Научная статья на тему 'Олий таълим муассасалари талабаларини илмий тадқиқот ишига йўналтириш муаммолари ва уларнинг ечимлари'

Олий таълим муассасалари талабаларини илмий тадқиқот ишига йўналтириш муаммолари ва уларнинг ечимлари Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
1573
494
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
илмий тадқиқот / илмий тадқиқот йўналишлари / методлар / таҳлил / синтез / абстрактлаш / умумлаштириш / муаммолар / муаммоларни ечиш / илмий тадқиқот тақдимоти / ўқитувчиларнинг вазифалари / научные исследования / направления исследований / метод / анализ / синтез / обобщение / абстрагирование / проблемы / решение проблем / исследовательские презентации / обязанности преподавателей

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Каюмова Насиба Ашуровна

Мақолада олий таълим талабаларини илмий тадқиқот ишига йўналтиришнинг зарурлиги, бунда талабалар учрайдиган муаммолар, уларни ҳал қилиш йўллари ва бу жараёнда ўқитувчиларнинг вазифалари очиб берилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ПРОБЛЕМЫ НАПРАВЛЕНИЯ СТУДЕНТОВ НА НАУЧНЫЕ ИССЛЕДОВАНИЯ В ВЫСШИХ УЧЕБНЫХ ЗАВЕДЕНИЯХ И ИХ РЕШЕНИЯ

В статье раскрыты вопросы необходимости направления студентов на исследовательскую работу в высших учебных заведениях, проблемы, с которыми они сталкиваются и способы их решения, а также обязанности преподавателей в этом процессе.

Текст научной работы на тему «Олий таълим муассасалари талабаларини илмий тадқиқот ишига йўналтириш муаммолари ва уларнинг ечимлари»

Каюмова Насиба Ашуровна,

К,арши давлат университети «Амалий математика ва информатика» кафедраси катта укитувчиси, педагогика фанлари номзоди

ОЛИЙ ТАЪЛИМ МУАССАСАЛАРИ ТАЛАБАЛАРИНИ ИЛМИЙ ТАДЩОТ ИШИГА ЙУНАЛТИРИШ МУАММОЛАРИ ВА УЛАРНИНГ ЕЧИМЛАРИ

КАЮМОВА Н.А. ОЛИЙ ТАЪЛИМ МУАССАСАЛАРИ ТАЛАБАЛАРИНИ ИЛМИЙ ТАД^И^ОТ ИШИГА ЙУНАЛТИРИШ МУАММОЛАРИ ВА УЛАРНИНГ ЕЧИМЛАРИ

Маколада олий таълим талабаларини илмий тадкикот ишига йуналтиришнинг зарурлиги, бунда талабалар учрайдиган муаммолар, уларни х,ал килиш йуллари ва бу жараёнда укитувчиларнинг вазифалари очиб берилган.

Таянч суз ва тушунчалар: илмий тадкикот, илмий тадкикот йуналишлари, методлар, тах,лил, синтез, абстрактлаш, умумлаштириш, муаммолар, муаммоларни ечиш, илмий тадкикот такдимоти, укитувчиларнинг вазифалари.

КАЮМОВА Н.А. ПРОБЛЕМЫ НАПРАВЛЕНИЯ СТУДЕНТОВ НА НАУЧНЫЕ ИССЛЕДОВАНИЯ В ВЫСШИХ УЧЕБНЫХ ЗАВЕДЕНИЯХ И ИХ РЕШЕНИЯ

В статье раскрыты вопросы необходимости направления студентов на исследовательскую работу в высших учебных заведениях, проблемы, с которыми они сталкиваются и способы их решения, а также обязанности преподавателей в этом процессе.

Ключевые слова и понятия: научные исследования, направления исследований, метод, анализ, синтез, обобщение, абстрагирование, проблемы, решение проблем, исследовательские презентации, обязанности преподавателей.

KAYUMOVA N.A. THE PROBLEMS OF STUDENTS' SCIENTIFIC RESEARCHES IN HIGHER EDUCATIONAL INSTITUTIONS AND WAYS OF THOSE SOLUTION

There is presented in the article the higher education institutions' students motivations for research works, the problems they face, and the ways to solve these, as well as the duties of teachers in this process.

Keywords: scientific research, research areas, methods, analysis, synthesis, generalization, abstraction, problems solving, research presentations, duties of teachers.

Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 7 фев-ралдаги «Узбекистон Республикасини янада ривожлантириш буйича Царакатлар стратегияси тутрисида»ги ПФ-4947-сон фармонининг «Таълим ва фан соцасини ривожлантириш» деб номланган 4.4-бандида узлуксиз таълим тизимини янада такомиллаштириш замонавий эцтиёжларига мос юцори малакали кадрлар тайёрлаш сиёсатини давом эттириш, мактабгача таълим муассасалари, умумий урта таълим сифатини тубдан ошириш, фанларни уцитишни чуцурлаш-тириш, олий таълим муассасалари фаолиятининг сифати цамда самарадорлигини ошириш, илмий-тадцицот ва инновация фаолиятини рагбатлантиришга катта эътибор царатилиши курсатиб утилган1.

Шуни хисобга олиб, олий таълим тизимида тайёрланадиган мутахассисларни жахон стан-дартлари даражасига етказиш, илмий-педа-гогик кадрларни тайёрлашга алохида эътибор бериш, талабаларни илмий тадкикот ишига йуналтириш профессор-укитувчилар учун мухим вазифа хисобланади.

Россиялик Е.Н.Потапова уз тадкикотларида информатика дарсларида тадкикотчилик ком-петенциясини шакллантириш йулларини ёри-тиб, буюк немис педагоги А.Дистервергнинг «Ёмон укитувчи х,акикатни айтиши, яхши укитувчи эса уни топишга ургатиши»ни айтиб утади2.

Л.А.Аветисова «Укувчиларнинг илмий тад-кикот фаолияти - педагогик технология модели» номли маколасида укувчиларнинг илмий тадкикот ишларининг бажарилиш боскичларини курсатиб беради3.

Укувчи, талабаларнинг илмий тадкикот ишларига йуналтириш сохасидаги илмий ишлар, маколаларни урганиш натижасида олий таълимда илмий тадкикот иши билан шуFулланмокчи булган талабалар, магистрлар

1 Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 7 февралдаги «Узбекистон Республикасини янада ривожлантириш буйича Х,аракатлар стратегияси туFри-сида»ги ПФ-4947-сон фармони. // «Узбекистон Республикаси конун хужжатлари туплами», 2017 й., 6-сон, 70-модда.

2 Потапова Е.Н. Формирование исследовательской компетенции на уроках информатики. // http://tmo.ito. edu.ru/2014/section/229/94666/index.html.

3 Аветисова Л.А. Научно-исследовательская деятель-

ность учащихся - модель педагогической технологии. открытыйурок.рф/статьи/620136/.

олдида мухим муаммолар мавжудлиги аник-ланди. Бу муаммолар:

1. Илмий тадкикот мавзусини туFри танлай олмаслик.

2. Илмий тадкикот методлари ва ундан фойдаланишни билмаслик.

3. Илмий тадкикот иши асосномасини мустакил тайёрлай билмаслик.

4. Адабий манбалар билан ишлашда кийинчиликларга учраш.

5. Бажарилган тадкикот иши такдимотини амалга ошириш куникмасига эга булмаслик.

Талабаларнинг илмий-тадкикот ишларига йуналтириш икки йуналишда амалга ошири-лиши мумкин4:

- биринчиси, бевосита дарс жараёнида: семинар, амалий машFулот дарсларида муам-моли дарсларни ташкил этиш, муаммоли вазифаларни куйиб, уларни ечишга ундаш, талабаларнинг мутахассислиги ёки бирор фан доирасида укув лойиха (дарс ишланма, техно-логик харита, электрон кулланма)ларини яра-тишга эришиш;

- иккинчиси, дарснинг мантикий давоми булиб, дарсдан ташкари вактда укув-тадкикот фаолиятини амалга ошириш: мустакил иш, реферат, курс иши, илмий, укув-тадкикот ишларини бажариш, олимпиада ва кургаз-маларда уз чикишлари ва конференцияларда илмий маколалари билан иштирок этиш.

Талабаларнинг тадкикот ишини бажаришга киришиши биринчи навбатда назарий, амалий машFулотларда укитувчи томонидан

4 Рябова Л.Г. Исследовательская деятельность учащихся. Открытый урок.рф/статьи/581619/.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2018, 11

берилган топширикларни кутубхоналардаги илмий адабиётлардан фойдаланиб, мустакил бажара олса ва уни мустакил иш, реферат, курс иши куринишида такдим этса, иккинчи-дан, урганилган тизимли билимларни шахсий тадкикот иши (битирув малакавий иши, турли лойих,аларда иштирок этиш)да куллаш оркали амалга оширилишини кузатиш мумкин.

Олий таълим профессор укитувчилари талабаларни илмий тадкикот ишини бажа-ришга киришишлари учун мавжуд булган муаммоларни куйидагича х,ал этишга урга-тишимиз лозим:

1. Илмий тадцицот мавзусини тугри танлай олишга ургатиш. Бу жуда мураккаб жараён булиб, тадкикот ишининг ривожи ва ижобий якун топиши мавзуни танлашга боFлик булади. Мавзу тадкикот ишининг узига хос хусусиятларини акс эттириб, у талаба ва унинг илмий рах,бари х,амкорлигида танла-нади. Илмий тадкикот мавзуси танланганда:

• илмий тадкикот сах,ифаларида мунозара юритиш, уз шахсий карашларини баён этиш, илмий изланиш олиб бориш имкониятининг мавжуд булишини;

• илмий тадкикот мавзуси кенг куламда булмаслиги, тадкикот бажарувчисининг илмий билими, кобилиятларининг етарлигини х,исобга олиш;

• тадкикот олиб бориш учун материаллар-нинг мавжуд булиши, баъзи х,олларда, мавзу кизикарли, лекин уни бажариш учун материал-ларнинг етарли эмаслиги кузатилади.

«Информатика укитиш методикаси» йуна-лиши талабалари умумий урта мактабдаги даврда «Информатика фанининг тарихи», «Информатиканинг жамиятдаги урни», «Алго-ритмларнинг турлари ва бир-биридан фарки», «Санок тизими, унинг кулланилиши», «Web интернет сах,ифалардан фойдаланиш» каби мавзуларда илмий тадкикот олиб боришга йуналтирилган булса, урта махсус, касб-х,унар таълими даврида эса «Ахборотлашган жами-ятнинг илм-фандаги урни», «Дастурлаш тили-нинг мох,ияти», «Чизикли тенгламаларни компьютерда ечиш», «Шахсий компьютер архитектураси», «Тасвирларни тах,рирлашда компьютер дастуридан фойдаланиш» каби мавзуларда кичик илмий тадкикот ишларини бажаришга ургатиб бориш зарур булади.

Талабаларнинг олий таълимда укиш даво-мида мавзуларнинг кулами умумий урта, урта-махсус касб-х,унар таълимидан кура каттарок булиб, унда илмий билимларни урганиб, улар асосида мустакил илмий хуло-салар чикаришга асосланган булиши керак. Шундан келиб чикиб, олий таълим «Информатика укитиш методикаси» бакалавр йуна-лиши талабалари илмий тадкикот мавзуси сифатида «5- (ёки 6, 7, 8, 9) синфда информа-тикани муаммоли укитиш усуллари», «Mathcadr (Maple, Paskal, C++ ва х,.к)да триго-нометрик масалаларни ечиш усуллари», «Укитишда кейс технологиясидан фойдаланиш», «Педагогик дастурий воситалар ва уларнинг тах,лили», «Чизикли трансцендент тенгламаларни ечишда компьютердан фойдаланиш» ва х,.к. каби мавзуларни киритиш лозим булади.

2. Илмий тадцицот методлари ва ундан фойдаланишни ургатиш. Тадкикотларни утказиш - далилларни тартибга солиш усуллари, конунларини урганишдир Тадкикот методлари - илмий ишларда максадга эри-шиш йулларидир. Методларни урганиш билан шуFулланадиган фан «Методология» деб ата-лади.

Бизга маълумки, х,ар бир илмий тадкикот иши маълум илмий тадкикот методларидан фойдаланиб олиб борилади. Илмий тадкикот ишини бажариш жараёнида тах,лил ва синтез, таккослаш, синфлаш, моделлаштириш, кузатиш, тажриба ва сух,бат утказиш каби тадкикот методларидан кандай фойдаланишни ургатиш зарур. Яхши методикасиз х,атто туFри танлан-ган метод х,ам яхши натижа бермайди. Агар методика методни куллаш усули булса, методология методларни ургатишдир.

В.С.Леднев фикрича, тадкикот олиб борувчи тадкикот методларидан фойдаланиш учун илмий билимлар тизимига эга булиши лозим ва у 1-расмдаги куринишда булади1.

Фалсафий методлар диалектик ва метафизик методларга асосланиб, кушимча ра-вишда фалсафий усуллар: интуитив, аналитик, догматик, софистик ва бошкаларни уз ичига олади.

1 Научные статьи.ру - https://nauchniestati.ru/blog/ metody-issledovanija

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2018, 11

1-расм. В.С.Леднев фикрига кура илмий билимлар тизими.

Умумилмий методлар фикрлаш жараёнини тах,лил килиш билан бирга х,ар кандай кунда-лик инсоний билимларни эгаллаш методла-рини урганишга имкон беради. Бунга куйи-даги назарий даражадаги методлар киради:

Таллия методи бир бутун предметнинг алох,ида кисмлари, хусусиятларини батаф-силрок урганиш учун булакларга булиб урганишни назарда тутади.

Синтез методи предметнинг урганилган булакларини бирлаштириш ва тах,лил натижа-ларини умумлаштиришни назарда тутади. Тах,лил методи тадкикот бошида амалга оши-рилса, синтез методи уни якунлайди.

Абстрактлаш методи мавх,умликни фикр юритиш натижасида х,акикийга келтириб урганиш1.

Умумлаштириш методи тадкикотдаги фактларни аниклаш, киёслаш, дастлабки хуло-салар, ^одисанинг ривожланиш динамика-сини тасаввур килиш, умумлаштириш натижа-ларини шартли белгилар ёрдамида расмий-лаштириш, умумий хулоса чикариш услубла-рини узида мужассамлаштиради.

Индукция методи - маълум фактларга асосланган умумий хулоса чикариш усули.

Дедукция методи - умумий фикрга тая-ниб, хусусий хулоса чикариш. Шунингдек биз талабаларга кузатиш, таърифлаш, экспримент, таккослаш, формаллаштириш ва х,оказо методлардан фойдаланишни ургатишимиз максадга мувофик булади2.

3. Илмий тад^и^от ишининг асоснома-сини муста^ил тайёрлашга ургатиш. Тала-баларни танланган мавзу буйича муаммо йуналишини танлаш, мавзу долзарблигини кабул килинган конунлар, карорлар асосида курсатиб бериш, объектни танлаш, предме-тини белгилашга ургатиш, х,ар кандай тадкикот ишининг муваффакияти максадини аник белгилаб олишга боFликлигини тушун-тириб етказиш, максадни аник белгилаб олиш, максадга мос вазифалар кетма-кет-лигини шакллантириш, мавзунинг илмий янгилиги, амалий ах,амиятини курсатиб берувчи асосномани тайёрлашга ургатиш лозим булади.

4. Талабаларни адабий манбалар билан ишлашга ургатиш. Тадкикот сох,асига оид адабиётни тах,лил килиш талабанинг илмий тадкикот сох,асида бир неча манбалар билан таниш эканлигини курсатиб, муаммо х,олати билан танишишга имкон беради. Илмий тадкикот ишида кутарилган гипотеза асосли бу-

1 Гуманитарная энциклопедия. // https://gtmarket.ru/ concepts/7008

2 Методы исследования, как они есть. // https:// nauchniestati.ru/blog/metody-issledovanija /

г

Ч.

11

_J

лиши адабий маълумотлар ва мантилий фикр-лар билан мустах,камланиши кераклигини талабага етказиш лозим булади.

Талабани илмий тадкикот иши буйича ада-биётларни кидириб топиш, топилган адабиёт-лардан муаммо мох,иятини урганиш, муам-мони ечиш усулини тизимли баён этиш ва фойдаланилган адабиётлар руйхатини муста-кил тузишга йуналтириб бориш керак. Бугунги кунда талабалар илмий тадкикот ишини бажа-ришда интернет манбалари, электрон нашр-лардан фойдаланадилар. Бунда ахборотлар манбаси жуда катта х,ажмда булиб, ундан айнан керагини танлаш, тартибли баён этиш, мустакил хулоса чикариш, карор кабул килиш мух,им х,исобланади. Баъзан мавзудан четга чикиб кетиш х,оллари х,ам кузатилади.

5. Бажарилган илмий тадцицот ишининг тацдимотини амалга ошириш куникмасини шакллантириш. Олиб борилган кузатишлар натижаси шуни курсатадики, тадкикотчи талаба томонидан такдим этиладиган илмий тадкикот ишлари куйилган максад ва мазмун-дан келиб чикиб илмий макола, тезис, х,исо-бот, тадкикот режаси, оFзаки такдимот учун матн, такдимотли маъруза, муаммоли хусуси-ятга эга реферат, компьютерли презентация, видео, аудио материаллар, турли укув лойи-х,алари ва х,оказо шаклида булиши мумкин. Бу куринишдаги тадкикот ишларининг такдимо-тини килишда талабаларга белгиланган вактда бажарилган ишни компьютерли слайдлардан фойдаланиб такдим килиш, ишнинг натижа-ларини курсатишда график, диаграммалардан фойдаланиш, уз фикр мулох,азалари, хулоса-ларини аник баён этиш, нуткнинг аник ва равон булиши, ох,ангига эътибор бериш, бериладиган саволларга мантикий, мулох,а-зали жавоблар беришга ургатиш лозим булади.

Илмий тадкикот ишини олиб бориш жараёни мураккаб жараён булганлиги сабабли барча талабалар х,ам бу жараёнга бирданига кириб кета олмайдилар. Шунинг учун талабаларни илмий тадкикот фаолиятига йуналтиришда укитувчининг асосий вазифа-сига куйидагиларни киришимиз мумкин:

1. Талабаларда илмий ишга булган кизи-кишни ошириш, илмий тадкикот масалала-

рини мустакил ечишга ундаш, тадкикотчилик малакаларини шакллантириш1.

2. Мустакил ижодий фикрлаш, назарий, амалий билимларни урганишни мукаммал-лаштириш, мустах,камлаш ва ривожлантириб бориш.

3. Булажак олий маълумотли мутахассис-ларнинг илмий тадкикотчилик мах,оратларини шакллантиришга эришиш2.

4. Истеъдодли ва иктидорли талалабалар-нинг ижодий ва илмий салох,иятидан фойдаланиб долзарб муаммоларни х,ал этиш ва уни барча талабаларга урнак сифатида курсатиб бориш ва х,.к.

Илмий тадкикот ишининг турли боскичида илмий рах,бар, профессор-укитувчининг роли х,ар хил булади. Масалан3:

Ташхислаш боскичида укитувчи илмий тадкикот олиб боришга мойиллиги бор, билимли, топширикларни мустакил бажара оладиган талабаларни туплайди, уларнинг кизикиш сох,аси, кандай турдаги ишларни бажара олишини аниклайди, илмий тадкикот олиб боришга ундайди. Бунда талаба билан укитувчи уртасида муносабатни якинлашти-ришда укитувчи устун, фаол булиши лозим.

Тадцицот мавзусини цуйиш боскичида укитувчи бир нечта турдаги мавзулар устида ишлашга йуналтиради, адабиётлар, интернет манзиллари билан таништиради. Илмий рах,бар ва тадкикотчи билан х,амкорликда мавзу белгилаб олинади, унинг долзарблиги, максади, объекти, предмети, вазифалари, илмий янгилиги аникланади. Бунда укитувчи маслах,атчи ролини уйнайди, укитувчининг урни устун, фаол булмайди, купрок тадкикотчи устун булишига эришиш керак булади.

Илмий тадцицот ишини бажариш боскичида укитувчи маслах,атчи булиб, тадкикотчи талабага юкори даражада мустакиллик

1 Каюмова Н.А. Педагогик ва ахборот технологиялари интеграциясида информатика укитувчисини тайёрлаш-нинг методик тизимини ишлаб чикиш. // «Замонавий таълим» журнали, 2018, № 4. -34-40-б.

2 Каюмова Н.А. Педагогик ва ахборот технологиялари интеграциясида информатика укитувчисини тайёрлаш-нинг методик тизими. / Монография. - Т.: «Фан ва технология», 2018. -58-б.

3 Леонтович. А.В. Учебно-исследовательская деятельность школьника как модель педагогической технологии. // Журнал «Народное образование», 1999. № 10. -С. 152-158.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2018, 11

берилиши керак. Талаба илмий тадкикотчи сифатида мавзу мундарижаси асосида ишни мустакил бажариши, укитувчи турли йунал-тирувчи, муаммони очишга ёрдам берувчи саволларни бериб туриши талаб этилади. Айнан шу боскичда талаба тадкикот методла-ридан фойдаланади ва уз тадкикот иши буйича шахсий фикрга эга булиб, мустакил карорлар кабул килади, хулоса ва таклифлар беришни урганади, ишни якунлайди.

Химоя цилиш босцичида олиб борилган илмий фаолият тахлил килинади. Бу вактда талаба ва илмий рахбар, укитувчи тенг Хукукли хамкорлар хисобланади. Химоя сун-гида олиб борилган фаолият бахоланади.

Талабалар билан илмий тадкикот фаолия-тини олиб бориш укитувчига куйидаги талаб-ларни куяди:

• талабага нисбатан ижобий муносабатда булиш, унга шахс сифатида хурмат курсатиш;

• талабанинг бошкаларга ухшамайдиган хусусиятларини эътироф этиб туриш, унга танлаш хукуки, эркинлигини бериш;

• талабанинг индивидуал, психологик хусусиятларини хисобга олиш, уни узига эмас, олиб борган фаолиятига бах,о бериш каби-лардир.

Карши давлат университетида хам илмий тадкикот ишига йуналтириш ишлари «Устоз-шогирд» асосида ташкил этилган. 2016-2018 йиллар давомида 4 нафар фан доктори 20 дан ортик тадкикот олиб борувчилар турли сохалар буйича фалсафа докторлиги (РИ^ илмий тадкикот ишларини химоя килдилар.

«Амалий математика ва информатика» кафедрасида илмий тадкикот ишларига йуналтириш самарали олиб борилаётганлиги сабабли кейинги йилларда турт талаба «УлуFбек стидендияси» Fолиблигини кулга

киритди. Улардан бир талаба бугунги кунда Бухоро давлат университетида уз мутахассис-лиги буйича магистрликка укиётган булса, уч талаба магистрликни битириб, шу кафедрада педагогик фаолият олиб бориб, илмий тадкикот ишларини давом эттирмокда.

Шунингдек, макола муаллифи томонидан бакалаврлик даврида илмий тадкикот ишига йуналтириш ишлари олиб борган талабалар-дан бир гурухи Тошкент ахборот технология-лари университетида, шу университетнинг Карши филиали, Карши давлат университети ва Карши мухандислик-иктисодиёт институ-тида педагогик фаолият олиб бориш билан бирга уз илмий тадкикот ишларини хам давом эттирмокда. Талабалар билан хамкорликда 25 дан ортик илмий маколаларимиз нашр этилган.

Хулоса килиб айтганда, фан ва техника тараккиёти ривожлангани сари олинган билимларни янгилаш, чукурлаштириш ва мустахкамлаб бориш зарур булиб, талаба-ларни илмий тадкикотга йуналтириш, илмий фаолият билан шуFулланишини шакллантириб бориш, кейинги авлодни илмий фаолият билан шуFулланишига йул очиш, руй беради-ган муаммоларни уз вактида ва уз урнида аниклаш, уларни бартараф этишга эътибор каратиш лозим. Талабаларни илмий тадкикот ишларига жалб этиш таълимий, тарбиявий хусусиятга эга булиб, у талабанинг максадга эришишида уз кучи ва кудратига ишониши, билишга булган истак, илмий дунёкарашни шакллантириш, фикрлаш мустакиллиги, уз ишидан мамнунлик, эстетик эхтиёжни кон-дириш ва илмнинг ички гузаллигини урганиб боришга якиндан ёрдам беради.

Адабиётлар руйхати:

1. Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 7 февралдаги «Узбекистон Республикасини янада ривожлантириш буйича Харакатлар стратегияси туFрисида»ги ПФ-4947-сон фармони. // Узбекистон Республикаси конун хужжатлари туплами, 2017 й., 6-сон, 70-модда.

2. Каюмова Н.А. Педагогик ва ахборот технологиялари интеграциясида информатика укитувчисини тайёрлашнинг методик тизимини ишлаб чикиш. // «Замонавий таъ-лим» журнали, 2018, № 4. -34-40-б.

3. Каюмова Н.А. Педагогик ва ахборот технологиялари интеграциясида информатика укитувчисини тайёрлашнинг методик тизими. / Монография. - Т.: «Фан ва технология», 2018. -148-б.

4. Потапова Е.Н. Формирование исследовательской компетенции на уроках информатики. // http://tmo.ito.edu.ru/2014/section/229/94666/index.html

5. Аветисова Л.А. Научно-исследовательская деятельность учащихся - модель педагогической технологии. // Открытый урок.рф/статьи/620136/

6. Рябова Л.Г. Исследовательская деятельность учащихся. // Открытый урок.рф/ статьи/581619

7. Гуманитарная энциклопедия. // https://gtmarket.ru/concepts/7008

8. Методы исследования, как они есть. // https://nauchniestati.ru/blog/metody-issledovanija/

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

9. Леонтович А.В. Учебно-исследовательская деятельность школьника как модель педагогической технологии. // Журнал «Народное образование», 1999, № 10. -С. 152-158.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.