Научная статья на тему 'МУТАХАССИСЛИК ФАНЛАРИДАН ДАРС БЕРИШДА ТАЛАБАЛАРНИ ИЖОДКОРЛИК ҚОБИЛИЯТИНИ ШАКЛЛАНТИРИШДА ИЛҒОР ТЕХНОЛОГИЯЛАРНИ ТАДБИҚ ЭТИШ'

МУТАХАССИСЛИК ФАНЛАРИДАН ДАРС БЕРИШДА ТАЛАБАЛАРНИ ИЖОДКОРЛИК ҚОБИЛИЯТИНИ ШАКЛЛАНТИРИШДА ИЛҒОР ТЕХНОЛОГИЯЛАРНИ ТАДБИҚ ЭТИШ Текст научной статьи по специальности «Строительство и архитектура»

9
9
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «МУТАХАССИСЛИК ФАНЛАРИДАН ДАРС БЕРИШДА ТАЛАБАЛАРНИ ИЖОДКОРЛИК ҚОБИЛИЯТИНИ ШАКЛЛАНТИРИШДА ИЛҒОР ТЕХНОЛОГИЯЛАРНИ ТАДБИҚ ЭТИШ»

^^pecialists^n^heFie/doiTtantSotM

МУТАХАССИСЛИК ФАНЛАРИДАН ДАРС БЕРИШДА ТАЛАБАЛАРНИ ИЖОДКОРЛИК ^ОБИЛИЯТИНИ ШАКЛЛАНТИРИШДА ИЛГОР ТЕХНОЛОГИЯЛАРНИ ТАДБЩ ЭТИШ

Рузигул Абулкасимовна Сайфутдинова

Тошкент давлат транспорт университета sayfutdmovaшzigul 1964@mail.ru

Хадича Дилшод кизи Уролова

Тошкент давлат транспорт университети Xadichaorolova 1916@mail.ru

Тарихдан маълумки, ривожланган давлатларни тарацций этишда, давлатнинг

и и и V/ и ' и т-1

ижтимоий-ицтисодий ривожанишида автомобиль йулларининг урни катта булган. Бу ривожланган давлатлар барча сохани ривожлантиришда аввалом бор автомобиль йулларини цуришига жуда катта эътибор царатган. Чунки барча сохани ривожланиши, тарацций этишида давлатдаги автомобиль йуллар тармогини ривожланишига боглицдир.

Шундай экан бугунги ривожланиш босцичидаги бизнинг давлатимиз учун хам мавжуд автомобиль йулларини лойихалаш, цуриш ва эксплуатация цилиш давлат даражасидаги асосий муаммоли сохалардан бири эканлиги бежизга эмас экан. Бугунги кунда хукумат даражасига кутарилган кун масалаларида Президентнинг цатор царор, фармойишлари чицмоцдаги, улар сохани муаммоларини ечимини буйича курсатмалар берилиб амалга оширилиши зарур булган цатор вазифалар белгилаб берилмоцда.

Бугунги кун давр талаби шундан иборатки, уцитаётган талабаларимиз нафацат энг замонавий интеллектуал билимларга эга булган, уйгун ривожланган инсонлар булиб, балки XXI аср талабларига тулиц жавоб берадиган баркамол авлод булиб вояга етиши учун зарур барча имконият ва шароитларни яратишни хукуматимиз уз олдига мацсад цилиб цуйгандир.

Ривожланган Япония давлатидан таълимга берилган эътиборни андоза цилиб олсак, соха буйича дунёда етакчи булган Германиядек давлатларни услубиётини сохани ривожлантиришда тадбиц цилсак мацсадга мувофиц булар эди.

Талаба ёшларга таълим беришда, халцаро талабларга жавоб берадиган, соха буйича етук, малакали, рацобатбордош мутахассис булиб етишиш учун уцитиш жараёнида цатор ечимини кутаётган муаммолар мавжудлиги хеч кимга сир эмасдир.

Педагогик технологияларни цуллаш натижасида талаба-ёшларда эгаллаётган билимларини узлари цидириб топиши, мустацил урганиб тахлил цилишларига, хатто хулосаларни хам

April 21-22

706

узлари чицаришларига бир суз билан айтганда ижодкорлигини ривожлантиради.

Аввалом бор ёшларимиз узларини цизицтирган сохани тугри танласа, уларда "Мотивация" булади. Бу эса бугунги бозор ицтисодиёти шароитида рацобатбардош кадрлар тайёрлаш вазифасини бажаришда уз самарасини курсатади. Бунда талаба сохага тегишли булган жараён ва ходисаларга нисбатан цизицувчан, эътиборли булиб, узларини танлаган сохага тегишли маълумотлар, ахборотлар, янгиликларни эътиборсиз утказиб юбормайди, тахлил цилиб сабабларини урганишга харакат цилишади [1].

Масалан "Автомобиль йулларини эксплуатация цилиш" фанини уцитишда реал шароитларда соханинг корхона, ташкилот ва булинмаларида амалий ва лаборатория дарсларида асбоб-ускуналар ёрдамида топширицларни бажаришса, уз кузлари билан куриб, цуллари билан ушлаб куришса, йул цурилиш жараёнларини, уларни эксплуатация цилишда юзага келаётган йулнинг муаммоларини ечимини топпишда иштирок этишса юцорида айтганимиздек кадрлар булиб етишига хеч шубха йуцдир.

Янги педагогик технологиянинг мацсади: Талабаларни дарс жараёнида мантиций фикрлаш, уз фикрларини мустацил баён эта олиш, узларини бахолаш, якка ва гурухларда ишлашга, куп фикрлардан кераклисини танлаб олишга ургатишдир [2].

Г I 1 Г I 1

Технологиянинг цулланиши: Технология уцув машгулотларининг барча турларида дарс бошланишида ёки дарс охирида уцув предметининг бирон-бир булими тугалланганда, утилган мавзуларни талабалар томонидан узлаштирилганлик даражасини бахолаш, такрорлаш, мустахкамлаш ёки оралиц ва якуний назорат утказиш учун мулжалланган. Ушбу технологияни машгулот жараёнида кичик гурух ва жамоа шаклида ташкил этиш мумкин.

Талабалар "Автомобиль йулларини эксплуатация цилиш" фанини узлаштириш жараёнида автомобиль йулларини йул пойини, йул тушамаси, цопламаси, транспорт-эксплуатацион холатини, турли хил деформация, автомобиль йулидаги бузилишларни ва бошца холатларини кузатиб, уларнинг келиб чициш сабаблари, уларнинг олдини олиш учун реал шароитда амалга оширилаётган ишлар ва бошца курсаткичларга нисбатан эътиборли булишлари уларнинг ушбу фанни узлаштиришда, уз фикр-мулохазаларини билдиришида ижодий ёндошувлигини оширади.

Маълумки, ахборот ва билимлар доираси тез суръатлар билан кенгайиб бораётган хозирги шароитда барча маълумотларни фацат дарс машгулотлари пайтида талабаларга етказиш цийин.

Тажрибалар шуни курсатадики, талаба мустацил равишда шугулланса ва уз устида тинимсиз ишласагина билимларни чуцур узлаштириши мумкин. Талабаларнинг асосий билим, куникма ва малакалари мустацил таълим жараёнидагина шаклланади, мустацил фаолият курсатиш цобилияти ривожланади ва уларда ижодий ишлашга цизициш пайдо булади.

April 21-22

707

^^pecialists^n^heFie/doiTtantSotM

TA^ABA^ÀP^À H^OßKOP.HHK ^OBH^H^THHH fflAKmAHTHPHffl

BOC^HTOAPH

^^pecialists^n^heFie/doiTtantSotM

Шунинг учун талабаларнинг мустацил таълим олишларини режалаштириш, ташкил цилиш ва бунинг учун барча зарурий шарт-шароитларни яратиш, дарс машгулотларида талабаларни уцитиш билан бир цаторда уларни купроц уцишга ургатиш, билим олиш йулларини курсатиш, мустацил таълим олиш учун йулланма бериш олий таълим муассасасининг асосий вазифаларидан бири ^исобланади.

Уцитувчи бу жараёнда бошцарувчилик, йуналтирувчи вазифасини бажаради.

ТП U vy • • и 1 \J

Бундай уцув жараёнида талаба асосий фигурага айланади.

Педагогик технологиясининг анъанавий таълимдан афзаллиги, у таълим жараёнини бутунлигича куриб, таълимни мацсади, кутиладиган натижалари, унинг мазмуни, таълим методлари, шакллари ва воситалари, хдмда тах,сил олувчи ва таълим берувчиларнинг фаолиятларини тизимга келтириб, таълим босцичларини лойихдлаб, таълим жараёнини назорат цилиш ва таълим натижаларини бах,олаш каби элементларини узаро узвий боглаб тизимга келтириб туриб унинг лойихдсини тузишидадир.

Педагогик технологиясининг анъанавий таълимдан кейинги фарци, у тах,сил олувчиларнинг узларига берилган билимни ёдлаб олиб айтиб беришига эмас, балки таълим ва тарбия жараёнининг якунида амалий ишларни бажаришига йуналтирилганлигидадир.

Хулоса цилиб айтадиган булсак, педагогик технологияларни уцув жараёнига татбиц этиш орцали талабалар таълим технологияси жараёнида педагог ра^барлигида мустацил билим олади, талаба уцитилмайди, балки уни мустацил уцишга ургатилади, билимларни турли манбалардан мустацил ола билишга ургатилади, хамда уз цобилиятлари даражасида албатта узлаштиришлари кафолатланади.

REFERENCES

1. Б.Л.Фарберман, Р.Г.Мусина, Ф.А.Жумабоев. Олий уцув юртларида уцитишнинг замонавий усуллари. Т.: 2002-192бет.

2. Б.Зиёмухамедов, М.Тожиев. Педагогик технология: Замонавий узбек миллий модели. Т.: 2009-104бет.

April 21-22

709

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.