Научная статья на тему 'МУАММОҲОИ ИДОРАКУНИИ НЕРӮИ МЕҲНАТӢ ДАР ВИЛОЯТИ СУҒД'

МУАММОҲОИ ИДОРАКУНИИ НЕРӮИ МЕҲНАТӢ ДАР ВИЛОЯТИ СУҒД Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
3
1
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
иқтисодиёти минтақавӣ / нерӯи меҳнатӣ / муаммоҳои идоракунии нерӯи меҳнатӣ / нерӯи инсонӣ / бозори меҳнат / рушди иқтисодиву иҷтимоии минтақа / regional economy / labour potential / manage problem of labour potential / human potential / labour-market / regional socio-economic development

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Исмоилов Мамараҳим Мирзораҳимович, Самадова Заррина Акрамҷоновна, Абдулла-заде Дилором Хуршедовна

Масъалаҳои идоракунии нерӯи меҳнатӣ дар минтақа бо назардошти афзалиятҳои рушди иҷтимоиву иқтисодӣ мавриди таҳлил қарор дода шудааст. Равиши мазкур бо он нукта асоснок карда мешавад, ки заминаи ташаккул, тақсимот ва истифодаи аҳолии қобили меҳнатро ташкил мекунад. Изҳори ацида шудааст, ки ҷараёни идоракунии нерӯи меҳнатӣ объект ва субъектҳои идоракуниро муттаҳид намуда, ягонагии амалкарди онҳоро таъмин менамояд. Роҳҳои ҳалли муаммоҳои идоракунии нерӯи меҳнатии минтақа чун ташаккули нерӯи меҳнатӣ, тақсимоти нерӯи меҳнатӣ ва ва истифодаи он асоснок гардидаанд.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE MANAGEMENT PROBLEMS OF LABOUR POTENTIAL IN SOGHD REGION

The article dwells on the management of the region's labour potential, taking into account the priorities of socio-economic development. This approach is justified by the fact that it forms the basis for the formation, distribution and use of the working population. The opinion is presented that the process of managing labour potential unites objects and subjects of management and ensures the unity of their functioning. The ways to solve the problem of managing the labour potential of the region are substantiated as the formation of labor potential, its distribution and use as well.

Текст научной работы на тему «МУАММОҲОИ ИДОРАКУНИИ НЕРӮИ МЕҲНАТӢ ДАР ВИЛОЯТИ СУҒД»

УДК 331

DOI 10.24412/2411-1945-2023-4-65- 73

МУАММОХОИ Исмоилов Мамарах,им Мирзорах,имович, д.и.и., ИДОРАКУНИИ НЕРУИ профессори кафедраи назарияи ицтисодии МДТ «ДДХ МЕХЦАТЙ ДАР ВИЛОЯТИ ба номи академик Б. Fафуров»; Самадова Заррина

СУГД Акрамцоновна, н.и.и., дотсенти ДДХрСТ; Абдулла-заде Дилором Хуршедовна, н.и.и., дотсенти МДТ «ДДХ ба номи акад. Б. Fафуров» (Хуцанд, Тоцикистон)

ПРОБЛЕМЫ Исмоилов Мамарахим Мирзорахимович, д-р экон. наук, УПРАВЛЕНИЯ ТРУДОВЫМ профессор кафедры экономической теории ГОУ «ХГУ ПОТЕНЦИАЛОМ имени акад. Б. Гафурова»; Самадова Заррина СОГДИЙСКОЙ ОБЛАСТИ Акрамджоновна, канд. экон.наук, доцент ТГУПБП;

Абдулла-заде Дилором Хуршедовна, канд.экон.наук, доцент ГОУ «ХГУ имени акад. Б. Гафурова» (Худжанд, Таджикистан)

THE MANAGEMENT Ismoilov Mamarahim Mirzorahimovich, doctor of PROBLEMS OF LABOUR Economy, professor of economic sciences department POTENTIAL INSOGHD under SEI "KhSUnamed after academician B. Gafurov"; REGION Samadova Zarrina Akramjonovna, candidate of

Economy, docent of TSULBP; Abdulla-zade Dilorom Khurshedovna, candidate of Economy, docent of SEI "KhSU named after academician B. Gafurov "(Khujand, Tajikistan) e-mail: mamarahim@mail.ru

Масъалауои идоракунии неруи меунатй дар минтаца бо назардошти афзалиятуои рушди ицтимоиву ицтисодй мавриди таулил царор дода шудааст. Равиши мазкур бо он нукта асоснок карда мешавад, ки заминаи ташаккул, тацсимот ва истифодаи ауолии цобили меунатро ташкил мекунад. Изуори ацида шудааст, ки цараёни идоракунии неруи меунатй объект ва субъектуои идоракуниро муттауид намуда, ягонагии амалкарди онуоро таъмин менамояд. Роууои уалли муаммоуои идоракунии неруи меунатии минтаца чун ташаккули неруи меунатй, тацсимоти неруи меунатй ва ва истифодаи он асоснок гардидаанд.

Калидвожа^о: ицтисодиёти минтацавй, неруи меунатй, муаммоуои идоракунии неруи меунатй, неруи инсонй, бозори меунат, рушди ицтисодиву ицтимоии минтаца

Рассмотрено управление трудовым потенциалом региона с учетом приоритетов социально-экономического развития. Данный подход обосновывается тем, что составляет основу для формирования, распределения и использования трудоспособного населения. Представлено мнение, что процесс управления трудовым потенциалом объединяет объекты и субъекты управления и обеспечивает единство их функционирования. Обоснованы пути решения проблемы управления трудовым потенциалом региона: формирования трудового потенциала, его распределения и использования.

Ключевые слова: региональная экономика, трудовой потенциал, проблемы управления трудовым потенциалом, человеческий потенциал, рынок труда, социально-экономическое развитие региона

The article dwells on the management of the region's labour potential, taking into account the priorities of socio-economic development. This approach is justified by the fact that it forms the basis for the formation, distribution and use of the working population. The opinion is presented

that the process of managing labour potential unites objects and subjects of management and ensures the unity of their functioning. The ways to solve the problem of managing the labour potential of the region are substantiated as the formation of labor potential, its distribution and use as well.

Key-words: regional economy, labour potential, manage problem of labour potential, human

potential, labour-market, regional socio-economic development

Рушди бомуваффа^и щтисодии минта^а аз як ^атор омилхо вобаста буда, яке аз асоситарини онхо неруи инсонй ба хисоб меравад, ки дар щтидории мехнатии минта^а тачассум меёбад. Бинобар ин, чихати таъмини рушди щтисодиву ичтимоии минта^а дар натори дигар омилхо ба и^тидори мехнат бояд ахаммияти зарурй дода шавад ва барои истифодаи самараноки он механизми мутоби^и идоракунй коркард ва татби^ гардад.

Х^алли муаммохои идоракунии и^тидори мехнатй дар минта^а бо назардошти афзалиятхои рушди ичтимоиву и^тисодй ба рох монда шуда, асоси ташаккул, та^симот ва истифодаи ахолии добили мехнатро танзим мекунад. Ч,араёни идоракунии и^тидори мехнатй объект ва субъектхои идоракуниро муттахид намуда, ягонагии амалкарди онхоро таъмин менамояд.

Ба объекти муаммохои идоракунии и^тидори мехнатии минта^а инхо тааллу^ доранд:

- ташаккули и^тидори мехнатй;

- та^симоти и^тидори мехнатй;

- истифодаи и^тидори мехнатй.

Ба сифати субъектхое, ки дар идоракунии неруи мехнатй ширкат меварзанд, инхо баромад менамоянд:

1) ма^омоти давлатй,

2) ташкилотхои сиёсй;

3) иттифо^хои касаба ва ташкилотхои чамъиятии дигар;

4) коллективхои мехнатй.

Аз ин лихоз, раванди идоракунии и^тидори мехнатй дар сатхи минта^а мачмуаи амал ва чорахои ма^саднок бахри чойгиронии ахолии добили мехнат дар бозори мехнати минта^а мебошад.

Умуман, идоракунии и^тидори мехнатй дар сатххои зерин амал мекунад:

- сатхи сохавй (сохаи саноат, кишоварзй, ало^а, на^лиёт ва г.);

- сатхи худудй (чумхурй, вилоят, нохия) аз руйи салохиятнокии онхо.

Бояд ^айд намуд, ки идоракунии и^тидори мехнатии минта^а бо назардошти хусусиятхои чойгиронии истехсолоти моддй ва омилхои таърихй, табий ва чугрофии минта^а ба амал бароварда мешавад.

Оид ба ташаккул ва идоракунии и^тидори мехнатй дар сатхи давлат ва минта^ахои алохидаи он як ^атор олимони варзидаи ватаниву хоричй тах^и^от анчом дода, андешахои худро иброз намудаанд ва чихати баланд бардоштани самаранокии он амсилахои чолиб пешниход кардаанд. Чунончй, Н.Р. Хадасевич дар тах^и^оташ барои ташаккул ва идоракунии и^тидори мехнатй дар сатхи минта^а амсилае пешниход менамояд, ки он аз ду блоки ба хам ало^аманд таркиб ёфтааст: 1) низоми институтсионалии ташаккули неруи мехнатии минта^а ва 2) шартхои асосй ва мухити ташаккулёбии неруи мехнатии минта^а. [8] Амсилаи пешниходнамудаи Н.Р. Хадасевич имконият фарохам меорад, ки омилхои асосии ба ташаккул ва истифодашавии неруи мехнатии минта^а таъсиррасон, инчунин воситахои асосии таъсиррасонии субъектхои идоракунии институтсионалй муайян карда шаванд.

Ба андешаи Кязимов К.Г., самаранокии идоракунии иктидори мехнатй на танхо аз иштироки давлат дар ин раванд, балки аз манфиатхо ва амалхои хамоханги макомоти давлатию махаллй ва субъектхои дигари иктисодй вобаста аст. [9, с. 13]

Муаммохои идоракунии неруи мехнатиро дар нохияхои вилояти Сугд аз руи чанбахои зерин мавриди тахкик карор додан лозим аст:

1. Афзоиши сатхи бекорй, ки бо таназзули истехсолот дар давраи гузариш алокаманд аст. Зикр кардан зарур аст, ки кариб дар кулли кишвархои ИДМ афзоиши вокеии бекорй дар омори расмй инъикос намеёбад. Баланд шудани хиссаи бахши гайрирасмии иктисодиёт, ки хоси иктисоди бозорй махсуб меёбад, афзоиши бекории нихонй ва шугли нопурра натичаи он мебошад. Гузашта аз ин, дар омори расмии шугл микдори вокеии бекорон дакик ба назар гирифта нашудааст. Инчунин, бисёр корхонахо аз сабаби мушкилоти молиявй кумакпулй ва андози ичтимоиро пурра пардохт намекунанд ва пинхон доштани шумораи кормандон, андозаи фонди музди мехнат ва гайра мушохида мегарданд.

2. Тамоюли афзоянда доштани бозтацсими неруи мехнатй аз корхонахои давлатй ба корхонахои хусусй. Бо назардошти даромаднокии нисбатан баланди корхонахои хусусие, ки дар бозори ташаккулёбанда ба тичорат машгуланд ва мавчудияти имкониятхои молиявии пардохти музди мехнат, дар пасманзари корхонахои давлатии нисбатан заиф, ширкатхо ва корхонахои хусусй барои ахолй бо максади шугл чолибтар мешаванд.

3. Кохишёбии самаранокии идоракунй ва истифодаи захирахои мехнатй аз хисоби кам шудани хачми истехсолот, тамоюли афзоянда доштани захирахои мехнатии дар бозори мехнат кам истифодашаванда. Яке аз далелхои возехи кохишёбии самаранокии истифодаи иктидори мехнатй рузхои нопурраи корй дар корхонахо мебошад.

4. Мавчудияти тафовути баланди сатхи шугли ахолй дар шароитхои шахр ва дехот, байни минтакахои депрессивй ва аз чихати иктисодй фаъол. Олимон ва иктисодононе, ки муаммохои идоракунии иктидори мехнатии минтакаро дар шароити иктисоди бозорй тахкик мекунанд, якчанд сабабхоро тасниф мекунанд, ки дар натичаи бухронхои амики трансформатсионии ба давраи иктисоди гузариш хос ба вучуд меоянд.

Дар монографияи олимони рус тахти унвони "Иктисодиёти гузариш: чанбахои назариявй, мушкилоти русиягй, тачрибаи чахонй" сабабхои зерин муайян карда шудаанд, ки ба идоракунии неруи мехнатии минтака таъсир мерасонанд:

1) субъективй;

2) вазъиятй;

3) мутобикшавй;

4) гузариши комил [10, с.59] .

Муаммохои идоракунии иктидори мехнатии минтака дар шаклхои зерин зохир мегарданд:

- мавчудияти хачми зиёди иктидори мехнатй бо пешниходи кувваи кории аз талаботи бозори мехнат барзиёд. Чунин вазъ махсусан ба пешниходи кувваи кории кормандони беихтисос марбут аст. Зикр кардан зарур аст, ки шумораи ахолй ва мутаносибан, иктидори мехнатии минтака тамоюли устувори афзоишро доранд. Масалан, суръати миёнаи солонаи афзоиши ахолии вилояти Сугд дар соли 2021 - 1,5% ва захирахои мехнатй - 1,3%-ро ташкил кардааст [11, с. 26, 102]. Агар ин нишондихандахоро дар сатхи чумхурй баррасй ва бо маълумоти омории вилояти Сугд мукоиса кунем, дар мачмуъ, дар кишвар нишондихандахои зикршуда мутаносибан 1,8% ва 1,92%-роташкил кардаанд [12, с. 23, 70];

- самаранокии на он кадар баланд дар фаъолияти муассисахои ваколатдор дар идоракунии иктидори мехнатй;

- дарачаи баланди пурра истифода нашудани иктидори мехнатй;

- мавчудияти нобаробарии назарраси гендерй дар иктидори мехнатии минтака ва гайра.

Муаммохои дигари идоракунии неруи мехнатии минта^а та^симоти нобаробари захирахои мехнатй дар нохияхои минта^а мебошад, ки он дар Стратегияи давлатии идоракунии неруи мехнатии Чумхурии Точикистон то соли 2020 низ зикр шуда буд.

Пайваста ба ин, неруи мехнатии минта^аро тахлил намуда, та^симоти нобаробари онро дар ми^ёси минта^а ва дар мачмуъ сатхи чумхурй да^и^ ошкор кардан мумкин аст, ки диаграммаи 1 аз он шаходат медихад.

Диаграммаи 1.

Сохтори шумораи ахолии доими (муцимй) дар вилояти Сугд ва дар минтацах,ои

Тоцикистон дар соли 2021 (бо %)

ВМКБ; 2,3

в. Хатлон; 35,7

Душанбе;

НТЧ; 21,3

в. Сугд; 28,6

Душанбе ■ НТЧ, ■ в. Сугд ■ в. Хатлон ■ ВМКБ

Сарчашма: Минтацауои Цум^урии Тоцикистон. Агентии омори назди Президенти Цум^урии Тоцикистон. - Душанбе, 2022. - С.17-21.

Чи тавре аз расм бармеояд, дар Чумхурии Точикистон ахолии доимй аз руи минта^ахо нобаробар та^сим шудааст, ки ин холат ба идоракунии неруи мехнатии кишвар таъсири худро мерасонад.

Чанбаи дигари и^тисодии ташаккули неруи мехнатй дар минта^а динамикаи музди миёнаи мехнат дар минта^а махсуб меёбад, ки нишондихандахои он дар чадвали 1 низомбандй карда шудааст.

Цадвали 1.

Динамикаи музди миёнаи номиналии мехнат дар вилояти Сугд барои сол^ои 20152021

Минтака 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 Соли 2021 нисбат ба соли 2015

Вилояти СуFД 696,80 774,23 1012,87 1072,28 1182,77 1236,26 1418,81 203,6

ТаFЙирёбй бо % 100 111,1 130,8 105,8 110,2 104,5 114,7 -

Сарчашма: Омори солонаи вилояти Сугд. Сарраёсати агентии омори назди Президенти Цум^урии Тоцикистон дар вилояти Сугд. - Душанбе, 2022. - С.147.

Аз маълумоти чадвали 1 аён мегардад, ки дар соли 2021 музди миёнаи мехнат дар вилояти Сугд - 1418,81 сомониро ташкил дода, нисбат ба соли 2015 беш аз 2 маротиба зиёд шудааст. Сатхи афзоиши музди маоши миёна дар минта^а ба хисоби миёна 12,8% ро ташкил

намудааст. Аммо хиссаи назарраси ин нишондихандаи рушд натичаи таъсири бекурбшавй буда, музди вокеии маош дар минтака бо назардошти бекурбшавй дар ин солхо кариб ки бетагйир ба назар мерасад, зеро сатхи афзоиш ночиз аст.

Норасоии кадрхои баландихтисос, бахусус дар сохахои маориф, тиб, сохтмон, меъморй, технологияи истехсолот ва гайра сабаби номутаносибии иктидори мехнатии мавчуда дар минтака мебошад.

Дар робита ба сатхи бекорй ва истифода нашудани иктидори мехнатй нуктаи назари намояндагони макомоти расмй ва коршиносони мустакил хеле мухталиф аст. Агар вазъи иктидори мехнатиро дар солхои 1995-2010 мавриди тахлил карор дихем, маълум мегардад, ки мувофики маълумоти оморй сатхи бекорй дар чумхурй дар доираи 2,2-2,7% карор дорад. Аммо, тибки тахкикоти тахлилгарон ва коршиносони байналмилалй дар солхои 1993-1997 сатхи бекорй дар чумхурй ба 40% ва дар дехот то ба 60% расида буд.[13, с. 5]

Чй тавре ки дар боло зикр гардид, яке аз муаммохои идоракунии неруи мехнатй самаранокии пасти истифодаи ин категорияи мехнатй мебошад, ки тахлили нишондихандахои омори расмй аз он шаходат медихад.

Дар масъалахои идоракунй ва ташаккули неруи мехнатии минтака сохти ташкилию хукукии он хамчун ниходи шугл, рушд ва истифодаи неруи мехнатй накши калидй мебозад.

Дар амалкарди чараёни идоракунии неруи мехнатии вилояти Сугд субъектхои зерин фаъолият менамоянд:

1) Раёсати тандурустй ва хифзи ичтимоии ахолй дар вилояти Сугд;

2) Раёсати Агентии мехнат ва шугли ахолй дар вилояти Сугд;

3) Хадамоти назорати давлатй дар сохаи мехнат, мухочират ва шугли ахолй;

4) Хадамоти мухочират;

5) Раёсати корхои дохилй дар вилояти Сугд;

6) Раёсати маориф ва илм дар вилояти Сугд;

7) Сарраёсати Агентии омори назди Президента Чумхурии Точикистон дар вилояти Сугд;

8) Муассисаи давлатии «Маркази такмили ихтисос ва бозомузии кормандони муаммохои мехнат, мухочират ва шугли ахолй» ва гайра.

Бояд кайд намуд, ки ташаккулёбии неруи мехнатии минтака ва идоракунии он дар асоси санадхои меъёрии хукукй, стратегия ва барномахои рушди Чумхурии Точикистон сурат мегирад. Ба катори хуччатхои мазкур аз чумла дохил мешаванд:

1. Стратегияи миллии рушди Чумхурии Точикистон барои давраи то соли 2030. Бо карори Мачлиси намояндагони Мачлиси Олии Чумхурии Точикистон аз 1 декабри соли 2016, № 636.

2. ^онуни Чумхурии Точикистон "Дар бораи мусоидат ба шугли ахолй" аз 1-уми августи соли 2003. ш. Душанбе, №44.

3. ^онуни Чумхурии Точикистон "Дар бораи маориф", ш. Душанбе, аз 22 июли соли 2013, № 1004.

4. ^онуни Чумхурии Точикистон "Дар бораи тахсилоти миёнаи касбй", ш.Душанбе, аз 8 августи соли 2015, № 1225.

5. ^онуни Чумхурии Точикистон "Дар бораи тахсилоти иловагй", ш.Душанбе, аз 16 апрели соли 2012, № 826.

Хдмзамон, халли муаммохои идоракунии иктидори мехнатии минтака дар асоси шартхои зерин татбик мешавад:

- мутобики муаммохои давлатии идоракунии иктидори мехнатй;

- бо назардошти пешгуии шумораи ахолии шуглнок дар иктисодиёт, пешгуии демографй;

- истифодаи тахлили коррелятсионй-регрессионй.

Аз гуфтахои боло бармеояд, ки масъалаи идоракунии неруи мехнатии минтака унсури мухим ва мураккаби динамикй дар низоми идоракунии иктисодиёти минтака ва дар мачмуъ давлат махсуб меёбад. Чараёни идоракунии неруи мехнатии вилояти Сугдро дар низоми умумии идоракунии иктисодиёт чунин тасвир намудан мумкин аст (ниг. расми 1).

Ба андешаи мо, масъалахои ташаккул, истифода ва идоракунии неруи мехнатй дар доираи сиёсати давлатии демографй ва маориф бояд тавассути андешидани чунин тадбирхо амалй карда шавад:

- тахия ва татбики тадбирхое, ки ба танзими сатхи таваллуд, фавт, мухочират равона мегарданд;

- танзими микдори кабyл ва хатми муассисахои таълимй;

- инкишоф додани муаммохои такмили ихтисос ва гайра.

Идоракyнии нeрyи мехнатии вилояти Сугд халли вазифахои афзалиятноки зеринро пешбинй менамояд:

1) таъмини хусусияти инноватсионии тахсилоти асосй;

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

2) тачдиди муассисахои таълимй хамчун воситаи рушди ичтимой;

3) ташкили шаклхои муосири таълими муттасил, омодасозй ва 6озомузии кадрхои касбй;

4) дар якчоягй бо истеъмолкунандагон ташаккул додани механизмхои арзёбии сифат ва талабот ба хизматрасонихои таълимй, иштирок дар тахкикоти мукоисавии байналмилалй.

Расми 1.

Цараёни идоракунии неруи ме^натй дар низоми умумии идоракунии ицтисодиёти

минтаца

Ба андешаи мо, яке аз самтхои афзалиятноки раванди идоракунии неруи мехнатии

- 7G -

минтака, мутобик гардонидани мундарича ва сохтори омодасозии касбии кадрхо ба талаботи муосири бозори мехнат ва таъмини дастрасии ахолй ба хизматрасонихои босифати таълимй бояд ба хисоб равад. Вале тачриба нишон медихад, ки дар вилояти Сугд дар раванди ташаккул ва идоракунии неруи мехнатй диккати аввалиндарача танхо ба идораи маориф, мехнат ва рушди ичтимой зохир мегардад.

Храмин тавр, идоракунии неруи мехнатй дар вилояти Сугд дар мархилахои ташаккулёбй, таксимот ва истифодабарй сурат гирифта, дар хар мархила халли муаммохои ба худ хосро такозо мекунад. Ташаккулёбй, истифода ва идоракунии неруи мехнатии минтака аз як катор омилхо, аз чумла рушди демографй, ичтимоию иктисодии вилоят вобастагии калон дорад. Аз ин ру, танзими фаъоли давлатии он дар мархилаи муосири рушди ичтимоию иктисодй душвор мебошад. Танзими давлатии неруи мехнатй бояд тавассути сиёсати таъмини шугли пурсамар бо максади вусъати иктисодиёт дар минтака, низоми маориф ва илм, муътадил гардидани вазъи бозори мехнат амалй карда шавад.

Сабабхои ба миён омадани мушкилоти идоракунии неруи мехнатй дар бозори мехнати вилояти Сугд ва дар мачмуъ, Чумхурии Точикистон, зиёд будани пешниходи кувваи мехнатй нисбат ба талаботи он, ба эхтиёчоти иктисодиёт номувофик будани омодасозии кадрхо, бесамар будани фаъолияти макомоти шугли ахолй, заифии институтхои идоракунии неруи мехнатй ва шугли ахолй мебошанд. Бартараф намудани ин омилхо андешидани чорахои мушаххасро дар самти институтсионалй, ташкилй ва идоравии неруи мехнатй такозо менамояд. Дар ин самт бояд татбщи барномахои максадноки давлатй идомаву ривоч ёфта, он бартараф намудани номутаносибихои бозори мехнатро таъмин намояд, зеро аз ин падида рушди ичтимоию иктисодии мамлакат вобастагии калон дорад.

ПАЙНАВИШТ:

1. Конститутсияи Цум^урии Тоцикистон аз 6 ноябри соли 1994 бо тагйиру иловато аз 26 сентябри соли 1999, 22 июни соли 2003 ва 22 майи соли 2016 (бо забонуои тоцикй ва русй). - Душанбе: Ганц, 2016. - 136 с.

2. Цонуни Цумуурии Тоцикистон «Дар бораи мусоидат ба машгули ауолй». Цонуни амалкунанда. Санаи цабул: 01.08.2003 //Ахбори мацлиси Олии Цум^урии Тоцикистон, с. 2003, №8, мод. 467.

3. Цонуни Цумуурии Тоцикистон «Дар бораи маориф». Цонуни амалкунанда. Санаи цабул: 14.04.2004 // Ахбори Мацлиси Олии Цум^урии Тоцикистан, с. 2004, №5, ст. 345; 2005 год, №12, ст. 655; 2006 год, №12, ст.546, 2008 год, №6, ст. 465; 2009 год, №3, ст.81; № 5, ст. 336; №7-8, ст. 500; 2010 год, №7, ст. 566.

4. Исмоилов М.М. Моуияти саноатикунонй ва рушди муносибатуои ицтимой-ицтисодии минтаца /М.М. Исмоилов, Ш.Л. Негматов //Маводи конференсияи илмй-амалии омузгорон, мууаццицони цавон, бахшида ба эълон гардидани солхои 2019-2020 "Солхои рушди деуот, сайёуй ва уунаруои мардумй", Рузи илми тоцик ва 30-солагии Истицлолияти давлатии Цумуурии Тоцикистон (ш. Хуцанд, 30 апрели 2020). - Хуцанд, 2020. - С. 14-18.

5. К,арори Хукумати Цум^урии Тоцикистон аз 27.04.2015 с., №238 «Дар бораи Стратегияи давлатии рушди бозори мехнати Цум^урии Тоцикистон то соли 2020». - захираи электронии mmk.tj (санаи муроциат: 29.05.2023).

6. К,арориХукумати Цум^урии Тоцикистон аз 02.07.2011 с., № 277 «Дар бораи Стратегияи давлатии рушди бозори мехнати Цум^урии Тоцикистон то соли 2020 аз 2 июни соли 2011» - захираи электронии mmk.tj (санаи муроциат: 14.09.2023).

7. К,арори Хукумати Цум^урии Тоцикистон аз 31 октябри соли 2014, №690 «Дар бораи тасдици Барномаи миллии рафъи шаклуои бадтарини мехнати кудакон дар Цум^урии

Тоцикистон барои солуои 2015-2020». - захираи электронии mmk.tj (санаи муроциат: 14.09.2023).

8. Хадасевич, Н.Р. Концепция формирования трудового потенциала региона [Текст] /Н.Р. Хадасевич // УЭкС. - 2015. - №1 (73). URL: https://cyberleninka.ru/article/n/kontseptsiya-formirovaniya-trudovogo-potentsiala-regiona (санаи муроциат: 21.05.2023).

9. Кязимов, К.Г. Формирование профессиональной компетентности в процессе управления человеческими ресурсами [Текст] / К.Г. Кязимов // Вестник Университета Российской академии образования. - 2015. - № 2. - С. 12-20.

10. Переходная экономика: теоретические аспекты, российские проблемы, мировой опыт: учебник / В.А. Мартынов, В.С. Автономов, И.М. Осадчая. - Москва: Экономика, 2004. - 719 с.

11.Омори солонаи вилояти Сугд. Сарраёсати агентии омори назди Президенти Цум^урии Тоцикистон дар вилояти Сугд. - Душанбе, 2022. - 508 с.

12.Минтацауои Цум^урии Тоцикистон. Агентии омори назди Президенти Цум^урии Тоцикистон. - Душанбе, 2022. - 329 с.

13.Kroeger A. and Meier K. Labor market and the Financial Crisis: evidence from Tajikistan -German Institute for Economic Research, Berlin. - 2011. - 36р.

REFERENCES:

1. Constitution of Tajikistan Republic from the 6th of November of1994year with amended and supplemented from September 26, 1999, June 22, 2003 and May 22, 2016 (in Tajik and Russian languages). - Dushanbe: Ganj, 2016. - 136pp.

2. The Law of Tajikistan Republic "On the Promotion of the Occupation of the Population ". Applicable law. Date of admission: 01.08.2003 // The Message of Majlisi Oli of Tajikistan Republic, 2003, №8, art. 467

3. The Law of Tajikistan Republic «On Education».. Applicable law. Date of admission: 14.04.2004 // The Message of Majlisi Oli of Tajikistan Republic, 2004, №5, art. 345; 2005, №12, art. 655; 2006, №12, art.546, 2008, №6, art. 465; 2009, №3, art.81; № 5, art. 336; №78, art. 500; 2010, №7, art. 566

4. Ismoilov M.M. The Essence ofIndustrialization and Development of socio-economic relations of the region /М.М. Ismoilov, Sh.L. Negmatov //Materials of the scientific-practical conference of the teachers, young researchers dedicated to the declaration of 2019-2020years " The Years of Rural Development, Tourism and Handicraft", Day of Tajik Science and the 30-anniversary of Independence of Tajikistan Republic (Khujand, April 30, 2020). - Khujand, 2020. - PP. 1418.

5. The Decision of the Government of Tajikistan Republic from 27.04.2015 , №238 « On Government Strategy of the Development of Labour Market of Tajikistan Republic till 2020 year». - electronic resource mmk.tj (date of appeal 29.05.2023)

6. The Decision of the Government of Tajikistan Republic from 27.04.2015 , №238 « On Government Strategy of the Development of Labour Market of Tajikistan Republic till 2020 year -from June 2, 2011» - electronic resource mmk.tj (date of appeal 14.09.2023)

7. The Decision of the Government of Tajikistan Republic from October 31, 2014, №690 « On Confirmation of the Programme to Eliminate the Worst Forms of Child Labour in Tajikistan Republic for 2015-2020 years». - electronic resource mmk.tj (date of appeal 14.09.2023)

8. Hadasevich N.R. The Concept of Formation of Labour Potential of the Region [Те&] / N.R. Hadasevich //MES. - 2015. - №1 (73). URL: https://cyberleninka.ru/article/nikontseptsiya-formirovaniya-trudovogo-potentsiala-regiona (dte of appeal: 21.05.2023).

9. Kyazimov K. G. Formation of Professional Competence in the Process of Management of Human Resources [Text] / K.G. Kazimov //Bulletin of Russian University of Education Academy. - 2015. - № 2. - PP. 12-20.

10. Transition Economy:theoretical aspects, Russian problems, world experience: manual / V.A. Martynov, V.S. Avtonomov, I.M. Osadchaya. - M.: Publishing House Economica, 2004. - 719 pp.

11.Annual Statistics of Soghd Region. Head of the statistical agency under the President of Tajikistan Republic in Soghd Region. - Dushanbe, 2022. - 508pp.

12. The Areas of Tajikistan Republic. Statistical agency under the President of Tajikistan Republic. - Dushanbe, 2022.- 329pp.

13.Kroeger A. and Meier K. Labor market and the Financial Crisis: evidence from Tajikistan -German Institute for Economic Research, Berlin. - 2011. - 36pp.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.