Научная статья на тему 'НОРМАТИВ ҲУҚУҚИЙ ХУЖЖАТЛАРНИ ИШЛАБ ЧИҚИШДА АХБОРОТ ТЕХНОЛОГИЯЛАРНИНГ РОЛИ'

НОРМАТИВ ҲУҚУҚИЙ ХУЖЖАТЛАРНИ ИШЛАБ ЧИҚИШДА АХБОРОТ ТЕХНОЛОГИЯЛАРНИНГ РОЛИ Текст научной статьи по специальности «СМИ (медиа) и массовые коммуникации»

331
55
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ахборот технологиялари / норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар / ахборот-ҳуқуқий фаолиятни ривожлантириш / қонунлар ва қарорлар / ҳуқуқий давлат / қонун ҳужжатлари / information technology / normative-legal documents / development of information-legal activity / laws and decisions / rule of law / legislation

Аннотация научной статьи по СМИ (медиа) и массовым коммуникациям, автор научной работы — Лазизжон Мирзаевич Махмудов

Ушбу мақоланинг мазмунида одамларнинг кундалик ҳаѐтида замонавий тенденциялардан бирига айланган ахборот технологияларни норматив ҳуқуқий ҳужжатларни тарғибот қилишда муҳим ўринда туриши, шунингдек норматив ҳуқуқий хужжатларни тарғиб этишда ахборот технологияларига бўлган эҳтиѐж юқори эканлигини исботловчи муҳим далиллар келтирилган

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE ROLE OF INFORMATION TECHNOLOGIES IN THE DEVELOPMENT OF REGULATORY LEGAL DOCUMENTS

The content of this article provides important evidence that information technology, which has become one of the modern trends in people's daily lives, plays an important role in the promotion of normative legal acts, as well as the high demand for information technology in the promotion of normative legal acts

Текст научной работы на тему «НОРМАТИВ ҲУҚУҚИЙ ХУЖЖАТЛАРНИ ИШЛАБ ЧИҚИШДА АХБОРОТ ТЕХНОЛОГИЯЛАРНИНГ РОЛИ»

НОРМАТИВ ХУКУКИЙ ХУЖЖАТЛАРНИ ИШЛАБ ЧЩИШДА АХБОРОТ ТЕХНОЛОГИЯЛАРНИНГ РОЛИ

Лазизжон Мирзаевич Махмудов

Тошкент давлат юридик университети магистранти

АННОТАЦИЯ

Ушбу маколанинг мазмунида одамларнинг кундалик хаётида замонавий тенденциялардан бирига айланган ахборот технологияларни норматив хукукий хужжатларни таргибот килишда мухим уринда туриши, шунингдек норматив хукукий хужжатларни таргиб этишда ахборот технологияларига булган эхтиёж юкори эканлигини исботловчи мухим далиллар келтирилган.

Калит сузлар: ахборот технологиялари, норматив-хукукий хужжатлар, ахборот-хукукий фаолиятни ривожлантириш, конунлар ва карорлар, хукукий давлат, конун хужжатлари.

THE ROLE OF INFORMATION TECHNOLOGIES IN THE DEVELOPMENT OF REGULATORY LEGAL DOCUMENTS

Lazizjon Mirzaevich Mahmudov

Master of Tashkent State Law University

ABSTRACT

The content of this article provides important evidence that information technology, which has become one of the modern trends in people's daily lives, plays an important role in the promotion of normative legal acts, as well as the high demand for information technology in the promotion of normative legal acts.

Keywords: information technology, normative-legal documents, development of information-legal activity, laws and decisions, rule of law, legislation.

КИРИШ

Х,ар бир давлат ахборот оламига кириш мухимлигини тушуниб, ушбу йуналишни амалга ошириш учун узига хос "концепциия" ни ишлаб чикади. Шу билан бирга, нафакат давлат сиёсатини акс эттирадиган, балки юридик ва жисмоний шахсларнинг мамлакат худудида одоб-ахлок коидаларини белгилайдиган конунчилик хам устун омил хисобланади.

Шу нуктаи назардан, ахборот конунчилиги - бу ахборот ишлаб чикариш, уни таркатиш, ундан фойдаланиш ва унга киришни таъминлаш билан боглик булган жамоат муносабатларининг барча турларини тартибга солувчи конундир. Жахон ахборот олами ривожланишининг замонавий тендентциялари ахборот конунчилигини мустаккил хукук сохаси сифатида шакллантиришга туртки бермокда. Ахборот технологияларини ривожлантириш босккичи кенг микёсли ахборот урушларини олиб боришга кадар индивидуал ва жамоат онгига оммавий ахборот таъсирини утказиш имконияти билан тавсифланади, натижада ахборот хавфсизлиги принципига мукаррар мувозанатга айланади.

Хукукий давлатда умуман мухим максадларга эришиш, асосий кадриятларни саклаш, жамоатчилик билан алокаларни саклаш, ривожлантириш ва такомиллаштиришга каратилган фаолиятни ташкил этиш хукукий воситаларни жалб килган холда амалга оширилади ва факат принциплар ва коидаларга асосланади ва бундай давлатнинг норматив-хукукий хужжатларида мустахкамланган.

Ушбу турдаги фаолиятга ахборот сохасида хавфсизлик максадлари ва вазифаларини амалга оширишни киритиш керак.

Бунга куйидагилар киради:

- норматив-хукукий хужжатлар;

- уларга оид расмий шархлар;

- норматив-хукукий хужжатларнинг кулланилиш тартиби тугрисидаги тушунтиришлар;

- Конститутциявий суд карорлари;

- Олий суд Пленумининг конун хужжатлари кулланилиши масалалари буйича карорлар матнлари;

- суд амалиётини умумлаштириш материаллар.

АДАБИЁТЛАР ТА^ЛИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯ

Хавфсизлик сохасидаги конунни ривожлантириш учун асоси Узбекистон Республикаси Конститутциясида мавжуд булган хукукий нормалар ташкил этади. Хат махфийлиги ва ёзишмаларнинг махфийлиги тугрисидаги конститутциявий меъёрларга риоя килиш асосида ахборот сохасидаги норматив-хукукий хавфсизликнинг бутун тизими яратилиши керак, чунки инсон ва фукароларнинг хукуклари ва эркинликлари энг устувор ахамиятга эга. Амалдаги норматив-хукукий хужжатлар, ахборот хавфсизлигини таъминлаш, айрим жихатларини таъкидлаш ва бошкаларни тартибга солишдан ташкарида

колдириш учун ажралмас, уйгун асосни ташкил этмайди. Ахборот хавфсизлиги сохасидаги муносабатларни тартибга солишга каратилган тугридан-тугри харакат конуни мавжуд эмас, шунингдек, ушбу сохадаги конунчиликни хар томонлама ва узаро боглик ривожлантириш учун концептуал асослар мавжуд эмас.

МУ^ОКАМА

Ахборот технологиялари ривожланишининг куплиги ва юкори динамикаси, шунингдек, уларни яхлит тизимларда биргаликда куллаш зарурати томонларнинг узаро тушунишини таъминлайдиган аник тил булган стандартларнинг ролини оширади. ИТ сохасидаги устувор вазифа миллий ахборот инфратузилмаси учун халкаро стандартларга мувофиклаштирилган норматив-хукукий базани шакллантиришдир. Умуман олганда, бунга нормаларни миллий конунчиликка татбик этиш жараёни ёрдам беради.

Норматив-хукукий базани такомиллаштириш халкаро ташкилотлар хужжатлари, Узбекистон Республикасининг конун хужжатлари ва меъёрий хужжатларини мунтазам равишда тахлил килишни, амалдаги норматив-хукукий хужжатларни янги кабул килинган конун хужжатларига мувофиклаштиришни талаб килади.

НАТИЖАЛАР

2019 йил 1 январдан бошлаб Интернет жахон ахборот тармогида пилот лойихаси сифатида Норматив-хукукий хужжатлар лойихаларини ишлаб чикиш ва келишишнинг ягона электрон тизими (кейинги уринларда Ягона электрон тизим деб аталади) синов тарикасида ишга туширилди. Ишлаб чикилган Ягона электрон тизим куйидаги устувор вазифаларни амалга оширишни назарда тутади:

- норматив-хукукий хужжатлар лойихаларини барча манфаатдор вазирликлар, идоралар, махаллий ижро этувчи хокимият органларига куриб чикиш, электрон ракамли имзодан фойдаланган холда келишиш (виза куйиш) учун, шу жумладан уларнинг кенг жамоатчилик ва мутахассислар мухокамасини утказиш учун бир вактнинг узида ва тезкор жунатиш имкониятини яратиш;

- амалга оширилган харакатларни автомат тарзда расмийлаштириш, такдим этиш ва кабул килиш саналарини кайд этиш оркали норматив-хукукий

хужжатлар лойихаларини куриб чикиш ва келишиш (виза куйиш) жараёнининг шаффофлигини таъминлаш;

- электрон ракамли имзонинг хакикийлигини, шу жумладан визаларнинг хакикийлиги ва уларнинг долзарблигини тасдиклаш;

- норматив-хукукий хужжатлар лойихаларини куриб чикиш ва келишиш (виза куйиш) жараёнида амалга оширилган харакатлар, манфаатдор вазирликлар, идоралар ва махаллий ижро этувчи хокимият органларининг норматив-хукукий хужжатлар лойихалари буйича таклифлари ва эътирозлари тугрисида ахборотни туплаш ва саклаш;

- норматив-хукукий хужжатлар лойихаларини ишлаб чикиш жараёни хамда келишиш Ягона электрон тизим оркали амалга оширилган манфаатдор вазирликлар, идоралар ва махаллий ижро этувчи хокимият органлари тугрисидаги ахборотни назарда тутувчи норматив-хукукий хужжатлар лойихаларининг ягона электрон базасини юритиш, шунингдек, ахборот-тахлилий ва статистик маълумотларни шакллантиришда ягона электрон базадан фойдаланиш;

- норматив-хукукий хужжатлар лойихаларини ишлаб чикиш хамда манфаатдор вазирликлар, идоралар ва махаллий ижро этувчи хокимият органлари билан келишиш (виза куйиш) жараёнини реал вакт режимида бошкариш, мониторинг ва назорат килиш;

- норматив-хукукий хужжатлар лойихаларини ишлаб чикиш хамда манфаатдор вазирликлар, идоралар ва махаллий ижро этувчи хокимият органлари билан келишиш (виза куйиш) жараёнида вактни ва мехнат ресурсларини сезиларли тежаш.

ХУЛОСА

Хукукий таргибот ва фукароларнинг хукукий онгини оширишнинг замонавий ва таъсирчан услубларини жорий килиш, уларга кабул килинаётган конунлар ва бошка норматив-хукукий хужжатлар мазмун-мохияти ва ахамиятини етказиш, ахолининг хукукий саводсизлигига бархам бериш буйича чора-тадбирларни амалга ошириш туман, (шахар) адлия булимларинг асосий вазифаларидан бири деб хисобланади.

REFERENCES

1. Абдалимова. Т.В «Узбекистон Республикасида ахборот хавфсизлигини хукукий ва меъёрий куллаб-кувватлашнинг холати ва ривожланиш истикболлари». Илмий, техник ва маркетинг тадкикотлари маркази

2. Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг 2019 йил 8 апрелдаги 284-сон карори.

3. "Электрон хукумат" модули буйича укув - услубий мажмуа. Тошкент ахборот технологиялари университети хузуридаги педагог кадрларни кайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш тармок маркази. Тошкент. 2016 й

4. Узбекистон Республикасининг конуни. «Хукукий ахборотни таркатиш ва ундан фойдаланишни таъминлаш тугрисида» Тошкент. 2017 й

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.