Научная статья на тему 'Обзор и повторное изучение физики в короткое время'

Обзор и повторное изучение физики в короткое время Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
32
8
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Общество и инновации
ВАК
Область наук
Ключевые слова
физика / понятия и термины физики / законы / правила / закономерности / процессы физики / опорный конспект / задачи и тесты по физике / оценка знания. / physics / concepts and terms of physics / laws / rules / laws / physics processes / supporting abstract / problems and tests in physics / knowledge assessment.

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Зафар Хусанов

Чтобы пересмотреть и переизучить все разделы физики, необходимо разбить ее разделы на блоки или модули, повторить их теоретическую часть, запланировать дни и время для работы над задачей и тестовыми заданиями и повторить это в короткие сроки. Учебник «Обзор физики» помогает пересмотреть курс. В статье изложены аспекты повторного изучения и повторения самостоятельно учащимся элементарного курса физики, а также освещены проблемы оценки знания учащихся по физике.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Review and re-study physics in a short time

In order to review and re-study all sections of physics, it is necessary to divide its sections into blocks or modules, repeat their theoretical part, plan days and times for working on the problem and test tasks and repeat it in a short time. The textbook “Review Physics” helps review the course. The article outlines the aspects of re-studying and repeating the еlеmеntаrу physics course, by students themselves, аnd also highlights the problems of students’ physics knowledge assessment.

Текст научной работы на тему «Обзор и повторное изучение физики в короткое время»

Жамият ва инновациялар -

Общество и инновации -

Science

through time and space

Society and innovations

Journal home page:

https: //inscience.uz/index.php/socinov/index

Review and re-study physics in a short time

Zafar KHUSANOV!

Navoi State Mining Institute

ARTICLE INFO

ABSTRACT

Article history:

Received February 2021

Received in revised form

20 February 2021

Accepted 15 March 2021

Available online

15 April 2021

Keywords:

physics,

concepts and terms of

physics,

laws, rules,

laws, physics processes,

supporting abstract,

problems and tests

in physics,

knowledge assessment.

In order to review and re-study all sections of physics, it is

necessary to divide its sections into blocks or modules, repeat their

theoretical part, plan days and times for working on the problem and

test tasks and repeat it in a short time. The textbook “Review Physics”

helps review the course. The article outlines the aspects of re-studying

and repeating the elementary physics course, by students themselves,

and also highlights the problems of students’ physics knowledge

assessment.

2181-1415/© 2021 in Science LLC.

This is an open access article under the Attribution 4.0 International

(CC BY 4.0) license (https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.ru)

Физика фанини киска вактда такрорлаш ва кайта урганиш

Калит сузлар:

физика,

физика атамалари

ва терминлари,

физика конунлари,

конуниятлари,

жараёнлари,

таянч конспект,

физикадан масалалар,

тест вазифалари,

билимини бахолаш.

АННОТАЦИЯ

Физикани барча булимларини такрорлаш ва кайта Урганиш

учун унинг булимларини блок &ки — модулларга

ажратибуларнинг назарий кисмини такрорлаш,масала хамда

тест вазифаларини ишлащшда ва уни киска муддатда такрорлаш

учун кунлар ва вактларни режалаштириш зарур. Бунда

яратилган “Физикани такрорланг” YkyB кулланма-

маълумотнома катта ёрдам беради. Маколада укувчи-ларнинг

элементар физика курсини мустакил такрорлаш ва кайта

Урганиш масалалари баён килинган хамда укувчи-ларнинг

билимини бахолашни амалга ошириш муаммолари

ёритилган.

1 Senior Lecturer, Navoi State Mining Institute, Navoi, Uzbekistan

E-mail: zafarxusanov@ mail.ru.

Жамият ва инновациялар - Общество и инновации - $ос1еу апа тпоуаНопз

Аим Special Issue - 3 (2021) / ISSN 2181-1415

Обзор и повторное изучение физики в короткое время

АННОТАЦИЯ

Ключевые слова: Чтобы пересмотреть и переизучить все разделы физики,

физика, необходимо разбить ее разделы на блоки или модули,

понятия и термины повторить их теоретическую часть, запланировать дни и

физики, р р кую часть, р д

законы, время для работы над задачей и тестовыми заданиями и

правила, повторить это в короткие сроки. Учебник «Обзор физики»

закономерности, помогает пересмотреть курс. В статье изложены аспекты

процессы физики, повторного изучения и повторения самостоятельно

опорный конспект,

задачи и тесты по физике, учащимся элементарного курса физики, а также освещены

оценка знания. проблемы оценки знания учащихся по физике.

Бугунги куннинг таълимга булган асосий талабларидан бири - бу

ракобатбардош баркамол мутахассислар тайёрлашдир. Республикамизнинг жадал

тараккиётини амалга оширишда етук кадрларнинг урни бекиёсдир. Шунинг учун

бугун Республикамиз учун замонавий техника ва технологияларни тушуниб,

уларни бошкарадиган мутахассислар керак. Бунинг учун улар техника ва

технологияни асоси булган физикани чукур билишлари керак.

Бу саволларга куплаб педагоглар ва психологлар жавоб беришга харакат

килганлар. Уларнинг барчаси укувчиларда мустакил таълим олиш малакаси ва

куникмаси Йук эканлигини таъкидлашган. Шу жумладан укувчиларни тезкор-

экстернат услубда тайёрлаш методикалари тавсия килинган.

Аммо, физика фани хам назарий, хам экспериментал мураккаб фан булгани

учун, улар таъкидлаган ва курсатган материалларни куллаш билан муаммони хал

килиб булмайди. Шу сабабли, биз куйидаги физика фанини киска муддатда (2-

Зойда) кайта мустакил Урганиш методикасини тавсия киламиз. Бунда куйидаги

педагогик - услубий методларни куллаш тавсия этилади:

1. Укув материалини (назарий кисмини ) блок-модул режада урганиш.

2. Ягона схемада,тартибда мустакил ишлаш.

3. ехнологик хариталардан фойдаланиш.

4. Очик контрол материаллардан,тест вазифаларидан фойдаланиш.

5. Тест вазифаларини хар бир булим буйича хал килишнинг натижаларига

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

караб, оператив-тезкор равишда укув материалини кайтадан урганиш.

6. Маълумотнома ва бошка адабиётлардан эркин фойдалана олиш шароити

мавжудлиги.

Физикани барча булимларини такрорлаш ва кайта Урганиш учун унинг

булимларини блок ё&ки модулларга ажратибууларнинг назарий кисмини

такрорлаш,масала хамда тест вазифаларини ишлашда ва уни киска муддатда

такрорлаш учун кунлар ва вактларни режалаштириш зарур. Бунда яратилган

“Физикани такрорланг” укув кулланма-маълумотнома катта ёрдам беради. Сабаби,

унда элементар физиканинг барча мавзуларининг кискача тавсифи,конун ва

ходисаларнинг таърифи, формула ва графиклари хамда физик катталикларнинг

бирликлари келтирилган. Бу эса укувчиларни мавзулар буйича тезкор

конспектлашга, билимларини системалаштиришга хамда маълумотларни яхширок

эслаб колишга имкон беради.

508

through time and space

Жамият ва инновациялар - Общество и инновации - 50с1еу апа шпоуаНоп$

Special Issue - 3 (2021) / ISSN 2181-1415

Физика предметининг асосини физик ходисаларилмий конунлар,физик

назарияларфизик тушунчалар ва катталиклар ташкил килади. 1-жадвалда

Укувчилар физикани адабиётлардан Урганишда фойдаланиладиган тавсия режа-

схемаси келтирилган.

1-жадвал

Физик ходисалар Физик конунлар Физик назария Физик катталиклар

1. Ходисанинг ташки белги - | 1. Конуннинг 1. Назариянинг 1. Физик катталикнинг

таснифлари. таърифи (уз сузи вужудга келиши | таърифи.

2.Унингамалга ошиш шарт- | билан). хакида кискача 2.Тушунчани

шароитлари. 2.Конунни имкон маълумот. символлар билан

3. Ходисанинг физик, илмий | борича символлар ва | 2. Назариянинг ёзиш.

MOXHATH. белгилашлар асосида | базаси - асоси. 3. Физик катталик

4. Бу ходисанинг бошка ёзиш. 3. Назариянинг формуласи.

ходисаларга алокадорлиги. |3. Конунни очилиш ядроси. 4.Катталикнинг

5. Ходисанинг микдорий жараёни. 4. Назариядан махсус хоссалари

таснифлари- формулалари. |4. Конунни келиб чикадиган | (вектор, скаляр).

6. Ходисанинг амалда кулланилиш натижалар ва 5. Физик катталикнинг

кулланилиши. чегараси. окибатлар. бирликлари.

7. Ходисани салбий 5. Конунни 5. Назариянинг 6. Физик катталикни

окибатларидан химояланиш | кулланилиш кулланилиш Улчаш усуллари.

усуллари. сохалари. чегаралари. 7. Техникада ва

табиатда

катталикнинг

улчайдиган

кийматлари.

Бундай умумлаштирилган адабиётни &ки мазмуни Урганиш режа- схемаси

укувчиларнинг укув Урганиш‚яни мустакил урганиш жараёнини фаоллаштиради

хамда мавзу матни устида максадга йуналгануни чукур тушунган ва онгли холда

Урганишига олиб келади. Шу жумладан, укувчиларнинг мавзуни механик урганиш

ва ёдлаб олишларига йул куймайдиукувчининг Укув-урганиш фаолиятига ижодий

элементларнинг киришига олиб келади хамда маълумотни аник акслантиришга,

яъни урганилаётган фанни очик мантикий урганишга имкон беради.

Физика урганишнинг ягона схемасини шкувчилар Узича - мустакил ишлаб

чикишлари керак. Бунда кунига ёки хафтасига неча соатдан назария ёки репетитор

билан мулокотда булиши Ba канча вакт булимни такрорлаш,билимини

мустахкамлаш хамда системалаштириш учун керак буладиган вактлар таксимот-

схемасини хар укувчи узининг индивидуал кобилиятларига караб тузиб олишлари

керак булади. Назарий билимларни мустахкамлашда Урганилган булим ёки

мавзулар буйича баён ё&ки иншо ёзиб,сунгра уларни Укувчи мустакил равишда

тахлил килиши катта ахамиятга эгадир.

Физикадан олинган укувчиларнинг назарий билимларини мустахкамлаш,

уларнинг савиясини текшириш хамда назарий билимларни амалда куллай билиш

малакаси ва куникмасини хосил килиш учун албатта физикадан масала ва тест

вазифаларини ечиш керак булади.Шунинг учун хам рус методистларидан бири

Il. Ворошилов, “Физикани масала ечмасдан урганиш - бу сувга тушмасдан сузишни

Урганишдир” - деган эди.

509

Жамият ва инновациялар - Общество и инновации - $ос1еу апа тпоуаНопз

Аим Special Issue - 3 (2021) / ISSN 2181-1415

Масалани ечиш услублари турлича булиб, у ишда батафсил тавсифланган. Шу

билан бирга, биз масала ечишнинг куйидаги коидаларини тавсия этамиз:

1. Масала шартларини физик катталаиклар ва белгилар асосида ёзиб олиш.

2. Физик катталикларни бир хил (СИ) системасида ифодалаш.

3. Физик масалани мохиятининг акслантирувчи схематик расм, чизма ёки

графикни чизиш.

4. Масалани умумий куринишда ёзиш.

5. Масала ечимининг тутрилигини физик катталиклар бирликлари оркали

текшириш.

6. Хисоблашни амалга ошириш.

7. Жавоб ёзиш (керак холларда изохи билан).

Технологик харита укувчиларнинг физикани урганишдаги йул курсатувчиси

булади. Технологик харита ёрдамида укувчи кайси булим ё&ки модулни кайси

адабиётларнинг кайси мавзу, расмлари, формулалари, масалалари хамда тест

вазифалари асосида урганиш кераклигини режалаштириб олади.

Лекин охирги Йилларда яратилган Укув адабиётларини, дарсликлар,

маълумотномалар хамда ДТМ тамонидан чоп этилган тест вазифалари тупламлари

бу жараённи осонлаштиради.

Шу жумладан, очик контрол материаллари ва тест вазифаларидан

фойдаланиш учун етарлича адабиётлар мавжуд. Бунинг учун 5 та кийинлик

дДаражаларига эга булган К.А. Турунметов ва бошкалар тамонидан ёзилган

“Физикадан масалалар туплами” хамда рус тилида Т.М. Оплачко, К.А. Турсунметов-

нинг “Физика [” ва “Физика П” Уукув кулланмалари шунингдек, турли йилларда

умумлаштирилиб чоп этилган тестлари туплами чоп этилган.

Укувчи физиканинг хар бир булими (ёки модули) ни назарий Ургангандан

сунг, мустакил равишда масалалар ва тест вазифаларини (бунда хар бир булим учун

камида 90-100 та тест вазифаларини) ечиши хамда уларнинг ечимларини

жавоблари билан таккослаб,Узини-узи бахолаши керак.Тажрибалар шуни

курсатадики,масала ва тест вазифаларини тутри ечиш даражаси 50%дан кам

булса,мавзу тула кайтадан Урганилиши керак, 70%дан кам булса,мавзуни киска

муддатли такрорлаш билан чегараланиш; 70%дан юкори булса,янги булим ёки

мавзуни Урганишда давом этиш керак. Сабаби, физиканинг булимлари бир-бири

билан боглик ва укувчи кийинги булимларни урганиш жараёнида унинг малакаси

ва куникмаси ортиб боради.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Лекин шуни таъкидлаш жоизки, Укувчи физиканинг маълум булимини

Ургатишда купол хатоликларга йул куйса,албатта бу хатоликлар устида алохида

ишлашлари, Укитувчи ёки репититор ёрдамида уларни бартараф килиш

омилларини ишлаб чикишлари керак булади.

Мустакил иш фаолиятида укувчида маълумотнома ва жадваллардан хамда

очик электрон дарсликлардан фойдаланиш имкониятлари булиши керак. Бунинг

учун биз томондан яратилган "Физикани такрорланг” маълумотномаси хамда катор

укув кулланмалардан укувчилар назарий саволларга деярли тула жавоб оладилар.

Очик электрон дарсликлар сифатида Россияда ишлаб чикилган "“Физикон”,

“Помош абутириенту” кабилардан фойдаланилса, 0. Тигай ва К.А. Турсунметовлар

томонидан ишлаб чикилган ургатувчи-назорат килувчи электрон дарсликдан

фойдаланиш самаралирок булади. Шу жумладан, бу электрон дарсликда тест

510

т о

a) Science Жамият ва инновациялар - Общество и инновации - $ос1еу апа тпоуаНопз

Аим Special Issue - 3 (2021) / ISSN 2181-1415

назорат саволлари жавоблари берилган булибунда жавобни бахолаш дастури

мавжуд. Шунингдек, аниматция материалларидан ташкари унда виртуал

лаборатория ишлари мавжуд булибуларни бажариш асосида укувчилар

Узларининг назарий билимларини мустахкамлашлари мумкин.

Яримутказгичлар физикасини кайта урганувчилар бу буйича яратилган

виртуал лаборатория ишларидан, масала ечишни Урганишда эса замонавий

технологиялар асосида яратилган «Яримутказгичлар физикасидан саволлар ва

масалалар туплами» дан фойдаланиш мумкин. Яна шуни таъкидлаш лозимки,

мустакил физикани урганиш жараёнида интернет тармогидаги маълумотлардан

самарали фойдаланишлари мумкин. Унда катор масалалар тупламларининг

ечимлари рус ёки инглиз тилларида мавжуд.

ФОЙДАЛАНГАН АДАБИЁТЛАР РУЙХАТИ:

1. Вершинин В.Н., Павловская Л.М. Методика и организация общеобразова-

тельного экстерната. Завуч. 2003. - № 4. - С. 18-24.

2. Хусанов 3.Ж, Турсунметов К.А., Турдиев Н.Ш. // Физикадан укувчиларнинг

мустакил ишларини ташкил этиш ва Утказиш шакллари. Физика, математика,

информатика. - Тошкент: - 2012. — № 2. - Б. 71-76.

3. Бабанский Ю.К. Хозирги замон умумий Урта таълим мактабида укитиш

методикаси. — Т.: Укитувчи, 1990.-Б.230.

4. Усова А.В., Вологодская 3.А. Самостоятельная работа учащихся по физике

в средней школе. — М.: Просвещение, 1983.

5. Усова А.В., Завьялов В.В. Самостоятельная работа учащихся в процессе

изучения физики. Высшая школа, 1984. - С. 96.

6. Tursunmetov va boshq. Fizikadan masalalar to‘plami. Akademik litsey va Kasb-

hunar kollejlari uchun o‘quv qo‘llanma. - T.: O‘gituvchi, 2012. — B. 264.

7. Гидронович В.А. Организация обобщенного поторения и выпускных

экзаменов по физике. Автореф.дисс.канд.пед.наук. - М.: 1988. - С. 21.

8. Атоева М.Ф. Периодичность обучения физике. Аспирант и соискатель. -

Москва, 2010. - №6. - С. 41-43.

9, M.F. Atoyeva. Interdisciplinary relations in physics course at specialized

secondary education. The Way of Science. - Volgograd, 2016. - N¢ 9 (31). - P. 22-24.

10. M.F. Atoyeva. The significance of periodicity at teaching physics. The Way of

Science. - Volgograd, 2016. - N2 10 (32). - P. 62-64.

11. Атоева М.Ф. Эффективность обучения электродинамике на основе

технологии периодичности. Тпе М/ау оЁ 5аепсе. - Уо]гортаа, 2016. - № 10 (32). -

Р. 65-66.

12. M.F. Atoyeva. Use of Periodicity in Teaching Physics. Eastern European Scientific

Journal. - Diisseldorf-Germany, 2017. Ne 4. - P. 35-39.

13. M.F. Atoyeva. Didactic foundations of inter-media relations in the training of

university students. International Scientific Journal. Theoretical & Applied Science. p-ISSN:

2308-4944 (print) e-ISSN: 2409-0085 (online). Year: 2020 Issue: 06 Volume: 86, - P. 124.

14. M.F. Atoyeva, R.Safarova. Pedagogical integration as a means of forming

professionally important qualities among students of a medical university. Academicia.

ISSN: 2249-7137 Vol. 10, Issue 8, August 2020. Impact Factor: SJIF 2020 = 7.13

ACADEMICIA: An International Multidisciplinary Research Journal https://saarj.com.

511

т о

iu Science Жамият ва инновациялар - Общество и инновации - $ос1еу апа тпоуаНопз

Аим Special Issue - 3 (2021) / ISSN 2181-1415

15. M.F. Atoyeva. Pedagogical Tests As An Element Of Types Of Pedagogical

Technologies. The American Journal of Applied Sciences, 2(09), (TAJAS) SJIF-5.276 DOI-

10.37547/tajas Volume 2 Issue 9, 19.09.2020. ISSN 2689-09. 92 The USA Journals, USA

www.usajournalshub.com/index.php/tajas - PP. 164-169. Mmm.5.2.

16. Farkhodovna A.M. (2020). The problems of preparing students for the use of

school physical experiment in the context of specialized education at secondary schools.

European Journal of Research and Reflection in Educational Sciences, 8 (9), 164-167.

17. Saidov S.0., Fayzieva Kh.A., YuldoshevaN.B. AtoyevaM.F. The Elements

of Organization Of The Educational Process On The Basis Of New Pedagogical

Technologies. The American Journal of Applied Sciences, 2(09), (TAJAS) SJIF-5.276 DOI-

10.37547/tajas Volume 2 Issue 9, 19.09.2020. ISSN 2689-09.92 The USA Journals, USA

www.usajournalshub.com/index.php/tajas. — PP. 164-169. Имп. 5.2.

18. Atoeva Mehriniso Farhodovna, Arabov Jasur Olimboevich, Kobilov Bakhtiyor

Badriddinovich. (2020). Innovative Pedogogical Technologies For Training The Course Of

Physics. The American Journal of Interdisciplinary Innovations and Research, 2(12),

PP. 82-91.

19, Nazarova S.M., R.Kurvantaev. Evolution and the forecast of development of the

irrigated soils of Bukhara region. Proceedings of the III Tashkent international innovation

forum. TIIF - 2017. - Tashkent. - PP. 210-215.

20. NazarovaS.M., G.T. Zaripov Granulometrik composition irrigated soils of

Bukhara region Journal of critical reviews ISSN-2394-5225.vol.7 ISSUE17.2020

21. Nazarova S.M., G.T. Zaripov Physico-mechanical properties of irrigated meadov

soils of the Bukhara region (on the example of the Zjandar Dictrict) The American journal

of applied sciences.AKIII. volume-02. ISSUE. 10/2020.

22. G.T. Zaripov., Nazarova S.M., The USE of local vegetables raw materials in the

production of the soft drinks. The American journal of applied sciences. AKI. volume-

02.issue. 10/2020.

23. Nazarova S.M., Turayeva M., Mamurova M., Physico-mechanical properties of

irrigated meadov soils of the Bukhara Academiya an international multidisc iplinary

research journal vol. 11. issue 1. january 2021.

24. Narzullaev M.H., Teshaey O. Representation of the natural science picture of the

world in the process of teaching students at academic lyceums and professional colleges.

Internatsional scientific and praktikal conference WORLD Science/ Rost Publishing

Dubai 2015.

25. МаглаПаеу М. Вспользование астрономических знаний в формировании

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

экологической культуры студентов. Международный академический вестник УДК

00(082) Ne 1 (45) ISSN 2312-5519 BBK 65.26 2020 [12+].

26. Atoeva Mehriniso Farhodovna, Eshmirzaeva Matluba Abdishukurovna. (2021).

Application Of The Law Of Conservation Of Energy In Economics. The American Journal of

Applied Sciences, 3(01). - PP. 93-103.

27. Zebiniso ATOYEVA, The use of innovative pedagogical technologies in mathematics

Ш зесопдагу $споо5. Жамият ва инновациялар - Общество и инновации - 50о< у апа

innovations Journal home page: https://inscience.uz/index.php/socinov/index/.

28. Rahima Safarova, Characteristics of teaching physics in medical institutes,

Жамият ва инновациялар - Общество и инновации - 50<1Еу ап тшпоуаНоп5. Journal

home page: https://inscience.uz/index.php/socinov/index.

512

о

fiScience Жамият ва инновациялар - Общество и инновации - 5ос1ефу and innovations

ным Special Issue - 3 (2021) / ISSN 2181-1415

29. Safarova Rakhima Sattor kizi, Preparing students for use of school physical

experiment in the process of teaching physics, European Journal of Research and

Reflection in Educational Sciences Vol. 8 No. 9, 2020 ISSN 2056-5852.

30. Khusanov Zafar Jurakulovich. (2021). The Requirements For Students’s

Independent Work. The American Journal of Social Science and Education Innovations,

3(01). - PP. 235-243.

518

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.