Научная статья на тему 'ОЛИЙ ТАЪЛИМ ТИЗИМИ МАМЛАКАТНИНГ ХАЛҚАРО РЕЙТИНГ ВА ИНДЕКСЛАРДАГИ ЎРНИНИ ЯХШИЛАШДА МУҲИМ ОМИЛ СИФАТИДА'

ОЛИЙ ТАЪЛИМ ТИЗИМИ МАМЛАКАТНИНГ ХАЛҚАРО РЕЙТИНГ ВА ИНДЕКСЛАРДАГИ ЎРНИНИ ЯХШИЛАШДА МУҲИМ ОМИЛ СИФАТИДА Текст научной статьи по специальности «СМИ (медиа) и массовые коммуникации»

CC BY
20
6
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
халқаро рейтинг / лойиҳавий бошқарув / халқаро стандарт / баҳолаш методикаси / индикатор.

Аннотация научной статьи по СМИ (медиа) и массовым коммуникациям, автор научной работы — Джуманиязов Умрбек Ильхамович

Ушбу тезисда Ўзбекистон Республикаси учун устувор бўлган халқаро рейтинг ва индексларни яхшилашда олий таълим тизимининг ўрни ва аҳамияти тўғрисидаги фикр-мулоҳазалар баён этилган

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по СМИ (медиа) и массовым коммуникациям , автор научной работы — Джуманиязов Умрбек Ильхамович

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ОЛИЙ ТАЪЛИМ ТИЗИМИ МАМЛАКАТНИНГ ХАЛҚАРО РЕЙТИНГ ВА ИНДЕКСЛАРДАГИ ЎРНИНИ ЯХШИЛАШДА МУҲИМ ОМИЛ СИФАТИДА»

0 n 0 Q IMPROVING UZBEKISTAN'S POSITION IN INTERNATIONAL RATINGS L U L O AND INDEXES: THEORY, PRACTICE, AND STRATEGY

ОЛИЙ ТАЪЛИМ ТИЗИМИ МАМЛАКАТНИНГ ХАЛЦАРО РЕЙТИНГ ВА ИНДЕКСЛАРДАГИ УРНИНИ ЯХШИЛАШДА МУ^ИМ ОМИЛ СИФАТИДА

Джуманиязов Умрбек Ильхамович

Иктисодиёт фанлари буйича фалсафа доктори (PhD), Тошкент давлат иктисодиёт

университети мустакил изланувчиси umrbek.mfga@gmail.com https://doi.org/10.5281/zenodo.10138197

Аннотация. Ушбу тезисда Узбекистон Республикаси учун устувор булган халцаро рейтинг ва индексларни яхшилашда олий таълим тизимининг урни ва ауамияти тугрисидаги фикр-муло^азалар баён этилган.

Калит сузлар: халцаро рейтинг, лойщавий бошцарув, халцаро стандарт, ба^олаш методикаси, индикатор.

Аннотация. В данной тезисе представлены мнения о роли и значении системы высшего образования в повышении международного рейтинга и индексов, которые являются приоритетными для Республики Узбекистан.

Ключевые слова: международный рейтинг, проектное управление, международный стандарт, методология оценки, индикатор.

Abstrac. In this thesis, opinions are presented on the role and importance of the higher education system in improving the international rating and indices, which are a priority for the Republic of Uzbekistan.

Keywords: international rating, project management, international standard, assessment methodology, indicator.

Сунги 6 йил ичида мамлакатимизнинг халкаро майдондаги ижобий обрусини шакллантириш, Узбекистон Республикасининг халкаро рейтинглардаги урнини холис ва хакконий бахолашни таъминлаш буйича аник максадга йуналтирилган ишлар амалга оширилди.

Шу билан бирга, бугунги кунда мамлакатда тегишли йуналишлар буйича миллий рейтингларни юритишга ёрдам берадиган, амалга оширилаётган ислохотларнинг халкаро мезонлар ва стандартларга мувофиклигини бахолашнинг яхлит тизими ишлаб чикиш мухим долзарб масалалардан бири булиб хисобланади.

Бу эса, уз-узидан халкаро ташкилотлар ва илмий муассасалар билан тизимли хамкорлик алокаларини урнатиш, масъул вазирлик ва идораларда бахоланаётган йуналишлар буйича тавсиялар ва бошка давлатларнинг ижобий тажрибасини уз ичига олган тегишли маълумотлар базасини, ходимларда эса халкаро рейтинглар методологиясини куллаш буйича дунёкарашни шакллантириш билан боглик мухим амалий чораларни куришни такозо этади.

Ушбу долзарб масалалар юзасидан аник ва амалий чора-тадбирларни амалга оширишда Узбекистон Республикаси Президентининг 2019 йил 25 февралдаги "Узбекистон Республикасининг халкаро рейтинглар ва индекслардаги урнини яхшилаш чора-тадбирлари тугрисида"ги П^-4210-сонли хамда 2022 йил 18 майдаги "Халкаро рейтинг ва индекслар билан ишлашда илмий салохият хдмда амалий фаолият уйгунлигини таъминлаш чора-тадбирлари тугрисида"ги П^-246-сонли ^арори мухим институционал асос булиб хизмат килади.

Ушбу карорлар асосида, Узбекистон Республикасининг устувор халкаро рейтинг ва индекслардаги курсаткичларини яхшилашга йуналтирилган ислохотларни амалга ошириш

0 n 0 Q IMPROVING UZBEKISTAN'S POSITION IN INTERNATIONAL RATINGS L U L O AND INDEXES: THEORY, PRACTICE, AND STRATEGY

юзасидан таклифлар ишлаб чикишга мамлакат илмий салох,иятини кенг жалб этиш ва лойихдвий бошкарувнинг халкаро стандартларидан фойдаланиш, давлат хизматчиларининг сохддаги билим ва куникмаларини ошириш юзасидан катор вазифалар белгилаб берилган.

Барча сох,алар катори Узбекистон олий таълим тизимида х,ам мамлакатнинг халкаро рейтинг ва индекслардаги урнини яхшилашга асос буладиган салмокли ишлар амалга оширилди.

Хусусан, 2023 йил 1 июнь х,олатига кура, Буюк Британиянинг нуфузли рейтинг ташкилоти - "Times Higher Education" агентлиги томонидан эълон килинган "THE Impact Rankings" рейтингида Узбекистон Республикасининг 47 та олий таълим муассасалари кайд этилди. Жумладан, мазкур руйхатда Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат узбек тили ва адабиёти университети - 601-800-урин, Тошкент давлат аграр университети - 801- 1 000-урин, Тошкент давлат юридик университети - 801-1 000-уринни эгаллади.

2021 йилда "Times Higher Education" агентлиги томонидан эълон килинган "THE Impact Rankings" рейтингида Республиканинг 10 та, 2022 йилда эса, 30 та олий таълим муассасалари урин эгаллади.

Шунингдек, 2022 йил 12 октябрь куни "Times Higher Education" агентлиги томонидан эълон килинган "World University Rankings - 2023" рейтинги руйхатида Республиканинг 18 та олий таълим муассасаси "Репортёр" (Даъвогар) макомида кайд килинди ва утган 2 йилда "ТОП-1 000" рейтингидан жой олиш учун даъвогар олий таълим муассасаларимиз сони 2021 йилда 10 та булган булса, 2022 йилда 28 тага етди.

2022 йил 8 ноябрь куни 23 та давлатдан жами 760 та университет иштирок этувчи, QS «Asia University Rankings 2023» («Осиё университетлар рейтинги») рейтингидан Узбекистоннинг 10 та олий таълим муассасаси жой олди (1 -жадвал).

1-жадвал. QS «Asia University Rankings 2023» («Осиё университетлар рейтинги») рейтингидан жой олган Узбекистон олий таълим муассасалари т^рисида МАЪЛУМОТ [1]

Т/р ОТМ номи Осиёдаги урни Марказий Осиёдаги урни

1. «ТИКХММИ» Миллий тадкикот университети 301-350 14

2. Мирзо Улугбек номидаги Узбекистон Миллий университети 351-400 18

3. Тошкент молия института 551-600 29

4. Ислом Каримов номидаги Тошкент давлат техника университети 551-600 29

5. Шароф Рашидов номидаги Самарканд давлат университети 601-650 38

6. Тошкент давлат аграр университети 601-650 38

7. Бердак номидаги ^оракалпок давлат университети 701-750 41

8. Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети 701-750 41

Манба: Узбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги маълумотлари асосида муаллиф томонидан шакллантирилган7/^^^еёи.и2

0 n 0 Q IMPROVING UZBEKISTAN'S POSITION IN INTERNATIONAL RATINGS L U L O AND INDEXES: THEORY, PRACTICE, AND STRATEGY

Рейтингда "ТИ^ХММИТИ" Миллий тадкикот университети, Мирзо Улугбек номидаги Узбекистон Миллий университети "Т0П-500" университетлар каторига кирди.

QS рейтинг ташкилоти билан якиндан олиб борилаётган тизимли чора-тадбирлар натижасида 2021 йилда ривожланаётган Европа ва Марказий Осиё давлатлари рейтингида илк бор, Узбекистоннинг 4 та олий таълим муассасаси, 2022 йилда мазкур рейтинг ташкилотининг "Фан сохдлари рейтинги"да ("Subject Rankings") Узбекистон Миллий университети "Математика" сохдсида эришган натижалари буйича дунёнинг "Т0П-500" университетлар каторидан (451-500 урин) жой олди.

2023 йилга келиб мазкур руйхатдан республикамизнинг 2 та олий таълим муассасаси 4 та фан сохдлари буйича "Т0П-500" университетлар каторидан урин эгаллади (2-жадвал).

2-жадвал. QS "Subject Rankings" (Фан сох,алари рейтинги) рейтингдан жой олган Узбекистон олий таълим муассасалари т^рисида МАЪЛУМОТ [2]

Т/р Олий таълим муассасасининг номи Фан сох,аси («Subject») Ииллар кесимида

2022 2023

1. Мирзо Улугбек номидаги Узбекистон Миллий университети Замонавий тиллар 151-200

Математика 451-500 351-400

Физика ва астрономия 501-550

2. «Тошкент ирригация ва кишлок хужалигини механизациялаш мухдндислари» Миллий тадкикот университети Атроф-мухит тугрисидаги фанлар 351-400

Манба: Узбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги маълумотлари асосида муаллиф томонидан шакллантирилганУ/www.edu.uz

Узбекистон олий таълим муассасалари биринчи марта соха буйича рейтингда иштирок этишди. "Тошкент ирригация ва кишлок хужалигини механизациялаш мухандислари" Миллий тадкикот университети «Мухандислик ва технология» сохаси буйича рейтингда 451-500 урин ва «Табиий фанлар» буйича 501-520 урин эгаллади.

2019 йилда миллий рейтингга 56 та ОТМ жалб этилган булса, 2022 йилга келиб 98 тага етди. ОТМ уртасида соглом ракобат мухитининг вужудга келиши натижасида 2019 йилдан 2022 йилгача илмий салохият, илмий тадкикот, укув-услубий, битирувчилар бандлигини ошириш йуналишлари буйича фаолият самарадорлиги бир неча баробарга ошганлиги кузатилди.

Шуни алохида кайд этиш лозимки, Буюк Британиянинг нуфузли рейтинг ташкилоти - Times Higher Education (THE) агентлиги узинг World University Rankings - 2024 рейтинг натижаларини эълон килди.

Жорий йил республикамизнинг яна 20 та олий таълим муассасаси "reporter" макомида кайд этилиши билан TOP-1000 талик рейтингидан жой олиш учун давогарлар утган йилги 28 тадан 48 тага етди.

Ушбу рейтингда университетларнинг 18 та индикатор асосида 5 5 та йуналишдаги самарадорлик курсаткичлари бахоланди: укитиш, тадкикот мух,ити, тадкикот сифатида, саноат ва халкаро истикболлар.

0 n 0 Q IMPROVING UZBEKISTAN'S POSITION IN INTERNATIONAL RATINGS L U L O AND INDEXES: THEORY, PRACTICE, AND STRATEGY

Мазкур 48 та олий таълим муассасаси ТНЕнинг нуфузли рейтингларига кириш учун номзод сифатида танланиб, бунда рейтинг агентлиги уларга якиндан ёрдам беради.

Жорий йил ушбу рейтингда 108 та давлатдан 1904 та университет фаолиятини бах,олаш буйича маълумот такдим этилган булиб, улардан 769 таси "reporter", яъни даъвогар университетлар макомига эга булди.

Мазкур натижаларнинг узвий давомийлигини таъминлаш ва пировард натижада олий таълим тизимини мамлакатнинг халкаро рейтинг ва индекслардаги урнини яхшилашга хизмат килишини баркарорлаштириш максадида, келгусида олий таълим муассасаларининг тегишли таълим йуналишлари (таълим дастурлари) халкаро аккредитациядан утказиш, таълим сифатини таъминлаш максадида Европа олий таълим сифатини таъминлаш буйича стандартлар ва йурикномаларида белгиланган тартиб жорий этиш максадга мувофик.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.