Научная статья на тему 'МЕЖДУНАРОДНОЕ ЧАСТНО-ПРАВОВОЕ РЕГУЛИРОВАНИЕ ТРУДОВЫХ ОТНОШЕНИЙ В УЗБЕКИСТАНЕ: УНИФИКАЦИЯ ПРАВА И СОСТОЯНИЕ КОЛЛИЗИОННОГО ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА'

МЕЖДУНАРОДНОЕ ЧАСТНО-ПРАВОВОЕ РЕГУЛИРОВАНИЕ ТРУДОВЫХ ОТНОШЕНИЙ В УЗБЕКИСТАНЕ: УНИФИКАЦИЯ ПРАВА И СОСТОЯНИЕ КОЛЛИЗИОННОГО ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА Текст научной статьи по специальности «Право»

CC BY
106
26
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Review of law sciences
Область наук
Ключевые слова
унификация права / транснациональные трудовые отношения / принцип национального режима / общественный порядок / lex voluntatis / lex loci laboris. / unification of law / transnational labor relations / the principle of the national regime / commentary on public order / lex voluntatis / lex loci laboris.

Аннотация научной статьи по праву, автор научной работы — Мусаев Бекзод

В данной статье анализируются вопросы международного частно-правового регулирования трудовых отношений, а также унификации права в этой области, современные тенденции развития системы коллизионных норм. На основе национальных и международно-правовых документов, исследований ученых автором выдвинуты предложения по международному частно-правовому регулированию трудовых отношений в законодательстве Узбекистана, унификации национального права. В статье отмечается, что отсутствие общепризнанных коллизионных принципов в сфере труда в национальном законодательстве негативно сказывается на защите прав и свобод граждан во внешних трудовых отношениях.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

INTERNATIONAL PRIVATE LEGAL REGULATION OF LABOR RELATIONS IN UZBEKISTAN: UNIFICATION OF LAW AND STATUS OF COLLISION LEGISLATION

This article analyzes the issues of international private legal regulation of labor relations, the unification of law in this area, the current trends in the development of a system of conflict of laws in Uzbekistan. Based on national and international legal documents, research of scientists, the author puts forward proposals for the international private legal regulation of labor relations in the legislation of Uzbekistan and the unification of national law. The article notes that the absence of generally recognized conflict of laws principles in the labor sphere in national legislation negatively affects the protection of citizens’ rights and freedoms in external labor relations.

Текст научной работы на тему «МЕЖДУНАРОДНОЕ ЧАСТНО-ПРАВОВОЕ РЕГУЛИРОВАНИЕ ТРУДОВЫХ ОТНОШЕНИЙ В УЗБЕКИСТАНЕ: УНИФИКАЦИЯ ПРАВА И СОСТОЯНИЕ КОЛЛИЗИОННОГО ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА»

UDC: 341.9 (042)(575.1)

Мусаев Бекзод

Тошкент давлат юридик университети кафедра мудири, юридик фанлар буйича фалсафа доктори (PhD), доцент E-mail: b.musaev@tsul.uz

УЗБЕКИСТОНДА МЕ^НАТ МУНОСАБАТЛАРИНИ ХАЛЦАРО ХУСУСИЙ-^УЦУЦИЙ ТАРТИБГА СОЛИШ: ^УЦУЦНИ УНИФИКАЦИЯЛАШ ВА КОЛЛИЗИОН ЦОНУНЧИЛИКНИНГ ^ОЛАТИ

Аннотация. Мазкур мацолада меунат муносабатларини халцаро хусусий-ууцуций тартибга солиш масалалари, ушбу соуада ууцуцни унификациялаш, коллизион нормалар тизимини ишлаб чицишнинг замонавий тенденциялари таулил цилинган. Муаллиф миллий ва халцаро ууцуций уужжатлар, олимларнинг тадцицотлари асосида Узбекистон цонунчилигида меунат муносабатларини халцаро хусусий-ууцуций тартибга солиш, миллий ууцуцни унификациялаш буйича таклифларни илгари сурган. Мацолада цайд этилишича, миллий цонунчиликда меунат соуасидаги умумэътироф этилган коллизион принципларнинг мавжуд эмаслиги ташци меунат муносабатларида фуцароларнинг ууцуц ва эркинлик-ларини мууофаза цилишга салбий таъсир курсатмоцда.

Калит сузлар: ууцуцни унификациялаш, трансмиллий меунат муносабатлари, миллий режим принципи, оммавий тартиб тугрисидаги изоу, lex voluntatis, lex loci laboris.

Мусаев Бекзод

доктор философии по юридическим наукам (PhD), доцент, заведующий кафедрой Ташкентского государственного юридического университета

МЕЖДУНАРОДНОЕ ЧАСТНО-ПРАВОВОЕ РЕГУЛИРОВАНИЕ ТРУДОВЫХ ОТНОШЕНИЙ В УЗБЕКИСТАНЕ: УНИФИКАЦИЯ ПРАВА И СОСТОЯНИЕ КОЛЛИЗИОННОГО ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА

Аннотация. В данной статье анализируются вопросы международного частно-правовогорегули-рования трудовых отношений, а также унификации права в этой области, современные тенденции развития системы коллизионных норм. На основе национальных и международно-правовых документов, исследований ученых автором выдвинуты предложения по международному частно-правовому регулированию трудовых отношений в законодательстве Узбекистана, унификации национального права. В статье отмечается, что отсутствие общепризнанных коллизионных принципов в сфере труда в национальном законодательстве негативно сказывается на защите прав и свобод граждан во внешних трудовых отношениях.

Ключевые слова: унификация права, транснациональные трудовые отношения, принцип национального режима, общественный порядок, lex voluntatis, lex loci laboris.

Musaev Bekzod

Head of Department, Tashkent State University of Law, PhD, Associate Professor

INTERNATIONAL PRIVATE LEGAL REGULATION OF LABOR RELATIONS IN UZBEKISTAN: UNIFICATION OF LAW AND STATUS OF COLLISION LEGISLATION

Abstract. This article analyzes the issues of international private legal regulation of labor relations, the unification of law in this area, the current trends in the development of a system of conflict of laws in Uzbekistan. Based on national and international legal documents, research of scientists, the author puts forward proposals for the international private legal regulation of labor relations in the legislation of Uzbekistan and the unification of national law. The article notes that the absence of generally recognized conflict of laws principles in the labor sphere in national legislation negatively affects the protection of citizens' rights and freedoms in external labor relations.

Keywords: unification of law, transnational labor relations, the principle of the national regime, commentary on public order, lex voluntatis, lex loci laboris.

Узбекистан фу^аролик ^онунчилигини бозор щтисодиёти тамойиллари ва хал^аро стандарт-ларга мувофщ модернизация ^илиш, мамлака-тимизда щтисодий ислохотларни янада чу^ур-лаштириш ва бозор и^тисодиётини ривожлан-тириш учун замонавий фу^аролик-ху^у^ий асос яратиш ма^садида Узбекистан Республикаси Пре-зидентининг 2019 йил 5 апрелдаги Ф-5464-сонли фармойиши билан Узбекистон Республикасининг фу^аролик ^онунчилигини такомиллаштириш Концепцияси тасди^ланиб [1], ушбу сохани ривож-лантириш буйича ани^ вазифалар белгиланганли-гини ^айд этиш зарур.

Узбекистон Республикаси фу^аролик ^онун-чилигини янада такомиллаштиришнинг асосий устувор йуналишларидан бири сифатида фу^аро-лик ^онунчилиги нормаларини тизимлаштириш ва унификация ^илиш, уларнинг энг намунали хорижий амалиётлар билан уйгунлигини таъмин-лаш, шунингдек, ушбу сохада илгор хал^аро стан-дартларни имплементация ^илиш [1] вазифаси хам ^уйилганлигини ^айд этиш зарур.

Шундан келиб чивдан холда, бугунги кунда фу^аролик ^онунчилигини унификация ^илиш, унга хал^аро стандартларни жорий ^илиш дол-зарб вазифа саналади.

Мазкур концепцияда фу^аролик ^онунчилиги нормаларини унификация ^илиш ва тизимлаштириш сохасида асосий кутилаётган натижалар си-

фатида фу^аролик ^онунчилигини инвентариза-циядан утказиш, шунингдек, хал^аро стандартлар талабларига ва энг яхши хорижий амалиётларга мувофи^лаштириш, ундаги атама ва тушунча-ларнинг ху^у^ий маъноларини уларни ани^ таъ-рифлаш ва бир хилда ^уллаш ор^али такомил-лаштириш белгилаб берилган.

Мазкур Концепцияда хал^аро хусусий ху^у^ нормаларини такомиллаштириш ва коллизион нормалар тизимини урнатиш буйича хам ани^ вазифалар белгиланганлигини ^айд этиш зарур. Жумладан, хал^аро хусусий ху^у^ нормаларини ^айта куриб чи^иш, шу жумладан, турли мамла-катлар ху^у^ларини му^обил ^уллаш принципини мустахкамлаш, мажбурият мазмунини тартибга солувчи ху^увда хавола сифатида ^ушимча му^о-бил коллизион богланишни куллаш, коллизион тартибга солишни назарда тутган шартномадан таш^ари мажбуриятлар доирасини ани^лаш имко-ниятини куриб чи^иш назарда тутилган [1].

Лекин мазкур концепцияда алохида хал^аро хусусий мехнат муносабатларини коллизион тартибга солиш масаласига алохида ургу берилмаган булса-да, лекин умумий ху^у^ий доктринадан келиб чивдан холда хал^аро хусусий ху^у^ норма-лари доирасида мехнат муносабатлари хам кири-тилган деган фикрга келиш мумкин.

Тан олиш керакки, мамлакатимизда хал^аро мехнат муносабатлари сохасида ^онунчиликни

унификация килиш масалалари ортда колмокда. Шу боис алохида кайд этиш зарурки, миллий док-тринада мазкур масалада жуда кам тадкикотлар утказилган булиб, ушбу сохада миллий конунчи-ликни халкаро стандартларга мос келади деб ай-тиб булмайди.

Халкаро хусусий мехнат муносабатлари соха-сида хукукни унификация килишни ахамиятини бир мисол билан тушунтириш мумкин. Агар дав-латлараро ёки минтакавий даражада хукук етарли даражада унификация килинмаса, мавжуд мехнат муносабатига оид низога нисбатан суд кайси дав-латга тааллукли булса, уша давлат манфаатидан келиб чиккан холда давлат хукукини куллаши мумкин.

Натижада мехнат муносабатлари иштирокчи-сини бир давлат хукукий химоя килишни назарда тутса, бошкаси эса уни махрум килишга ёки бош-ка таъсир чорани куллашни белгилаши мумкин. Бу, уз навбатида, хукукни куллаш ва тартибга со-лишда хилма-хиллик ёки янглишувни юзага кел-тиради. Яна бир холатда турли юрисдикцияларда бир коллизион норма турли шаклда талкин кили-ниши натижасида "нормаларни квалификация ки-лишда низо" келиб чикиши хам мумкин [16].

Мазкур сохада юзага келаётган муаммолар сифа-тида куйидагиларни курсатиб утиш мумкин:

- трансмиллий мехнат муносабатларини тартибга солувчи ва кайси хукук тармогига тегишлилигини белгилаш буйича ягона доктринал ёндашувни мавжуд эмаслиги.

- халкаро хусусий мехнат муносабатларига нисба-тан оммавий хукукий тартиб институтини татбик ки-лиш ва тушуниш буйича ёндашувни мавжуд эмаслиги;

- мехнат муносабатларини тартибга солувчи мил-лий коллизион нормаларнинг мавжуд эмаслиги;

- чет эл элемента билан мураккаблашган мехнат муносабатларига нисбатан миллий режим принци-пи татбик килиш буйича ягона ёндашувнинг мавжуд эмаслиги;

- минтакавий ва универсал даражада мехнат му-носабатларини тартибга солувчи нормаларни унификация килиш буйича ягона ёндашувни мавжуд эмасли-

Мазкур юзага келган муаммоларни хал килиш-нинг дастлабки асоси трансмиллий мехнат муноса-батларини кайси хукук тармогига тааллуклилиги ма-саласида ягона ёндашувни шаклланмаганлиги билан богликдир.

Ушбу масалада хукук фанида икки асосий ёнда-шув шаклланган. Биринчи нуктаи назарга кура чет эл элемента билан мураккаблашган мехнат муносабатлари халкаро мехнат хукуки нормалари асосида тартибга солинади. Иккинчи ёндашувга асосан эса ушбу муносабагларни тартибга солиш халкаро хусусий хукукнинг предмети саналади.

Х^укук назариясига кура халкаро мехнат муносабатларини оммавий-хукукий ва хусусий хукукий тарафдан куриб чикиш мумкин [2]. Шу билан бирга, халкаро мехнат хукуки учун хал килувчи ахамиятга унинг субъектлари - халкаро ташкилотлар ва давлатлар мухим роль уйнаши-ни курсатиб утиш зарур [10]. Халкаро хусусий хукукда эса хал килувчи субъектлар сифатида ходим ва иш берувчи намоён булади. Ушбу халка-ро мехнат муносабатлари трансмиллий хусусий хукукий характер касб этади.

Хукукий адабиётларда чет элементи билан мураккаблашган мехнат муносабатларини халка-ро хусусий хукук предметига киритиш буйича ягона ёндашув мавжуд эмас. Бу борадаги муноза-ралар утган асрнинг иккинчи ярмидан бошланган булиб [6], трансмиллий мехнат муносабатлари ва мехнат миграция жараёнларининг кенгайиши билан ушбу мунозаралар йилдан-йилга усиб бор-мокда.

М.В. Лушникова фикрича, чет эл элементи билан мураккаблашган мехнат муносабатлари уз ичига халкаро хукукий нормалар ва миллий хукукий нормаларни камраб олувчи комплекс конунчилик шаклида тартибга солиниб, мус-такил хукукий тармогини узида акс эттиради [9]. В.П. Звеков хам трансмиллий мехнат муносабатларини халкаро хусусий хукукнинг тармоги са-налган халкаро хусусий мехнат хукукининг пред-метига киритган [5]. Бизнингча, мазкур караш халкаро хусусий мехнат хукуки тармогини ажра-тиб курсатишга килинган илк уринишлар булиб, бугунги кунда тулик асосини топмаган.

М.М. Богуславский ва Н.И. Марышева каби олимлар чет эл элементи билан мураккаблашган мехнат муносабатларига нисбатан халкаро хусусий хукукнинг умумий коидалари ва тушунчалари татбик килинади ва улар халкаро хусусий хукук предмети доирасига киришини кайд этганлар [3].

Хукукий адабиётларда кайд этилишича, МДД давлатларининг деярли барчасининг хукукий доктринасида чет эл элементи билан мураккаб-

лашган мехнат муносабатлари халкаро хусусий хукук нормалари асосида тартибга солинади де-ган нуктаи назар устувор саналади [15].

Я.М. Семенованинг кайд этишича, мехнатни коллизион-хукукий тартибга солиниши, энг ав-вало, мехнат хукуки методлари ва предметининг мураккаблашувига хамда умуман бошка хукукий тармокка хос булган императив ва процессуал нормаларга булган узвий богликлигининг камай-ишига сабаб булади [14].

Мехнат муносабатларининг узига хос хусу-сияти шундаки, унда давлат унинг иштирокчи-ларидан бири сифатида алохида ахамиятга эга сифатида трансмиллий мехнат муносабатларида тарафларнинг эркинлигини чеклайди, шунингдек, бир давлат худудида иккинчи давлат хукукини эксхудудий куллаш имкониятини чеклайди.

Хукукий адабиётларда мехнат хукукини дав-латлараро харакатланиш холатининг уч асосий шакли баён килинади.

Биринчи холат - мехнат шартномасига нисба-тан чет эл мамлакати хукукини татбик килиш тар-тибини белгилаб берувчи давлатлараро келишув тузиш оркали.

Иккинчи холат - чет эл мамлакати хукуки эле-ментларини бошка бир давлатнинг мехнат хукуки-га жорий килиниши оркали.

Учинчи холат - давлатнинг коллизион норма-ларида чет эл мамлакат хукукини татбик килиш буйича тугридан-тугри коллизион богловчининг мавжудлиги [7].

Шу билан бирга, унутмаслик зарурки, хар кандай юкоридаги холатларда оммавий тартиб тугрисидаги изохни татбик килиш оркали давлат хукукий тартиботининг асосларига зид булган чет эл мамлакати мехнат хукукининг татбик ки-линиши чекланиши мумкин [13].

Хукукий адабиётларда оммавий тартиб тугрисидаги изохни тушуниш деярли бир хил харак-терга эга. Хусусан, оммавий тартиб давлатнинг мухим манфаатлари ёки деганда маълум худудда-ги аник бир жамиятнинг одат, ахлок нормалари, табиий хукук принципларига таянган фундамен-тал асослар тушунилади [17].

Фукаролик кодексининг 1164-моддасида оммавий тартиб тугрисидаги изохга миллий конун-чилик таърифи берилган булиб, унга кура, чет эл хукукининг кулланиши Узбекистон Республи-касининг хукук-тартиботи асосларига (оммавий

тартибга) зид келадиган холларда чет эл хукуки кулланилмайди. Бундай холларда Узбекистон Рес-публикасининг хукуки кулланилади.

Тегишли чет эл давлатининг хукукий, сиёсий ёки иктисодий тизими Узбекистон Республикаси-нинг хукукий, сиёсий ёки иктисодий тизимидан фаркланишигина чет эл хукукини куллашни рад этиш учун асос булиши мумкин эмас.

Трансмиллий мехнат муносабатлари сохаси-да оммавий тартиб тугрисидаги изох принципла-ри асосида тартибга солинадиган муносабатлар доирасига мажбурий мехнатнинг такикланиши, мехнат фаолиятининг эркинлиги, дискримина-цияга йул куйилмаслиги, ходимлар, ногиронлар, аёллар, вояга етмаганларнинг мехнат ва ижти-моий хукуклари химояланиши ва бошкалар.

Оммавий тартиб тугрисидаги изохни мехнат муносабатларига нисбатан татбик килиш жараё-нида куплаб тушунмовчилик ва ноаник холатлар юзага келади. Мисол учун, оммавий тартибга мос келмаганлиги сабабли мехнат муносабатлари билан узвий богланган давлат хукуки кулланил-масдан, иккинчи давлатнинг моддий хукуки татбик килинади.

Ушбу холатларни тугри хал килиш ва мехнат муносабатларига нисбатан татбик килинадиган давлат хукукини ходимнинг манфаатидан келиб чиккан холда куллаш буйича ягона ёндашувни ишлаб чикишда чет эл элементли мехнат муносабатларига нисбатан татбик килинадиган коллизион богловчилар тизимини такомиллаштириш зарур.

Ушбу зарурият йилдан йилга кенгайиб бо-раётган мехнат миграцияси жараёнларида яна-да купрок кузга ташланмокда. Турли давлатлар хукукларининг якинлашуви ва давлатлараро ко-нунчиликдаги тафовутларнинг олдини олиш мак-садида кенгаяётган хукукий интеграция жараён-лари мазкур масалаларни хал килишда энг сама-рали восита сифатида намоён булади.

Трансмиллий мехнат муносабатларини тар-тибга солишнинг узига хослигидан келиб чиккан холда унга нисбатан кулланиладиган давлат хукукини аниклаш буйича коллизион методни куллаш купчилик холатларда самарали саналади.

Мехнат сохасидаги коллизион холатларни хал килиш буйича давлатларнинг тажрибаларида ягона ёндашув мавжуд эмас. Купчилик холатларда дав-латлар амалиётида трансмиллий мехнат муноса-батларига халкаро хусусий хукукнинг умумий кате-

гориялари татбик килинади. Ушбу давлатлар сира-сига мехнат муносабатларини фукаролик-хукукий тартибга солиш концепциясини жорий килган ва халкаро хусусий хукук сохасида хукукий манбала-рини кодификация килган давлат киради [8].

Мехнат муносабатларини тартибга солув-чи коллизион нормаларни давлатнинг тегишли норматив-хукукий хужжатларида алохида боб сифатида белгилаш амалиёти мавжуд. Трансмил-лий мехнат муносабатларини тартибга солиш буйича худди шундай амалиётни Австрия (1978 йилги Халкаро хусусий хукук тугрисидаги ко-нуннинг 7-боби, 44-параграфи), Бельгия (2004 йилдаги Халкаро хусусий хукук кодексининг IX боб, 97-моддаси), Болгария (2005 йилги Халкаро хусусий хукук кодексининг 96-моддаси), Тунис (1998 йилги Халкаро хусусий хукук кодексининг VI боби, 67-моддаси), Эстония (2002 йилги Халкаро хусусий хукук тугрисидаги конуннинг 1-боби, 35-моддаси), Лихтенштейн (1996 йилги Халкаро хусусий хукук тугрисидаги конуннинг VII були-ми, 48-моддаси), Швеция (1987 йилги Халкаро хусусий хукук тугрисидаги конуннинг 9-боби, 121-моддаси), Чехия (2012 йилги Халкаро хусусий хукук тугрисидаги конуннинг 11-булими, 4-кисми) ва бошка давлатларда куриш мумкин [12].

Шу билан бирга, купчилик МДД давлатларида (Узбекистон, Россия, Озарбайжон, Арманистон, Белоруссия, Крзогистон, К^иргизистон) бугунги кунга кадар чет эл элементи билан мураккаблаш-ган мехнат муносабатларини коллизион тартибга солиш тартиби, махсус коллизион нормалар на-зарда тутилмаган.

Узбекистон конунчилигида мехнат муноса-батларини коллизион хукукий тартибга солиш норматив-хукукий хужжатларда мустахкамланма-ган булса-да, лекин МДД ва миллий доктринада коллизион богловчилар тизими тахлил килинган.

Мехнат сохасида куйидаги коллизион боглов-чилар тизими энг кенг таркалган: эрк мухторияти тамойили («lex voluntatis»); иш бажарилган жой хукуки («lex loci laboris»); иш берувчи жойлаш-ган жой хукуки ва иш берувчи фукароси санал-ган давлат хукуки («lex nationalis», «lex patriae»), байрок хукуки («lex flagi», «lex bаnderae»), мехнат шартномаси тузилган давлат хукуки («lex loci contractus»), ходимни хизмат сафарига юбор-ган иш берувчининг шахсий конуни («lex loci delegationis»).

Мехнат кодексининг 11-моддасида коллизион норма назарда тутилмаган. Унда кайд этилган норма бу оммавий хукукий коида саналиб, халкаро ху-сусий хукукий адабиётларда миллий режим прин-ципи сифатида бахоланади. Маълум бир нормани коллизион норма сифатида бахолаш учун у икки таркибий кисмдан: хажм ва богловчи кисмларидан иборат хукукий конструкцияга асосланган булиши керак.

Яна бир мухим масала - Мехнат сохасида юкорида тахлил килинган коллизион нормалар миллий Фукаролик кодексида хам назарда тутилмаган. Узбекистон Фукаролик кодексининг 2-моддасида фукаролик конун хужжатлари билан тартибга солинадиган муносабатлар доираси бел-гиланган булиб, унинг 5-кисмида мазкур модда-нинг биринчи кисмида курсатилган белгиларга жавоб берадиган оилавий муносабатларга, мехнат муносабатларига ва табиий ресурслардан фой-даланиш хамда атроф-мухитни мухофаза килиш муносабатларига нисбатан фукаролик конун хуж-жатлари бу муносабатлар махсус конунлар билан тартибга солинмайдиган холларда кулланилиши белгиланган.

Демак, миллий Фукаролик кодекси махсус ко-нунларга мехнат муносабатларини тартибга со-лишни хавола килса, махсус мехнат сохасидаги конун хужжати саналган Мехнат кодексида халкаро хусусий мехнат муносабатларини тартибга со-лишга каратилган коллизион нормалар тизими умуман баён килинмаганлигини кузатиш мумкин.

Ушбу холат Узбекистонда халкаро хусусий мехнат муносабатларини тартибга солувчи кол-лизион нормалар тизими яратилмаганлигини тас-диклайди.

Бизнингча, мехнат муносабатларини тартибга солувчи коллизион богловчилар тизими яратил-гунга кадар, Фукаролик кодексида назарда тутил-ган коллизион богловчиларни халкаро хусусий мехнат муносабатларига нисбатан хам татбик ки-лиш энг тугри ва самарали йул хисобланади.

Л.П. Ануфриева хам таъкидлаб утганидек, цивилистик хусусиятидан келиб чиккан холда мехнат шартномаларига хам фукаролик хукукида назарда тутилган умумий коидаларни татбик ки-линиши мумкин [11].

Бугунги кунда миллий конунчиликда халкаро хусусий мехнат муносабатларини тартибга солиш сохасида бушликлар мавжудлиги сабабли, ушбу

сохадаги муносабатларни тартибга солишда, хукукни унификация килиш, энг асосийси, мехнат мигрантларини хукукий мухофазасини таъмин-лашда бир катор муаммолар юзага келмокда.

Узбекистон фукароларини хорижий давлат-даги мехнатини коллизион тартибга солишга оид миллий халкаро хусусий хукукни ва унификация-лашган халкаро шартномаларни халкаро стандарт-ларга олиб чикилмас экан, миллий мехнаткаш-мигрантларимизни хукук хамда конуний ман-

фаатлари чет элларда иш берувчилар томонидан бузилишда давом этади.

Бундан ташкари, халкаро хусусий хукук нормалари, умуман мехнаткаш-мигрантларнинг хукук хамда манфаатларини хорижий давлатлар-да самарали таъминлашнинг энг самарали йули минтакавий ва купчилик миллий фукароларни ишга кабул килувчи давлатлар билан ушбу соха-да хукукни унификация килиш, икки томонлама шартномалар тузиш саналади.

Фойдаланилган адабиётлар руйхати

1. Конун хужжатлари маълумотлари миллий базаси, 06.04.2019 й., 08/19/5464/2891-сон.

2. Бекяшев Д.К. Международное трудовое право. Публично-правовые аспекты. - М.: Проспект, 2013. - С. 10.

3. Богуславский М.М. Международное частное право: учебник. М., 2009. - С. 545; Международное частное право / Отв. ред. Н.И. Марышева - М., 2010. - С. 729.

4. Брун М.И. Публичный порядок в международном частном праве. - Петроград: Сенатская типография, 1916. - С. 22-23; Гетьман-Павлова И.В. Международное частное право. - М., 2011. - С. 122.

5. Звеков В.П. Коллизии законов в международном частном праве. - М., 2007. - С. 176.

6. Иванчак А.И. Коллизионное регулирование трудовых отношений // Международное частное право: учебник: в 2 т. - М.: Статут, 2015. - Т. 2. - С. 566-574.

7. Киселев И.Я. Сравнительное и международное трудовое право: Учебник для вузов / И.Я. Киселев. - М.: Дело, 1998. - С. 319.

8. Лунц Л.А. Курс международного частного права. Особенная часть. - М., 1975. - С. 477.

9. Лушникова М.В. Международное частное трудовое право: концептуальные подходы // Российский ежегодник трудового права. - 2011. - № 7. - С. 614-615.

10. Лютов Н.Л. Международное трудовое право: учеб. пособ. / Под общ. науч. ред. К.Н. Гусева. -М.: Проспект, 2011. - С. 7.

11. Международное частное право. В 3-х т. Том 2. Особенная часть: Учебн. - М., 2002. - С. 610-625.

12. Международное частное право: Иностранное законодательство / Сост. и науч. ред. А.Н. Жильцов, А.И. Муранов. - М.: Статут, 2000. - С. 156-628.

13. Международное частное право: Учебн. / Отв. ред. Г. К. Дмитриева. - М., 2004. - С. 549.

14. Семенова Я.М. Виды коллизий в трудовом праве // Современные тенденции в развитии трудового права и социального обеспечения: матер. междунар. научно-практ. конф. - М., 2007. - С. 134-142.

15. Современное международное частное право в России и Евросоюзе: Моногр. / Под ред. М.М. Богуславского, А.Г. Лисицына-Светланова, А. Трунка. - М.: Норма, 2013. Кн. 1. - С. 207-228.

16. Шестерякова И.В. Коллизионные нормы и международные трудовые отношения / Под ред. НИ. Матузова. - Саратов, 2007. - С. 41.

17. Kuhn A. La conception du droit international prive, d'apres la doktrine et la pratique aux Etats-Unis. 1928. (1). - P. 215.

18. Lewi W. The international ordre public // Revue de Droit international prive. - 1994. - № 1. - P. 58.

19. Mann F. Foreign affairs in English courts. - Oxford, 1986. - P. 151.

20. Parra-Aranguren G. General Course of Private International Law. 210 Recueil des Cours, Akademie de Droit International de la Haye. - 1988-III. - P. 92-96.

21. Musaev B. The importance and pecularity of legal regimes applying to the subjects of labour relations in international private law // Review of law sciences. - 2017. - 1 (1). - Р. 16.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.