Научная статья на тему 'МИЛЛИЙ ЮКСАЛИШ ҒОЯСИ ВА УНИНГ ЖАМИЯТ МАЪНАВИЙАХЛОҚИЙ ТАРАҚҚИЁТИДАГИ АҲАМИЯТИ'

МИЛЛИЙ ЮКСАЛИШ ҒОЯСИ ВА УНИНГ ЖАМИЯТ МАЪНАВИЙАХЛОҚИЙ ТАРАҚҚИЁТИДАГИ АҲАМИЯТИ Текст научной статьи по специальности «История и археология»

306
59
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
мафкура / ғоя / юксалиш ғояси / мафкуравий хуруж / тараққиѐт / ғоявий бўшлиқ / глобаллашув / мафкуравий иммунитет / мафкуравий кураш / учинчи ренессанс. / ideologi / idea / the idea of ascension / ideological sensitivity / development / ideological space / globalization / ideological immunity / ideological struggle / third renaissance.

Аннотация научной статьи по истории и археологии, автор научной работы — Санжар Абдурахмонович Hабиев

Мақолада миллий юксалиш ғояси ва унинг жамият маънавий-ахлоқий тараққиѐтидаги аҳамияти, тараққиѐтимизнинг ҳозирги босқичида миллий юксалиш ғоясини халқимиз онгу шуурига сингдириш ва ҳаѐт тарзида амалий акс эттириш каби муҳим масалалар ҳақида батафсил илмий асосланган маълумотлар берилган

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

The article provides detailed scientific information on such important issues as the idea of national uplift and its importance in the spiritual and moral development of society at such a stage of our development.

Текст научной работы на тему «МИЛЛИЙ ЮКСАЛИШ ҒОЯСИ ВА УНИНГ ЖАМИЯТ МАЪНАВИЙАХЛОҚИЙ ТАРАҚҚИЁТИДАГИ АҲАМИЯТИ»

DOI: 10.24412/2181-1385-2022-2-398-403

МИЛЛИЙ ЮКСАЛИШ ГОЯСИ ВА УНИНГ ЖАМИЯТ МАЪНАВИЙ-АХЛОЦИЙ ТАРАВДИЁТИДАГИ АХДМИЯТИ

Санжар Абдурахмонович Набиев

Гуманитар ва ижтимоий фанлар цикли, Фалсафа магистри, майор, укитувчиси,

Маколада миллий юксалиш гояси ва унинг жамият маънавий-ахлокий тараккиётидаги ахамияти, тараккиётимизнинг хозирги боскичида миллий юксалиш гоясини халкимиз онгу шуурига сингдириш ва хаёт тарзида амалий акс эттириш каби мухим масалалар хакида батафсил илмий асосланган маълумотлар берилган.

Калит сузлар: мафкура, гоя, юксалиш гояси, мафкуравий хуруж, тараккиёт, гоявий бушлик, глобаллашув, мафкуравий иммунитет, мафкуравий кураш, учинчи ренессанс.

The article provides detailed scientific information on such important issues as the idea of national uplift and its importance in the spiritual and moral development of society at such a stage of our development.

Keywords: ideologi, idea, the idea of ascension, ideological sensitivity, development, ideological space, globalization, ideological immunity, ideological struggle, third renaissance.

Узбекистан узининг мустакил тараккиёт йулига кадам куйган дастлабки кунларида - эски мафкурадан бутунлай воз кечилаётган, янги мафкура эса хали ишлаб чикилмаган, илмий асослаб берилмаган кезларда, маънавият сохасида бушлик пайдо булди. Шунинг учун хам янги миллий гоя, миллий мафкурани яратиш зарурати кун тартибидаги асосий масала булиб колди.

Мустакиллик йилларида жамиятимиз аъзоларининг дунёкараши, фикрлаш тарзида теран узгаришлар руй берди. Халкимизни бирлаштирадиган, бунёдкорлик фаолиятига сафарбар этадиган, унинг эзгу максадлари ва хаётий манфаатларини узида ифодалайдиган

Узбекистон Республикаси Куролли Кучлар Кичик мутахассислар тайёрлаш

маркази

АННОТАЦИЯ

ABSTRACT

миллий гоя ва мафкурани яратиш ижтимоий-сиёсий ва

April, 2022

маънавий-ахлокий таракккиётимизнинг мухим шарти булиб колди. Олдимизга куйган олижаноб максад-муддаоларимизга етиш, эски мафкуравий асоратлардан батамом халос булиш, гоявий бушлик пайдо булишига йул куймаслик, бегона ва ёт гояларнинг хуружидан химояланиш, бундай тажовузларга карши тура оладиган хар томонлама баркамол инсонларни вояга етказиш зарурати халкимиз ва жамиятимиз манфаатларига мос янги мафкурани шакллантиришни такозо этди.

Тараккиётимизнинг хозирги боскичида миллий юксалиш гоясини халкимиз онгу шуурига сингдириш ва хаёт тарзида амалий акс эттириш мухим масаладир. Бугун халкимиз, Ватанимиз интилаётган миллий тараккиётнинг янги боскичига хос асосий хусусиятлар, максад ва вазифалар Узбекистон Республикаси Президенти Шавкат Миромонович Мирзиёев бошчилигида ишлаб чикилган ва изчил амалга оширилаётган тараккиёт стратегияси ва бошка мухим ижтимоий-иктисодий, сиёсий хужжатларда аник белгилаб берилди. Уларда жахондаги, Марказий Осиё минтакасидаги вазият, ривожланиш тенденциялари, истикболдаги тараккиёт йуллари чукур тахлил этилган.

Бугунги кунда миллий юксалиш гоясини ривожлантиришнинг ижтимоий-маънавий асоси - манбаларини, унинг назарий муаммолари ва амалий тажрибаларини чукур урганиш жуда мухим ахамиятга эга. Бунда уларни аник тарихий шарт-шароитлар билан узвий боглик холда олиб урганиш зарур. Чунки, унинг ривожланиш боскичлари ва даражалари хар бир конкрет даврларнинг узига хос ижтимоий эхтиёжларини ва имкониятлари билан белгиланади.

Тарихий хакикат шундан далолат берадики, хеч кандай жамият ва миллат миллий гоясиз яшай олмайди. Дунёдаги хар бир жамиятнинг, хар бир давлатнинг узига хос, узига мос келадиган, унинг учун хизмат киладиган, туб максадлари ва манфаатларини химоя киладиган миллий гояси булади. Одамлар кайси бир жамиятда яшашидан катъи назар нимагадир ишониши, эътикод килиши, кандайдир бир гояга, таълимотга асосланиб иш куриши, фаолият курсатиши керак. Узбекистоннинг хозирги даври, бундан кейинги таракккиёти ва истикболи хамда мамлакатимизнинг ижтимоий, иктисодий, сиёсий, хукукий, маданий-маънавий жихатдан тараккий эттириш учун миллий юксалиш гояси сув билан хаводек зарур.

Халкимизни турли гоявий тахдидлардан асраш, жамиятимиз аьзоларининг маънавий-ахлокий тарбиясини

April, 2022

399

шакллантириш учун, аввало, уларни миллий юксалиш гояси ва мафкураси билан куроллантириш зарур. Мамлакатимизда ижтимоий адолат, хавфсизлик, ижтимоий мухофаза, миллати, дини ва эътикодидан катьий назар, фукароларнинг хукук ва эркинликлари, шаъни ва кадр-кимматини, конуннинг устуворлигини таъминлашга каратилган зарур чора-тадбирлар курилмокда. Жамиятдаги соглом ижтимоий-сиёсий мухитни бузадиган, одамлар фикрини чалгитадиган нохуш холатларга бархам бериш буйича ишлар олиб борилмокда. Мамлакат ва халк манфаатлари йулида бирлашиш, хамжихат булиш, барча имкониятлардан эхтиросларга берилмай, акл-идрок билан фойдаланиш йули тутилди.

Мустакилликнинг дастлабки йилларидан бошланган жамиятимиздаги маънавий-ахлокий юксалиш ишларини жадаллаштиришга бугунги кунда хам зарурат сезилмокда. Миллий гоя ижтимоий тараккиёт ривожига караб такомиллашиб, янгиланиб боради. Давр талаби билан уртага ташланган муайян коидалар уз вазифасини утаб булиб, урнини янада долзарброк бошка хусусиятларга бушатиб беради. Миллий юксалиш гояси айни ана шундай доимий янгиланиш махсули, онг ва тафаккур хосиласи хисобланади.

Миллий юксалиш гояси Узбекистоннинг мустакиллигини мустахкамлаш ва уни буюк давлатга айлантириш хакидаги сиёсий, хукукий, ахлокий, эстетик, фалсафий, илмий, экологик, диний, демографик тарихий карашлар йигиндиси булиб, Узбекистон халкини истикболга юксак ишонч, иймон-эътикод рухида тарбияловчи гоят кудратли маънавий курол, гоявий омил хисобланади. Ана шу сабабдан хам мамлакатимиз худудини мафкуралар полигонига айланишига йул куймай, Узбекистон халкининг онги, дунёкараши, хаётга ижтимоий муносабати, хатти-харакатларида мафкуравий иммунитетни шакллантириб, миллий юксалиш мафкурасини юртдошларимиз калби ва онгига сингдириш, бугунги кундаги мухим вазифадир. Бунинг йули - одамларимиз, авваламбор, ёшларимизнинг иймон-эътикодини мустахкамлаш, иродасини бакувват килиш, уларни уз мустакил фикрига эга булган баркамол инсонлар этиб тарбиялаш. Уларнинг тафаккурида узлигини унутмаслик, ота-боболарнинг мукаддас кадриятларини асраб-авайлаш ва хурмат килиш фазилатини карор топтиришдир.

Миллий гоя инсон, халк ва жамият хаётига чукур кириб борадиган таъсирчан омил сифатида жамиятнинг бош максадини ифода этади. Шу нуктаи назардан караганда, Узбекистон тараккиётининг хозирги боскичида миллий тикланишдан-

April, 2022

400

миллий юксалиш сари деган улуг максад бош гоя сифатида майдонга чикмокда.

Миллий юксалиш гоясининг асосий вазифалари:

- Узбекистонни 2030 йилгача дунёдаги 50 та ривожланган демократик давлатлар каторига киришига эришиш;

- хаёт сифатининг юкори даражасини таъминлашга кодир иктисодий механизмларни жорий этиш оркали одамларнинг хаёт даражасини тубдан оширишга эришиш;

- халк манфаатлари ва адолат тамойиллари устунлигини таъминлашда "Халк давлат идораларига эмас, давлат идоралари халкка хизмат килиши керак" деган гояга катъий амал килиш ;

-жамиятда миллатлараро тотувлик, динлараро багрикенгликнинг гоявий асосларини мустахкамлаш, Узбекистонда яшаётган барча миллат ва элатларнинг тили, дини, миллий урф-одат ва кадриятларини саклаш ва ривожлантириш учун зарур шарт-шароитлар яратиш;

- хотин-кизларнинг жамият хаётидаги урни ва нуфузини ошириш, оналик ва болаликни, оилани, аёлларнинг хукук ва манфаатларини химоя килиш, уларнинг давлат ва жамият хаётидаги фаоллигини ошириш;

- буюк алломалар, азиз-авлиёлар бебахо меросини, атокли давлат ва жамоат арбоблари, енгилмас саркардалар, замондошларимиз жасоратини ёшларга етказиш, уларнинг калбида ватанга садокат, миллий rypyp ва ифтихор туйгуларини кучайтириш;

- халкимизни бирлаштирадиган, жамиятимизни улуг максадлар сари сафарбар этадиган, миллий маънавиятимизнинг битмас -туганмас бойлиги булган узбек тилини хаётимиздаги урни ва нуфузини ошириш;

- янгича ва мустакил фикрлайдиган, масъулиятли, ташаббускор, илгор бошкарув усулларини пухта узлаштирган, ватанпарвар, юкори малакали, халол ва садокатли кадрларни танлаш ва тайёрлаш буйича самарали тизим яратиш;

- таълим-тарбия жараёнларини тараккиётнинг бош омили даражасига кутариш, узлуксиз таълим-тарбия тизимини миллий гояга мувофик такомиллаштириб бориш, тарбиянинг таълим стандартларини яратиш;

- таълим тизимининг барча бугинларида юксак салохиятли, янгича ва мустакил фикрлайдиган, Узбекистоннинг эртанги

такдирини уз кулига олишга кодир ёшларни тарбиялаш, бу борада инновацион ёндашувни кенг жорий этиш;

April, 2022

401

- хорижда яшаб тахсил олаётган ва мехнат килаётган ватандошлар билан мунтазам алока урнатиш, уларнинг уз билим ва тажрибаси, акл -заковатини Узбекистон равнаки йулида ишлатиши учун зарур шарт-шароитлар яратиш;

- Узбекистоннинг жахон хамжамиятидаги обру-эътибори ва нуфузини ошириш.

Мафкуравий курашлар кучайган бугунги глобаллашув даврида фукароларимиз калбида она-Ватанимизга, бой тарихимизга, миллий кадриятларимизга, миллатнинг улмас рухи булган она тилимизга, ота-боболаримиздан мерос мукаддас динга соглом муносабатни карор топтиришимиз, уларнинг мафкуравий иммунитетини шакллантиришимиз максадга мувофикдир. Зеро, бирор бир касалликни даволашдан олдин инсон организмида, аввало, унга карши иммунитет хосил килинади. Биз хам ёшларимиз калби ва онгида зарарли гояларга карши мафкуравий иммунитетни шакллантира олсак, турли хил «даъватчи»ларнинг алдовларига учмайдиган, уз юрти, Ватани ва халки учун фидойи инсонларни тарбиялай оламиз.

Мамлакатимизда маънавий-ахлокий юксалиш жараёнининг самарадорлигини таъминлаш учун, ушбу максадга йуналтирилган гоявий тарбия ишлари самадорлигини ошириш лозим. Гоявий тарбия жараёнида жамиятимиз аъзоларида уз фикри, атрофида кечаётган вокеаларга дахлдорлик туйгусини мустахкамлаш, юксак ахлокий ва маънавий фазилатларни, фаол хаётий позицияга эгалик ва ватанпарварлик хиссини тарбиялаш мухим вазифалардан биридир. Миллий юксалиш гоясининг жамиятимиз маънавий-ахлокий юксалишидаги ахамиятини хисобга олган холда, фукароларимиз билан куйидаги ишларни олиб бориш лозим:

- жамиятимиз аъзоларини мамлакатимиздаги узгаришлар, "Миллий тикланишдан - миллий юксалиш сари" гоясининг мазмун-мохияти ва тарихий ахамиятини англаб етишларига эришиш;

- тарихимиз, утган авлод-аждодларимизни, миллий кадриятларимиз, урф-одат ва анъаналаримизни билиш ва хурмат килиш туйгусини шакллантириш;

- жамиятимизнинг турли сохаларида амалга оширилаётган ислохотлар, хукуматимиз олиб бораётган сиёсатнинг мазмун-мохиятини тушунтириш;

- таълим тизимида олиб борилаётган таълим-тарбия ишларида маънавий-ахлокий тарбияга алохида эътибор каратиш;

- оммавий-ахборот воситалари, радио ва телевидение, ижтимоий тармоклар фаолиятида миллий юксалиш гояси

April, 2022

402

DOI: 10.24412/2181-1385-2022-2-398-403

таргиботи, маънавий-ахлокий тарбия масалаларига купрок эътибор каратиш;

- жамиятимизнинг миллий юксалиш гоясини фукароларимиз онги ва калбига сингдириш, уларда миллий гояга хурмат туйгусини шакллантириш.

Хуллас, миллий юксалиш гоясини халкимиз онгига сингдириш жамиятимиз маънавий - ахлокий тикланишининг мухим омилларидандир. Бу бир зумда, бирпасда амалга ошириладиган жараён эмас. Бунда хар бир кишининг фаоллиги, омилкорлиги талаб этилади. Унинг амалга оширилиши эса, янги Узбекистоннинг салохиятини янада оширади, келажакда "Учинчи ренессансга" асос яратилади.

REFERENCES

1. Мустакиллик: изохли илмий-оммабоп лугат. -Т.:, "Шарк", 1998.

2. Назаров Миллий гоянингасосий максад ва вазифалари. -Т.:, 2002 й.

3. Б.Тураев. Миллий истиклол гояси: асосий хусусиятлари, фалсафий ва тарихий илдизлари. -Т.:, 2002 й.

4. Мухамеджанова, Лалихон Ашуралиевна (2019) «РОЛЬ НРАВСТВЕННОСТИ В ОБЩЕСТВЕННОМ СОЗНАНИИ», Научный вестник Наманганского государственного университета : Вып. 1: Вып. 9 , статья 17.

5. Мухамеджанова Л.А. (2021). РОЛЬ НРАВСТВЕННОГО ВОСПИТАНИЯ В РАЗВИТИИ ЛИЧНОСТИ. Вестник Евразийского национального университета имени Л. Н. Гумилева. Серия: Исторические науки. Философия. Религиоведение, (2 (135)), 123-133.

6. Muminov, A. (2017). Makhalla as the Center and the Conductor of Socio-political Development in Uzbekistan. ISJ Theoretical & Applied Science, 4(48), 103-107.

April, 2022

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.