CC BY
6INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
Original paper
© D.Sh. Isabekova1^, M.A. Giyasova2^_
12Angren universiteti, Angren, O'zbekiston
Annotatsiya
KIRISH: maktabgacha ta'lim tizimi bolalarning kelajakdagi muvaffaqiyati va jamiyatning rivojlanishida muhim ahamiyatga ega. Bu bosqichda ta'lim va tarbiya beruvchi mutaxassislarning kasbiy madaniyati va malakasi yuqori bo'lishi lozim. Shu bilan birga, tarbiyalanuvchilarni yoshligidan kasb-hunarga yo'naltirish, ularning qiziqishlarini rivojlantirish ham katta rol o'ynaydi. Xorijiy tajribalarning o'rganilishi bu jarayonlarni yanada takomillashtirishda muhim omil bo'lib xizmat qiladi.
MAQSAD: O'zbekistonda maktabgacha ta'limda tarbiyachilarni kasbiy madaniyatini oshirish va tarbiyalanuvchilarni kasbga yo'naltirishda xorijiy tajribalarni o'rganish masalasi dolzarb ahamiyat kasb etmoqda. Bu maqolada O'zbekistonda maktabgacha ta'lim tizimini rivojlantirishda xorijiy tajribalarni o'rganish va tatbiq etishning afzalliklari, tarbiyachilarni kasbiy madaniyatini oshirish yo'llari hamda tarbiyalanuvchilarni kasbga yo'naltirishda xorijiy davlatlarning ilg'or tajribalari haqida so'z yuritiladi.
MATERIALLAR VA METODLAR: ushbu ilmiy izlanishlarimizda "Kasblar olami ", "Qaysi kasb egasining xizmat mashinasi", "Axborot almashish" interfaol metodlaridan samarali foydalandik. Rol o'ynash va drama metodlari: bolalarni turli kasblarga yo'naltirishda teatr va rol o'ynash usullaridan foydalanish. Interaktiv mashg'ulotlar: bolalar bilan o'yin shaklida kasb-hunarlar haqida suhbatlashish, ularning qiziqishlarini rivojlantirish. Aniq misollar yordamida fikr-g'oyalar yoritildi.
MUHOKAMA VA NATIJALAR: O'zbekistonda maktabgacha ta'limda tarbiyachilarni kasbiy madaniyatini oshirish va tarbiyalanuvchilarni kasbga yo'naltirishda xorijiy tajribalarni o'rganish va amaliyotga joriy etish orqali ta'lim tizimini yanada takomillashtirish mumkin. Buning uchun ilg'or xorijiy metodikalar va materiallardan foydalanish, shuningdek, xalqaro tajriba almashinuvi va o'quv dasturlarini tashkil etish katta ahamiyatga ega. Bu jarayon bolalarning kelajakdagi muvaffaqiyatli kasb tanlashlari va tarbiyachilarning kasbiy rivojlanishiga ijobiy ta'sir ko'rsatadi.
Xulosa: xulosa qilib aytganda, O'zbekistonda maktabgacha ta'lim tizimini rivojlantirishda xorijiy tajribalarni o'rganish va tatbiq etish muhimdir. Tarbiyachilarni kasbiy madaniyatini oshirish va tarbiyalanuvchilarni kasbga yo'naltirishda xorijiy davlatlarning ilg'or tajribalarini amaliyotga joriy etish orqali, ta'lim sifatini yanada oshirish mumkin. Bu esa o'z navbatida bolalarning har tomonlama rivojlanishiga xizmat qiladi.
Kalit so'zlar: kasbga yo'naltirish, tarniyachi, kasbiy madaniyat, xorij, tajriba.
ISSN 2992-9024 (online) 2024, №7
Ilmiy-nazariy va metodik jurnal Научно-теоретический и методический журнал Scientific theoretical and methodical journal
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
Iqtibos uchun: Isabekova D.Sh., GiyasovalM.A. O'zbekistonda maktabgacha ta'limda tarbiyachilarni kasbiy madaniyatini oshirish va tarbiyalanuvchilarni. // Inter education & global study. 2024. №7. B.165-170.
ИЗУЧЕНИЕ ЗАРУБЕЖНОГО ОПЫТА ПОВЫШЕНИЯ ПРОФЕССИОНАЛЬНОЙ
КУЛЬТУРЫ ВОСПИТАТЕЛЕЙ И ПРОФЕССИОНАЛЬНОЙ ОРИЕНТАЦИИ
ВОСПИТАННИКОВ В ДОШКОЛЬНОМ ОБРАЗОВАНИИ В УЗБЕКИСТАНЕ
© Д.Ш. Исабекова1Н М.А. Гиясова2Н
^Университет Ангрен, Ангрен, Узбекистан_
Аннотация
ВВЕДЕНИЕ: система дошкольного образования важна для будущих успехов детей и развития общества. на этом этапе профессиональная культура и квалификация специалистов образования и обучения должны быть высокими. при этом важно с юных лет ориентировать студентов на профессию, развивать их интересы. изучение зарубежного опыта служит важным фактором дальнейшего совершенствования этих процессов.
ЦЕЛЬ: в Узбекистане приобретает актуальное значение вопрос повышения профессиональной культуры педагогов дошкольного образования и изучения зарубежного опыта ориентации учащихся в профессии. В данной статье говорится о преимуществах изучения и применения зарубежного опыта в развитии системы дошкольного образования в Узбекистане, путях повышения профессиональной культуры педагогов, а также передовом опыте зарубежных стран по ориентации учащихся в профессию.
МАТЕРИАЛЫ И МЕТОДЫ: в нашем научном исследовании мы эффективно использовали интерактивные методы «Мир профессий», «Служебный автомобиль владельца какой профессии», «Обмен информацией». Ролевые и драматические методы: использование театральных и ролевых методов, чтобы направить детей к различным профессиям. Интерактивная деятельность: беседа с детьми о профессиях в игровой форме, развитие их интересов, разъяснение идей на конкретных примерах.
ОБСУЖДЕНИЕ И РЕЗУЛЬТАТЫ: дальнейшее совершенствование системы образования в Узбекистане возможно за счет повышения профессиональной культуры педагогов дошкольного образования, а также за счет изучения и внедрения зарубежного опыта ориентации учащихся в профессии. Для этого большое значение имеет использование передовых зарубежных методов и материалов, а также обмен международным опытом и организация образовательных программ. Этот процесс положительно влияет на будущий успешный выбор профессии детей и профессиональное развитие педагогов.
ЗАКЛЮЧЕНИЕ: в заключение важно изучить и внедрить зарубежный опыт развития системы дошкольного образования в Узбекистане. Дальнейшее
© intereduglobalstudy.com 2024, ISSUE 7
ISSN 2992-9024 (online) 2024, №7
Ilmiy-nazariy va metodik jurnal Научно-теоретический и методический журнал Scientific theoretical and methodical journal
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
повышение качества образования возможно за счет повышения профессиональной культуры педагогов и внедрения передового опыта зарубежных стран в направлении студентов в профессию. Это, в свою очередь, служит всестороннему развитию детей.
Ключевые слова: профессиональная ориентация, педагог, профессиональная культура, за рубежом, опыт работы.
Для цитирования: Исабекова Д.Ш., Гиясова М.А. Изучение зарубежного опыта повышения профессиональной культуры воспитателей и профессиональной ориентации воспитанников в дошкольном образовании в узбекистане. // Inter education & global study. 2024. №7. С. 165-170.
THE STUDY OF FOREIGN EXPERIENCE IN IMPROVING THE PROFESSIONAL CULTURE OF EDUCATORS AND THE PROFESSIONAL ORIENTATION OF PUPILS IN PRESCHOOL EDUCATION IN UZBEKISTAN_
© Dilafruz Sh. Isabekova1®, Mushtariy A. Giyasova2®
1'2Angren University, Angren, Uzbekistan_
Annotation
INTRODUCTION: the preschool education system is important for the future success of children and the development of society. at this stage, the professional culture and qualification of education and training specialists should be high. at the same time, it is important to direct students to the profession from a young age, and to develop their interests. the study of foreign experiences serves as an important factor in the further improvement of these processes.
AIM: in Uzbekistan, the issue of improving the professional culture of educators in preschool education and studying foreign experiences in guiding students to the profession is gaining urgent importance. This article talks about the advantages of studying and applying foreign experiences in the development of the preschool education system in Uzbekistan, ways to improve the professional culture of teachers, and best practices of foreign countries in guiding students to the profession.
MATERIALS AND METHODS: in our scientific research, we effectively used the interactive methods "World of Professions", "Service car of the owner of which profession", "Information exchange".
• Role-playing and drama methods: Using theater and role-playing methods to guide children to various careers.
• Interactive activities: Talking with children about professions in the form of a game, developing their interests. Ideas were clarified with the help of specific examples.
DISCUSSION AND RESULTS: it is possible to further improve the education system in Uzbekistan by improving the professional culture of educators in preschool education and by studying and implementing foreign experiences in guiding students to the
© intereduglobalstudy.com 2024, ISSUE 7
Ilmiy-nazariy va metodik jurnal ISSN 2992-9024 (online)
Научно-теоретический и методический журнал 2024, №7
Scientific theoretical and methodical journal
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
profession. For this purpose, the use of advanced foreign methods and materials, as well as the exchange of international experience and the organization of educational programs, are of great importance. This process has a positive effect on the future successful career choices of children and the professional development of educators.
CONCLUSION: in conclusion, it is important to study and implement foreign experiences in the development of preschool education system in Uzbekistan. It is possible to further improve the quality of education by improving the professional culture of educators and implementing the best practices of foreign countries in guiding students to the profession. This, in turn, serves the comprehensive development of children.
Key words: professional orientation, teacher, professional culture, abroad, experience
For citation: Dilafruz Sh. Isabekova, Mushtariy A. Giyasova. (2024) 'The study of foreign experience in improving the professional culture of educators and the professional orientation of pupils in preschool education in uzbekistan', Inter education & global study, (7), pp. 165-170. (In Uzbek).
Mamlakatimizda o'sib borayotgan avlodni sog'lom va har tomonlama yetuk voyaga yetkazish, ta'lim-tarbiya jarayoniga samarali ta'lim va tarbiya shakllari hamda usullarini joriy etishga qaratilgan maktabgacha ta'limning samarali tizimini tashkil etish bo'yicha keng ko'lamli ishlar amalga oshirildi. Maktabgacha ta'lim sohasida davlat-xususiy sheriklikni rivojlantirish uchun yaratilgan qulay shart-sharoitlar nodavlat maktabgacha ta'lim muassasalari sonini yanada oshirish va ular ko'rsatadigan xizmatlar turlarini kengaytirish uchun mustahkam poydevor bo'ldi. O'zbekiston Respublikasi maktabgacha ta'lim tizimini 2030-yilgacha rivojlantirish konsepsiyasi quyidagilarni nazarda tutgan: maktabgacha ta'lim sohasidagi normativ-huquqiy bazani yanada takomillashtirish; maktabgacha yoshdagi bolalarning har tomonlama intellektual, axloqiy, estetik va jismoniy rivojlanishi uchun shart-sharoitlar yaratish; bolalarning sifatli maktabgacha ta'lim bilan qamrovini oshirish, undan teng foydalanish imkoniyatlarini ta'minlash, mazkur sohada davlat-xususiy sherikligini rivojlantirish; maktabgacha ta'lim tizimiga innovatsiyalarni, ilg'or pedagogik va axborotkommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish; maktabgacha ta'limni boshqarish tizimini takomillashtirish, maktabgacha ta'lim tashkilotlari faoliyatini moliyalashtirish shaffofligi va samaradorligini ta'minlash. O'zbekiston Respublikasi maktabgacha ta'lim tizimini 2030-yilgacha rivojlantirish konsepsiyasi O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018-yil 30-sentabrdagi "Maktabgacha ta'lim tizimini boshqarishni takomillashtirish chora-tadbirlari to'g'risida"gi PQ-3955-son qarorini ijro etish maqsadida ishlab chiqilgan bo'lib, 2030-yilgacha maktabgacha ta'lim tizimini rivojlantirish bo'yicha kompleks chora-tadbirlarni o'z ichiga olgan.
O'tgan va ayniqsa hozirgi davrda yuqori malakali tarbiyachi-o'qituvchilar tayyorgarligini takomillashtirish ularning kasbiy komponentligini oshirish muammosi o'zining dolzarbligini yo'qotgani yo'q. Ushbu muammo yechhimlari bo'yicha yaqin yillarda
© intereduglobalstudy.com 2024, ISSUE 7
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
Allaberdiyeva K.X, Altbayev G.M, Nishanova M. X,Suvanova N. S, Nurmatova I. N lar izlanishlar olib borishgan.
1. Tarbiyachilarni kasbiy madaniyatini oshirish. O'zbekistonda maktabgacha ta'lim tarbiyachilarining kasbiy madaniyatini oshirish muhim masalalardan biri hisoblanadi. Bu borada quyidagi xorijiy tajribalarni o'rganish va amaliyotga joriy etish maqsadga muvofiqdir: Finlandiya tajribasi: Finlandiya ta'lim tizimi, xususan maktabgacha ta'lim tizimi, yuqori sifatli ta'lim berish bilan tanilgan. U yerda tarbiyachilar uchun muntazam ravishda malaka oshirish kurslari tashkil etiladi, bu esa ularning kasbiy madaniyatini oshirishga xizmat qiladi. Yaponiya tajribasi: Yaponiya maktabgacha ta'lim tizimida tarbiyachilar nafaqat bolalar bilan ishlash, balki ularning oilalari bilan ham yaqindan hamkorlik qiladi. Bu o'z navbatida tarbiyachilarning kasbiy mas'uliyatini oshirishda muhim omil bo'lib xizmat qiladi. AQSh tajribasi: AQShda tarbiyachilar uchun kasbiy rivojlanish dasturlari keng qo'llaniladi. Ushbu dasturlar orqali tarbiyachilar pedagogik yondashuvlar, o'qitish usullari va texnologiyalarini chuqurroq o'rganish imkoniyatiga ega bo'lishadi.
2. Tarbiyalanuvchilarni kasbga yo'naltirish.Maktabgacha yoshdagi bolalarni kasbga yo'naltirish ularning qiziqishlarini aniqlash va rivojlantirishda muhim rol o'ynaydi. Xorijiy davlatlarda bu borada ilg'or tajribalar mavjud: Germaniya tajribasi: Germaniyada bolalarni yoshligidan kasb-hunarga yo'naltirish tizimi yaxshi rivojlangan. Bu davlatda maktabgacha ta'lim muassasalarida bolalarning qiziqishlariga mos keluvchi faoliyatlar tashkil etiladi va bu orqali bolalar turli kasblar bilan tanishtiriladi. Shvetsiya tajribasi: Shvetsiyada bolalar uchun o'yin orqali o'rgatish usuli keng qo'llaniladi. Bu usul bolalarning qiziqishlarini rivojlantirish va ularni turli kasblar bilan tanishtirishda samarali hisoblanadi. Kanada tajribasi: Kanadada bolalarni kasbga yo'naltirishda ularning oilalari bilan hamkorlik qilishga alohida e'tibor qaratiladi. Bolalar o'z oilalari bilan birgalikda turli kasblar haqida bilib olishlari uchun maxsus dasturlar ishlab chiqilgan. Tarbiyalanuvchilarni kasbga yo 'naltirish. Erta kasbga yo 'naltirish dasturlari: O 'zbekistonda maktabgacha ta 'lim tashkilotlarida bolalarni erta yoshdan turli kasblar bilan tanishtirish uchun maxsus dasturlar ishlab chiqilgan. Ushbu dasturlar orqali bolalar o 'yin va ijodiy faoliyatlar yordamida kasblar haqida tasavvurga ega bo 'lishadi.
Kasb tanishtirish haftaliklari: Maktabgacha ta'lim tashkilotlarida "Kasb tanishtirish" doirasida turli haftaliklar, tadbirlar o'tkaziladi, bu tadbirlar davomida turli sohalarda ishlaydigan mutaxassislar bolalar bilan uchrashib, o'z kasblari haqida ma'lumot berishadi. Bundan tashqari bolalar bilan turli tashkilotlarga va obyektlarga ekskursiyalar o'tkazilib, ushbu jarayonda bolalar kasblar bilan, masalan: Novvoy, o'qituvchi, harbiy, hisobchi, kutubxonachi kabi yana br qator kasblar taniishtiriladi. Ijodiy va amaliy mashg 'ulotlar: Bolalarni kasblarga qiziqtirish maqsadida turli ijodiy va amaliy mashg'ulotlar o'tkaziladi. Masalan, rasm chizish, qurilish o'yinlari, ijroli voqeaband o'yin mashg 'ulotlari orqali bolalarga kasblar haqida yaxshiroq tasavvurga ega bo'lishga yordam beradi.
Ota-onalar bilan hamkorlik: Kasbga yo'naltirish jarayonida ota-onalar bilan yaqin hamkorlik o'rnatilgan. Ota-onalar o'z farzandlariga turli kasblar haqida ma'lumot berish va ularning qiziqishlarini aniqlashda faol ishtirok etishadi.
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
Xalqaro tajriba almashinuvi. Xalqaro loyihalar va dasturlar: O'zbekistonda maktabgacha ta'lim sohasida xalqaro tajriba almashinuvi keng qo'llanilmoqda. Tarbiyachilar xalqaro konferensiyalar, seminarlar va tajriba almashinuvi dasturlarida ishtirok etish orqali dunyodagi ilg'or tajribalar bilan tanishadilar.
ADABIYOTLAR RO'YXATI | СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ | REFERENCES
1. Ta'lim jarayonini shaxsga yo'naltirilgan yondashuv asosida rejalashtirish. Uslubiy qo'llanma. Toshkent-2020
2. "Ilk qadam" Davlat o'quv dasturi (takomillashtirilgan) 2022-yil 4-fevral.
3. Maktabgacha ta'lim va tarbiya davlat standarti, 2020 yil 22 dekabr, 802-son.
4. Maktabgacha pedagogika. Sh. Akbarovna. Toshkent-2022
5. Djamilova, N., Kim, I., Marasulova, D., Imamova, N., & Ismanova, G. (2022). Ekologik madaniyat Mustaqil ta'lim, ijodkorlik, integral texnologiya va mantiqiy fikrlashni rivojlantirish. Farmatsevtikaning salbiy natijalari jurnali, 2524-2529.
6. Djamilova, N. (2022). TALABALARDA HAYOT STRATEGIYASINI ISHLAB CHIQISHGA TA'sir etuvchi OMILLAR. Multidisiplinar tadqiqotlar va boshqaruv tadqiqotlari Yevropa xalqaro jurnali, 2(04), 187-191.
7. Ministry of Education, Culture, Sports, Science and Technology - Japan (2020). Guide to the Japanese Preschool Education.
8. U.S. Department of Education (2019). Professional Development for Early Childhood Educators.
9. German Federal Ministry of Education and Research (2020). Vocational Orientation in German Schools.
10. Swedish National Agency for Education (2021). Play-Based Learning in Early Childhood Education in Sweden.
11. Government of Canada (2018). Parental Involvement in Early Childhood Education.
MUALLIF HAQIDA MA'LUMOT [ИНФОРМАЦИЯ ОБ АВТОРЕ] [AUTHORS INFO]
HIsabekova Dilafruz Shermirzayevna, "Pedagogika va psixologiya kaferdasi" o'qituvchisi, [Исабекова Дилафруз Шермирзаевна, преподаватель кафедры педагогики и психологии], [Dilafruz Sh. Isabekova, Teacher of the Department of Pedagogy and Psychology]; manzil: O'zbekiston, Angren shahri Fleshmaher ko'chasi, [адреа Узбекистан, улица Флешмахера, г. Ангрен], [address: Uzbekistan, Fleshmaher street, Angren city.]
H Giyasova Mushtariy Abduganiyevna, "Pedagogika va psixologiya kaferdasi" o'qituvchisi, [Гиясова Муштари Абдуганиевна, преподаватель кафедры педагогики и психологии], [Mushtariy A. Giyasova, Teacher of the Department of Pedagogy and Psychology]; manzil: O'zbekiston, Angren shahri Fleshmaher ko'chasi, [адреа Узбекистан, улица Флешмахера, г. Ангрен], [address: Uzbekistan, Fleshmaher street, Angren city.]
