Научная статья на тему 'Morbidity and level of trace elements in children of school age living near chrome interprises'

Morbidity and level of trace elements in children of school age living near chrome interprises Текст научной статьи по специальности «Клиническая медицина»

CC BY
94
31
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ХРОМ өНДіРУ АЙМАғЫ / АНЕМИЯ / ANEMIA / МИКРОЭЛЕМЕНТТЕР / НИКЕЛЬ / NICKEL / ХРОМПЕРЕРАБАТЫВАЮЩИЙ РЕГИОН / CHROMEPROCESS OF THE REGION / МИКРОЭЛЕМЕНТЫ / MICROELEMENTS

Аннотация научной статьи по клинической медицине, автор научной работы — Тусупкалиев Б.Т., Жумалина А.К., Бермаганбетова С.К., Маматова Г.Ж.

У детей школьного возраста, проживающих вблизи хромовых предприятий Актюбинской области, уровень содержания некоторых микроэлементов изучен впервые. В крови детей определены уровень хрома, никеля, свинца. Выявлена зависимость уровня содержания изученных микроэлементов от региона проживания и показана их корреляционная связь с показателями заболеваемости различными заболеваниями в отдельных регионах.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по клинической медицине , автор научной работы — Тусупкалиев Б.Т., Жумалина А.К., Бермаганбетова С.К., Маматова Г.Ж.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ЗАБОЛЕВАЕМОСТЬ И УРОВЕНЬ МИКРОЭЛЕМЕНТОВ КРОВИ ДЕТЕЙ ШКОЛЬНОГО ВОЗРАСТА, ПРОЖИВАЮЩИХ ВБЛИЗИ ХРОМОВЫХ ПРЕДПРИЯТИЙ

The first investigated of the content of certain microelements in the blood of children of school age in Aktobe region, where the global giants, mining and processing chrome ore. Determined blood levels of children of chromium, nickel, lead. Independence of the level of the content of studied microelements from the region of living is revealed and their correlation connection with the index of the illnesses of the different diseases in separately regions are showed.

Текст научной работы на тему «Morbidity and level of trace elements in children of school age living near chrome interprises»

ЭКСПЕРИМЕНТАЛЬНЫЕ И КЛИНИЧЕСКИЕ ИССЛЕДОВАНИЯ ^

УДК 616-053.2:546.76

Б.Т. ТYСIПKАЛИЕВ\ А.К. ЖУМАЛИНА2, С.К. БЕРМАГАНБЕТОВА3, Г.Ж. МАМАТОВА4

ХРОМ КЭС1ПОРЫНДАРЫНЫН МАИЫНДА ТУРАТЫН БАЛАЛАРДЫН АУРУШАНДЫГЫ ЖЭНЕ КАНЫНДАГЫ МИКРОЭЛЕМЕНТТЕР М0ЛШЕР1

Марат Оспанов атындагы Батыс Казахстан мемлекегпк медицина университет^2,3, Медициналык жедел жэрдем ауруханасы4,Актебе м.г.д., профессор1,2, м.г.к., доцент3

Аннотация. Хромды кендi ечдеу жэне ендiру элемдiк алыптары орналаскан Актебе облысындагы мектеп жасындагы балалар канындагы кейбiр микроэлементтердiч курамы алгаш рет зерттелген болатын, соган байланысты зерттеу нэтижелерi керсетiледi. Балалар канындагы хром, никель, коргасынныч дечгей аныкталады. Тургылыкты аймактарга байланысты балалар канындагы микроэлементтер курамыныч айырмашылыгы жэне олардыч эртYрлi аурулармен аурушачдык керсеткiштерiмен накты корреляциялык байланысы керсетiледi.

Нег'зг'! свздер: хром вндiру аймагы, анемия, микроэлементтер, никель.

Макыздылыгы. Коршаган орта жагдайы езше кебiрек кечт аудартатын еч мачызды мэселелердiч бiрi болып табылады, себебi коршаган ортаныч колайсыз езгерiстерi тургындардыч денсаулык керсеткiштерiнiч айкын темендеуiмен бiрге жYредi, бул колайсыз демографиялык езгерютермен, тургындар аурушачдыгыныч жогарылауымен, физикалык даму керсетюштер^ч темендеуiмен, туа пайда болган кемтарлыктар саныныч есуiмен жэне т.б. кершю бередi [1,2]. 0неркэсiптi калаларда коршаган ортаны химиялык ластаушылардыч шшде бiрiншi орынды ауыр металдар алады, сынап, кадмий, коргасын, хром, мырыш, мыс жэне баска да микроэлементтермен ластанудыч орташа дечгейi залалды мелшерлер шегiнен (ЗМШ) едэуiр асады [3,4].

Антропогендi ластаушылар балалар Yшiн ерекше кауiптi болып келедi, себебi балалар морфофункциональды жетiлмегендiктен коршаган ортаныч эртYрлi ластаушыларына жогары сезiмталдыкпен ерекшеленедi. 0неркэст аймактарында тургындардыч аурушачдык дечгейiнiч жогарылауына экелетiн организмнiч арнайы емес (спецификалык емес) реактивтiлiгiн темендететiн коршаган ортаныч химиялык ластанулары аса мачыздылыкты иеленуде [5,6]. Актебе каласында (Казакстан) коршаган ортаныч ластануына Актебе хром зауыты, Актебе ферросплав зауыты, калалык ЖЭО жэне каланыч автокелiк паркi экеледк

Жылдан жылга Актебе облысы мен каласында коршаган ортага зиянды микроэлементердiч шыгарылуы есiп келе жатыр. Сочгы 3-5 жылда кYкiрттi ангидрид шыгарылуы 0,047-ден 0,075-ке дейiн, кемiртегi тотыгы 0,144-тен 0,379-га дейiн, азот кос тотыгы 0,038-ден 0,650 мыч тоннага дейiн, енеркэсiп орындарыныч катты калдыктарыныч шыгарылуы жыл сайын 0,47 мыч тоннага дейш еседi [7].

Бурында еткiзiлген зерттеулер нэтижелерi Актебе каласы аймагында, эсiресе кен ендiрушi жэне ечдеушi енеркэсiп орындарыныч айналасында 2 км радиуста, хром, никель, коргасын жэне баска металдардыч мелшер^ч топырак, су, кекенiстерде жэне баска орталарда жогары екендИн керсеттi [8].

Коршаган ортада жогары мелшерде сакталган хром, никель, мырыш жэне баска да микроэлементтер организмге артык мелшерде тагам енiмдерi аркылы, ингаляция жолымен, сонымен катар терi беткейiнен резорбция жолымен тYсетiнi белгiлi [9]. Осы аймакта туратын балалардыч канында осы микроэлементтердiч жогары мелшерде болатынын керсететiн зерттеу жумыстары да бар [10]. Канга артык мелшерде тYсетiн хром бейспецификалык мембрана тураксыздандыргыш эсермен катар тшдерге тунып, май жэне кемiрсу алмасуды бузады, узак уакыт тYскенде, ттт аз дозаларда да уытты эсер етедк Асказан-iшек жолында сiчiрiлуде хром темiрмен бэсекелесетiнiн керсететiн зерттеу жумыстары бар. Асказанчшек жолында тYскен коргасынныч 5-10%-ы (кейде 50%-га дейiн) сiчiрiледi. Тыныс алатын ауамен организмге коргасын кеп мелшерде тYсуi мYмкiн. Коргасынныч уытты эсерi кебiнесе, оныч сульфгидрильдi топтар, цистеин туындылары, имидазол жэне карбоксиль топтары, фосфаттар жататын анион-лигандалардыч кеп мелшерiмен байланыс курайтын кабтетше байланысты. Ангидридтердiч коргасынмен байланысуы нэтижесшде акуыз синтезi мен ферменттер белсендтИ, мысалы АТФ-азаныч белсендiлiгi тежеледi. Коргасын гем мен гемоглобин синтезш бузады, порфирин алмасуына араласып, эритроцит мембранасыныч акауларын индукциялайды. Организмге никель артык мелшерде тYскенде тотыгу-тотыксыздану процесi бузылады, адреналин, кортикостероидтардыч синтезi езгередi, ферментативтт процестер темендейдi, терiнiч пигментация процес бузылады [11]. Мундай келечсiз жагдайда аймакта балалар аурушачдыгыныч айкын есуi байкалады [12].

Солай бола турса да, ендiрiстiк саласы бар аймактарда туратын балалардыч аурушачдыгы мен олардыч канындагы микроэлементтер мелшерi арасындагы корреляциялык байланысты зерттеген гылыми жумыстар жоктыч касында.

Зерттеу максаты: енеркэсiп орындарыныч мачында туратын балалардыч канындагы кейбiр микроэлементтердiч мелшерiн аныктау жэне олардыч мектеп жасындагы балалардыч аурушачдык керсеткiштерiмен корреляциялык байланысын зерттеу.

Зерттеу эдiстерi мен материалдары: Зерттеу обьектiсi бул - хром ендiретiн (Дон байыту комбинаты) жэне хром ечдейтш (Актебе хром коспалары зауыты, Актебе ферросплав зауыты) аймактардан 2 км радиуста туратын жэне енеркэст орындары жок елдi мекенде туратын Актебе облысыныч мектеп жасындагы 820 бала. ¥л бала - 380 (46,3%), кыз бала 440 (53,7%) болды. Оныч iшiндегi 270 бала (130 (48%) - ер бала, 140 (52%) - кыз бала) хром ендiретiн кэсторын мачында, 300 (145 (48,3%) - ул бала жэне 155 (51,7%) - кыз бала) бала хром ечдейтш кэсторын мачында турды. Бакылау тобында енеркэст орындары жок аймакта туратын 250 бала (120 (48%) - ул бала, 130 (52%) - кыз бала) курады. Даму тарихы (ф-112/У) , амбулаторлы карта (ф-112-У) жэне статталон (ф-025-05/у) бойынша аурушачдык дечгей зерттелдк Бул балалардыч барлыгына жалпы кан анализi жYргiзiлдi. Зерттелушiлердiч iшiнен 60 баладан микроэлементтер мелшерш аныктау Yшiн кан алынды. Олардыч шшде 20-сы хром ечдейтiн кэсторын мачында

Медицинский журнал Западного Казахстана №1-2 (38) 2013 г. ^^

ЭКСПЕРИМЕНТАЛДЫ ЖЭНЕ КЛИНИКАЛЫК ЗЕРТТЕУЛЕР ^

(А^тебе К) тирады, 20-сы хром eндiретiн кэсторын мачында (Хромтау к) турды, 20-сы внеркэсiп орындары жок аймакта (Мартек елдi мекенi) турады. Балалардыч канындагы микроэлементтердi аныктау 10 мл веналык канда ЖШС «Батыс экопроект» лабораториясында атомдык-адсорбциялык эдiспен жYргiзiлдi. 3 микроэлемент аныкталды: хром, коргасын, никель.

Алынган нэтижелер вариациялык катардыч непзп параметрлерiн: орташа арифметикалык (М±б), орташа квадраттык ауытку (±б), орташа арифметикалык кате (±т) аныктау аркылы вариациялык статистика эдiсiмен eчделдi. Нактылык коэффициент Стъюдент формуласымен, корреляция коэффициентi жалпы кабылданган эдiстермен аныкталды.

Нэтижелер жэне оларды талкылау. Кездесу жиiлiгi бойынша Yш аймакта да бiрiншi орынды тыныс алу мYшелерiнiч аурулары алып тур. Тыныс алу мYшелерiнiч аурулары бойынша хром eчдейтiн аймакта туратын балалардыч аурушачдык кeрсеткiшi хром eндiретiн аймакта туратын балалалармен салыстырганда 1,7 есе (р<0,01) жэне eнеркэсiп орындары жок аймакта туратын балалармен салыстырганда 4,7 есе (р<0,001) жогары. Хром eндiрушi аймакта екiншi дэрежелi орынды терi мен терi асты шел май кабатыныч аурулары алып жатыр, бул кeрсеткiш хром eчдеушi аймакта туратын балаларга Караганда (р<0,01) жэне eнеркэсiп орындары жок аймакта туратын балаларга Караганда (р<0,001) айкын жогары. Хром eчдеушi аймакта туратын балаларда екiншi дэрежелi орынды кан аурулары алып жатыр, бул шрсетюш хром eндiрушi аймактыч тургындарымен салыстырганда 1,9 есе (р<0,01) жэне eнеркэсiп орындары жок аймакта туратын балалармен салыстырганда 4,4 есе (р<0,001) жогары. Хром eндiрушi аймакта Yшiншi дэрежелi орынды аскорыту мYшелерiнiч аурулары алып жатыр, ол шрсетюштер бойынша хром eчдейтiн аймактагы балалар кeрсеткiштерiнен айтарлыктай ерекшелiктерi байкалмайды, ал eнеркэсiп орындары жок аймакта туратын балаларга караганда 2,6 есе (р<0,001) жогары. Хром eчдеушi аймакта Yшiншi дэрежелi орынды кулак аурулары алып жатыр, бул шрсетюш хром eндiрушi аймакта туратын балалармен салыстырганда 1,8 есе (р<0,01) жэне бакылау аймагымен салыстырганда 3,15 есе (р<0,001) жогары.

Хром кенiн eчдейтiн алыптар орналаскан eнеркэсiп калаларында туратын балалардыч канындагы микроэлементтердi аныктау нэтижелершде кандагы хром мeлшерiнде елеулi айырмашылыктар табылды. Хром кенiн eчдеу жYргiзiлетiн аймакта туратын балалармен салыстырганда бул аймакта кандагы хром мeлшерi 2 есе жогары, ал eнеркэсiп орындары жок аймакта туратын балалармен салыстырганда 4,4 есе жогары (№1 кесте).

Кесте 1. Зерттелушi аймактарда туратын балалардыч канындаFы микроэлементтер мeлшерi

Туратын аймак Сг (мкг/л) Ni (мкг/л) РЬ (мкг/л)

Хром eндiрушi аймакрегион 0,185±0,005 0,11±0,002 0,043±0,016

Хром eчдеушi аймак 0,370±0,1 0,151 ±0,03 0,021±0,009

0неркэсiп орындары жок аймак 0,085±0,018 0,045±0,002 0,007±0,009

балалармен салыстырганда 3,3 есе жогары. Ал хром eчдеушi аймакта туратын балаларда никель мeлшерi бакылау тобындагы балалармен 2,5 есе жогары. Коргасын мeлшерi хром eндiрушi аймакта туратын балаларда жогары. Бакылау тобындагы балалардыч канында коргасын мeлшерi 0,007±0,009 мкг\л-дi курады, ол екi зерттелушi топтагы балалармен салыстырганда айкын тeмен.

Сeйтiп, Yш аймактагы зерттелушi балалардыч канындагы микроэлементтер мeлшерiнiч eзiндiк ерекшелiктерi бар. Хром мен никельдiч жогары мeлшерi хром eндiрушi аймакка тэн, ал коргасынныч аса жогары мeлшерi хром eндiрушi аймакка тэн.

Зерттеудiч келесi кезечшде микроэлементтер мeлшерiнiч дечгейi мен жеке аурулармен аурушачдык кeрсеткiшiнiч корреляциялык байланысы зерттелген. Хром eндiретiн аймакта туратын балаларда еч жогары корреляциялык байланыс (г= + 0,9) кандагы хром мeлшерiнiч дечгейi мен терi аурулармен аурушачдык шрсеткш арасында айкындалган. Бул аймакта туратын балаларда, сонымен катар, хром дечгей мен туа пайда болган даму акаулары табылган шрсетюшюштер арасында жогары корреляциялык байланыс (г= + 0,85) аныкталады. Баска аурулармен аурушачдык кeрсеткiштерiмен орташа жэне оч корреляциялык байланыс табылган.

Хром eчдейтiн аймакта туратын балаларда кандагы хром мeлшерi дечгейiнiч аурушачдык кeрсеткiшiмен корреляциялык байланысы жогары (г= + 0,9 и г= - 0,75), ал жYЙке жYЙесi мен терi аурулары кeрсеткiштерiмен корреляциялык байланысы орташа шамада калады (г= + 0,69 и г= - 0,65), баска аурулар кeрсеткiштерiмен eседi жэне тым жогары болады (г= + 0,85; г= - 0,95).

0неркэсiп орындары жок аймакта туратын балаларда корреляциялык байланыс тeмен. Анемиямен аурушачдык шрсеткЫмен корреляциялык байланысы терю жэне элсiз болады (г = - 0,35). Бул аймакта туратын балалардыч анемиямен аурушачдыгы мен канындагы хром мeлшерiнiч дечгей бойынша уксас корреляциялык байланыс белпленген.

Никель мeлшерi дечгейiнiч де эртYрлi аурулармен аурушачдык кeрсеткiштерiмен корреляциялык байланысы бар. Никель мeлшерiнiч дечгейi жэне перинатальды жагдайлар, гипотрофиялар, туа пайда болган даму акауларымен аурушачдык шрсеткЫшч арасында орташа корреляциялык байланыс байкалады. Бул байланыстар орташа жэне анык (Р<0,05). Ал eнеркэсiп орындары жок аймакта бул коэффицент 2 есе тeмен. Ягни, балалар канындагы никель мeлшерiнiч дечгейi жеке аурулармен аурушачдык шрсетюштер^ч жогарылауында тiкелей мачызга ие.

Барлык 3 аймакта туратын балалар канындагы коргасын мeлшерiнiч дечгейiнде елеулi корреляциялык байланыс аныкталады. Хром eндiретiн аймакта туратын балалар канындагы коргасын мeлшерiнiч дечгейi мен гемоглобин дечгей (г= - 0,76) арасында терю жэне анык корреляциялык байланыс (Р<0,01) бар. Хром eчдейтiн аймактагы тексертген балаларда бiраз жогары терiс мэнмен уксас корреляциялык байланыс аныкталган (- 0,1-ге). 0неркэсiп орындары жок аймакта туратын балаларда корреляциялык байланыс багыты eзгермейдi, бiрак байланысу кYшi эларейдк

Екi зерттелушi аймактагы балаларда канындагы коргасын мeлшерi дечгейiнiч аурушачдык шрсеткЫмен

Батыс Казахстан медицина журналы №1-2 (38) 2013 ж.

ЭКСПЕРИМЕНТАЛЬНЫЕ И КЛИНИЧЕСКИЕ ИССЛЕДОВАНИЯ ^

корреляциялык байланысы айкын жэне тузу, ал анемия жэне гипотрофия аурушачдык керсеткЫмен жогары жэне накты (Р<0,05). Бас^а аныкталган аурулармен аурушачдык керсеткiштерi анык жэне орташа мэнге ие (Р<0,05, Р<0,01). Еч темен корреляциялык байланыс терi ауруларында аныкталады. Хром ечдейтш аймактагы тургындарда байланыстардыч жалпы багыты езгермейдi, тек кiшкене элсiрейдi. Сонымен бiрге енеркэсiп орындары жок аймактыч тургындарында корреляция коэффицентi 2 есе темендейдi (айкын элсiрейдi), бiрак байланыс белпа езгермейдi. Корытындылар.

1. Хром ендiретiн жэне ечдейтш аймактарда туратын мектеп жасындагы балалар канында хром, никель, коргасын сиякты мачызды микроэлементтердiч жогары мелшерi аныкталган.

2. Хром ендiретiн жэне ечдейтш аймактарда туратын мектеп жасындагы балалардыч канындагы хром жэне никель мелшерi енеркэсiп орындары жок аймакта туратын балаларга караганда - жогары. Хром ендiретiн аймакта туратын мектеп жасындагы балалардыч канында коргасынныч еч жогары мелшерi аныкталады.

3. Барлык уш зерттелген микроэлементтердiч аурушачдык керсеткiштерiмен накты жэне непзшде тiкелей корреляциялык байланысы бар.

Эдебиеттер mi3iMi:

1. А.П. Айриян, А.К. Айрепетян Подходы к изучению социально-экологического аспекта заболеваемости и смертности населения республики Армении.//Экология человека. 2000.№3.-С.76-78.

2. О.И. Киек, Б.В. Засорин, В.И. Боев Комплексная оценка физического развития мальчиков школьного возраста в условиях промышленного города.// Гигиена и санитария. 2000.№1.-С.74-76.

3. Utsunomiya S., Jensen K.A., Keeler G.J., Ewinq R.C. Direct identification of trace metis in fine and ultrafine particles in the Detroit urban atmosphere. || J. Environ Sci. Technol. -2004.-V 38. №8. Р2289-2297.

4. Ю.Е. Сает, Б.А. Ревич, Е.П. Янин и др. Геохимия окружающей среды.-М.:Недра, 1990.-335 с.

5. Ю.Е. Вельтищев Экология и патогенез экопатологии у детей.-М.:Медицина, 1998.-С.18-65.

6. А.В. Кудрин, А.В. Скальный, А.А. Жаворонков, М.Г. Скальная Иммунофармакология микроэлементов.-М.: КМК, 2000. - 456с.

7. Ж.А. Айбасова Загрязнение атмосферного воздуха выбросами предприятий хромовой промышленности. // Медицинский журнал Западного Казахстана; 2005; 3 (7); С. 13-19.

8. Экологическое районирование промышленных центров Актюбинской области: отчет (итоговый). - Актобе, 2005.216 с.

9. И.Т. Каримова, А.А. Мамырбаев, Т.К. Каримов Приоритетные экологические проблемы Акюбинской области // Материалы Республиканской научно-практической конференции с международным участием «Актуальные проблемы современной теоретической, клинической медицины и медицинского образования», посвященной 50-летию Западно-Казахстанской государственной медицинской академии имени Марата Оспанова.- Актобе, 2007.

10. А.М. Туякбаев Состояние здоровья детей, проживающих в регионе хром добывающих и перерабатывающих предприятий. Алматы-2006.- автореферат дисс. канд.

11. А.В. Скальный Химические элементы в физиологии и экологии человека. Москва. 2004. 211 с.

12. К.М. Кибатаев, Л.Т. Молдаязова, Г.А. Агитаев Экологическая обстановка и состояние здоровья детского населения Актюбинской области.//Вестник Казахского национального медицинского университета, 2008.-1.- С.19-22.

РЕЗЮМЕ

Б.Т. ТУСУПКАЛИЕВ1, А.К. ЖУМАЛИНА2, С.К. БЕРМАГАНБЕТОВА3, Г.Ж. МАМАТОВА4

ЗАБОЛЕВАЕМОСТЬ И УРОВЕНЬ МИКРОЭЛЕМЕНТОВ КРОВИ ДЕТЕЙ ШКОЛЬНОГО ВОЗРАСТА, ПРОЖИВАЮЩИХ

ВБЛИЗИ ХРОМОВЫХ ПРЕДПРИЯТИЙ

Западно-Казахстанский государственный медицинский университет имени Марата Оспанова123, Актобе

Больница скорой медицинской помощи4, Актобе Д.м.н., профессор12, к.м.н., доцент3

У детей школьного возраста, проживающих вблизи хромовых предприятий Актюбинской области, уровень содержания некоторых микроэлементов изучен впервые. В крови детей определены уровень хрома, никеля, свинца. Выявлена зависимость уровня содержания изученных микроэлементов от региона проживания и показана их корреляционная связь с показателями заболеваемости различными заболеваниями в отдельных регионах. Ключевые слова: хромперерабатывающий регион, анемия, микроэлементы, никель.

Медицинский журнал Западного Казахстана №1-2 (38) 2013 г. \

21

ЭКСПЕРИМЕНТАЛДЫ ЖЭНЕ КЛИНИКАЛЫК ЗЕРТТЕУЛЕР

SUMMARY

B.T.TUSUPKALIYEV1, A.K.ZHUMALINA2, S.K.BERMAGAMBETOVA3, G.ZH.MAMATOVA4

MORBIDITY AND LEVEL OF TRACE ELEMENTS IN CHILDREN OF SCHOOL AGE LIVING NEAR CHROME

INTERPRISES

Marat Ospanov West Kazakhstan State Medical University1,2,3, Aktobe Hospital of medical first-aid4, Aktobe MD, professor1,2, PhD, associated professor 3

The first investigated of the content of certain microelements in the blood of children of school age in Aktobe region, where the global giants, mining and processing chrome ore. Determined blood levels of children of chromium, nickel, lead. Independence of the level of the content of studied microelements from the region of living is revealed and their correlation connection with the index of the illnesses of the different diseases in separately regions are showed. Key words: chromeprocess of the region, anemia, microelements, nickel.

УДК 616.12-007.17: 611.018.2-053.2

Г.М. КУЛЬНИЯЗОВА1, А.М. ТУЯКБАЕВ2, Ж.К. ЖАНИБЕКОВА3

ДИСПЛАСТИЧЕСКИЕ АНОМАЛИИ РАЗВИТИЯ СЕРДЦА У ДЕТЕЙ И ПОДРОСТКОВ С НЕДИФФЕРЕНЦИРОВАННОЙ ДИСПЛАЗИЕЙ СОЕДИНИТЕЛЬНОЙ ТКАНИ

Западно-Казахстанский государственный медицинский университет имени Марата Оспанова1,2,

Городская поликлиника №33, Актобе Д.м.н., профессор1, к.м.н.2

Аннотация: Обследованы 1431 детей и подростков в возрасте с 2-х до 18 лет, имеющие внешние и эхокардиографические проявления дисплазии соединительной ткани (ДСТ). Выявлены чаще встречающиеся формы диспластических признаков. Установлена высокая частота как недифференцированной дисплазии соединительной ткани (63,5%), так и диспластических аномалий сердца (59,9%) среди них.

Ключевые слова: дети, подростки, дисплазия соединительной ткани сердца.

Актуальность. Интерес исследователей к проблеме дисплазии соединительной ткани (ДСТ) в целом и дисплазии соединительной ткани сердца (ДСТС) в частности всё больше возрастает. Это обусловлено тем, что данная патология является благоприятным фоном для развития многих заболеваний, а в ряде случаев она может служить предиктором серьёзной патологии в последующем [1-5]. Как известно, выделяют две её основные группы: первая -дифференцированные дисплазии - системные наследственные синдромы (Марфана, Элерса-Данлоса, Холта-Орама, Гренблад-Страндберга, синдром «вялой кожи» -«Cutis laxa») [6], вторая - наследственные дисплазии соединительной ткани с висцеральными проявлениями - недифференцированные дисплазии соединительной ткани (НДСТ), когда у пациента набор фенотипических признаков не укладывается ни в одно из дифференцированных синдромов.

Распространённость НДСТ среди населения составляет 4,0 - 85,0%, в структуре которых до 40,0 % патология бывает ассоциированной с сердечно-сосудистой системой [7-9].

Целью исследования явилось изучение распространённости ДСТ и ДСТС, её структуры среди детей и подростков исследуемого региона.

Материалы и методы исследования. Обследована репрезентативная выборка организованной популяции детей и подростков г. Актобе. Из уточнённого состава выборки в 1644 детей и подростков 2-18 лет, обследованы 1431, т.е. отклик на исследование составил 87,0%: мальчиков - 795 (55,6%), девочек - 636 (44,4%). Исследования состояли из 2-х этапов. На первом все обследуемые подвергались общему осмотру и оценке сердечно-сосудистой системы, адаптированной к целям массовых исследований, в том числе и для выявления совокупности признаков, отражающих особенности строения соединительной ткани. Для оценки внешних признаков ДСТ использовали специальную карту Л.Фоминой [10], где признаки ДСТ и их значимость оцениваются в баллах (I степень, вариант нормы, сумма баллов меньше 12; II степень, умеренная - от 12 до 23 баллов и III степень, выраженная - более 23 баллов, соответствующая клинической картине дифференцированного синдрома ДСТ). На втором этапе (по показаниям) исследуемые подвергались ЭхоКГ, ЭКГ исследованиям.

Результаты исследования и их обсуждение: умеренная (II) степень выраженности дисплазии соединительной ткани выявлена у 909 (63,5%) детей и подростков, в том числе у 485 (61,0%) мальчиков и 424 (66,7%) девочек. III степень ДСТ среди обследованных не была выявлена.

По количеству наружных стигм дизэмбриогенеза дети и подростки распределились следующим образом: от 3 до 6 признаков у 657 (45,9%), свыше 6 - у 568 (39,7%).

Из диспластических признаков наиболее часто (таблица 1) отмечались деформация ушных раковин: приросшие мочки ушей, оттопыренные уши (54,2%), астеническое телосложение (50,9%), множественные родинки (39,1%), плоскостопие (31,7%).

На втором этапе из 421 обследованного по показаниям у 252 (59,9%) детей и подростков были выявлены признаки

Батыс Казахстан медицина журналы №1-2 (38) 2013 ж.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.