CC BY
0Impact Factor: SJIF 2021 - 5.81 2022 - 5.94
МЕЙ1РБИКЕ ICI ЖЭНЕ ЖЕКЕ Т¥ЛГАНЫ ЦАЛЫПТАСТЫРУ БОЙЫНША ЖОГАРЫ Б1Л1М БЕРУ САЛАСЫНДА ОЦЫТУ: ЦАБЫЛДАУ, МАНСАП ЖЭНЕ
Т¥РАЦТЫЛЬЩ
ЦАЗАЛБАЕВ ДАМИР АМАНГЕЛД1¥ЛЫ
«Кецес Одагыньщ Батыры М.Мэметова атындагы Актебе жогары медициналы; колледжЬ» Арнайы пэн окытушысы, Актебе, ^азакстан
Аннотация: Бул мацала мешрбике саласындагы жогары бшм беру саласындагы оцытуга жэне оныц студенттердщ жеке басын цалыптастыруга эсер1не байланысты мэселелерд1 зерттейд1. Авторлар оцу орындарына тусу процес1не, мансаптыц мумктдттерге жэне тацдалган мамандыцтагы турацтылыцца назар аударады.
Мацсаты: Ацтвбе цаласыныц жогары оцу орындарында медбикелер курсы оцытушыларыныц кэсгби сэйкесттн цалыптастырудагы вмгрбаяндыц жэне реляциялыц процестер арасындагы байланысты аныцтау жэне талдау;
Зерттеу эдш: Бул зерттеу сапалы зерттеу болып табылады, деректер 2023 жылы жиналды, оган тврт мешрбике курсыныц 10 оцытушысы цатысты. Жартылай цурылымды сухбат цолданылды. Деректерд1 талдау тацырыптыц мазмунды талдау аясында жург1з1лд1, ал птрталастарда Дубардыц теориялыц жэне философиялыц тужырымдамасы цолданылды.
Клт свздер: Мешрбике id факультет1; Жогары бшм; кэс1би кут1м; мешрбике id.
Abstract: This article explores issues related to teaching in higher education in the field of nursing and its impact on building student identity. The authors pay attention to the process of admission to educational institutions, career opportunities and consistency in the chosen profession.
Purpose: to identify and analyze the relationship between biographical and relational processes in the formation of professional identity of teachers of nursing courses in higher educational institutions of Aktobe;
Method: This study is a qualitative research, data were collected in 2023, attended by 10 teachers from four nursing courses. A semi-structured interview was used. Data analysis was guided by the thematic content analysis modality and discussions used the theoretical-philosophical framework of Dubar.
Key words: Faculty, nursing; Education, higher; Professional role; Nursing
Kipicne
М:рал1мдерге бшм беру саласындагы зерттеулер непзшен 1970^i жылдардьщ аягынан бастап элемде мацыздылыкка ие болды, дегенмен, мришмдердщ жеке басы мен кэабилш мэселесше катысты зерттеулер элi де аз белшн алып жаткан кезде, зерттеушшер арасындагы элаз байланысты керсететш теориялык перспективалардыц эртурлшп жэне осы саладагы етсмдшк.[1]
М:угал1мдерд1 даярлау жэне жогары оку орындарындагы мешрбике id м^гал1мдершщ жеке басын аныктау бойынша жYргiзiлген кейбiр зерттеулер м:рашмдердщ бшм беру дайындыгына байланысты езгерютерд^ непзшен, нег^рлым диалогтык жэне интеграцияланган перспективаны пайдалануды усынатын кукыктык нускауларга сэйкес iздейтiндiгiн аныктады.Осы профессорлык-окытушылык курамга багытталган педагогикалык дайындыкты еткiзу YPДiсi байкалганымен, керемет деп саналатын окытушылардыц тэжiрибесi мен шабыты элi ^нге дейiн окытушылык бшмнш непзп кезi ретiнде пайдаланылады. [2]
МуFалiмдердiц бшктшгш арттыруды ынталандыру академияда сактау механизмi ретiнде де колданылды, жацадан бастаушылар мен тэжiрибелi окытушылар арасында серштеспк карым-катынас орнатуFа, сондай-ак окытуды дамыту жэне оныц практикасы бойынша зерттеулер жYргiзуге ыкпал еттi.ЖоFары оку орындарында окыту индивидуализм элi
Impact Factor: SJIF 2021 - 5.81 2022 - 5.94
де кец таралган, жумыс тураксыз жэне университет профессоры болу Yшiн сiзге тек педагогикалык дайындыкты багаламай, бастапкы дайындыгы бар жаксы маман болу керек деген сешм бар контексттерде жYзеге асырылганын ескере отырып. [3]
Кэсiби сэйкеспкп тYсiну сонымен катар жогары оку орындарында окытудагы тацдау, окуга тYсу жэне мансап жолы сиякты факторларды бiлудi камтиды, бул муFалiмдердi даярлаудыц тиiмдi тэжiрибесiн к¥руга колдау керсете алады, eйткенi кеп eзгермелi мансаптык жагдайлар бар.. Мысалы, жацадан бастаушы болып саналатын, бiрак мейiрбикелiк кемек керсетуде Yлкен тэжiрибесi бар мугал1мдер жэне магистратура мен докторантура сиякты кец академиялык бiлiмi бар, бiрак мейiрбике iсiнде кYтiм жасауда кэаби тэжiрибесi жок муFалiмдер бар.. Ею жагдайда да олар муFалiм ретшде жумысты орындау Yшiн дилеммаларга тап болады. [4]
^азiргi тергеу барысында муFалiмнш кэсiби сэйкестшшц конституциясын тYсiну туралы усыныста Дубар бойынша теориялык-философиялык негiз кабылданды. Бул кYPделi аныктама болгандыктан, бул макалада кэсiби сэйкеспкп тусшудш кейбiр негiзгi тужырымдамалары келпршген. Сэйкестiлiк реляциялык жэне eмiрбаяндык процестердш сэйкес келуi нэтижесiнде пайда болатын элеуметтену процесшш аркасында ойластырылуы мYмкiн. Реляциялык процестер дегенiмiз-субъектiнi олар жумыс iстейтiн жэне кулайтын жYЙелер шецбершде баска бiреу талдайтын процестер; eмiрбаяндык процестер-бул тарихпен, дагдылармен жэне жеке жобалармен айналысатын процестер. Бiр адамныц жеке басы екшшюшш жеке басымен байланысты емес болгандыктан, сэйкестiлiк курылып, екшшюшш кeзiмен, белгiсiздiк пен эр тYрлi берiктiк саласында танылады. [5]
Зерттеу эдктерк
Бул сипаттамалык жэне iздеу сипатын сапалы зерттеу болды.Зерттеу "Кецес Одагыныц Батыры М.Мэметова атындагы Актeбе жогары медициналык колледжiндемжYргiзiлдi.
Зерттеуге катысушыларды iрiктеу критерийлерi: медбике дипломыныц болуы, тацдалган жогары оку орындарыныц бiрiнде мейiрбике кур курсын окыту жэне осы мекемеде Yш жылдан астам сабак беру. Педагогикалык мансаптыц уакыт критерийiн тацдау Yшiн бiз муFалiмдердiц кэсiби eмiрлiк циклiнiц жалпы тенденцияларын колдандык.Бул ретте "турактандыру" кезещне баса назар аудара отырып, педагог маманды^ын тYпкiлiктi тацдау (ецбек кызмепнщ 4-6 жылы) жасалатын негiзгi сэт карастырылады.
^атысушыларFа еркiн жэне акпараттандырылFан келiсiм нысаны (FICF) усынылды жэне сухбат катысушы eз келiсiмiн бергеннен кешн Fана eткiзiлдi.
Деректердi жинау процес 2023 жылдыц кыркYЙек-желтоксан айлары аралыFында eттi. деректердi алу ресурсы ретшде жартылай курылымдалFан сухбат деректердi алу ресурсы ретiнде пайдаланылды жэне эр катысушыныц тиiстi оку орнында, осы максат Yшiн бeлiнген бeлмеде, орташа узактыFы бiр саFатты курады.
Сухбаттыц жетекш1 сурактары:
1. Оз калай муFалiм болдыцыз?
2. Оз eзiцiздiц кэсiби педагогикалык кызметiцiздi калай баFалайсыз?
3. Эзiцiздi муFалiм ретшде калай сипаттай аласыз?
4. Кэаби мансабыцызда баскаша не iстер едвдз?
5. Сiзде педагогикалык мансап жоспарлары бар ма?
6. Сiздiц педагогикалык маманды^ыцыиды орындауды не жецiлдетедi?
7. Оздш педагогикалык кызметiцiздi орындауFа не кедерп?
Аудио жазбалар жасалды жэне сухбаттыц шифры шешiлдi. ^атысушыныц жеке басын сактау Yшiн шын еамдер ойдан шыFарылFан есiмдермен ауыстырылды. ТацдалFан курстардыц он бiр окытушысынан сухбат алынды.
Зерттеу материалдары:
МуFалiмнiц тэжiрибесi Yш жылдан 13 жылFа дешн, орташа есеппен 5 жыл. Мамандар арасында казiргi уакытта алтауы турактандыру сатысында; тeртеуi эртараптандыру жэне сауалнама сатысында, екеуi аффективтi токтату жэне инвестициялау сатысында.
Impact Factor: SJIF 2G21 - 5.S1 2G22 - 5.94
^атысушылардыц академиялык бшктшш келесiдей: 4 магистр жэне 6 маман. Тогыз окытушы Yш-бес бакалавриат пэнiнен сабак бередi. Yш окытушы eздерi байланысты курста академияльщ баскару лауазымдарында жумыс iстейдi.
Деректердi талдау Yш такырыптык категорияны аныктады: жогары оку орындарына тYсу, мешрбике iсiн окыту; мейiрбике iсiн окытуда сэйкестiктi калыптастыру процесi жэне; педагогикалык кэсштеп тулга, мансап жэне турактылык.
Корытынды:
Сауалнамага катысушылар арасында муFалiмшц кэсiби сэйкестiгiн калыптастыру eмiрбаяндык жэне реляциялык аспектшер арасындаFы кYPделi келюсездер барысында орын алды. Бiрiншiден, олар педагогикалык дайынды^ы аз немесе мYлдем жок муFалiм мамандыFына кiру дилеммасына тап болды. Осылайша, олар жеке туетаны курудыц эртYрлi стратегияларын iздедi, мысалы, олар студенттер ретiнде окы^ан кезде табысты жэне кeрнектi деп санайтын муFалiмдердщ Yлгiлерiн таFайындау жэне кэаби есу процесiнде eзгерiске ушыраFан жеке тулFаны транспозициялау козFалысында мешрбике ретшде кэаби тэжiрибенi кецейту. . ^атысушылар арасында кэсiби дилеммаларды шешудщ эртYрлi тэсiлдерiн кeрсететiн кэсiби eмiрлiк цикл кезецдерше катысты айырмашылыктар байкалды жэне кэсiби eмiрлiк цикл бойынша алFа жылжу кезiнде олар осы кызметпен айналысканда eздерiн сенiмдi жэне автономды сезiндi.
МуFалiмдердi даярлау муFалiмшц кэсiбiмен сэйкестендiрудщ негiзгi элементi болып табылды; жэне оныц кемшiлiктерiн жою максатында окытуды ныFайту. Сондай-ак педагогикалык мамандыктыц болашаFына баFдарланFан жоспарлармен окытушылык кызметтi жалFастыруFа бiрауыздан тiлек бiлдiрiлдi. Бул турFыда муFалiмшц кэсiби сэйкестшн конституциялауды педагогикалык кэсштщ кYPделi жэне динамикалык контекстшщ эрбiр катысушысы Yшiн процестiк жэне ерекше тYPде бастан кешiретiн деп санауFа болады.
Осы зерттеудщ нэтижелерiмен салыстыру мен рефлексияныц шектелуi усынылFан теориялык негiздi колдана отырып, жоFары оку орындарыныц окытушыларыныц жеке басын куруды тYсiну максатында мешрбике области саласындаFы осы такырып бойынша жарияланFан зерттеулердiц саны болды. Осылайша, педагогикалык сэйкеспкп куру процестерш тYсiнуге умтылатын жэне жоFары бшм берудегi жумыс пен окытудыц сапасын жаксарту Yшiн саяси жэне институционалдык шаралардыц теориялык негiзiн кура алатын осы такырыпка арналFан баска зерттеулерге кажеттiлiк бар.
1. Diniz-Pereira JE. A construyo do campo da pesquisa sobre formado de professores. Rev FAEEBA - Educ Contemp. 2013;22(40):145-54.
2. Braga MJG. Ser professor: um estudo sobre a constituido identitária professional do enfermeiro docente. Cad Educ. 2013;13(25):98-117.
3. Spencer C. From bedside to classroom: From expert back to novice. Teach Learn Nurs. 2013;8:13-6.
4. Lemos MC, Passos JP. Satisfago e frustrado no desempenho do trabalho docente em enfermagem. REME Rev Min Enferm. 2012;16(1):48-55.
5. Backes VMS, Moyá JLM, Prado ML. Processo de construyo do conhecimento pedagógico do docente universitário de enfermagem. Rev Latino-Am Enfermagem. 2011mar-abr [citado 2015 jun 12];19(2):[08 telas]. Disponível em:
ПАИДАЛАНЫЛFАН ЭДЕБИЕТТЕР:
