Научная статья на тему 'ОЛИЙ ТАЪЛИМ МУАССАСАЛАРИДА ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ ДАРСЛАРИНИ КЛАСТЕР-МОДУЛЛИ ЎҚИТИШ САМАРАДОРЛИГИ'

ОЛИЙ ТАЪЛИМ МУАССАСАЛАРИДА ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ ДАРСЛАРИНИ КЛАСТЕР-МОДУЛЛИ ЎҚИТИШ САМАРАДОРЛИГИ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
39
16
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Fan-Sportga
Область наук
Ключевые слова
ФИЗИЧЕСКАЯ КУЛЬТУРА / КЛАСТЕРНЫЙ МОДУЛЬ / УРОКИ ФИЗКУЛЬТУРЫ / СИЛА / СКОРОСТЬ / СКОРОСТНО-СИЛОВОЙ И ВЫНОСЛИВОСТЬ

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Танибердиев А.А.

В этой статье освещаются результаты эксперимента по эффективности кластерных модулей в области физической культуры в высших учебных заведениях. Во время педагогического эксперимента учащимся предоставляется информация о динамике физической подготовки студентов

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ОЛИЙ ТАЪЛИМ МУАССАСАЛАРИДА ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ ДАРСЛАРИНИ КЛАСТЕР-МОДУЛЛИ ЎҚИТИШ САМАРАДОРЛИГИ»

С.В. Федорова

Материалы экспериментальных исследований позволили выявить тесные корреляционные связи между параметрами двигательной и хореографической подготовленности. Определены сложные механизмы взаимовлияния этих видов подготовки на спортивно-технический результат студенток.

Materials of experimental studies made it possible to reveal close correlation links between the parameters of motor and choreographic readiness. Complex mechanisms of mutual influence of these types of training on the sports-technical result of female students have been determined.

А.А.ТАНИБЕРДИЕВ, ГулДУ, ГУЛИСТОН

ОЛИЙ ТАЪЛИМ МУАССАСАЛАРИДА ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ ДАРСЛАРИНИ КЛАСТЕР-МОДУЛЛИ УЦИТИШ САМАРАДОРЛИГИ

Аннотация. В этой статье освещаются результаты эксперимента по эффективности кластерных модулей в области физической культуры в высших учебных заведениях. Во время педагогического эксперимента учащимся предоставляется информация о динамике физической подготовки студентов.

Ключевые слова. Физическая культура, кластерный модуль, уроки физкультуры, сила, скорость, скоростно-силовой и выностливость.

Долзарблиги. Олий таълим тизимини тубдан такомиллаштириш, мамлакатни ижтимоий-иктисодий ривож-лантиришнинг устувор вазифаларидан келиб чиккан х,олда, кадрлар тайёрлаш мазмунини тубдан кайта куриш, халкаро стандартлар даражасига мос олий маълумотли мутахассислар тайёрлаш учун зарур шароитлар яратиш максадида олий таълим тизимини комплекс ривожлан-тириш ва янада такомиллаштириш мух,им вазифа х,исобланади [1].

Дунё хдмжамиятида таълим тарак-киётнинг асосий хдракатлантирувчи кучи ва баркарор ривожланиш максадларига етказувчи мух,им омил сифатида каралади. Таълимни такомиллаштириш ва уни сифатли ташкил килиш, таълим олувчиларга кафолатланган билим бериш механизмларини укув-машгулотлар жара-ёнига жорий килиш устувор йуналиш-лардан биридир. Етакчи таълим муассасалари томонидан булажак кадрларни укитишда инновацион педагогик тахнологияларни ишлаб чикиш ва амалиётга жорий этиш юзасидан куплаб тадкикотлар амалга оширилмокда.

Илмий-услубий адабиётларда одам организмини согломлаштириш жисмоний ривожлантириш ва соглом турмуш

тарзининг карор топишида жисмоний тарбиянинг сезиларли роль уйнаши хдкида куплаб маълумотлар кайд килинган [2,3,4,5]. Шу билан биргаликда, олий таълим муассасаларида турли хил даражада жисмоний тайёргарликка эга булган талабаларни жисмоний тарбия буйича укитиш укув дастурларини бажаришнинг хдкикий х,олатини тавсифлаб берувчи маълумотлар деярли мавжуд эмаслиги кайд килинади.

Тадкикотнинг долзарблиги шундаки, талабаларнинг "Жисмоний маданият" укув сохдси оркали жисмоний тарбияни узлаштириш жараёни давомида уларнинг жисмоний ривожланиш динамикасини ойдинлаштириш, шунингдек, талабаларни саломатлигидаги салбий узгаришлар даражаси билан мувофикликда жисмоний тарбиялаш буйича манзилга йунал-тирилган, аник максадни кузда тутувчи дастурларнинг мавжуд эмаслиги билан тушунтирилади. Мазкур муаммони ечишда самарали ёндошувлардан бири бу кластер-модул услуби х,исобланади.

Тадкикотнинг максади олий таълим тизимида жисмоний тарбияни укитишда кластер-модул методини куллаш самарадорлигини педагогик тажрибада асослаб беришдан иборат.

Тадкикот вазифалари:

Кластер-модул методи асосида укитишнинг бугунги кундаги полати ва ахдмиятини урганиш;

Жисмоний маданият фанини уки-тишда кластер-модул методини куллаш самарадорлигини педагогик тажрибада тах,лил килиш.

Тадкикот объекти. Олий таълим муассасаларида жисмоний маданият дарс жараёни хисобланади.

Тадкикот предмет: талабаларнинг саломатлигини мустах,камлашда кластер-модул методини куллаш жараёни.

Тадкикотнинг усуллари. илмий-услубий адабиётлар тахлили, педагогик кузатув, педагогик назорат, педагогик тестлаш, педагогик тажриба, математик-статистик усуллар.

Максадимизни амалга ошириш учун дастлаб танлаб олинган тадкикот иштирокчилари талабаларнинг жисмоний тайёргарлиги х,олатларини кай даражада эканлигини аниклаб олишимиз зарур. Бунинг учун талабалар учун мулжалланган тест меъёрларидан фойдаланган х,олда уларнинг умумий х,олати тах,лил килинди. Айнан биз ишлаб чикмокчи булган кластер-модулининг шаклини х,ам олинган натижага асосан ишлаб чикишимиз зарур.

Педагогик тажриба кластер-модулли укитиш асосида талабаларнинг жисмоний тайёргарлигига ургу берган х,олда жисмоний тарбия укув жараёнини такомиллаштиришни назарда тутган эди. Бундай тайёргарлик талабаларга давлат стандартлари дастур материалида кузда тутилган жисмоний

юкламалар х,ажмини муваффакиятли бажариш имконини беради.

Тажрибани ташкил этиш назорат ва тажриба гурухлари иштирокида киёсий педагогик тадкикотлар схемаси буйича амалга оширилди. Бу ерда тажриба гурух,ида машгулотлари биз томонимиздан махсус ишлаб чикилган кластер-модули асосида утказилди. Назорат гурухида машгулотлар умумий кабул килинган методика буйича утказилди.

Педагогик тажриба Гулистон давлат университетида бир укув йили давомида утказилиб, педагогика, физика-математика, филология факультети талабалари иштирок этди. Олинган маълумотлар асосида талабаларнинг саломатлигини мусгах,камлаш ва жисмоний тайёргарлигини янада такомиллаштиришга йуналтирилган методик тавсияларни ишлаб чикиш кузда тутилган эди.

Жисмоний маданият фанидан назарий ва амалий машгулотлар учун модул тузилмаси ишлаб чикилди. кластер-модулли укитиш самарадорлиги юзасидан олинган маълумотлар математик статистика методи ёрдамида ишлаб чикилди ва 1-жадвалда келтирилган.

"Турган жойидан узунликка сакраш" назорат машкини тажриба гурухи талабалари педагогик тажрибадан олдин мос равишда уртача 218±4,4 сантиметрга, педагогик тажрибадан сунг ушбу гурух талабаларининг натижалари уртача 242±3,4 сантиметрга тенг. Оёк мускуллари кучи тажриба гурухи талабаларида педагогик тажрибадан олдинги натижаларига нисбатан 11% ортган.

1-жадвал

Тажриба ва назорат гурухлари талабаларининг жисмоний тайёргарликлари динамикаси

№ Курсаткичлар Улчов бирлиги Гурух-лар Тажриба бошида Тажриба охирида г Р

1 Турган жойидан узунликка сакраш Сантиметр НГ 221±5,2 230±4,5 1,78 >0,05

ТГ 218±4,4 242±3,4 2,4 <0,05

2 60 м.га югуриш Сония НГ 9,7±0,4 9,0±0,3 1,2 >0,05

ТГ 9,8±0,5 8,2±0,2 3,2 <0,01

3 1000 м. кросс Дак/сон НГ 3.42:01,0±1,4 3.30:01,0±1,1 1,8 >0,05

ТГ 3.43:04,0±1,2 3.20:07,0±1,4 3,5 <0,01

4 Таяниб ётган холатда кулларни букиб-ёзиш Марта НГ 27,3±2,3 31,4±2,8 2,0 >0,05

ТГ 27,5±2,4 36,7±4,8 7,1 <0,001

5 Етган холатда гавдани кутариш (турникда осилган холатда тортилиш) Марта НГ 9,6±1,4 12,3±1,5 2,7 <0,05

ТГ 9,2±1,2 13,1±1,2 3,8 <0,001

Изох;: НГ - назорат гурущ ТГ - тажриба гурущ

Курсаткичлар орасидаги статистик фарклар мавжуд (t=2,4; р<0,05). Ушбу назарот машкини назорат гурухи талабалари педагогик тажрибадан олдин мос равишда уртача 221±5,2 сантиметрга сакраган.

Утаказилган педагогик тажрибадан сунг, уртача 230±4,5 сантиметрни ташкил этди. Назорат гурухи талабаларида куч сифатининг ортиши 4,7% га тенг.

Тадкикот давомида олинган материал-ларнинг тахлили шуни курсатдики, педагогик тажрибадан олдин 60 м. масофани тажриба гурухи талабалари уртача 9,8±0,5 сонияда, назорат гурухи талабалари эса мос равишда уртача 9,7±0,4 сонияда босиб утди. Курсаткичлар орасида статистик фарклар ишончли эмас (р>0,05).

Утказилган педагогик тажрибадан сунг, 60 метрлик масофани тажриба гурухи талабалари мос равишда уртача 8,2±0,2 сонияда, назорат гурухи талабалари эса уртача 9,0±0,3 сонияда босиб утишган. Тезлик сифати тажриба гурухи талабаларида 19%га, назорат гурухи талабаларида 7%га усган. Курсаткичлар орасидаги статистик фарклар ишончлилиги (р<0,001) га тенг.

Чидамлиликни бахолай туриб, шу аникландики, педагогик тажрибадан олдин тажриба гурухи талабаларининг натижаси уртача 3.43:04,0±1,2 дак/сон.ни ташкил этди. Педагогик тажрибадан сунг, мазкур гурух талабаларининг курсаткичи уртача 3.20:07,0±1,4 дак/сон.га тенг эканлиги педагогик тестлар натижасида аникланди. Тажриба гурухи талабаларида чидамлилик сифати 7-8%га усган. Курсаткичлар орасида статистик фарклар ишончлилиги

(t=3,5; р<0,01).

1000 метрли масофани назорат гурухи талабалари педагогик тажрибадан олдин мос равишда уртача 3.42:01,0±1,4 дак/сон., педагогик тажрибадан сунг 3.30:01,0±1,1 дак/сон.да босиб утишган. Мазкур гурух талабаларининг умумий чидамлилик сифати 3-4 % га ривожланган.

Таяниб ётган холатда кулларни букиб-ёзиш натижалари назорат гурухи талабаларида педагогик тажрибадан олдин уртача 27,3±2,3 мартага тенг. Мазкур натижалар утказилган педагогик тажрибадан сунг, уртача 31,4±2,8 мартага етган.

Курсаткичлар орасида статистик фарклар ишончлилиги (t=2,0; р>0,05).

Тажриба гурухи талабаларининг таяниб ётган холатда кулларни букиб-ёзиш назорат машки натижалари педагогик тажрибадан олдин 27,5±2,4 марта, утказилган педагогик тажрибадан сунг уртача курсаткич мос равишда 36,7±4,8 мартага етган. Курсаткичлар орасида статистик фарклар ишончлилиги р<0,001 га тенг. мазкур гурух талабаларида куч сифати 33%га ривожланган.

Хулоса. Мавжуд илмий-услубий адабиётларни тахлил килиш натижалари гувохлик беришича, сунгги йилларда турли хил даражада жисмоний тайёргарликка эга булган талабаларнинг сон микдори ортиши кайд килинади. Баъзи бир тадкикотчи олимларнинг фикрича, кластер-модулли укитиш тайёргарлик даражаси хар хил булган талабаларнинг узига кулай усулда таълим жараёнини узлаштиришлари учун имкон яратади.

Ишлаб чикилган кластер--модулли укитиш методикаси самарадорлиги куйидагича булди: Унга кура педагогик тажрибадан олдин 60 м. масофани тажриба гурухи талабалари уртача 9,8±0,5 сонияда, назорат гурухи талабалари эса мос равишда уртача 9,7±0,4 сонияда босиб утди. Курсаткичлар орасида статистик фарклар ишончли эмас (р>0,05).

Утказилган педагогик тажрибадан сунг, 60 метрлик масофани тажриба гурухи талабалари мос равишда уртача 8,2±0,2 сонияда, назорат гурухи талабалари эса уртача 9,0±0,3 сонияда босиб утишган. Тезлик сифати тажриба гурухи талабаларида 19%га, назорат гурухи талабаларида 7%га усган. Курсаткичлар орасидаги статистик фарклар ишончлилиги (р<0,001)га тенг.

Олий таълим муассасаларида жисмоний тарбия фанини кластер-модулли укитиш асосида ташкиллаштириш жисмоний маданият фанининг укув жараёнини, педагогик назорат тизимини такомиллаштирди, саломатлигида муам-моси мавжуд талабаларнинг функционал холатини яхшилашда ва жисмоний тайёргарлигини оширишда самарали эканлиги утказилган педагогик тажриба асосида исботланди.

Адабиётлар:

1. Узбекистан Республикаси Президентининг 2017 йил 20 апрелдаги "Олий таълим тизимини янада ривожлантириш чора тадбирлари тугрисида" ги П^-2909-сонли ^арори.

2. Федоров А.И. Современные информационные технологии в физической культуре, спорте и физкультурном образовании: Программа и методические указания. - Челябинск: УралГАФК,1998.

3. Фурманов А.Г. Оздоровительная физическая культура: Учеб. для студентов вузов/ А.Г. Фурманов, М Б. Юспа. - Мн., Тесей, 2003.

4. Хозяинов Г.И., Акмеология физической культуры и спорта: Учеб. пособие для студ. высш. пед. учеб. заведений 2006/ Г.И. Хозяинов, Н.В. Кузьмина, Л.Е.

5. Черепанов B.C. Экспертные оценки в педагогических исследованиях.- М.: Педагогика, 1989.

6. Царик Е.В. Методика физического воспитания студентов медицинского института, специализирующихся по борьбе самбо. Дисс....канд. педаг. наук, 2-й МОЛГМИ им. Н.И. Пирогова. -М.

А.А.Танибердиев

Мазкур маколада олий таълим муассасаларида жисмоний маданият фанида кластер модулли укитиш самарадорлиги юзасидан утказилган тажриба натижалари баён этилган. Педагогик тажриба давомида талабаларнинг жисмоний тайёргарлиги динамикаси юзасидан маълумотлар келтирилган.

This article highlights the results of the experiments on the effectiveness of the science-based cluster module teaching in higher education institutions. During the pedagogical experiment, the students are provided with information on the dynamics of physical preparation of students.

ВАФОЕВ Б.Р., КАНДИДАТ ЭКОНОМИЧЕСКИХ НАУК, УзГУФКС, ЧИРЧИК

ЧАСТОЕДОВА А.Ю., УзГУФКС, ЧИРЧИК

ВИРТУАЛЬНАЯ ОБРАЗОВАТЕЛЬНАЯ СРЕДА В ВЫСШИХ ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫХ УЧРЕЖДЕНИЯХ СПОРТИВНОЙ НАПРАВЛЕННОСТИ

Аннотация: Ушбу маколада жисмоний тарбия ва спорт ОТМларда масофадан укитишни жорий килиш ва ривожлантиришда виртуал таълим мух,итининг ахдмияти ва узига хослиги ёритилган.

Калитли сузлар: масофали таълим, масофавий укитиш, ахборот-коммуникация технологиялари, виртуал мух,ит, виртуал таълим мух,ити, ахборот таълим мух,ити.

В настоящее время в нашей республике проводится обширная реформа образовательного процесса, как среднего, так и высшего. Президент Узбекистана Мирзияев Ш.М. назвал просвещение и образование одним из приоритетов развития нашего государства. Как сказал наш президент, в современных условиях, когда главным показателем конкурентоспособности страны все в большей мере становятся уровень и качество жизни населения, возрастает роль образования -важнейшего фактора прогресса [1]. Таким образом, руководством нашей страны была

поставлена задача вывести образовательный процесс на мировой уровень. Осуществляемые реформы в этой сфере направлены на физическое и духовное совершенствование молодого поколения, повышение его интеллектуального потенциала, воспитание гармонично развитой молодёжи.

Актуальность исследования. На сегодняшний день одними из важнейших задач является внедрение в систему образования новых информационных и педагогических технологий, электронных учебников и мультимедийных средств,

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.