Научная статья на тему 'НОДАВЛАТ ТАЪЛИМ ХИЗМАТЛАРИНИ РИВОЖЛАНТИРИШНИНГ ТАШКИЛИЙ МАСАЛАЛАРИ'

НОДАВЛАТ ТАЪЛИМ ХИЗМАТЛАРИНИ РИВОЖЛАНТИРИШНИНГ ТАШКИЛИЙ МАСАЛАЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Гуманитарные науки»

CC BY
0
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
таълим хизматлари / нодавлат таълим ташкилотлари / бухгалтерия ҳисоби / бошқарув ҳисоби / таълим жараёни / молиявий ҳисобот. / educational services / non-governmental educational organizations / accounting / management accounting / educational process / financial reporting.

Аннотация научной статьи по Гуманитарные науки, автор научной работы — Боронов Б.Ф., Мустафоев А.Ф.

Мақолада нодавлат таълим ташкилотлари фаолиятини мувофиқлаштиришга қаратилган норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар ҳамда нодавлат таълим ташкилотларида бухгалтерия ҳисобини юритишнинг долзарблиги, таълим фаолиятини кўрсатувчи нодавлат ташкилотларда бухгалтерия ҳисобини юритишнинг бошқа масалалари ёритилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ORGANIZATIONAL ISSUES OF NON-GOVERNMENT EDUCATIONAL SERVICES DEVELOPMENT

The article describes the legal documents aimed at coordinating the activities of non-state educational organizations, the relevance of accounting in non-state educational organizations, and other issues of accounting in nonstate educational organizations.

Текст научной работы на тему «НОДАВЛАТ ТАЪЛИМ ХИЗМАТЛАРИНИ РИВОЖЛАНТИРИШНИНГ ТАШКИЛИЙ МАСАЛАЛАРИ»

Боронов Б. Ф.

Самарканд иктисодиёт ва сервис интитути "Бухгалтерия щсоби" кафедраси доценти в.б., и.ф.д. (DSc)

Мустафоев А. Ф.

Самарканд иктисодиёт ва сервис интитути таянч докторанти

НОДАВЛАТ ТАЪЛИМ ХИЗМАТЛАРИНИ

РИВОЖЛАНТИРИШНИНГ ТАШКИЛИЙ МАСАЛАЛАРИ

Аннотация. Мацолада нодавлат таълим ташкилотлари фаолиятини мувофицлаштиришга царатилган норматив-ууцуций уужжатлар уамда нодавлат таълим ташкилотларида бухгалтерия уисобини юритишнинг долзарблиги, таълим фаолиятини курсатувчи нодавлат ташкилотларда бухгалтерия уисобини юритишнинг бошца масалалари ёритилган.

Калит сузлар: таълим хизматлари, нодавлат таълим ташкилотлари, бухгалтерия уисоби, бошцарув уисоби, таълим жараёни, молиявий уисобот.

Boronov B.F., DSc acting associate professor "Accounting" department Samarkand Institute of Economics and Service

Mustafoyev A. F. basic doctoral student Samarkand Institute of Economics and Service

ORGANIZATIONAL ISSUES OF NON-GOVERNMENT EDUCATIONAL SERVICES DEVELOPMENT

Abstract. The article describes the legal documents aimed at coordinating the activities of non-state educational organizations, the relevance of accounting in non-state educational organizations, and other issues of accounting in nonstate educational organizations.

Keywords: educational services, non-governmental educational organizations, accounting, management accounting, educational process, financial reporting.

Хрзирги кунга келиб турли хил мулкчилик шаклида таълим хизматлари фаолиятини амалга ошириб келаётган ташкилотлар мавжуд булиб, уларнинг сони тобора ортиб бормокда. Бундай ташкилотлар сирасига нодавлат таълим ташкилотларини мисол келтириш мумкин. Жумладан, Давлат статистика маълумотларига кура 2022/23 укув йилида таълим

фаолияти билан шугулланиб келаётган 194 та67 нодавлат мактаблар фаолият юритиб келинмокда ва улар томонидан таълим фаолияти билан боглик бир канча хизмат турлари курсатилмокда. Бу борада мамлакатимиз Президентининг "Мактабгача ва мактаб таълими вазирлиги хамда унинг тизимидаги ташкилотлар фаолиятини самарали ташкил этиш чора-тадбирлари тугрисида"68ги Фармонида нодавлат таълим ташкилотлари тармогини янада кенгайтириш, ушбу фаолиятни амалга ошириш буйича рухсат бериш тартиб-коидаларини енгиллаштириш, лицензия олишда назарда тутилган жараёнларни соддалаштиришга оид алохида вазифалар белгилаб берилган.

Юкорида курсатиб утилган жараёнлардан хулоса килиш мумкинки, бугунги кунда, нодавлат таълим ташкилотлари фаолиятига булган эътибор кундан-кунга кучайиб, ушбу ташкилотларнинг мамлакат микиёсидаги урни ва ахамияти тобора ортиб бормокда.

Т.Тимофееванинг фикрича "Таълим хизматлари нодавлат таълим ташкилотларида пуллик асосида амалга оширилади. Пуллик таълим хизматлари нодавлат олий таълим муассасаларида асосий даромад манбаи хисобланади"69. Иктисодий адабиётларда келтирилган ушбу тадкикот натижаларидан хулоса килиб айтиш мумкинки, нодавлат таълим ташкилотлари томонидан курсатиладиган хизматларга берилган ушбу тавсиф ва таърифлар мухим илмий ахамият касб этади ва таълим хизматларининг алохдда томонларини очиб беради. Бирок, хорижий ва махаллий олимлар томонидан келтирилган ушбу таъриф ва тавсиялар, айнан нодавлат таълим ташкилотлари фаолиятларига хос булган жихатларни очиб бермайди, деб хисоблаймиз. Бу эса, бугунги тадкикот олдида нодавлат таълим ташкилотларида амалга ошириладиган таълим хизматларининг барча жабхаларини узида камраб оладиган иктисодий таъриф ишлаб чикиш вазифасини юклайди.

Бугунги кунда Республикамизда нодавлат таълим ташкилотлари фаолиятини ривожлантиришга каратилган бир канча чора-тадбирлар ишлаб чикилган булиб, ушбу норматив-хукукий хужжатлар ва уларда келтирилган вазифалар билан куйидаги жадвал маълумотлари оркали танишиб чикамиз:

67 https://anhor.uz/uz/society/davlat-va-hususij-maktablar-a-ida/

68 Узбекистон Республикаси Президентининг "Мактабгача ва мактаб таълими вазирлиги хамда унинг тизимидаги ташкилотлар фаолиятини самарали ташкил этиш чора-тадбирлари тугрисида"ги Фармони. 2023 йил 26 май. ПФ-79-сон.

69 Тимофеева Т.В. Бухгалтерский учет доходов и расходов негосударственных образовательных учреждений. Автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата экономических наук. -Москва: 2009. 171-с.

1-жадвал

Узбекистон Республикасида нодавлат таълим ташкилотлари фаолиятини тартибга солиш буйича кабул килинган норматив__хукукий хужжатлар70_

№ Х,ужжат раками Жужжат санаси Х,ужжат номи

Узбекистон Республикаси Президентининг Фармонлари

Мактабгача ва мактаб таълими вазирлиги хдмда

1 ПФ-79 26.05.2023 й. унинг тизимидаги ташкилотлар фаолиятини самарали ташкил этиш чора-тадбирлари тугрисида

Узбекистон Республикаси Президентининг Царорлари

2 Щ-3276 15.09.2017 й. Нодавлат таълим хизматлари курсатиш фаолиятини янада ривожлантириш чора-тадбирлари тугрисида

Нодавлат таълим ташкилотларини давлат

3 Щ-5161 25.06.2021 й. томонидан куллаб-кувватлаш ва таълим жараёнида ёшлар учун кушимча шарт-шароитлар яратиш чора-тадбирлари тугрисида

Нодавлат спорт-таълим муассасаларида

олимпия ва паралимпия спорт турлари буйича

4 Щ-302 01.07.2022 й. спортчиларни тайёрлаш ва уларни давлат томонидан куллаб-кувватлаш чора-тадбирлари тугрисида

Нодавлат умумий урта таълим ташкилотлари

5 Щ-49 31.01.2024 й. тармогини кенгайтириш ва ушбу жараёнга тадбиркорлик субъектларини жалб килиш имкониятларини ошириш чора-тадбирлари тугрисида

Узбекистон Республикаси Вазирлар Мщкамасининг Царорлари

Жисмоний тарбия ва спорт сохдсида фаолият

6 ВМ^-466-сон 22.08.2022 й. курсатадиган мактабдан ташкари нодавлат спорт-таълим муассасаси тугрисида низомни тасдиклаш хдкида

^ишлок худудларида хорижий тилларни

7 ВМ^-513-сон 20.09.2022 й. укитиш фаолиятини ташкил этиш учун нодавлат таълим ташкилотларини куллаб-кувватлаш чора-тадбирлари тугрисида

Нодавлат секторда профессионал таълимни

ривожлантиришга шарт-шароитлар яратилиши

хдмда педагог кадрларни аттестациядан утказиш

8 ВМ^-612-сон 19.10.2022 й. тизими такомиллаштирилиши муносабати билан узбекистон республикаси хукуматининг айрим карорларига узгартириш ва кушимчалар киритиш тугрисида

9 ВМ^-79-сон 27.02.2023 й. Республикадаги нодавлат таълим ташкилотларининг укув курсларида ёшларнинг

70 https://lex.uz/uz/ ахборот манбааси асосида муаллиф ишланмаси.

ахборот технологиялари сохасида тахсил олиши учун таълим кредити ажратишни тартибга солиш чора-тадбирлари тугрисида

10 ВМД-181-сон 02.05.2023 й. Давлат олий таълим муассасалари, республикадаги хорижий ва нодавлат олий таълим ташкилотлари талабаларини моддий хамда ижтимоий куллаб-кувватлаш тизимини такомиллаштириш чора-тадбирлари тугрисида

Жадвал маълумотларидан куриш мумкинки, бугунги кунда, нодавлат таълим ташкилотлари фаолиятларини такомиллаштиришга каратилган ундан ортик норматив-хукукий хужжатлар ишлаб чикилган булиб, мамлакатимизда ушбу тармокни ривожлантиришга катта эътибор берилмокда. Бундай натижалар асосида хулоса килиш мумкинки, Республика микиёсида нодавлат таълим ташкилотлари фаолиятини ривожлантириш, ушбу ташкилотларда турли хил таълим хизматларини курсатиш жараёнини тугри ташкил этиш, таълим хизматлари турларини купайтириш, уларнинг сифати ва ракобатбардошлигини ошириш, ички бошкарув тизимини тугри йулга куйиш, молиявий-бошкарув ахборот фойдаланувчиларнинг талабларига мувофик хисобот шаклларини такдим этиш каби вазифалар бугунги куннинг долзарб масалаларидан бири хисобланади.

Нодавлат таълим ташкилотларида бухгалтерия хисобининг назарий асосларини такомиллаштириш буйича олиб борилган тадкикотлар асосида куйидаги хулоса килиш мумкинки, Республикамизда нодавлат таълим ташкилотлари фаолиятини тартибга солишга оид ундан ортик норматив-хукукий хужжатлар кабул килинган булиб, ушбу хужжатлар нодавлат таълим ташкилотлари фаолиятини хар томонлама ривожлантиришга каратилгандир. Бу эса, ушбу тармок фаолиятини ривожлантиришда асосий омиллардан бири булиб хисобланади.

Фойдаланилган адабиётлар руйхати:

1. Узбекистон Республикаси Президентининг "Мактабгача ва мактаб таълими вазирлиги хамда унинг тизимидаги ташкилотлар фаолиятини самарали ташкил этиш чора-тадбирлари тугрисида"ги Фармони. 2023 йил 26 май. ПФ-79-сон.

2. Тимофеева Т.В. Бухгалтерский учет доходов и расходов негосударственных образовательных учреждений. Автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата экономических наук. - Москва: 2009. 171-с.

3. https://anhor.uz/uz/society/davlat-va-hususij-maktablar-a-ida/

4. https://lex.uz/uz/

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.