки, ТДТУ укишга кабул килинган (2017-2019 й.) талабаларнинг умумий жисмоний тай-ёргарлиги (100 метр, 3000 метр) ута паст. Бу мактаб укувчиларининг соглиги ва жисмоний тайёргарлиги умумий курсатгичлари буйича талаб даражасида эмаслигидан далолат беради.

Талабаларнинг уч йил давомидаги (2017 - 2019 й) жисмоний тайёргарлиги натижалари динамикаси жисмоний тарбия ва спорт буйича машгулотлар сама-радорлиги ортганлигини курсатади. Чунки бу даврда 100 м. га югуриш буйича натижалар 13,98 - дан 13,96 с га камайди, 3000 м. га югуриш буйича натижалар - 818 с. дан 812с (П>0,05) гача ошди, турникда тор-тилиш натижаси 0,7 мартадан (10,6 марта) га етди.

2017-2018 йилги абитуриентларнинг соглиги даражаси 1 боскич талабаларининг тиб-бий курик натижалари курсатгичидан камайган (1-жадвал).

1-жадвал

2017 йилдан 2019 йилгача ТДТУнинг 1 бос^ичига ^абул ^илинган талабаларнинг жисмоний тайёргарлиги даражаси (танланган)

Боскич, факультет ва йили Асосий гурухдаги талабалар сони Тайёрлов гурухдаги талабалар сони Махсус тиббий гурухдаги талабалар сони Озод ки-линганлар сони

1 боскич ТТЭ ва ТЛ 2017 й. 79,6 2,6 14,6 3,2

1 боскич ТТЭ ва ТЛ 2018 й. 63,4 5,8 27,3 3,5

1 боскич ТТЭ ва ТЛ 2019 й. 69,0 6,7 20,1 4,2

ТДТУнинг асосий гурухлардаги талабалар сони, 2017 йилда 2018 йилга нисбатан - 16,2% га камайди, махсус тиббий гурухларида эса - 12,7% га ёки деярли икки мартага купайди.

Турли гурухлар буйича таксимланиши (%) талаба-ларнинг жисмоний тарбия ва спорт машгулотларига булган кизикишлари ривожланишида алохида урин тутади. Шунинг учун ТДТУ 1 боскич талабалари билан жисмоний тарбия фаолияти буйича утказилган тажриба (экспремент)ларда мазкур жараёнга жалб килишга сезиларли таъсир курсатадиган рагбатлан-тиришларни тахлил килиш жуда мухим:

1) Талабаларнинг аксарияти (78,7% кисми) жисмоний тарбия ва спортга ижобий муносабатда булиб, жамият хаётида жисмоний маданиятнинг ижтимоий ахамиятини ва шахсий ривожланишдаги даражасини юкори бахолайди. Улар инсон саломат-лигини мустахкамлашни асосий кадрият деб хисо-блайдилар. Дархакикат, ТДТУ талабаларининг факат 22% жисмоний тарбия ва спорт фаолияти билан фаол о шугулланмокда.

о 2) Эксприментал дастурнинг мазмуни ва талари балар гурухларида машгулотларни утказишнинг методик хусусиятлари шундаки, жисмоний тарбия машклар сифатини яхшилаш, уларни ракобат ва уйин от шаклида утказиш, шунингдек, спорт уйинлари, кураш

0 ва миллий харакатли уйинларга эътибор берилган и спорт турини танлаш каби объектив омиллар талаба-

1 ларнинг жисмоний тарбия ва спортга булган кизикиш го даражасига катта таъсир курсатади.

Подготовка педагогических кадров

Педагогик тажриба натижалари. Ушбу педаго-гик тажриба жисмоний тарбия жараёнининг самара-дорлигини урганиш усули эди. Педагогик тажрибадан сунг тажриба (ТГ) ва назорат гурухлари (НГ) да утказилган суров натижалари куйидагиларни курсатди;

1) ТГда талабаларнинг 80% машгулотдаги жисмоний машклар оптимал, 20% огирлик килганини айтишди. НГ талабаларининг 78,6% жисмоний юкла-малар етарли даражада эканлигини кайд этишган бул-са, 14,3% уни бахолай олмади ва 7,1% юкламанинг кучсизлигини кайд этди.

2) Тажриба гурухда 60%, назорат гурухида эса 50% талабаларнинг соглиги яхши деб бахоланди;

3) Укув жараёнида олиб борилаётган машгу-лотларда энг мухими, ТГ талабалари куплаб янги усулларни урганишган (73,3%), машгулотлар даво-мида ижобий узгаришлар (46,7%) кузатилган, шунингдек, машгулотларга яхши рахбарлик (66,7%) килинган. НГ талабаларининг 42,8% машгулотлар утказилишини бахолай олмади, факатгина 35,7% кисми жисмоний маданият машгулотларини ижо-бий бахолашди.

4) Тадкикот маълумотлари тахлилдан маълум булдики, ТГ талабалари НГ талабаларидан кура уз-узини назорат килиш ва турли хил мустакил топширикларни бажариш масалаларини яхширок тушунишди. ТГ талабалари жисмоний тарбия ва спорт фаолияти жараёнида мустакил равишда уз-узини назорат кила олиши 100% тасдикланди. НГ талабалари эса 50% ижобий деб жавоб берди. ТГдагиларнинг 67,7% НГдагиларнинг 42,8% кисми утказилаётган укув машгулотлари талабаларга мослигини, тегишли курсатгичлар рационал пархез овкатланиш билан богликлигини эса ТГдагиларнинг 60%, НГдагиларнинг 50% таъкидлашди. ТГда-гилардан 40% и ва НГдаглардан 28,6% чиникиш зарурлигини кайд этдилар.

5) Жисмоний маданият машгулотларнинг таъси-ри остида, ТГ талабаларининг 40% да НГ талабала-рида 14,3% ташкил этди. Ишлаб чикилган дастур самарадорлигини аниклаш учун жисмоний риво-жланиш, жисмоний тайёргарлик ва самарадорлик курсаткичлари улчанди.

1 йил давомида тажриба ва назорат гурухлари талабаларининг жисмони холати мос равишда 0,5% ва 0,7% га усди, бу статистик жихатдан ишончсиз (Р>0,05).

1 йил давомида ТГ талабаларининг тана вазни 5,7%, НГ талабаларининг вазни - 5,6% (Р<0,05) га ошди. Шундай килиб, жисмоний ривожланишнинг асосий курсаткичлари - буй ва вазн, талабаларнинг ривожланиш жараёни хали баркарорлашмагани курсатгани маълум булди. Бу эса ушбу ёшдаги талабалар учун бу борадаги илмий тадкикот мълу-мотларига мос келади.

1 йил давомида ТГдагилар кукрак кафаси (Р<0,05) 8,8% га ошди, НГда бу борада ишончсиз (Р>0,05) 1,3% (7,6 дан 7,5 см гача) пасайиш куза-тилди. Шундай килиб, биз уларнинг тана огирлиги ортиши билан нафас олиш ва нафас чикариш урта-

64 е-шай: fan_sportga@uzdjtsu.uz №3-2020

Подготовка педагогических кадров

сидаги фарк пасайишини, демак, НГ талабаларида, мотор фаолияти етишмайди, деб тажриба оралик хулоса килишимиз мумкин.

Тажриба гурухда 1 боскич охирида упканинг тириклик сигими (УТС) 4253 мл ва назорат гу-рухида эса 4243 мл. булди. Х,ар икки гурухда хам юкори усиш кузатилган (Р < 0,05) колаверса усиш ишончли (Р<0,05).

Тажриба жараёнида кулда динамометр ва станок тортиш курсаткичлари ишончлилигини куриш мумкин (Р<0,05) ТГ ва НГда факат чап кул кучининг сезиларли усиш кузатилди. ТГда, орка мушакларнинг кучи 20,2 кг (20%) (100,3 дан 120,5 кг гача) га ошди. НГ да куйидаги холат кузатилади: чап кул муша-кларининг кучи 0,05 кг (5 дан 39,1 кг гача) ва унг кулиники 44,1 кг (45,6 дан 46,4 гача) (Р<0.05) га тугри келди, бу эса, 12% ва 1,5% ни ташкил этади. Орка эгувчан мушакларнинг кучи 4,5 кг га ошди. Демак, ТГда тайёргарлик куч сифатининг ривожланиши учун етарли вакт йуклигадан далолат беради.

Тажриба ва назорат гурухлари субъектларининг жисмоний тайёргарлиги ва жисмоний ишлаш дина-микаси 2-жадвалда келтирилган. Тадкикот давомида тажриба гурух талабалари жисмоний тайёргарли-гининг барча курсатгичлари юкори ахамиятга эга булган (П<0,05) ижобий узгаришлар юз берди. НГда ишончли узгаришлар факат 100 метрга югуриш ва турник тортилишда содир булди.

2 - жадвал

Тажриба ва назорат гурухлари субъектларининг жисмоний тайёргарлиги ва жисмоний ишлаш динамикаси

3 - жадвал

Тажриба дастур буйича жисмоний машгулотлар жараёнининг самарадорлиги

Курсаткичлар Г-р Куз 2018 йил Бахор 2020 йил ± % Р

М+m С М+m С

100 м югуриш ТГ 14,5±0,06 0,87 13,8±0,05 068 - 0,7 - 1,8 <0,05

НГ 14,7±0,07 1,02 14,0±0,04 060 0,7 - 1,8 <0,05

3000 м югуриш ТГ 874,3±5,28 79,18 818,9±6,49 97,40 55,4 - 6,3 <0,05

НГ 828,9±5,18 72,59 857,1±5,11 71,49 28,3 3,4 >0,05

Турникда тортилиш ТГ 9,9±0,25 3,81 12,1±0,25 3,75 2,2 22,2 <0,05

НГ 10,1±0,14 2,02 10,5±0,16 2,18 0,4 4,0 >0,05

Жойидан туриб узун-ликка сакраш (см) ТГ 222±0,01 0,15 240±0,01 0,16 18 8,1 <0,05

НГ 230±0,01 0,17 237±0,01 0,14 7 3,0 <0,05

ЖТ интеграл курсат-кичи ТГ 0,98±0,12 0,13 1,09±0,14 0,10 0,11 11,2 <0,05

НГ 0,01±0,07 0,08 1,03±0,08 0,06 0,02 2,5 >0,05

гкти ТГ 80,5±0,53 7,9 94,6±0,74 11,1 14,6 17,5 <0,05

НГ 86,8±0,63 8,8 88,8±0,8 11,2 2,0 2,3 >0,05

Изо^ 1.: ЖТ - жисмоний тайёргарлик; ГК.ТИ - Гарвад ^адам-тести индекси.

Тажриба ва назорат гурухлари талабаларининг жисмоний тайёргарлигини комплекс бахолашда В.П.Кушманова (1999) кулланилди. Интеграл индикатор динамикаси ТГда жисмоний тайёргарлик усишини аниклади, НГда эса усиш кузатилмаган.

Олинган натижалар (3-жадвал), шунингдек, тажриба дастури буйича жисмоний машгулотлар жараёнининг самарадорлигини курсатади. Бунда талабаларининг жисмоний тайёргарлиги коникарсиз даражада булганлиги тажриба гурухида 33,4%дан камрок, назорат гурухида эса 14,2% ни ташкил этди.

Жисмоний тайёргарлик курсаткичлари ТГ НГ

Куз, 1-боскич Бахор, 1-боскич Куз, 1-боскич Бахор, 1-боскич

Аъло (1,23 юкорирок) 6,7 13,3 0 0

Яхши (1,11-1,23гача) 6,7 33,3 14,3 7,1

Коникарли (1,0-1,11гача) 40,0 33,3 28,6 42,9

Коникарсиз (1,0 кам) 46,7 26,7 57,1 50,0

Талабаларнинг жисмоний тайёргарлик даражаси буйича шахсий курсаткичлар асосида таксимланиши (фоизда) куйидагича: ТГ талабалари факультетда ва университетда утказиладиган барча мусобакаларда фаол иштирок этишди, НГ талабалари эса бу борада сустлик килишди. Шунингдек мини-футбол мусо-бакаси чемпионатида 2-уринни, баскетбол буйича 4-уринни уринни эгаллади. ТГ талабалари спорт уй-инлари буйича гурухлар орасида икки йил кетма-кет, "Темирйулчи" спорт клуби совриндори булди. Шу-нингдек, университет бахорги енгил атлетика спорт тури натижалари буйича энг яхши жамоа номини олди. 2 боскич талабалари бахорги енгил атлетика эстафетасида угил болалар жамоалари орасида 1 уринни эгаллади. ТГ талабалари жисмоний тарбия ва спорт фаолияти билан мустакил равишда шугул-ланишда давом этмокдалар.

Хулоса килиш мумкинки, жисмоний тарбия машгулотларида талабалар икки йил давомида эриш-ган натижалари жисмоний маданият буйича дастур талабаларининг бошлангич даражасида нисбатан пастрок. Бу самарадорлик машгулотлар сифатига ва талабаларнинг жисмоний тарбия ва спортга булган муносабатига богликлигидан далолат беради.

Тажриба натижаларидан келиб чикиб куйида-гиларни таъкидлаш мумкин:

1. Олий укув юрти талабаларининг жисмоний тайёргарлигини такомиллаштириш жараёнидаги мухим йуналишлардан бири уларни спортга кенгрок жалб килишдир.

2. Шахсий хатти-харакатларни рагбатлантирувчи, идора этувчи ва тартибга солувчи асосий кучи ёшлар-нинг 62% кисми учун жисмоний фаолиятга булган эхтиёждир. Талабаларни жисмоний машкка ундовчи энг мухим сабаблар суровномаларнинг 74,7% ни, жисмоний узини узи яхшилаш 64,7% ни, эмоционал холат ва дам олиш, саломатликни мустахкамлаш билан боглик курсатгич 40,7% ни ташкил этди.

3. Талабаларда спорт-уйинларни шакллантириш 53,3% ни туристик саёхатлар 46,7% ни, спорт турлари буйича машгулотларни ташкил этиш 36,% ни кайд этди. Олий укув юртида жисмоний тарбия машгу-лотларида спорт уйинларига булган кизикишлар (футбол, баскетбол, волейбол) - 61,3% ни, сузиш -50% ни, туризм - 32% ни, жанг санъатлари - 31,3% ни курсатди.

3. ТДТУнинг 1 боскич талабаларининг жисмоний тайёргарлик даражаси 2018 - 2020 йилгача ёмонла-

о

(N

0

^

00

01

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

F

о

Q.

СП

шишга мойиллиги булган. Бу даврий харакатларнинг тезлиги, куч ва умумий чидамлилик курсаткичларини синаб куриш натижалари билан тасдикланган.

4. ТДТУ талабаларида 2 йил давомида жисмоний тайёргарлик курсаткичларида буйича натижалари-нинг ишончли усиши кузатилмаяпти. Бу эса амал-даги жисмоний тарбия дастури буйича талабаларда машгулотлари самарадорлиги пастлигидан далолат беради.

5. Икки йиллик кузатувлар давомида ТГ талабаларида морфофункционал курсаткичларнинг ижобий динамикаси аникланди. Бу табиий биологик ривожланиш ва машгулот юкламаларининг ушбу кон-тингентга таъсири билан боглик. ТГдагилар кукрак кафаси сезиларли даражада 8,8% га ривожланганлиги кузатилди ва НГдагиларда 1,3%га пасайганлиги кузатилди. Тажриба гурухдагиларда унг ва чап кул мушакларининг кучи (п<0,05) навбати билан 20-21% га, орка экстэнсорлар мушакларининг кучи 20,2% га ошди. Назорат гурухида ишончли усиш факат чап кулнинг динамометрияси (12%) буйича кузатилди.

Подготовка педагогических кадров

6. Жисмоний тарбия жараёнида инновацион технологияларидан фойдаланиш 1 боскич талабала-рининг жисмоний тайёргарлиги ва самарадорлиги даражасида ривожланишга имкон беради. Тажриба гурухда назоратдаги билан солиштирганда, 22,2% (п<0,05), 8,1% да портловчи куч, 6,3% да умумий чидамлилик билан куч-кувватнинг ошиши кузатилди. Тажриба гурухининг умумий интеграл курсаткичи ишончли тарзда (П<0,05) 11,2% га ошди.

7. Тажриба гурухи талабаларининг энг яхши жисмоний тайёргарлиги жисмоний ишлаш динамика-сига ижобий таъсир курсатди. Унинг курсаткичлари тажриба давомида юкори даражада (П<0,05) яхши-ланди. Тажриба гурухдаги усиш 17,5%, эса 2,3% булди.

Адабиётлар:

1. Мухаммадиев К.Б. Технология организации спортивных и физкультурных мероприятий в зонах жарким климатом // Актуальные проблемы современной педагогики (III). Международная научная конференция. - Уфа, 2013. - С. 161-163.

2. Леготкин А.Н. Улучшение физического состояния студентов технических вузов в процессе занятий спортивно-ориентированной на-правленност.Автореф. дисс...кан.пед.наук. - Чайковский: 2004 - С. 45.

УУК(УДК, UDC) 796.071.4:077.5

Муаллиф билан богланиш учун:

golibjon.ernazarov@bk.ru

Мустакил изланувчи, F.H. ЭРНАЗАРОВ1

'Фаргона давлат университети, Фаргона шахар, Узбекистан

ТАЛАБАЛАР ЖИСМОНИЙ МАДАНИЯТИ КАДРИЯТЛАРИНИ УРГАНИШ

Аннотация

Annotation

В статье изложены результаты педагогических экспериментов по изучению влияния ценностных мотивов занятий физическими упражнениями на состояние здоровья студентовв процессе физического воспитания.

Ключевые слова: Физическая культура, ценности, мотивы, психоэмоциональное состояние, укрепление физического здоровья, динамика.

Маколада жисмоний тарбия машгулотлари жараёнида талабаларни жисмоний машклар билан шугулланишида кадриятлар мотивларини уларни саломатликлари ^олатига таъсири буйича утказилган педагогик тажрибалар натижалари баён килинган.

Калит сузлар: Жисмоний маданият, цадриятлар, мотивлар, рууий-эмоционал,

жисмоний саломатликни мустщкамлаш, динамика.

***

The article presents the results of pedagogical experiments to study the influence of value motives of physical exercises on the health of students in the process of physical education.

Key words: Physical culture, educational exercises, values, motives, psychoemotional state, strengthening of physical health, dynamics.

Мавзунинг долзарблиги. Узбекистон Респу-бликаси олий таълим тизимидаги замон талабла-рига мос ислохотлар талаба шахсига, олаётган назарий билимларининг мазмунига, амалий малака ва куникмаларнинг даражасига, унинг динамик ва тез узгараётган турмуш шароитларига мосла-шишига, саломатлиги даражасини тобора ортиб боришига, юксак иш кобилиятига эришишига ва харакат фаоллигини янада оширишига хар то-монлама кучайтирилган талабларни куймокда[1].

Бундай шароитларда, айникса, шахс томонидан ижтимоий-маданий омилларни кадриятларга таъ-сирининг ахамиятини англаб етиш жуда мухим булиб, бу омиллар хар бир одамга уз манфаати ва кобилиятларини максимал амалга ошириш хамда соглом турмуш тарзини самарали олиб боришни таъминлаш имконини беради. Замонавий талаба-ёшларни жисмоний ва маънавий ривожланишининг омилларидан бири жисмоний тарбия хисоблана-ди. Унинг вазифаси инсон танаси билан маъна-

66 e-mail: fan_sportga@uzdjtsu.uz №3-2020

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.