CC BY
9CONNECTION OF THE WORD AND OBJECTIVE ATTITUDE WITH PREPOSITION "EA -
BA" IN POETIC OF XVI CENTURE
Gaforov A. O., Aliev A.
The definition of objective relations with preposition "ba" in the poetic of XVI century is reviwed in the article. The author has mentioned different meaning of preposition "ба - ba" and determined the quantity of its usage in the mentioned century. The main and the subordinate lexical-semantic groups was performed as much as possible in the article as well.
Key words: preposition, grammatical links, objective attitude, subordinate link, link words, meaning of a word.
Сведения об авторе: Гаффоров Абдушукур Одинашоевич - кандидат филологических наук, доцент Таджикского государственного педагогического университета имени Садриддина Айни, тел.: (+992) 901 063068;
Алиев Ахмад - кандидат филологических наук, доцент Кулябского государственного университета имени А.Рудаки, тел.: (+992) 93 5113748.
Information about author: Ghafforov Abdushukur Odinashoevich, Ph. D. in Philology sciences, docent, dean of Pedagogy Faculty, Tajik State Pedagogical Univesity named by Sadriddin Aini, tel.: (+992) 901 063068.
Aliev Ahmad, docent, Kulayb State University named by A. Rudaki, tel.: (+992) 93 5113748.
ВО^ИД^ОИ ФРАЗЕОЛОГИИ СЕРМАЪНО ВА ОМОНИМИ ДАР ЛА^ЧАДОИ
ЧАНУБИ КУЛОБ
Гадоев Н.
Донишгоуи давлатии омузгории Тоцикистон ба номи Садридин Айни
Маълум аст, ки водиддои фразеологй дангоми гуфтугу ва муошират дар хона чойи кор, кучаю бозор, хулоса дар тамоми содадои зиндагии адли чомеа арзи вучуд менамоянд. Аз ин чост, ки ондо дар худ урфу одат, анъана, расму оиндои мардумро инъикос мекунанд ва маънодои мухталиф, шакл, ва хусусиятдои гуногунро доро дастанд. Ондо аз мавкеъ ва дудуди истеъмолии худро васеъ намуда, вобаста ба вазъияти нутк, тагйири маънову шакл менамоянд. Аз ин ру дар як унсури лугавй дар таркиби иборадои фразеологй маънодои навро азбар карда ба водиддои фразеологии сермаъно табдил ёфта, нутки содибони ладчаро бой, таъсирнок, пуробурангу чаззоб мегардонанд..
Таъбирдои (фразеологизмдои) сермаъно барои мутаассир ва образнок вокеъ гардидани сухани гуянда адамияти махсус пайдо менамоянд ва барои ганй гардондани таркиби лугавии ладчадои забони точики садмгузор дастанд.
Х,амин чидати масъала диккати олимонро ба худ чалб намуда буд. Дар забоншиносии рус олимон Ф.Ф. Фортунатов , А.А. Шахматов, Е.Д. Поливанов, А.В. калинин ва дигарон дар бораи водиддои фразеологии сермаъно ва хусусиятдои ондо фикру мулодизадои хеле муфид баён намуданд.
Дар забоншиносии точик дар бораи водиддои фразеологии сермаъно то дол ягон макола, ё тадкикоти махсусе ба анчом нарасидааст. Тандо дар асардои тадкикотии содаи услубшиносй дар бораи фразеологизмдои сермаъно ва хусусиятдои он баъзе ишорадои рафтааст.(5,385.)
Х,оло мо ният кардем, ки доир ба водиддои фразеологии сермаъно ва омонимй, ки дар забони гуфтугу ва муошироти мардуми чануби Кулоб карор доранд, мулодизадои худро баён намоем.
Чи хеле, ки ишора кардем. Фразеолегизмдои сермаъно аввал дар забони гуфтугу ва ладчадо пайдо шуда, суфта шуда сайкал меёбанд, сонй ба забони адабй ворид мешаванд. Ондо вобаста ба конундои ташаккули забон тадаввулотии мудимеро паси сар мекунанд ва дар инъкос намудани амалиётдои мухталифи одамон, муносибату долатдои рудии ондо, нишон додани вокеаву додиса, тадаввулоти чомеа бегаразона хизмати содибони ладчаро ба чо меоранд. Водиддои фразеологии сермаъно як кисмати мудими таркиби лугавии ладчадои чануби Кулобро ташкил менамоянд.
Аз руи маводи дар даст доштаи мо метавон чунин натичагирй кард, ки фразелогизмдои сермаъно дар ладчадои номбурда ба таври фаровоон дар забони мардум корбаст мешаванд.
Ондо маънои мачозй гирифта, ифодагари мафдуму маънои нав мешаванд. Водиддои фразеологии сермаъноро дар ладчадои номбурда ба ду гурух чудо намудан ба максад мувофик аст:
1. Водиддои фразеологие, ки ду маъноро ифода менамоянд.
2. Водиддои фразеологие, ки аз дув а ё зиёда маънодоро касб намуданд.
Хусусиятдои маъноиву шаклй ва таркиби таъбирдои гуруди аввлро ба назар гирифта мо ондоро ба чунин гуруддо тасниф намудем.
А). ба гуруди аввал фразеологизмдое дохил мешаванд, ки чузъдои таркиби он дар алокаи изофй омада дар вазъият ва долатдои гуногун маънодои нав кабул менамоянд ва яке дамчун муайяншаванда ба худ муайянкунанда кабул мекунад. Ондо дар ин маврид сермаъной зодир менамоянд. Чунончи вожаи «хънък», маънояш -сард, сармо аст, дамчун сифат аломати ашёро мефадмонад дар таркиби таъбири «руи хънък» омада, муайянкунандаи «руй» мешавад ва маънои башараи безебро мегирад:
Одил руи хънък дора. (Ш). Руи хънъкът дар гур бърава (Ас.)
Баъзан дар ладчадои мазкур ибораи «афти хънък» муодили «руи хънък» дар гардиш аст. Дар ибораи «гапи хънък» бошад вожаи мазкур ифодагари маънои сухани фадш, сухане нешдор, сухане, ки касро нородат мекунанд, ба шумор меравад:
Амии Мирзо доим гапи хънък мезана (Анч). Бърам ага бо моиндаръм аму гапой хънъкша мезана барои амии намерам. (П).
Сифати «кок», ки маънояш дар забони адабй-«хушк» аст, дар таркиби иборадои гуногун шакл омада, маънои мачозй касб намуда, хусусияти сермаъной зодир менамояд. Масалан ибораи фразеологии «сари кок»- шахси тандо, мучаррадро ифода мекунад: Рачаби Лайло то охири ъмръш як сари кокъш кати зъндагй карда гашт.(Т). Биё зан бъгй ба и сари кокът катй чъко мекънй-охй. (Дам.) Ибораи «дъстархони кок» ифодагари маънои дастархони холй буда, маывкеи ба худ хоси истеъмолй дорад:
Дъстархонъш дич чй надошт яг дастархони кокъ вок. (Ш). таъбири «дъсти кок»- дасти холй бея гон дастовез ба медмонй, ё ба чое рафтанро мефадмонад. Ибораи «одами кок» боошад шахси харобу логарро далолат мекунад: Валии кок дар Анчиров зъндагй мекад. (Анч).
Ибораи «дърахти кок» ифодагари маънои дарахти хушкшуда аст:
Дърахти кока бъбри ни леснико дич чи намеган.(Ас.)
Водиддои фразеологии «хови вазмин» (хобби пурдадшат), одами вазмин (шахси ботамкин, бамулодиза), гуши вазмин (гуши ношунаво), занаки вазмин (зани домила) тавассути унсури лугавии «вазмин» ба иборадои фразеологии изофии сермаъно табдил ёфта дар ладчадои чануби Кулоб дар забони содибони ладча ба таври фаровон гардиш хурда, мавкеи истеъмолй пайдо карданд.
Унсури лугавии «ганда (бад, нохуб), ки дамчун сифат дар таркиби ибора муайянкунанда мешавад,ба ташреду тавзеди муайяншавандадои гуногун омада, маънодои мухталифро касб намуда, ба катори фразологизмдои изофй дар як саф карор гирифта,чун водиддои фразеологии сермаъно шинохта мешаванд ва дар муомилоту муоширот ва гуйишдои мардумй макоми махсусро доро мебошанд: кори ганда (кори бад. нохуб).дили ганда (ба одами мочарочу,тудматгар нигаронида мешавад), бачаи ганда (бачаи ахлоки баддошта, тарбиянадида), одами гандагап (фарде, ки доимо дар забонаш сухандои бад, фадш дукмронй мекунанд ва дангоми гуфтугу дили касонро бо забонаш озор медидад).
Б). Ба ин гуруд водиддои фрезеологии феълие дохил мешаванд, кинисбат ба иборадои фразеологии изофй маънодои зиёдтареро дар бар гирифта, дудуди истеъмолиашон низ васеъ мебошанд. Ондо маънодои чаззобтареро дар худ иникос менамоянд. Х,оло мо он иборадои фразеологиеро аз назар мегузаронем, ки ондо бея гон тагироти шаклй сермаъной зодир намуда , ифодагари маънодои мухталиф мебошанд. Иборадои култ кадан (нушидан; сабру тадаммул кардан;), дид кадан (ба нишон гирифта; интихоб намудан;), сар кардан (ба коре огоз бахшидан; ба боло баромадан;), сухта гъръфтан (дардкадан; аз иинтизорй бетокат шудан;), поша кашидан (рафтуомадро бас кардан; чон додан;), гап задан (судбат кардан; хостгори намудан;), гап кадан (суханчинй кардан; тудмат кардан;), хавар нашидан (бехабар мондан; ногадон фавтидан;), кал кадан (сарро бо тег тарошидан; шоху панчаи дарахтро буридан;) дамбел шидан (домиладор шудан; фарбед шудан;), чун кандан (ба душворй чон додан; озобу ранч кашидан дар зиндагй;), кайф паридан (хабари нохуш шунидан; ба бадбахтй дучор шудан;), як нул задан (кореро сар карда дар кутодтарин вакт аз бадраш гузаштан;), як нул задан (кореро сар карда дар кутодтарин вакт аз бадраш гузаштан; дар кор аз дама гузаштан; сар халондан;) чафо кашидан (чабр дидан; тарбия додан; нигодбин намудан;) ва гайрадо аз кабили он иборадоенд, ки сухани гуяндаро кутоду муъчаз мегардонандДариб дамаи иборадои дар боло оварда шуда маънои аслии худро
сарфи назар намуда, маънои мачозй гирифтанд. Водиддои фразеологии феъли сермаъно маънову мафдумдои зиёдро дар як ибораи кутод гунчоиш медиданд ва дар судбат ва муоширати содибони ладча бо дайси маводи тайёр дар нутк ба таври фаровон истеъмол мешаванд.Мадз барои дамин фразеологизмдои номбурда деч год аз забони содибони ладча канда намешаванд. Ондо мавкеи махсуси истифодабарй дошта, нутки гуяндаро таъсирбахшу пуробуранг мегардонанд ва талаботи маънавии мардумро конеъ мегардонанд.
2. Водиддои фразеологие , ки аз се ва ё зиёд маънодоро касб намуданд.
Ба гуруди дуюм водиддои фразеологии феълиеро дохил намудем, ки аз се зиёд маънодои мухталифроифода менамоянд. Ибораи фразеологии «дам гъръфтан» дар нутки содибони ладча се маъноро ифода мекунад: 1. Нафас рост кардан, Биё, амича камтар дам бъгирем. 2. Танаффус намудан;Дъравгаро дар тай тут дам гъръфтайсон. З.Истирродат ва табобат кардан; Дар курорт дам гъръфтем Ибораи фразеологии «чафо кашидан» низ се маъниро далолат мекунад: 1.Озор ёфтан; Бъсё чафо кашидъм. 2. Тарбия додан; Ай дъ солагиш чафош кашидем 3. Нигодубин кардан; Баъди бандагй кадани отам амаким мора чафо кашид. Дам кадан: 1. Фарбед шудан; 2. Хондани оядои куръони карим дар бистари бемор барои шифо ёфтан аз маризй; 3. Аз даво пур кардани балони мошин; Ибораи фразеологии «бой додан» ифодагари чор маънй аст. Дар ибораи бозиро бой додан маънои ба маглубият дучор шуданро дорад; дар чумлаи хъдиша бой дод маънодои «харобу логар шудан»; «кадру киммат намондан»-ро мегирад. Боз ибораи номбурда маънои «корро катъкардан, ё аз кор рафтан»- ро далолат мекунад. Умар вазифаша бой дод. (Т). Дар ин маврид водиди фразеологии мазкур ба ибораи «ай дъст додан» муродиф мешавад. Фрразеологизми «кабоб шидан» низ чор маъноро дорост: 1. Сухтан, 2. Дарди ишк чашидан, 3. Азобу ранч кашидан, 4.токат карда натавонистан;
Инчунин унсурдои лугавии алодида дар таркиби иборадои феълй, ки маънодои аслии худро аз даст доданд, маънодои нав-мачозй мегиранд ва маънои умумии ибораро тагйир медиданд. Чунин иборадои фразеологй чун муродифи вожаи алодида, сарфи назар аз таркиби худ, як мафдуми содаро ифода менамоянд. Масалан феъли «гъръфтан» дар иборадои фразеологии феълии «дъм гъръфтан» (духтаре, ки худсароне бе ичозати падару модар аз кафое чавоне меравад ббо нияти издивоч кардан), гап гъръфтан (розй шудан ба коре, ё ба амре. Бояд хотирнишон кард, ки ибораи мазкур дар мавриди розигй додани кудо дангоми хостгорй бештар мавриди истеъмолй карор дорад ). Ба гардан гъръфтан (ба ичрои коре розй шудан), ба кала гъръфтан (муродифи ба гардан гъръфтан); ба вожаи «чап»: чап гъръфтан (якравйкардан, нодурст фадмидан), чап шидан (душман шудан, якдигарро чашми дидан надоштан), дасти чап рафтан (казои дочат рафтан);феъли «сухан» дар иборадои фразеологии феълии «дъл сухтан» (ба кассе рардму шафкат зодир намудан бо вай медрубон шудан), димог сухтан (аз кассе ранчидан), хуна сухтан (ба бадбахтй гирифтор шудан) маънодои мухталифро ифода мекунад.
Дар ду ибораи аввал ондо маънодои бо дам мукобилро ифода кунанд, аз ибораи сеюм маъное бармеояд, ки онро калимадои таркиби ибораи далолат намекунанд. Феълдои «дърумадан», «бърумадан» низ водиддои лугави гуногунро ба худ тобеъ намуда, ифодагари маънодои нав мешаванд. Чунончи иборадои «ба никои кассе дъруман» (зан, дамсари кассе шудан), ба гап дъруман (сидат шудан аз касалй, гап заданро ёд гирифтан), ба кор дърумадан (огози кор кардани мотори ягон техника, чизи вайронаеро соз кардан), ба 15-дърумадан (ин чо ишора ба сину сол), ба пустин кайк дърумадан (аз хабари нохуш нодинчор, безобита шудан); бо феъли «бърумадан»: аз конун берун бърумадан (ба конун итоат накардан, онро зери по кардан), аз одамгарй бърумадан (бадахлоку бадмаст шудан) дар нутк ба маънодои мачозй аз бар намуда дар гуйишдои мардумй ба кор бурда мешаванд.
Водиддои лугавии «сия», «сахт», «нек», ки сифатанд дар таркиби иборадои фразеологии феълй омада, маънои аслии худро аз даст медиданд ва маънои мачозй касб намуда, маъною мафдуми гуногунро ифода менамоянд. Дар натичаи иборадои фразеологии сермаъно пайдо шуда , таъсирнокии гуфторро кавй мегардонанд: руздои сияро дидан (рузи мотам, бадбахтй), дъли сия доштан (ин ибора ба одами мугамбир , дарундор, суханчин нигаронида мешавад), хати сия расидан (хабари нохуш шунидан); сияй лагат кардан (хобби дадшатнок дидан), одама сия кадан (касеро тудмат кадан, гунодеро дар пояш печондан), дъли одама сия кадан (касероранчондан, озор додан); Сари сахт доштан (каси азоб кашида, ранч дида), гапи сахт шънидан (дашном,дакорат шунидан), чазои сахт дидан (мадкум шудан, сокини дабсхона шудан), рузи сахт омадан (ба мусибат гирифтор шудан), аз чумлаи он иборадои фразеологиеанд, к ибо маънодои гуногун омада дар гуфтугу ва муоширати содибони ладча мавриди истифода карор доранд ва забони ондоро таъсирноку чаззоб мегардонанд.
Ногуфта намонад, ки вожадои «пеш», «соя», «сер», «ов»низ дар таркиби иборадои феълй маънодоеро касб менамоянд, ки ондо тамоман наванд, ба мазмуни унсурдои лугавии номбурда
хеч иртиботе надоранд: бо калимаи «пеш»: кор пеш гъръфтан (кори хуберо сар кардан), пеш дъруман (пешоханг шудан), пеши гапа бастан (ба гуфтани суханхои зиёновар рох надодан), пеш-пеш рафтан (гох-гох рафтан ба аёдати касе); бо калимаи «соя»: ай соя тарсидан (доимо дар хавфу хатар будан) сояша ай девор метроша (кассе чашми дидан надоштан), сояи кассе бъдан (хушомадгуй кардан, аз думболи кассе рафтан), сер шудан (аз коре ё аз кассе безор шудан), ба серй надидан (дидори касеро орзу кардан), сер кадан (тобу токати дидори касеро надоштан),чап шидан (душман шудан, якдигарро чашми дидан надоштан), чап гъръфтан (муродифи чап шидан), дасти чап рафтан (казои хочат рафтан), ов хурдан (фиреб хурдан), ов кадан (махлул намудан), оввори дунистан (аз ёд донистани чизе ), ови лави ов (бекадр шудан), ба гап гъръфтан (бо сухан андармон кардани касе), гапа чума пушондан (суханхои дуруг ва по дар хаво гуфтан) мавкеи истеъмолй доранд.
Ба чуз аз вохидхои фразеологии сермаъно ахён-ахён омонимхои фразеологй дар гуфтугу ва муоширати мардум вомехурад. Дуруст аст, ки баъзе омонимхои фразеологй аз таъбирхои сермаъно низ пайдо мешаванд. Лекин онхо аз вожахои сермаъно ба куллй фарк менамояд. Агар маънои нав дар вохиди лугавии сермаъно ба маънои аслии калима алокаи маънои дошта бошад, пас дар омонимхо маънохои калимахои хамшакл алохида ва мустаъкиланд. Дар таркиби вохидхои фразеологии омонимй фаркй маънои калимахои чунонеанд, ки калимаи нав аз заминаи ибтидоиаш дурр рафта ба сифати вохиди мустаъкили нутк арзи вучуд кардааст.
Иборахои фразеологии сермаъно дар гуфтгу нисбат омонимхо вавожахои алохида чилои тозаи услубй гирифта, бештар рангинтару чаззобтар ба назар мерасанд. Омонимхои фращеологй дар нутк маънохояшонро бо тадрич васеъ намуда, маънохои мачозй касб намуда, ба таври фаровон дар истеъмоли мардум сахм мегузорад.
Масалан, иборахои фразеологии феълии «сар сафед кадан» дорои маънои «умри дароз дидан»-ро дорад: И занак дар хонайи бобой мъ сарша съфед кадаст (Ш). Ибораи мазкур боз ба маънои тамоман нав «пушондани сару либос дар туй ё маърака» кор фармуда мешавад, дар ин холат иборахои фразеологии мазкур омоним ммешаванд.
Ибораи фразеологии «пъшт додан», ки маънои аз чое ё аз хонае рафтанро дорад, ба пъшт маънои начаспидан ва афтидани нон аз танур доштагй омоним мешавад. Чунин вохидхои фразеологии хамшакл дар лахчахои мазкур хеле серистеъмол ба назар мерасанд. Иборахои фразеологии зерин ба хамдигар омоним мешаванд:
Дам кадан (фарбех шудан); дам кадан (хондаани ояхои куръони карим дар бистари бемор барои шифо ёфтан аз маризй); даргъръфтан (оташ гирифтан); даргъръфтан (сахт ташна мондан); калапо шидан (ба поён рафтан); калапо шидан(кахр карда аз хона рафтан); сар хам кадан (шарм кардан); сар хам кардан (тан додан, коил шудан.); ррахт бастан (чарм мондан дар зери пояфзол); рахт бастан (ай дънё рафтан, рехлат намудан); нафас ба дарун галтидан (як навъ нав касалй); дуквори рост (ишора ба дарахти танааш рости бе шоху навда); дукворй рост кадан чазо додан; (як навъи табобат ба воситаи дуд); Нохун канн (навохтан); нохун кадан (хакорат кардан); соф кадан (обхои лойолудро тоза кардан)ва гайра.
Ба хамин тарик, вохидхои фразеологии сермаъно хамчун маводи тайёр дар мавриди сухан ба таври яклухт ва бе тагйир истеъмол мешаванд. Онхо дорои маънои бутун буда, бо хусусияти анъанавй, умумихалкй, ё умумиистеъмолиашон аз иборахои синтаксисй тафовут доранд.
Фразеологизмхои сермаъно барои инъикос намудани муносибату холатхои мухталифи рухии одамон ва вокеаву руйдодхои чомеа, образноку таъсирбахш намудани забону гуфтори сохибони лахча ба корбурда мешаванд.
Ихтисорахо:
Дам. (Х,амадонй), Ф-Фархор, Анч-Анчиров, Т-Тагнов, С-М-Саримагзор, Р-Рог, Й-Йол, С.Н.-Саринамак, Н-Новачун, М-Мълёв, К-Кишт, Ш-Шурообод, Х-чо-Хирманчо, Д.Ч,-Даштичум, П-Порвор, Паш.-Пашадара
Адабиёт:
1. Абаев В.И. Очерки по фразеологии осетинского языка.1964, с.104
2. Бачаев М.фразеологияи забони точикй дарсхои тарчумавй / Тарчума-балогати сухан.Ч,.
2.Душанбе, 2005.с.184-190.
3. В.В.Виноградов. Избранные труди. (лексикология и лексикография) Москва 1977, с.140-162.
4. Жуков В.П.Семантика фразеологических оборотов. Масква. Просвещение. 1978. 160с
5. Маъсумй Н.Очеркхо оид ба инкишофи забони адабии точик. Душанбе 2011.385.с.
6. Маджидов Х.Лексико-семантических особенности глоголныхфразелогических единиц
современного таджикского летературного языка. Автореф.диссерт. доктор фил.наук.
Душанбе, 1998-27с.
7. Маджидов Х. Фразеологическая система современного таджикского литературного языка -Душанбе, Деваштич 2006-406с.
8. Х,.Мачидов. Фразеологияи точик.- Душанбе. 1982-102с.
9. Мирзоева М.М. Водиддои фразеологии асардои Садриддин Айнй ва усулдои тарчумаи ондо ба забони русй -Душанбе, Матбуот, 2008-160 с. 10.
10. Т Максудов . Лексика ва фразеологияи ладчаи точикони Исфара- Душанбе, ирфон, 1977 сад.50-56
11. Крдиров Д. С. Структурно-грамматическая характеристика диалектной фразеологии (на материале дарвозного говора таджикского языка) АКД. Душанбе. 2007. 21.с
12. Норматов М. Мукаддимаи забоншиносй. Душанбе. Матбуот, 2007.с.55-76.
13. И.Х,асанов . Роддои ассосии истифодабарии иборадои фразеологй дар романи «Духтари оташ». // Мачмуаи илмии ДДОТ ба номи Т.Г. Шевченко. (Материалдо оид ба забони адабии точик). Душанбе-1967.
МНОГОЗНАЧНЫЕ ФРАЗЕОЛОГИЧЕСКИЕ ЕДИНИЦЫ И ОМОНИМЫ В ДИАЛЕКТЕ
ЮЖНЫХ РЕГИОНОВ КУЛЯБА
ГадоевН.
В статье автор приводит примеры многозначных фразеологических единиц и омонимов, используемых в диалекте южных регионов Куляба, а также выделяет образность и влиятельность речи представителей этого диалекта.
Ключевые слова: слово, омоним, многозначность, фразеология, образность, регион, оборот.
POLYSEMANTIC PHRASEOLOGICAL UNITS AND HOMONYMS IN THE DIALECTS OF
SOUTHERN REGION OF KULOB
Gadoev N.
The author gives examples of polysemantic phraseological units and homonyms used in the dialects of southern region of Kulob, and identifies figurativenesss influence o fthe speech of the represantatives of the dialect.
Key words: word, homonym, polysemantic, phraseology, figurativeness, region, expression.
Седения об авторе: Гадоев Нурхон - доцент кафедры таджикского языка Таджикского государственного педагогического университета имени Садриддина Айни, тел.: (+992) 985 380054.
Information about the author: Gadoev Nurkhon, docent, Chair of Tajik Language, Tajik State Pedagogical University named by Sadriddin Aini, tel.: (+992) 985 380054.
СЕМАНТИЧЕСКИЕ ОСОБЕННОСТИ МЕЖДОМЕТИЯ
Турды-Аханова И.А.
Таджикский государственный педагогический университет им. Садриддина Айни
Междометия относятся группам независимых слов, которая служит для выражения чувств, душевных состояний и других эмоциональных реакций на окружающую среду. На этом основании можно выделить следующие семантические признаки междометий:
1) Связь с чувствами и волевыми побуждениями говорящего лица;
2) Отсутствие логического оформления речи;
3) Междометия не выражают номинативного содержания;
4) Междометия реализуют собой чувства говорящего, а не называют их, как другие слова.
В качестве семантических особенностей междометий, как правило, выделяется отсутствие номинативной функции и предметно-логического значения, что дает основание некоторым исследователям отрицать наличие у слов этой категории лексического значения (Германович, 1996: 13; Девкин, 1965: 204). Так, В.Д.Девкин, рассматривая первичные междометия в современном немецком языке, считает, что «назначение таких междометий можно сравнить с жестами. Как неудачно считать, что протянутая рука имеет какое-либо значение, сопоставимое со значением слов, так и в междометиях этой группы, выступающих тоже в своем роде звуковыми жестами, излишне искать определенный смысл (семантику)» (Девкин, 1965: 204).
370
