Научная статья на тему 'ОЛИЙ ТАЪЛИМ МУАССАСАЛАРИДА “МАЪЛУМОТЛАР БАЗАСИ” ФАНИНИ ЎҚИТИШДА “FLIPPED CLASSROOM” МЕТОДИДАН ФОЙДАЛАНИШ'

ОЛИЙ ТАЪЛИМ МУАССАСАЛАРИДА “МАЪЛУМОТЛАР БАЗАСИ” ФАНИНИ ЎҚИТИШДА “FLIPPED CLASSROOM” МЕТОДИДАН ФОЙДАЛАНИШ Текст научной статьи по специальности «Компьютерные и информационные науки»

CC BY
79
22
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
катта ҳажмли маълумотлар / Flipped classroom / реляцион маълумотлар базаси / SQL / анъанавий ўқитиш методлари / иллюстратив / репродуктив / интерфаол / Блум таксономияси. / большие данные / Flipped classroom / реляционная база данных / SQL / традиционные методы обучения / иллюстративный / репродуктивный / интерактивный / таксономия Блюма.

Аннотация научной статьи по компьютерным и информационным наукам, автор научной работы — Қодиров Бобур Қодирович

Мақолада Flipped classroom методи орқали “Маълумотлар базаси” фанини ўқитиш жараёни тасвирланиб, унинг анъанавий методда ўқитилишдан фарқли ўлароқ натижавийлиги келтириб ўтилган. Flipped classroom методини янада ривожлантириш мақсадида қўшимчалар киритилган ва дарс машғулотини тўғри ташкил қилиш мақсадида ақлли телефонлардаги бир қанча мобил иловлардан фойдаланиш учун тавсиялар берилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ИСПОЛЬЗОВАНИЕ МЕТОДА “FLIPPED CLASSROOM” В ПРЕПОДАВАНИИ ПРЕДМЕТА “БАЗА ДАННЫХ” В ВЫСШИХ ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫХ УЧРЕЖДЕНИЯХ

В статье описан процесс обучения предмету «База данных» по методике «Перевернутый класс», эффективность которой отличается от традиционной методики обучения. Внесены дополнения для дальнейшего развития метода перевернутого класса, даны рекомендации по использованию ряда мобильных приложений на смартфонах для правильной организации урока.

Текст научной работы на тему «ОЛИЙ ТАЪЛИМ МУАССАСАЛАРИДА “МАЪЛУМОТЛАР БАЗАСИ” ФАНИНИ ЎҚИТИШДА “FLIPPED CLASSROOM” МЕТОДИДАН ФОЙДАЛАНИШ»

Кодиров Бобур Кодирович,

Тошкент ахборот технологиялари университети К,арши филиали Компьютер инжиниринги факультети "Ахборот технологиялари сервиси" кафедраси ассистенти

ОЛИЙ ТАЪЛИМ МУАССАСАЛАРИДА "МАЪЛУМОТЛАР БАЗАСИ" ФАНИНИ УКИТИШДА "FLIPPED CLASSROOM" МЕТОДИДАН ФОЙДАЛАНИШ

УУК: 378.147:004

К.ОДИРОВ Б.К,. ОЛИЙ ТАЪЛИМ МУАССАСАЛАРИДА "МАЪЛУМОТЛАР БАЗАСИ" ФАНИНИ УЦИТИШДА "FLIPPED CLASSROOM" МЕТОДИДАН ФОЙДАЛАНИШ

Маколада Flipped classroom методи оркали "Маълумотлар базаси" фанини укитиш жараёни тасвирланиб, унинг анъанавий методда укитилишдан фаркли уларок натижавийлиги келти-риб утилган. Flipped classroom методини янада ривожлантириш максадида кушимчалар кири-тилган ва дарс машFулотини туFри ташкил килиш максадида аклли телефонлардаги бир канча мобил иловлардан фойдаланиш учун тавсиялар берилган.

Таянч суз ва тушунчалар: катта х,ажмли маълумотлар, Flipped classroom, реляцион маълумотлар базаси, SQL, анъанавий укитиш методлари, иллюстратив, репродуктив, интерфаол, Блум таксономияси.

КОДИРОВ Б.К. ИСПОЛЬЗОВАНИЕ МЕТОДА "FLIPPED CLASSROOM" В ПРЕПОДАВАНИИ ПРЕДМЕТА "БАЗА ДАННЫХ" В ВЫСШИХ ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫХ УЧРЕЖДЕНИЯХ

В статье описан процесс обучения предмету «База данных» по методике «Перевернутый класс», эффективность которой отличается от традиционной методики обучения. Внесены дополнения для дальнейшего развития метода перевернутого класса, даны рекомендации по использованию ряда мобильных приложений на смартфонах для правильной организации урока.

Ключевые слова и понятия: большие данные, Flipped classroom, реляционная база данных, SQL, традиционные методы обучения, иллюстративный, репродуктивный, интерактивный, таксономия Блюма.

QODIROV B.Q. USING THE "FLIPPED CLASSROOM" METHOD IN TEACHING THE SUBJECT "DATABASE" IN HIGHER EDUCATIONAL INSTITUTIONS

The article describes the process of teaching the subject «Database» using the method of Flipped classroom, and its effectiveness is different from the traditional method of teaching. Additions have been made to further develop the flipped classroom method, and recommendations have been made for the use of a number of mobile applications on smartphones in order to organize the lesson properly.

Keywords and concepts: big data, Flipped classroom, relational database, SQL, traditional teaching methods, illustrative, reproductive, interactive, Blum's taxonomy.

9

г

10

Кириш.

Бугунги кунда ахборот технологияларнинг шиддат билан ривожланиши таълим сифа-тини хам узи билан етакламокда. Шу билан бир к,аторда инсонларнинг ак,лли телефонлардан фойдаланиш катлами купайганлиги ва ундан ижобий томонлама фойданаётганлиги бизга сир эмас. Бу эса ёш авлоднинг катта хажмли маъ-лумотлардан фойдаланиш холатини келтириб чикаради.

Маълумотлар базаси - бу одатда компьютер тизимида электрон шаклда сакланадиган, тузил-ган маълумотлар ёки маълумотларнинг уюшган тупламидир. Маълумотлар базаси одатда маълумотлар базасини бошкариш тизими (МББТ) томонидан бошкарилади. Маълумот, илова ва техник таъминот биргаликда маълумотлар базасини бошкариш тизимларини ташкил этади.

Мукаммал маълумотлар базаси х,ар кандай компания ёки ташкилот учун жуда мухимдир. Бунинг сабаби шундаки, маълумотлар базаси компания х,ак,идаги барча тегишли маълумот-ларни, масалан, ходимлар ёзувлари, транзакция ёзувлари, иш х,ак,и маълумотлари ва бошк,аларни сак,лайди. Бугунги кунда улардан энг куп фойда-нилаётганлари сифатида куйидагиларни айтиш мумкин: Microsoft SQL Server, Oracle Database, MySQL, PostgreSQL ва бошкалар1.

Олий таълим муассасаларида катта хажмли маълумотларни к,айта ишлашга мулжалланган "Маълумотлар базаси" фани ук,итилмок,да. Бу фаннинг мак,сади хар хил турдаги объектлар-нинг маълумотларини жамлаган холда уларни электрон базасини ташкил этишдан иборат-дир. Буни эса турли хил маълумотлар базасини ташкил этиш технологияларидан фойдаланиб амалга ошириш режалаштирилган.

Мак,сад.

Техника таълим йуналишларига "Маълумотлар базаси" фанини ук,итишда Flipped Classroom методини куллаш ва унинг имкониятларини очиб бериш.

Мавзу буйича бошк,а олимлар илмий асар-лари к,иск,ача тахлили.

Маълумотларнинг купайиб бориши улар-нинг устида тадк,ик,отлар олиб боришга ундайди. Негаки, маълумотнинг туFрилигига ишонч хосил

килиш, маълумот кайси манбадан олинганлиги ва качон бу жараён содир булганлиги билан бахоланади. Бу икки курсаткич аникрок ишлаши учун уни электрон куринишга келтириш зарур булади. Биз эса уни илмий жихатдан "маълумотлар базаси" деб атаймиз. "Маълумотлар базаси" фанини ривожланишида бир канча олимлар илмий тадкикотлар олиб бормокда. Улардан О.Л.Голицына, С.А. Мартишин, Рахул Батра, А.М.Поликов, Ж.Т.Усманов, Т.А.Хужакулов, Эрик Редмонд, М.Х.Хакимов, С.М.Гайназаров ва бошкаларни айтиб утиш мумкин.

О.Л.Голицынанинг "Маълумотлар базаси" фани укув кулланмасида куйидаги муаммоларни бартараф этилганлиги курсатиб берилган2:

• маълумотлар базаси тизимларини ривожлантиришнинг асосий ёндашувлари ва йуналишларини мухокама килиш;

• маълумот ва маълумотларни такдим этишнинг классик машинага йуналтирилган шак-ллари тахлил килиш;

• маълумотларни жисмоний ва мантикий ташкил этишнинг типик моделларини куриб чикиш ва ёритиб бериш;

• реляцион маълумотлар базалари билан профессионал ишлаш учун таянч тил сифатида SQL(инглиз тилида Structured Query Language, узбек тилида "Тартиблаштирилган суровлар тили") нинг имкониятлари етарлича батафсил тавсифлаш;

• маълумотлар базасини моделлаштириш ва лойихалаш муаммоларига зарур эътибор берилган.

С.А.Мартишиннинг "Маълумотлар базаси" фанидан ахборот тизимларини лойихалашда SQL ва NoSQL(инглиз тилида Not Only Structured Query Language, узбек тилида тартиблаштирилган ва тартиблаштирилмаган суровларлар тили) маълумотлар базасини амалий куллашни урганишга мулжалланган дарслиги яратил-ган булиб, олинган назарий билимлар лаборатория иши циклини бажариш жараёнида мустахкамланишига эътибор каратган3.

1 Ицик Бен-Ган, Деян Сарка, Рон талмейдж. Microsoft SQL Server 2012 Создание запросов. Учебное пособие. -Москва: Русская редакция, 2014. 3-7 с.

2 Голицына О.Л. Базы данных: учеб. Пособие // - 4-е изд., перераб. И доп. - М.: Форум: инфра, 2018. - 400 с.

3 Мартишин С.А. Базы данных. Практическое применение СУБД SQL - и NoSQL - типа для проектирования информационных систем : учеб. Пособие // - Москва: ИД «ФОРУМ» - ИНФРА-М, 2019, - 368 с.

11

Paxy.n BaTpaHiiHr "SQL acocnapiiHM Te3ga ypraHiim" KUTo6ufla yHii ypraHiim ^ofiga 7 Ta aHrumuKra эгa 6ynumu aMTii6 yTi^afli1:

• Mat.nyMoT.nap 6a3acimani xagBa.n.napHM apaTiim Ba yHra Mat.nyMoT.nap e3iim;

• SQL cypoB-napuHii yKiim Ba yHi Tax,.niim Kiinum;

• TyFpi HaTixa^apHi 6epyBmu cypoB^apHi apaTiim;

• 6ip He^Ta xagBa-onapgaH Temm-nu KaTop^apHi 6up.nam™pMm;

• x,uco6oT u.noBa.napMHM Ky^^a6-KyBBaT^am y^yH Mat^yMOT^apHi rypyx,.nam Ba capa.nam;

• NULL(Mat^yMOT^ap 6a3acifla Mat^yMOT-.nap Ki^MaTi MaBxyg эмac.nмmнм KypcaTiim y^yH SQL ga um.na™.naAMraH Maxcyc onepaTop), Hop-Ma-anamTupum Ba 6omKa acociiM TymyH^a.napHM TymyHim;

• Ky^i cypoB^ap, MypaKKa6 cypoB^ap Ba 6omKa umfop 4>yH^iia.napAaH ^oMga^aHim Ba x,.k.

M.X.XaKiiMoB Ba CMXaMHa3apoB -napHumr "Bepu.nraH.nap 6a3aaimu 6omKapiim ™3iiM.napM" ^aHigaH apaTraH flapcnrnKnapufla Mat.nyMoT-.nap 6a3aciHM Microsoft Access, MySQL Ba 6omKa TexHo.noma.nap opKa-nu apaTiimHiiHr 6ip KaH^a MeTOgnapu TaKnu^> э™.nгaн 6ynu6, 6y Merognap KynpoK Ta^a6aHi y3i ycTiga MycTaKi^ um-namura yHflaMfli2.

Ma^o^aHMHr mammm MO^MATM.

Bi3ra Mat^yMKi gapc yTM-numuAa nega-ror ToMoHigaH ^aHgaH Ba yHgari MaB3ynap-gaH Ke^i6 4mku6 Merognap TaH-naHaflu. "Mat.ny-Mo™ap 6a3aci" $aHU Typ^i xm MyHa.nMm.napAa yTiinumM pexa.namTMpM.nraH 6yni6, Ta.na6a.napra $aHHU TymyHTipim AaBoMiga KynuH^a aHtaHa-BUM Tat-nuiM MeTogigaH $oM,ga.naHM6 Ke-nuHMoKfla. ByHra ca6a6 Mat.nyMoT.nap 6a3acuHM apaTiim y^yH K>Kopu TexHiK KyBBaT^i KoMnbroTep-napHiirnr KaM-.mm Ba энг acociMci Ta.na6aHMHr yKUTyBmu tomo-HigaH 6epu.nraH TOnmiipMK-flapHM TymyHMacnunu-flaflip.

ßacTyp.nam ^aH-napuHuiHr 6ap4acifla my Ka6i MyaMMo^ap 6ynumu Ta6uum xp-naTflup. HyHKU, npo^eccop yKiTyB^i ToMoHigaH TymyHTipi^raH Ha3apiaHMHr uc6otu 6y Ha3apurn Tax,.rnii.n Ba kom-

1 Rahul Batra. SQL Primer An Accelerated introduction to SQL Basics// Gurgaon, India. 2019. -P 194.

2 M.X.Hakimov, S.M.Gaynazarov. Berilganlar bazasini boshqarish tizimlari: Darslik. Fan va Texnologiya, 2015, -648 b.

nbK>Tep,gam emuiMnapHUHr 6up-6upura Mocnum-flaflup. LUyHgatf экан fOKopmam MyaMMonapHU x,uco6ra onraH xpnga yHra moc 6ynraH MeTogHi TaH^amuMi3 3apyp 6ynaflu.

Tag^M^OTHMHro6teKTM.

"MatnyMoTnap 6a3acu" $aHU acocaH 2 6ockun Kypc Ta^a6a^apura yTi^umu pexa-nawTiipumraH. Ta,KiKOT "KoMnbWTep UHxuiHupuHm" MyHa^umu Ta.na6a.napM (25 Ha^ap) umTupoKUfla o^u6

TaflK^KOTfla KynnaHinraH MeTognap.

YKiTum MeTogu - 6y yKiTyB^u Ba Tana6a-nap ypTaciflaru y3apo Tatcup xapaeHi 6ynu6, 6yHiHr HaTixacuga yKyB Ma3MyHuga Ha3apga TyTinraH 6unuM, KyHuKMa Ba ManaKanapHurnr y3aTunumu Ba y3namTupunumu aManra omupu-naflu. TatnuMHu Ka6yn Kunum (yKuTumHu Ka6yn Kunum) - yKUTyBmu Ba Tana6anap ypTacuflaru MatnyM 6urnuM, KyHuKMa, KyHuKManapHu y3aTum Ba y3namTupumra KapaTunraH KucKa MygflaTnu y3apo Tatcupgup3.

^K^Tum MeTogu MypaKKa6, Kyn Kuppanu, Kyn cu^aTnu TatnuMgup. YKuTum MeTogu-Kacu yKuTumHuHr o6teKTuB KoHyHuaTnapu, MaKcagnapu, Ma3MyHu, TaMoMunnapuHu aKc эттu-pagu. MaKcagnapHu x,aM, Ma3MyHHu x,aM, um maK-nnapuHu x,aM ynapHu aManurn aManra omupum uMKoHuaTnapuHu x,uco6ra onMacgaH xopuM этum MyMKuH эмac, MeTognap aMHaH my uMKoHuaTHu 6epagu. Ynap AugaKTuK Tu3uMHuHr puBoxnaHum cyptaTnapuHu x,aM 6enruna6 Ky^flunap - ypraHum KaH^anuiK Te3 puBoxnaHca, KynnaHunaAuraH MeTognap эca onguHra cunxum umkohuhu 6epagu4.

Tag^u^oTMMM3ga aHtaHaB^M MeTog Ba Flipped Classroom MeTognapuHu Kynnam Ky3ga TyTunraH.

AHtaHaBuM MeTognapHuHr MaKcagu Tana6ara aHru 6unuMnapHu eTKa3um Ba yHra x,ap KaHgaM ^aH 6yMUMa gon3ap6 MatnyMoTnapHu eTKa3um-gup. ByHgaM MeTognap yKuTyB^uHuHr uH^opMa-цuoн Ba uanroapaTUB xapaKTepgaru ^aonuaTura

3 Консультация для педагогов «Методы обучения дошкольников» // Международный образовательный портал МААМ. Гл. ред. Фонов Д.В. - URL: https://www. maam.ru/detskijsad/metody-obuchenija-doshkolnikov.html Режим доступа: свободный. Дата обращения: 10.01.2020. Электрон манба.

4 Методы обучения / Электронная библиотека студента «Библиофонд». - URL: https://www.bibliofond.ru/view. aspx?id=788592. Режим доступа: свободный. Дата обращения: 11.01.2020. Электрон манба

1-расм. Анъанавий ук,итиш методлари.

ва укувчининг репродуктив характердаги фао-лиятига асосланади.

Укувчи илгари номаълум булган маълу-мотлар билан танишади, тушуниш жараёнида х,аракат ва фикр юритишнинг янги методлари-дан фойдаланади. Кейин тегишли масалаларни ечиш, олинган

Кейин тегишли масалаларни ечиш, олинган билимларни амалиётда куллайди1.

Анъанавий укитиш методларининг асо-сий камчилиги шундаки, укувчи осонлик билан унутиладиган ва бошка турдаги масала ва топширикларга куллаш мумкин булмаган билим намуналарини олади. Шунга карамай, анъанавий методлардан х,ам фойдаланилиб, укитувчилар томони бугунги кунда таълим ама-лиётида фаол кулланилмокда2.

1 Методы и приёмы обучения детей дошкольного возраста // Международный образовательный портал МААМ. Гл. ред. Фонов Д.В. - URL: https://www. maam.ru/detskijsad/metody-i-priyomy-obuchenija-detei-doshkolnogo-vozrasta.html. Режим доступа: свободный. Дата обращения: 19.12.2019. Электрон манба

2 Традиционные методы обучения / Педагогика // Сайт: 4brain.ru. - URL: https://4brain.ru/pedagogika/ tr-methods.php. Режим доступа: свободный. Дата обра-

щения: 19.12.2019. Электрон манба

Flipped classroom - бу "педагогик ёндашув булиб, унда туFридан-туFри таълим гурухли укув майдонидан индивидуал таълим майдо-нига утади ва натижада гурух майдони динамик, интерфаол укув мухитига айланади, бунда укитувчи укувчилар тушунчаларни куллаш ва ижодий фаоллик билан шугулланишда уларга рахбарлик килади3.

Flipped Classroom методида укув жараёни-нинг асосий кисмлари булган дарс билан уйга вазифанинг урни алмаштирилиб, аввал уйга вазифани бажариш жараёнида видео, аудио ва бошка интерфаол материаллар урганилади ва булажак дарсга тайёргарлик курилади, кейин дарсда мавзу мазмунини амалда куллаш маса-лалари курилади.

Натижалар ва амалий мисоллар.

"Маълумотлар базаси" фанининг максади бирор-бир объектни маълумотлар база-сини яратиш ва ундаги маълумотларни тахлил килиш иборатдир. Маълумотлар базасини яра-

3 Zamzami Zainuddin, Siti Hajar Halili. Flipped classroom research and trends from different fields of study. International review of research open and distributed learning Volume 17, Number 3. April - 2016. 314-315-p.

2-расм. Flipped classroom методининг умумий ^олатдаги куриниши.

тишни MySQL дастуридан фойдаланиб амалга оширамиз. MySQL - бу реляцион маълумотлар базасини бошк,ариш тизимларидан бири хисобланади. Унинг хозирга келиб бир канча турлари мавжуд ва у текиндир.

Дарс машFулотида талабаларга куйидаги мавзу асосида лаборатория мавзуси утилди: "Маълумотлар базасида маълумотлар ёзиш". Анъанавий таълим методидан фойдаланиб талабалар профессор укитувчи ёрдамида синф доскасидан фойдаланиб куйидаги дарс ишлан-маси билан танишдилар, топширик,ларнинг барчасини синф доскасида ва уз дафтарларида бажардилар:

Биринчи уринда биз базани ташкил этиб олиш билан ш^улланамиз. Чунки, маълумотлар базаси ташкил этилмасдан туриб унинг ичига маълумотларни киритиш мумкин булмаган холатдир. Юкорида масаланинг куйилишида avto_bekat номли маълумотлар базасини, унинг ичида эса bekatl номли жадвални ташкил этиб олганмиз деб хисоблаб уни куйидагича тасаввур киламиз:

3-расм. Bekatl жадвалининг тузилиши.

# Имя

□ 1 ю

□ 2 Rusumi

□ 3 Rangi

□ 4 Nomeri

□ 5 Kelgan vaqti time

Тип

int(11) varchar(10) varchar(10) varchar(12)

Ушбу жадвалимиз хозирча буш холатда турибди, яъни жадвалимизга хали маълумот киритилмаган.

Жадвалга маълумот киритиш учун куйидаги SQL операторидан фойдаланамиз:

INSERT INTO <Жадвал_номи>

VALUES(<Узгарувчи1> ,< узгарувчи2>, < узгарувчи3> , < узгарувчи4>,... );

Энди эса биз ушбу жадвалга маълумот кири-тишни бошлаймиз. Унинг учун SQL суровлар ойнасига утиб, куйидагича SQL кодларини ёза-миз:

4-расм. Bekatl жадвалига маълумот киритиш учун ёзилган суров.

INSERT INTO bekatl VALUES(34, "Nexia", "Oq", 1A999ANN'} '21:23:12')

Ёзилган кодни фаоллаштириш учун Вперёд тугмасини босамиз:

5-расм. Суров ойнасидан ёзилган суровни тасдик,лаш.

Вперёд

Ёзилган кодни тасдик,лаганимиздан сунг унинг жадвалга бориб тушганлигига ишора килувчи ойнани курамиз:

6-расм. Жадвалга 1та к,атор к,ушилганлигини хабар ^илувчи ойна.

Энди эса юкоридаги тасдик, тутри эканли-гини текшириш учун жорий холатдаги жадва-лимизни очамиз (bekat жадвалининг устида сичкрнчанинг чап тугмасини босамиз):

Flipped classroom методи оркали эса дарс маштулоти утказилиш олдидан талабаларга мавзу буйича материаллар такдим этилди. Дарс маштулотида эса талабалардан уларнинг фикр-мулохазалари, таклифлари эшитилди ва профессор укитувчи томонидан аникрок, ечим айтилиб утилди, сунгра улар бахоланди.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Икки методдан курилган натижа куйидагича булди.

Юкоридаги диаграммадан шу маълум булдики анъанавий таълим методидан фаркли Flipped classroom методидан фойдаланиш ижобийрок, натижа берар экан.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2022, 2 (111)

9 Lada Sariq A421JK 18:47:23

10 Volga Oq F377DV 19:52:28

33 Nexia Oq A999ANN 00:20:21

34 Nexia Oq A999ANN 21:23:12

ID

9

Rusumi Rangr Nomeri Kelganvaqti

Lada

Sariq A421JK 18:47:23

10 Volga

Oq

F377DV 19:52:28

33 Nexia Oq A999ANN 00:20:21

34 Nexia Oq A999ANN 21:23:12

1-диаграмма. Анъанавий таълим ва Flipped classroom методларидан талабаларнинг узлаштириш курсаткичлари.

25

Яхши

К,оник,арли Коникарсиз

Анънавий Flipped

таълим classroom методи методи

Хулоса ва амалий таклифлар.

Хулоса сифатида шуни айтиш мумкинки, "Маълумотлар базаси" фанини укитишда Flipped classroom методидан фойдаланиш самарали-дир. Чунки, фан информатика фани оиласига кирганлиги сабабли талабалар х,ар бир жара-ёндан тасаввур ола билишлари зарурдир. Акс х,олда дарс машFулоти утказилгандан сунг барча билимлар унутилиши мукаррардир. Талаба эса бу каби мух,итдан олинган билимдан замон талабларига мос кадр булиб етишиб чикмаслиги мумкин.

Барча методларни фандан келиб чиккан х,олатда мослаштириш амалиётлари бажари-лади. Flipped classroom методидан "Маълумот-лар базаси" фанида фойдаланишнинг натижа-вийлилигини янада ошириш максадида унинг ташкил этувчилари (профессор укитувчи, талаба) га куйидагича вазифаларни бажаришла-рини тавсия этамиз. Укитувчига:

• фан мавзусини очиб беришини таъмин-лайдиган масалалар бериши;

• бирор масаланинг режа асосида ечили-шини таъминлаши;

• масалани ечишда оддий амаллардан мураккабликка караб интилиши;

• вакт меъёрларини х,исобга олиши;

• жараёнларни видео лавх,а сифатида ташкил этиши;

• ташкил этилган видео лавх,анинг сифати юкорилиги ва улчами оптимал равишда кичик булиши;

• дарс машFулотидан олдин тайёрланган видео лавх,ани офлайн ва онлайн тарзда тала-бага етказиши.

Талабага:

профессор укитувчидан видео лавх,ани

олиш; риши;

видео лавх,ани диктат билан кузатиши; Блум таксономияси боскичларини бажа-

• утилиши режалаштирилган машFулотда уз тушунчалари билан уртоклашиши;

• профессор укитувчидан якуний хулосани олиши.

Юкоридаги вазифалар бажарилганда дарс машFулоти кизикарли тус олади. Чунки, диккат эътибор факатгина мавзу доирасида булиб талабаларнинг фаоллиги яккол сезилади.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2022, 2 (111)

15

Бундан ташкари профессор укитувчи томо-нидан вазифалар берилган вактда барчада компьютер технологияси булмаслиги мумкин. Унда куйидаги "Маълумотлар базаси" билан ишловчи аклли телефонлар(Smart phone) даги иловалар билан ишлашни тавсия этган булардек:

- SQL code play;

- EZ Database;

- SetEdit (Settings Database Editor);

- Database Designer;

- Memento Database;

- Easy Database;

- SQLite Database Editor;

- База данных MobiDB - реляционная СУБД.

Юкоридаги иловаларнинг фойдали томонла-ридан яна бири шундаки, талаба хар дакикада уз илмини ошириш учун кулайрок характер-даги технологиядан фойдаланади ва жараённи бахолашга купрок харакат килади.

Адабиётлар руйхати:

1. Ицик Бен-Ган, Деян Сарка, Рон талмейдж. Microsoft SQL Server 2012 Создание запросов. Учебное пособие. Москва. Русская редакция. 2014-г. 3-7 с.

2. Голицына О.Л. Базы данных: учеб. Пособие // - 4-е изд., перераб. И доп. - М.: ФОРУМ: ИНФРА-М,2018. - 400С.

3. Мартишин С.А. Базы данных. Практическое применение СУБД SQL - и NoSQL - типа для проектирования информационных систем : учеб. Пособие // - Москва: ИД «ФОРУМ» - ИНФРА-М, 2019, - 368 с.

4. Rahul Batra. SQL Primer An Accelerated introduction to SQL Basics// Gurgaon, India. 2019. -P 194.

5. M.X.Hakimov, S.M.Gaynazarov. Berilganlar bazasini boshqarish tizimlari: Darslik. Fan va Texnologiya, 2015, - 648 b.

6. Консультация для педагогов «Методы обучения дошкольников» // Международный образовательный портал МААМ. Гл. ред. Фонов Д.В. - URL: https://www.maam.ru/ detskijsad/metody-obuchenija-doshkolnikov.html Режим доступа: свободный. Дата обращения: 10.01.2020. Электрон манба.

7. Методы обучения / Электронная библиотека студента «Библиофонд». - URL: https://www.bibliofond.ru/view.aspx?id=788592. Режим доступа: свободный. Дата обращения: 11.01.2020. Электрон манба

8. Методы и приёмы обучения детей дошкольного возраста // Международный образовательный портал МААМ. Гл. ред. Фонов Д.В. - URL: https://www.maam.ru/detskijsad/ metody-i-priyomy-obuchenija-detei-doshkolnogo-vozrasta.html. Режим доступа: свободный. Дата обращения: 19.12.2019. Электрон манба

9. Традиционные методы обучения / Педагогика // Сайт: 4brain.ru. - URL: https://4brain.ru/pedagogika/tr-methods.php. Режим доступа: свободный. Дата обращения: 19.12.2019. Электрон манба

10. Zamzami Zainuddin, Siti Hajar Halili. Flipped classroom research and trends from different fields of study. International review of research open and distributed learning Volume 17, Number 3. April - 2016. 314-315-p.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.