Научная статья на тему 'МУТОЛААНИНГ ФОЙДАСИ ТАДҚИҚОТ ВА ФАКТЛАРДА'

МУТОЛААНИНГ ФОЙДАСИ ТАДҚИҚОТ ВА ФАКТЛАРДА Текст научной статьи по специальности «СМИ (медиа) и массовые коммуникации»

CC BY
46
4
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
АҚШ КОНГРЕССИ / ЭМОРИ УНИВЕРСИТЕТИ / ОБАФЕМИ АВОЛАУ / АЛЬЦГЕЙМЕР

Аннотация научной статьи по СМИ (медиа) и массовым коммуникациям, автор научной работы — Хушназарова А.

Ушбу мақола инсон ҳаёти, умуман олганда, китоб ўқишнинг илмий ва амалий аҳамияти хусусида таҳлилий фикрлар ҳамда фактлардан иборат.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE BENEFITS OF READING ARE IN RESEARCH AND FACTS

This article contains analytical ideas and facts about the scientific and practical significance of reading in human life in general.

Текст научной работы на тему «МУТОЛААНИНГ ФОЙДАСИ ТАДҚИҚОТ ВА ФАКТЛАРДА»

Хушназарова А. талабаси

Телерадио журналистика факультети Узбекистон Журналистика ва оммавий комуникациялар университети

МУТОЛААНИНГ ФОЙДАСИ ТАДЦЩОТ ВА ФАКТЛАРДА

Аннотация:Ушбу мацола инсон уаёти, умуман олганда, китобуцишнинг илмий ва амалий ауамияти хусусида таулилий фикрлар уамда фактлардан иборат.

Калит сузлар: АЦШ Конгресси, Эмори университети, Обафеми Аволау, Альцгеймер.

Khushnazarova A.

student

faculty of television and radio journalism Uzbek University of Journalism and Mass Communications

THE BENEFITS OF READING ARE IN RESEARCH AND FACTS

Annotation: This article contains analytical ideas and facts about the scientific and practical significance of reading in human life in general.

Keywords: U.S. Congress, Emory University, Obafemi Avolau, Alzheimer's.

Дунё яралибдики, инсонларга моддий ва номоддий бойликлар тортик этилган. Юксак маънавий хазиналардан бири саналмиш китоб чин маънода яхшиликка етакловчи, бунёдкор FOялар сари йул бошловчи, эзгуликни ёвузликдан устун эканлигини, катталарни хурмат, кичикларни иззат килишни, Ватанга мухаббат, миллатлар аро тотувликни, баFрикенгликни колаверса, чин инсоний хислатларни узимизда мужассам этишни, калбимизни тарбиялашни ургтади. Беминнат устоз ва дуст сифатида кадрланувчи китоб барчамиз учун бирдек зарурдир.

Фактларга назар ташласак, аёллар эркакларга Караганда куп (68 %) китоб сотиб олишар экан. Яна бир кизик маълумот, дунёда сотиладиган китобларнинг ярмини 45 ёшдан ошган кишилар харид килади. Биз ёшлар дея 7 ёшдан катта ва 30 ёшга тулмаганларни назарда тутамиз. Дунёнинг энг йирик кутубхоналари руйхатига фондида 14 миллиондан ортик сакловлари мавжуд булган кутубхоналар киритилган. Маълумотлардан куриниб турибдики, дунёдаги энг йирик кутубхона АК,Ш Конгресси кутубхонаси саналади. Унинг фондида 150 миллион нусхадан ортик китоблар бор. У 1800 йилда АК,Ш Президенти Жон Адамс томонидан ташкил этилган. Собик Президент конгрессга керакли китобларни харид килиш учун 5 минг доллар ажратган. Х,озирда кутубхонага бир миллион етти юз минг китобхон ташриф буюради.

Китоб инсон камолоти учун канчалик фойдали экани куйидаги тадкикот натижаларидан куриш мумкин.

Асабингизни тинчлантириш учун сайр килиш ёки мусика тинглашни афзал курасизми? Сассекс университети олимлари эса бунинг урнига китоб укишни тавсия килишади. Китоб укиш асабни тинчлантиришда энг самарали усул экан. Атиги олти дакика китоб укиш асабийлашишга бардам беради.

Хотиржам булиш ва ухлашга ёрдам берадиган энг яхши усул китоб укишдир. Телевизор ёки телефондан таркалаётган ёркин нур мияга уЙFOниш кераклиги хакида сигнал юборади. Китоб укиш эса аксинча таъсир курсатади - мия ухлаш вакти булганлигини тушунади.

Китоб укиш жараёнида укувчи кахрамонлар билан бирга булади. Уларнинг кувонч ва ташвишларига шерик булади. Тадкикотлардан маълум булишича, бадиий асар укиган одам хаётда хам бошкаларнинг хис -туЙFуларини яхши тушунар экан.

Эмори университети олимлари китоб укиган инсоннинг аклий салохияти бир неча кун давомида юкори холатда булишини исботлашди. Тадкикот муаллифлари китоб укиш миядаги асаб толалари сонини оширишини таъкидлашмокда.

Шотландиялик олимларнинг тадкикотларига караганда, китоб укиш тушкунликни даволашнинг энг самарали воситасидир. Тушкунликка чалинган беморлар китоб укишни бошлаганларидан сунг уларнинг тушкунликка тушиш холатлари камайган.

Юкори даражадаги аклий салохият инсоннинг ташки куринишини хам гузаллаштиради. Х,ар кандай мавзуда кизикарли сухбат кура олиш ва уз билимини намойиш этиш сухбатдошининг мехрини козонишга ёрдам беради.

Огайо штати университети олимлари инсон канча куп китоб укиса, хаёт йулини шунчалик аник танлашини таъкидлашмокда. Китоб укиш хаётдаги тусикларни енгишга хам ёрдам беради, дейишмокда улар.

Санъат миллий жамFармаси томонидан утказилган тадкикотлар китоб укийдиган инсонлар маданий ва ижтимоий хаётда хам фаол булишларини исботлади.

Х,ар сафар китоб укилганида мия фаол ишлайди. У олинаётган маълумотни саклаш учун янги толаларни яратади. Тадкикотларда аникланишича, доимий равишда китоб укийдиган инсонларда фикрлаш кобилияти бошкаларга нисбатан секинрок пасаяр экан.

Китоб укиётган пайтда нотаниш сузлар хам учраб колади. Уларнинг маъносини умумий мазмуни оркали хам тушуниб олса булади. Китоб укиш нафакат суз бойлигини купайтиради, балки умумий саводхонликни хам оширади.

Китоб укиш жараёнида муаллифнинг ёзиш услуби хам укувчига таъсир курсатади. Мусика тинглаш жараёнида мусикачининг услуби тингловчига утгани сингари ёзувчининг услуби хам укувчининг ёзиш услубига таъсир утказади.

Доимий равишда китоб укиш бошка тилларни урганишда янги сузларни осон тушунишга ва ёдда саклаб колишга ёрдам беради.

К,анчалик Fалати туюлмасин, китоб укиш тинглаш кобилиятини оширади, бошкаларни осон тушунишга ёрдам беради. Бу айникса, китобни овоз чикариб укиганда янада самарали булади.

Обафеми Аволау университети педагоглари бошланFич синф укувчиларининг машFулотларига мавзули комиксларни киритишганида, суратлар ва сузлар аралашмаси болаларнинг ижодкорлик кобилиятларини оширишини аниклашди. Китоблар катталарга хам ана шундай таъсир курсатади.

Шунингдек, катор тадкикотлардан маълум булишича, куп китоб укиган инсонлар Альцгеймер касаллигига камрок чалинишар экан. Мия хам худди бошка аъзолар сингари куллаб-кувватлашга ва машклар ёрдамида мустахкамланишга мухтож булади. Китоб укиш эса бу борада энг самарали усулдир.

Психологлар биргаликда китоб укиш жараёнида ота-оналар ва болалар уртасида узига хос муносабат урнатилади деб хисоблашади. Уларнинг айтишларича, бундай муносабат биргаликда телевизор курганда асло пайдо булмайди.

Статистика маълумотларига кура, умуман китоб укимайдиган инсонларнинг 43 фоизи кашшокликда яшайди. Саводли инсонлар орасида эса кашшокликда яшайдиганлар 4 фоизни ташкил этади.

Тадкикотларда аникланишича, китоб укишни хуш курадиган болалар мактабда хам яхши укишади. Улар грамматикани хам, математикани хам яхши узлаштиришади.

Утказилган тадкикотдан маълум булишича, панжара ортида саводхонлигини оширган жиноятчилар озодликка чикканларидан сунг бошка жиноятчиларга нисбатан жиноятга 30 фоиз камрок кул урадилар.

Инсон китобни канча куп укиса, хикоя килиш кобилияти шунчалик ошади. Кераксиз гапларни камрок гапириб, кераклиларини яхширок етказадиган булади.

Фаол китобхонлар хайрия ишлари билан бошкаларга нисбатан уч марта купрок шуFулланишади. Мутолаа мухтож инсонларга ёрдам кулини чузишга ундайди.

Бугунги кунда дунёда хар йили карийб бир миллион номда китоблар чоп этилади. Масалан, АКШда киши бошига 10 та, Россияда 9,5 та, Францияда 5 та, Хитойда 3,5 та китоб босилмокда.

Аввало, бадиий, маърифий, илмий - оммабоп, тарбиявий, ёшларнинг интеллектуал салохиятини оширишга каратилган адабиётларни чоп этиш, улар билан таълим муассасаларини таъминлаш, миллий хамда жахон адабиёти намояндаларининг асарларини саралаш, таржима килиш ишларини пухта уйланган тизим асосида ташкил этиш лозим. Бундан ташкари, ёш авлоднинг китобга булган кизикишини раFбатлантириш керак.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.