Научная статья на тему 'МАЛАКА ОШИРИШ ТИЗИМИДА НОДАВЛАТ ТАЪЛИМ МУАССАСАЛАРИ ФАОЛИЯТИНИ ЙЎЛГА ҚЎЙИШ (МЕЪЁРИЙ-ҲУҚУҚИЙ ҲУЖЖАТЛАР ШАРҲИ)'

МАЛАКА ОШИРИШ ТИЗИМИДА НОДАВЛАТ ТАЪЛИМ МУАССАСАЛАРИ ФАОЛИЯТИНИ ЙЎЛГА ҚЎЙИШ (МЕЪЁРИЙ-ҲУҚУҚИЙ ҲУЖЖАТЛАР ШАРҲИ) Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
239
25
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
малака ошириш тизими / инновацион ёндашувларни шакллантириш / малака оширишдаги анъанавий ёндашув / нодавлат. / система повышения квалификации / формирование инновационных подходов / традиционный подход к повышению квалификации.

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Холмуродов Аъзам Шахриёрович

Мақолада малака ошириш тизимини инновацион бошқариш, айниқса ўқитувчилар малакасини оширишда инновацион ёндашувларни шакллантириш, таълим олувчилар (тингловчилар)га умумий ўрта таълимнинг юқори сифатини таъминлайдиган қулай шарт-шароитлар яратиш ҳақида маълумотлар берилган. Малака ошириш тизимида анъанавий таълим хизматлари билан бир қаторда сифатли ва оммабоп таълим олишнинг муқобил имкониятларини яратиш, илғор халқаро тажрибаларни инобатга олган ҳолда ўқитишнинг инновацион педагогик шакллари, услублари ҳамда замонавий технологияларидан фойдаланиш асосида умумий ўрта таълим соҳасида самарадорлик ва натижадорликни оширишга қаратилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

СОВЕРШЕНСТВОВАНИЕ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ НЕГОСУДАРСТВЕННЫХ ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫХ УЧРЕЖДЕНИЙ В СИСТЕМЕ ПОДГОТОВКИ (ОБЗОР НОРМАТИВНО-ПРАВОВЫХ ДОКУМЕНТОВ)

В статье представлена информация об инновационном управлении системой повышения квалификации, особенностях формирования инновационных подходов к подготовке учителей, создании благоприятных условий для обучающихся (слушатели) для обеспечения высокого качества общего среднего образования. Система повышения квалификации направлена на создание альтернативных возможностей получения качественного и востребованного образования наряду с традиционными образовательными услугами, повышение эффективности и результативности общего среднего образования за счет использования инновационных педагогических форм, методов и современных технологий обучения, с учетом передового международного опыта.

Текст научной работы на тему «МАЛАКА ОШИРИШ ТИЗИМИДА НОДАВЛАТ ТАЪЛИМ МУАССАСАЛАРИ ФАОЛИЯТИНИ ЙЎЛГА ҚЎЙИШ (МЕЪЁРИЙ-ҲУҚУҚИЙ ҲУЖЖАТЛАР ШАРҲИ)»

Холмуродов Аъзам Шахриёрович,

Жиззах вилоят халк таълими ходимларни кайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш худудий маркази директори, иктисод фанлари номзоди

МАЛАКА ОШИРИШ ТИЗИМИДА НОДАВЛАТ ТАЪЛИМ МУАССАСАЛАРИ ФАОЛИЯТИНИ ЙУЛГА КУЙИШ

(МЕЪЁРИЙ-^УКУКИЙ ЩЖАТЛАР ШАР^И)

УУК: 378.046.4

ХОЛМУРОДОВ А.Ш. МАЛАКА ОШИРИШ ТИЗИМИДА НОДАВЛАТ ТАЪЛИМ МУАССАСАЛАРИ ФАОЛИЯТИНИ ЙУЛГА К?ЙИШ (МЕЪЁРИЙ-ЦУК1УК1ИЙ ЦУЖЖАТЛАР ШАРЦИ)

Маколада малака ошириш тизимини инновацион бошкариш, айникса укитувчилар малакасини оширишда инновацион ёндашувларни шакллантириш, таълим олувчилар (тингловчи-лар)га умумий урта таълимнинг юкори сифатини таъминлайдиган кулай шарт-шароитлар яра-тиш хакида маълумотлар берилган. Малака ошириш тизимида анъанавий таълим хизматлари билан бир каторда сифатли ва оммабоп таълим олишнинг мукобил имкониятларини яратиш, илFор халкаро тажрибаларни инобатга олган холда укитишнинг инновацион педагогик шак-ллари, услублари хамда замонавий технологияларидан фойдаланиш асосида умумий урта таълим сохасида самарадорлик ва натижадорликни оширишга каратилган.

Таянч суз ва тушунчалар: малака ошириш тизими, инновацион ёндашувларни шакллантириш, малака оширишдаги анъанавий ёндашув, нодавлат.

ХОЛМУРОДОВ А.Ш. СОВЕРШЕНСТВОВАНИЕ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ НЕГОСУДАРСТВЕННЫХ ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫХ УЧРЕЖДЕНИЙ В СИСТЕМЕ ПОДГОТОВКИ (ОБЗОР НОРМАТИВНО-ПРАВОВЫХ ДОКУМЕНТОВ)

В статье представлена информация об инновационном управлении системой повышения квалификации, особенностях формирования инновационных подходов к подготовке учителей, создании благоприятных условий для обучающихся (слушатели) для обеспечения высокого качества общего среднего образования. Система повышения квалификации направлена на создание альтернативных возможностей получения качественного и востребованного образования наряду с традиционными образовательными услугами, повышение эффективности и результативности общего среднего образования за счет использования инновационных педагогических форм, методов и современных технологий обучения, с учетом передового международного опыта.

Ключевые слова и понятия: система повышения квалификации, формирование инновационных подходов, традиционный подход к повышению квалификации.

HOLMURODOV A. IMPROVING THE ACTIVITIES OF NON-STATE EDUCATIONAL INSTITUTIONS IN THE SYSTEM OF TRAINING (REVIEW OF REGULATORY AND LEGAL DOCUMENTS)

The article provides information on innovative management of the system of professional development, especially the formation of innovative approaches to teacher training, the creation of favorable conditions for students (trainees) to ensure high quality of general secondary education. The system of in-service training is aimed at creating alternative opportunities for quality and popular education, along with traditional educational services, increasing the efficiency and effectiveness of general secondary education through the use of innovative pedagogical forms, methods and modern technologies of teaching, taking into account international best practices.

Key words and concepts: system of professional development, formation of innovative approaches, traditional approach to professional development.

Кириш.

Мамлакатимизда таълим-тарбия тизими-нинг сифати ва самарадорлигини ошириш, боFча тарбияланувчилари, укувчи ва талаба ёшларда замонавий билим ва куникмаларни шакллантириш, таълим тизимлари х,амда илм-фан сох,аси уртасида якин х,амкорлик ва инте-грацияни, таълимнинг узвийлиги ва узлуксиз-лигини таъминлаш борасида тизимли ишлар амалга оширилмокда.

Шу билан бирга, миллий таълим-тарбия тизимининг амалдаги х,олати уни замон тала-блари асосида модернизация килиш, ёшларни юксак билим-маърифат эгалари, жисмо-ний ва маънавий соFлом инсонлар этиб тар-биялаш, таълим муассасаларининг рах,бар ва педагог ходимлари нуфузини ошириш, уларнинг самарали фаолият юритиши учун зарур шарт-шароитлар яратиш буйича изчил чора-тадбирларни амалга оширишни талаб этмокда.

Мавзунинг долзарблиги.

Бугунги кунда, халк таълими сох,асида малака ошириш тизими фаолиятини таш-кил этиш борасида айрим камчиликлар кузга ташланмокда. Бу эса малака ошириш тизимини инновацион бошкариш, айникса укитувчилар малакасини оширишда инновацион ёндашишни талаб этади.

Фан-техника ва технологик тараккиётнинг бугунги даражаси х,амда иш берувчиларнинг талаблари билан кадрларни, хусусан педагог кадрларни тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш жараёни орасидаги мав-жуд номувофикликни бартараф этиш, малака ошириш таълим тизимида инновацион ёнда-

шувларнинг етарлича жорий этилмаганлиги, ракобат мух,итининг тула шаклланмаганлиги х,амда таълим сифатини бах,олаш механизм-ларининг эх,тиёжларга йуналтирилмаганлиги сабабли алох,ида долзарблик касб этмокда.

Малака ошириш тизимига булган инновацион ёндашувлар нафакат малака ошириш мазмуни, шакллари, воситаларига нис-батан, аксинча умумтаълим мактаби ходимла-рининг малакасини оширишни ташкил этиш-нинг институционал тузилмаси, ташкилий-бошкарув механизмларини такомиллашти-риш, сох,ага маркетинг тадкикотлари ва таълим хизматларини ташкил этиш механизмларини кенг жорий этиш заруратини х,ам юзага келтиради.

Хусусан, умумий урта таълим сифатини туб-дан ошириш, интеллектуал, эстетик ва жис-моний баркамол авлодни шакллантиришни х,амда ёшларга таълим беришни янги сифат даражасига кутариш, шу жумладан, чет тил-лари, информатика х,амда математика, физика, кимё, биология каби мух,им ва талаб юкори булган бошка фанларни чукурлаштириб ургатиш 2017-2021 йилларда Узбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йуналиши буйича Харакатлар страте-гиясининг асосий максадларидан бири сифа-тида белгиланган.

Асосий цисм.

Узбекистон Республикасида таълим хизматларини курсатиш буйича нодавлат секторнинг салмоFини кенгайтириш борасида тадбир-корлик субъектларига кулай шарт-шароитлар яратиш х,амда нодавлат таълим ташкилотлари фаолиятини янада такомиллаштириш, педа-

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2022, 2 (111)

г

18

гог кадрлар малакасини ошириш тизимида нодавлат таълим муассасалари фаолиятини ташкил этишнинг норматив-хукукий асосла-рини куйидаги меъёрий хужжатлар белгилаб берди:

• Узбекистон Республикаси Президен-тининг 2017 йил 15 сентябрдаги «Нодавлат таълим хизматлари курсатиш фаолиятини янада ривожлантириш чора-тадбирлари туFрисида»ги ПК-3276-сон карори;

• Узбекистон Республикаси Президенти-нинг 2018 йил 5 сентябрдаги «Халк таълими тизимига бошкарувнинг янги тамойилларини жорий этиш чора-тадбирлари туFрисида»ги ПК-3931-сон карори;

• Узбекистон Республикаси Президенти-нинг 2020 йил 6 ноябрдаги «Узбекистоннинг янги тараккиёт даврида таълим-тарбия ва илм-фан сохаларини ривожлантириш чора-тадбирлари туFрисида»ги ПФ-6108-сон Фармони;

• Узбекистон Республикаси Президен-тининг 2021 йил 25 январдаги "Халк таълими сохасидаги илмий-тадкикот фаолиятини куллаб-кувватлаш хамда узлуксиз кас-бий ривожлантириш тизимини жорий килиш чора-тадбирлари туFрисида"ги ПК-4963 карори;

• Узбекистон Республикаси Вазир-лар Махкамасининг 2019 йил 24 декаб-рдаги "Нодавлат таълим ташкилотлари фаолиятини такомиллаштириш чор-тадбирлари туFрисида"ги 1028-сон карори.

Нодавлат таълим хизматлари курсатиш фаолиятини янада ривожлантириш, таълим-нинг юкори сифатини таъминлашда давлат ва нодавлат таълим муассасалари уртасида соFлом ракобат мухитини яратиш, шунинг-дек, мавжуд муаммоларни амалий бартараф килиш максадида Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 15 сентябрдаги «Нодавлат таълим хизматлари курсатиш фаолиятини янада ривожлантириш чора-тадбирлари тугрисида»ги ПК-3276-сон царори кабул килинди.

Мазкур карорнинг кабул килиниши халк таълими тизимида соFлом ракобат мухитини яратиш, нодавлат таълим муассасалари фаолиятини ривожлантириш, хори-жий укитувчиларни жалб этиш йули билан

аник хамда табиий фанлар, чет тилларни чукурлаштириб укитишга, бу эса, уз навба-тида, ёшларнинг дунё мехнат бозорида ракобатдош ва юкори малакали мутахассис кадр сифатида жахон хамжамиятида мамлака-тимиз нуфузини оширишига, баркамол инсон булиб шаклланишига, шунингдек, нодавлат таълим муассасалари сектори кенгайиши, республиканинг хар бир туман ва шахридаги фукаролар таълим хизматларидан фойдала-нишда танловга эга булиши, ёшларга муно-сиб таълим-тарбия бериш каби вазифаларни уз зиммасига оладиган малакали хусусий тад-биркорлар фаолиятини куллаб-кувватлашга хизмат килди1.

Узбекистон Республикаси Президенти-нинг 2018 йил 5 сентябрдаги «Халц таълими тизимига бошцарувнинг янги тамойилларини жорий этиш чора-тадбирлари тугрисида»ги ПК-3931-сон царорида таълим хизматлари нодавлат секторини янада ривожлантириш, халк таълими сохасида давлат-хусусий шериклик учун кулай шарт-шароитлар яратиш ва педагог кадрларни тан-лаш, тайёрлаш, кайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини оширишнинг илFор ва шаффоф ташкилий-хукукий механизмларини жорий этиш белгилаб куйилган2.

Узбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 6 ноябрдаги «Узбекистоннинг янги тарацциёт даврида таълим-тарбия ва илм-фан сохаларини ривожлантириш чора-тадбирлари

тугрисида»ги ПФ-6108-сон Фармонида Мамлакатимиз таълим-тарбия ва илм-фан сохаларини такомиллаштириш, жамияти-мизда укитувчи ва педагог ходимлар, илмий ва ижодкор зиёлиларга булган хурмат-эътиборни янада ошириш, укувчиларнинг касбий махоратини ривожлантириш, тизимда хусусий сектор иштирокини кенгайтириш

1 Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 15 сентябрдаги «Нодавлат таълим хизматлари курсатиш фаолиятини янада ривожлантириш чора-тадбирлари туFрисида»ги ПК-3276-сон карори. - https://lex.uz/ docs/3343077

2 Узбекистон Республикаси Президентининг 2018 йил 5 сентябрдаги «Халк таълими тизимига бошкарувнинг янги тамойилларини жорий этиш чора-тадбирлари туFрисида»ги ПК,-3931-сон карор. - https://lex.uz/ docs/3893416

с

19

борасида тегишлича курсатмалар келти-риб утилган. Жумладан, педагог ходимлар-нинг касбий махорати ва фаолият самара-дорлигини мунтазам ошириб бориш учун зарур шарт-шароитларни яратиш, малака ошириш тизимини «хаёт давомида укиш» тамойили асосида такомиллаштириб бориш хамда илмий-тадкикот ва таълим хизматла-рини курсатиш буйича хусусий секторнинг салмоFини кенгайтириш, худудларда нодавлат таълим ташкилотларини ташкил этиш оркали ракобат мухитини шакллантириш, таълим сохасида давлат-хусусий шерикликни ривож-лантиришга алохида урFу берилган1.

Узбекистон Республикаси Президенти-нинг 2021 йил 25 январдаги "Халц таълими сохасидаги илмий-тадцицот фаолиятини цуллаб-цувватлаш ^амда узлуксиз касбий ривожлантириш тизимини жорий цилиш чора-тадбирлари тугрисида"ги ПК-4963 царорида Узлуксиз касбий таълим махсус электрон платформаси оркали уларнинг индивидуал касбий ривожланиш траекториясини тузишни, х,ар бир халк таълими ходимининг электрон портфолиоси шакллантирилиб, унга ходимнинг индивидуал траекторияси, касбий ривожланиш натижалари ва узлаштирган укув дастурлари туFрисидаги маълумотлар кирити-либ боришини кузда тутади. Шунингдек, халк таълими ходимларини уларнинг малака дара-жаси, билими, илмий-педагогик салохияти, иш тажрибаси, психологик тайёргарлиги ва индивидуал касбий ривожланиш траекториясига мос келадиган табакалашган малака ошириш дастурлари буйича укитиш амалиётини йулга куйишни, анъанавий малака ошириш билан бир каторда касбий укитишнинг уЙFунлашган, иш жараёни билан биргаликда олиб борила-диган, масофавий ва бошка турлари жорий этилишини такозо этади2.

1 Узбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 6 ноябрдаги «Узбекистоннинг янги тараккиёт даврида таълим-тарбия ва илм-фан сохаларини ривожлантириш чора-тадбирлари туFрисида»ги ПФ-6108-сон Фармони. -https://lex.uz/docs/5085999

2 Узбекистон Республикаси Президентининг 2021 йил 25 январдаги "Халк таълими сохасидаги илмий-тадкикот фаолиятини куллаб-кувватлаш хамда узлуксиз касбий ривожлантириш тизимини жорий килиш чора-тадбирлари туFрисида"ги ПК.-4963 карори. - https://lex.

uz/docs/5239538

Узбекистон Республикаси Вазирлар Ма^камасининг 2019 йил 24 декабрдаги "Нодавлат таълим ташкилотлари фаолиятини такомиллаштириш чор-тадбирлари тугрисида"ги 1028-сон царори билан "Нодавлат умумтаълим ташкилотининг наму-навий Устави", Кадрларни кайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш буйича нодавлат таълим олганлик туFрисида дав-лат намунасидаги хужжатларни бериш тар-тиби хакидаги низом тасдикланди. Мазкур Низом талабларига кура, Нодавлат умумтаълим ташкилоти конун хужжатларида назарда тутилган ташкилий-хукукий шаклда тузил-ган тижорат ёки нотижорат ташкилот булиб, узининг алохида мулкига, банкларда хисоб ракамларга, уз номи ёзилган думалок мухрга, штампларга ва уз рамзига эга булади ва унинг нодавлат умумтаълим хизматлари курсатиш сохасидаги фаолияти Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамаси хузуридаги Таълим сифатини назорат килиш давлат инспек-цияси томонидан бериладиган лицензия асо-сида амалга оширилади3.

Нодавлат умумтаълим ташкилотининг максади таълим олувчиларга умумий урта таълимнинг юкори сифатини таъминлайди-ган кулай шарт-шароитлар яратиш, анъанавий таълим хизматлари билан бир каторда сифатли ва оммабоп таълим олишнинг мукобил имкониятларини яратадиган пул-лик таълим хизматлари курсатиш, илFор халкаро тажрибаларни инобатга олган холда укитишнинг инновацион педагогик шакллари, услублари хамда замонавий технологиялари-дан фойдаланиш асосида умумий урта таълим сохасидаги самарадорлик ва натижадорликни оширишдан иборат.

Нодавлат умумтаълим ташкилотининг вази-фалари куйидагилардан иборат:

- умумий урта таълимни хар бир шахс, жамият ва давлат манфаатларини кузлаган холда амалга ошириш, таълим олувчилар-нинг жинси, миллати, дини, иркий мансублиги ва ижтимоий келиб чикишидан катъий назар,

3 Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг 2019 йил 24 декабрдаги "Нодавлат таълим ташкилотлари фаолиятини такомиллаштириш чор-тадбирлари туFрисида"ги 1028-сон карори. - https://lex.uz/ docs/4664567

г

20

уларнинг хар томонлама камол топиши учун кулай шарт-шароитлар, уз устида мустакил ишлаши ва кушимча билим олиши учун имко-ниятлар яратиш;

- таълим олувчиларнинг мунтазам билим олишини таъминлаш, уларда билим олиш эхтиёжини кучайтириш, базавий укув, илмий ва умуммаданий билимларни шакллан-тириш;

- таълим олувчиларга миллий анъа-налар ва умуминсоний кадриятлар асосида таълим бериш, миллий хамда умумбашарий кадриятларни уЙFунлаштириш асосида юксак маънавий-ахлокий фазилатларни карор топ-тириш, уз Ватанига ва халкига содик фукарони шакллантириш;

- таълим олувчиларнинг алохида ижобий хусусиятлари ва кобилиятларини аниклаш, куллаб-кувватлаш ва ривожлан-тириш, уларнинг юксак даражада таълим олиши, ижодий имкониятларини ривожланти-риши ва руёбга чикариши учун шарт-шароит яратиб бериш;

- таълим олувчиларда мехнат килиш ва мустакил ижодий фикрлаш куникмаларини шакллантириш, уларни касбий йуналтиришга ва касб танлашига кумаклашиш;

- таълим туFрисидаги конун хужжатларига риоя килиш, таълим жараёнини умумий урта таълимнинг давлат таълим стан-дартига мувофик ташкил этиш;

- таълим жараёнига юкори малакали педагог ва бошка кадрларни, шу жумладан хорижий мутахассисларни жалб этиш, таълим жараёнини самарали ташкил этиш учун уларга зарур шарт-шароитлар яратиш;

- укиш муддати ва шартлари, тулов микдори, томонларнинг хукук ва мажбурият-лари хамда бошка шартлар белгиланган шар-тномага мувофик таълим олувчиларнинг ота-оналари ёки бошка конуний вакиллари билан ишларни ташкил этиш;

- таълим дастурларининг белгиланган даражасини амалга ошириш учун укув бино-ларини зарур дарсликлар, укув-методик ада-биётлар ва бошка воситалар хамда жихозлар билан таъминлаш;

- ижтимоий химояга мухтож оилалар-нинг кобилиятли ва иктидорли фарзандла-рини танлов асосида бепул укишга кабул

килиш оркали уларнинг сифатли билим олишларига ва жамиятга уЙFунлашувига кумаклашиш;

- таълим жараёнини умумий урта таълимнинг давлат таълим стандартига мувофик ташкил этган, укув дастурлари ва укув режа-лари буйича барча фанларни узлаштирган битирувчиларга умумий урта таълим туFрисида давлат намунасидаги хужжат бериш;

- нодавлат умумтаълим ташкилотини аттестациядан ва давлат аккредитациясидан урнатилган тартибда утказиш учун ваколатли органга ариза билан мурожаат килиш1.

Нодавлат умумтаълим ташкилотида таълим жараёни Узбекистон Республикаси Халк таъ-лими вазирлиги томонидан тасдикланадиган укув режалари ва укув дастурлари асосида амалга оширилади.

Таълим олувчилар ва уларнинг ота-оналарининг хохиш-истакларини инобатга олган холда, нодавлат умумтаълим ташки-лоти педагогик кенгашининг карорига асосан кушимча укув режалари ва укув дастурлари-дан фойдаланилиши мумкин.

Нодавлат умумтаълим ташкилоти бошкарув фаолиятидаги шаффофликни таъминлаш, шу билан бирга ташкилот фаолияти билан боFлик энг мухим масалаларни мухокама килиш, муаммоларни бартараф этиш ва истикболдаги режаларни шакллантириш максадида ташки-лотда педагогик ва методик кенгаш ташкил килинади.

Педагогик кенгашнинг вазифалари куйидагилар хисобланади:

• нодавлат умумтаълим ташкилоти педагогик жамоасининг фаолиятини таълим олувчиларнинг эгаллаши лозим булган билим, куникма ва малакаларини таъминлашга, уларга таълим-тарбия бериш сифатини оши-ришга йуналтириш;

• дарс ва дарсдан ташкари машFулотлар дастурларини мухокама килиш ва тасдиклаш;

• педагог ходимларнинг йуналишлар буйича ахборотлари ва хисоботларини эши-

1 Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг 2019 йил 24 декабрдаги "Нодавлат таълим ташкилот-лари фаолиятини такомиллаштириш чор-тадбирлари туFрисида"ги 1028-сон карори. - https://lex.uz/ docs/4664567

с

21

тиш, нодавлат умумтаълим ташкилотининг санитария-гигиеник холати, ёнFинга карши амалга ошириладиган ишлар, мехнатни мухофаза килиш, укувчиларнинг соFлиFи ва хаётига оид хамда бошка масалаларни мухокама килиш ва якуний хулоса бериш;

• боскичли назоратлар ва якуний дав-лат аттестациясини утказиш, таълим олувчи-ларни юкори синфга утказиш, якуний дав-лат аттестациясига рухсат бериш, битирув-чиларга укишни битирганлик туFрисида хужжатларни, шу жумладан уларнинг дубли-катини бериш, аъло курсаткичларга ва наму-нали хулкка эга булган таълим олувчиларни раFбатлантириш юзасидан карорлар кабул килиш; илFор педагог ходимларнинг иш таж-рибаларини урганиш, оммалаштириш, уларни давлат мукофотларига тавсия этиш, ёш педа-гогларга методик ёрдам курсатиш ишларини ташкил этиш хисобланади1.

Нодавлат умумтаълим ташкилотининг таълим, методик ва инновацион фаолиятини таъ-минлаш юзасидан методик хизматни амалга ошириш, педагог ходимларнинг малака-сини ошириш, уларнинг касбий компетенци-яларини ривожлантириш, касбий махоратини ошириш хамда методик ишларга тез мосла-шувчанлигини таъминлаш эса методик кен-гашнинг асосий фаолияти хисобланади.

Хулоса сифатида шуни айтиш мумкинки, узлуксиз таълим ушбу йуналишдаги муаммо-ларни бартараф этиш, уз навбатида:

- умумтаълим мактаби педагог кад-рларининг малакасини ошириш мазмуни, ташкилий-бошкарув технологияларини илFор хорижий тажрибалар ва инновацион ёнда-шувлардан келиб чиккан холда такомиллаш-тириш заруратини белгилайди;

- узлуксиз таълим педагог ходимларнинг касбий махорати ва фаолият самарадор-лигини мунтазам ошириб бориш учун зарур шарт-шароитларни яратиб, малака ошириш тизимини «хаёт давомида укиш» тамойили

1 Нодавлат умумтаълим ташкилотнинг намуна-вий Низоми Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг 2019 йил 24 декабрдаги "Нодавлат таъ-лим ташкилотлари фаолиятини такомиллаштириш чор-тадбирлари туFрисида"ги 1028-сон карори.билан тасдикланган. - https://lex.uz/docs/4664567

асосида такомиллаштириб бориш имконини беради;

- нодавлат таълим хизматлари курсатиш фаолиятини янада ривожлантириш, таълим-нинг юкори сифатини таъминлашда давлат ва нодавлат таълим муассасалари уртасида соFлом ракобат мухитини яратади.

- халк таълими ходимларини уларнинг малака даражаси, билими, илмий-педагогик салохияти, иш тажрибаси, психологик тайёр-гарлиги ва индивидуал касбий ривожланиш траекториясига мос келадиган табакалашган малака ошириш дастурлари буйича укитиш амалиётини йулга куйишда асосий омил сана-лади.

Юкоридаги холатлардан келиб чикиб, мав-жуд масалаларни ечими ва уларни бартараф этиш борасида куйидаги тавсияларни билди-рамиз:

1. Таълимий ресурсларни, жумладан, малака ошириш курслари учун мулжалланган мавжуд билим ва куникмаларни тулик сохага йуналтириш хамда тингловчиларни ижти-моий, шахсий ва касбий компетенцияларни янада ривожлантириш.

2. Молиявий ресурсларни ажратилиш шартларини соддалаштириш. Нодавлат таълим ташкилотларида укиш учун туловларни амалга оширишнинг кулай механизмлари (ойма-ой тулаб бориш) ишлаб чикиш, шунинг-дек, сертификатни тан олиниши борасидаги сунъий тусикларни бартараф этиш.

3. Ижтимоий-маданий тусиклар ва ген-дер стереотипларига чек куйиш максадида педагог кадрларнинг уз имкониятлари ва кизикишларини амалга ошириши, ривож-лантиришига булган оиладаги, жамоадаги тусикларни бартараф этиш. Нодавлат таълим ташкилотларининг фаолиятини чекка худудлардаги тарFиботини кенг йулга куйиш ва хар доим куллаб-кувватлаш.

4. Умумтаълим мактаби педагог кад-рларининг малакасини ошириш мазмуни, ташкилий-бошкарув технологияларини илFор хорижий тажрибалар ва инновацион ёнда-шувлардан келиб чиккан холда такомиллаш-тириш лозим.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2022, 2 (111)

Адабиётлар руйхати:

1. Узбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг Олий Мажлисга Мурожаатномаси. 2018 йил 28 декабрь. - https://uza.uz/uz/posts/zbekiston-respublikasi-prezidenti-shavkat-mirziyeevning-oliasy-28-12-2018

2. Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 15 сентябрдаги «Нодавлат таълим хизматлари курсатиш фаолиятини янада ривожлантириш чора-тадбирлари туFрисида»ги ПК-3276-сон карори.

3. Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг 2019 йил 24 декабрдаги "Нодавлат таълим ташкилотлари фаолиятини такомиллаштириш чора-тадбирлари туFрисида"ги 1028-сон Карори

4. Нодавлат умумтаълим ташкилотининг намунавий Устави. Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг 2019 йил 24 декабрдаги 1028-сон Карори билан тасдикланган.

5. Жамолдинова О. Ёшлар соFлом турмуш маданиятини шакллантиришда узвийлик ва узлуксизлик / Монография. - Т.: "Янги аср авлоди", 2011. - Б. 193

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

6. Бегимкулов У.Ш. Педагогик таълимда замонавий ахборот технологияларини жорий этишнинг илмий-назарий асослари / Монография. - Т.: Фан, 2007. - Б. 160

7. Богославец, Майер: Управление качеством дошкольного образования: Методическое пособие, - М.: "Сфера", 2009. 128 стр.

8. Василькова Т. Основы андрагогики. Учебное пособие. - М.: Кнорус, 2013, 252 стр.

9. Диагностика профессиональной компетентности учителя в условиях повышения квалификации. автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата педагогических наук. - Ростов-на-Дону, 2009, 25 стр.

10. Мирсолиева М.Т. Касбий компетентликни ривожлантириш технологиялари. Монография. - Тошкент, "Фан ва технологиялар", 2018. - Б. 102

11. Пардаева М. Умумий урта таълим мактабларида компетенциявий ёндашувни жорий этишнинг методик тизимини бошкариш (информатика ва ахборот технологиялари фани мисолида). Пед.ф.буйича фалсафа доктори(РЬЮ). Дисс. Автореферати. -Тошкент. 2020.

12. Темняткина О.В. Формирование ключевых компетенций у обучающихся в процессе реализации регионального (областного) компонента гос начального и среднего профессионального образования // Электронный ресус // https://elar.rsvpu.ru/ Ь^^ат/123456789/ 6668/1/spop_2007_018.pdf

13. Шадриков В.Д. Психология деятельности и способности человека: Учебное пособие, 2-е изд,, перераб. и доп. М.; Издательская корпорация «Логос», 1996. 320 стр.

14. Юлдашев М. Халк таълими ходимларини малакасини оширишда таълим сифати менежментини такомиллаштириш. Док. дисс.. - Т.: 2016. - Б. 220

15. https://www.uzedu.uz/uz/statistika

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.