Научная статья на тему 'Мейірбике ісі мамандарының жҧмысын басқарудың медициналық-әлеуметтік аспектілері'

Мейірбике ісі мамандарының жҧмысын басқарудың медициналық-әлеуметтік аспектілері Текст научной статьи по специальности «Науки о здоровье»

CC BY
1723
125
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
мейірбике ісі мамандары / жұмыспен қанағаттану / рационалды басқару / медициналық-әлеуметтік аспектілер. / nursing professionals / job satisfaction / rational management / health and social aspects.

Аннотация научной статьи по наукам о здоровье, автор научной работы — А.А. Айтманбетова, Ж.А. Кожекенова, Г.А. Алтыбаева, Ә.Ж. Егенбас

Біздің елімізде мейірбикеге дәстүрлі түрде дәрігер кӛмекшісі ретінде қарау, орта медициналық қызметкерлердің қорғалмаған тӛмен әлеуметтік және кәсіби статусы, оларды дайындаудағы жүйелі әдістер мен ғылыми ұстанымдардың болмауының нәтижесі, ал салдарлары ретінде денсаулық сақтаудағы мамандық болашағының кӛмескі болуы, мамандардың тұрақтамауы *1,2+, ӛзге салаларға жұмыс ауыстыруы сияқты денсаулық сақтауда бүгінгі күні шешімін толық таппаған проблемалар легін кӛреміз. Жоғарыда айтылғандарға сәйкес берілген зерттеу жұмысының мақсаты –мейірбике мамандарының жұмыс аспектілерін талдау негізінде рациональды басқару іс-шараларын ӛңдеу болып белгіленді. Ӛндірістік жұмыс түрлерінің арасында мейірбикеден басқа персонал алмастыра алмайтын, нақты міндеттері деп 90% дерлік респонденттер жауабымен науқастарға ӛлшеулер жүргізу, мейірбикелік кӛмек кӛрсету үдерістері ерекшеленді. Кез-келген медициналық мекемеде мейірбике саны дәрігерлер санынан 3 есеге артық болғанымен, олардың кӛмегіне деген сұраныс пен тұтыну әруақыт жоғары. Сондықтан, денсаулық сақтаудың мамандар саясаты аймағында орта медперсонал мамандарын тұғырлы бекіту, олардың материалдық жағдайларын нығайту және қажетті ӛмір деңгейін қаматамыз етуді біріктіретін іс-шаралар кешенін іске асыру; еңбегін ұйымдастыруды басқару аспектілерін ӛзгерістер енгізу, оптимальды басқару жолында реформалау тиімді.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

MEDICAL SOCIAL ASPECTS PERFORMANCE MANAGEMENT NURSING

In today continue to consider the functioning of the health work of nursing personnel as doctor assistant, not an independent, capable of rendering a full medical care within their professional duties. This is fueled by unprotected social and professional status and the lack of systematic monitoring of the quality of their training. Therefore, the aim of our study was the scientific justification for the need to develop measures for the rational management of nursing based on their labor issues. Among their production activities are tasks in which the medical staff is irreplaceable, such as the measurement of the functional parameters of the body and nursing care. Despite the fact that nurses are three times larger than those of medical, nursing care is always in increased demand. Thus, in the personnel policy to designate health professional nursing position, strengthen position material, and of course, make a reformation in the management aspects of their activities immediately brings into effect the results of the mid-level in general.

Текст научной работы на тему «Мейірбике ісі мамандарының жҧмысын басқарудың медициналық-әлеуметтік аспектілері»

Ж.А. КОЖЕКЕНОВА, Н.А. ТАЛКИМБАЕВА, А.А. АЙТМАНБЕТОВА, Р.К- ЭЛ1МБАЕВА, А.М. ХАСАНОВА

Казахский Национальный медицинский университет им.С.Д.Асфендиярова

ХРОНОМЕТРАЖ РАБОТЫ МЕДИЦИНСКИХ СЕСТЕР ХИРУРГИЧЕСКОГО ОТДЕЛЕНИЯ СТАЦИОНАРА

Резюме: Хирургическое отделение стационара имеет важную роль при оценке состояния здоровья больного и в принятии решения об операции. В хирургическом отделении в основном лежат больные, которые после операции не могут ходить и долго нуждающиеся в уходе. Для скорейшего выздоровления таким брольным необходим сестринский уход. Поэтому работы медицинской сестры хирургического отделения очень важна. Ключевые слова: стационар, отделение хирургии, операция, пациент, медсестра

ZH.A. KOZHEKENOVA, N.A. TALKIMBAEVA, A.A. AITMANBETOVA, R.K. ALIMBAYEVA, A.M. CHASANOVA

The Kazakh national medical university of S.D.Asfendiyarova

TIMING OF WORK OF NURSES OF THE SURGICAL HOSPITAL OFFICES

Resume: The surgical office of a hospital has an important role at an assessment of a state of health of the patient and in making decision on operation. In surgical office patients who after operation can't go and long needing leaving generally lie. Sisterly leaving is necessary for the fastest recovery by such brolny. Therefore works of the nurse of surgical office it is very important. Keywords: hospital, surgery office, operation, patient, nurse

ЭОЖ; 614.253.5(20)

А.А. АЙТМАНБЕТОВА, Ж.А. КОЖЕКЕНОВА, Г.А. АЛТЫБАЕВА, Э.Ж. ЕГЕНБАС

С.Ж. Асфендияров атындагы Казак улттыкмедицина университет'1

МЕЙ1РБИКЕ 1С1 МАМАНДАРЫНЫН Ж¥МЫСЫН БАС^АРУДЫН МЕДИЦИНАЛЫЭЛЕУМЕТТ1К АСПЕКТ1ЛЕР1

Б'зд'н ел'ш'вде мешрбикеге дэстYPлi mYpde дэрiгер кемекш'ю рет'шде карау, орта медициналык кызметкерлерд'н коргалмаган темен элеуметт'к жэне кэсби статусы, оларды дайындаудагы жYйелi эд'!стер мен гылыми устанымдардын болмауынын нэтижеа, ал салдарлары рет'шде денсаулыксактаудагы мамандык болашагынын кемеск болуы, мамандардын турактамауы [1,2], езге салаларга жумыс ауыстыруы сиякты денсаулык сактауда бYгiнгi ^н'! шешiмiн толыктаппаган проблемалар лег'н керем'в.

Жогарыда айтылгандарга сэйкес берлген зерттеу жумысынын максаты -мешрбике мамандарынын жумыс аспектлер'н талдау негЫнде рациональды баскару с-шараларын ен/Зеу болып белглендi.

Qндiрiстiк жумыс тYPлерiнiн арасында мешрбикеден баска персонал алмастыра алмайтын, накты м'ндеттерi деп 90% дерл'к респонденттер жауабымен наукастарга елшеулер жYргiзу, мешрбикел'к кемек керсету Yдерiстерi ерекшеленд'1. Кез-келген медициналык мекемеде мешрбике саны дэр'!герлер санынан 3 есеге артык болганымен, олардын кемег'не деген сураныс пен тутыну эруакыт жогары. Сондыктан, денсаулык сактаудын мамандар саясаты аймагында орта медперсонал мамандарын тугырлы беюту, олардын материалдык жагдайларын ныгайту жэне кажетт'1 емiр децгешн каматамыз етуд'1 бiрiктiретiн iс-шаралар кешенн iске асыру; енбегiн уйымдастыруды баскару аспектлер'н езгерiстер енг'зу, оптимальды баскару жолында реформалау ти/'мдi.

TYÜiHdi сездер: мешрбике id мамандары, жумыспен канагаттану, рационалды баскару, медициналык-элеуметт'к аспектлер.

Б1здщ елiмiзде мешрбикеге дэстYрлi турде дэр^ер кемекшла ретЫде карау, орта медициналык кызметкерлердщ коргалмаган темен элеуметпк жэне кэаби статусы, оларды дайындаудагы жYЙелi эдктер мен гылыми устанымдардыц болмауыныц нэтижеа, ал салдарлары ретшде денсаулык сактаудагы мамандык болашагыныц кемеск болуы, мамандардыц турактамауы [1.2], езге салаларга жумыс ауыстыруы сиякты денсаулык сактауда бупнп кун шешммЫ толык таппаган проблемалар лепн керемiз. Медициналык кемек сапасын адекватты багалау жаца экономикалык жагдайдагы денсаулык сактауды дурыс баскарудыц мацызды проблемаларыныц бiрi. Ал медициналык кемек сапасын жетiлдiру багдарламалары шепнде дэр^ерлт кемек басты назарга алынып,

мешрбике жумысын дурыс уйымдастыру шет калып Кояды. Алайда, денсаулык сактаудыц Ka3ipri жумыс жасау жагдайында халыкка медициналык кемек керсетудщ тэсiлдерi мпе сапсын жетiлдiру мЫдеттерш шешу медициналык кызметкерлердщ ец улкен эскерi -мешрбике ¡сшщ мацызын ескермей мумюн емес [3]. Жогарыда айтылгандарга сэйкес бертген зерттеу жумысыныц максаты -мешрбике мамандарыныц жумыс аспекттерш талдау негiзiнде рациональды баскару к-шараларын ецдеу болып белгiлендi. Алматы каласыныц №18 калалык емхасыныц «Таугуль», «Дубок» филиалдарыныц жэне К^арасай аудандык «Таусамалы» ауылдык ауруханасыныц

амбулаториясыныц непзЫде жургiзiлген медико-социологиялык зерттеугеаталган мекемелердщ турлi

бeлiмдерiнде жумыс ат^аратын межрбике мамандарынан 27 адам ^атысты.

Жумыс барысында 1флданылган аналитикалыщ-зерттеу эдiсi емханадагы орта звено медициналыщ персоналыныщ eндiрiсriк жэне eндiрiстiк емес жумыс сипатын ай^ындай отырып орындалатын барлыщ кэсiби эрекетшщ мацызын ашу Yшiн ^олданылды. Ецбек YДерiсiн белгiлерi

Кесте - Сипатына ^арай межрбике жумысыныщ топтарга ж

бойынша бiртектi топтарга бiрiккен элементтерге белген, ягни жумыс шыгыны eндiрiстiк жэне eндiрiстiк емес жумыс тYрлерiне жiктелген. ©ндiрiстiк жумыс^а ОЗМП тiкелей халыда ^атысты барлыщ жумыс тYрлерiн жат^ызуга болады. ©ндiрiстiк емес жумыс^а - халыда медициналыщ кeмек кeрсетумен байланысты емес жумыс тYрлерi жатады (кесте).

©ндiрiстiк жумыс ©ндiрiстiк емес жумыс

Нау^астар мен сауларды ^абылдау Кабинеттердi дайындау

Санитарлыщ-агарту жумысы Конференциялар, семинарлар

Медициналыщ ^ужаттарды толтыру Санитарлыщ агарту материалдарымен жабды^тау

©лшеулер жYPгiзу межрбикелт кeмек кeрсету YДерiсi Нау^астарды багдарлау

Медициналыщ шмектщ сапасы мен нэтижесi, непзшен, ресурсты^, ягни маман потенциалымен жэне оныщ элеуметпк-экономикалыщ жэне кэсiби тургыда сураныстары мен талаптарыныщ ^анагаттандырылуына байланысты.

Медициналыщ ^ызметкерлердщ реальды табыс кeлемi олардыщ элау^аты дэрежесiн сипаттайды. Ецбека^ысы децгежмен ^анагаттану жумыс кYPДелiлiгi, кeлемi, орындалатын кэаби жумыстыщ жауапкершЫпнщ оныщ тeленуiне сэйкестiгi жeнiндегi мейiрбикелер пiкiрлерiн аны^тайды.

Сурау нэтижелерi межрбикелердщ ^поилты^ алатын айлыщ а^ыларын тeмен (45,4%) жэне айтарлы^тай тeмен (31,5%) дэрежеде деп багалайтынды^тарын

куэландырады. Калган 23,2%-ы ецбека^ы декгейiнiи ецбек шыгындарына сэйкестiгiн, азыра^ 0,4%-ы болса -толыщ сэйкесттн белгiлейдi.

Жогарыда келтiрiлген мейiрбике персоналыныщ элеуметпк-материалдыщ мэселелерi оныщ eз сураныстары мен мYмкiндiктерi шегiнде туйы^талмайды. Бул мэселенi шешуде, маманга ^олдау шрсетуде мемлекет ролi - шешушi. Осы орайда, зерттеу негiзiнде алынган мэлiметтер бойынша, мемлекет тарапынан ^у^ы^ты^ жэне элеуметпк ^оргауды толыщ^унды тек 8,7% респонденттер сезiнетiнiн, ^алган 91,3% -^рсе^нет^ ^олдау толыщ^унды емес немесе еш^р |флдау сезiнбейтiндiктерiн аны^тадыщ (сурет 1).

92,7

темен айльщ а^ы

ка^би-к^ы^ты^ ^оргаусыздыщ

еш^андай жещлдш жасалмаган

зейнеткерлiкте ^ам^орсыз ^алу

демалыс пен емделуге жагдай жасалмаган

шешiлмеген т^ргын-т^рмыс мэселелерi

Сурет 1- Мамандар тмршдеп мемлекеттiк децгежнде шешiлмеген мэселелер, %

Зерттеуге алынган персонал ецбепн медицинага арттырганымен, оны ^аншалы^ты ынталы немесе eз дэрежесiнде орындап жYPгендерi беймэлiм. Осы тургыда «©з^з ат^аратын жумыстыщ сапасы мен eнiмдiлiгiмен ^анагаттанасыз ба» деген сура^^а мейiрбикелер пiкiрi келесiдей бeлiнген: суралгандардыщ негiзгi Yлес салмагы (53%) кэсiби ецбек ат^арудан ^анагаттану сезiмiнil^ болар-болмасына на^ты жауап беруге ^иналады, бэлкiм, бул жагдай респонденттер

^атарыныщ басым бeлiгi жастардан туратынына байланысты болар. Жумыс eтiлiнil^ жеткiлiксiздiгi, тэжiрибесiздiк, стереотипсiз эрекеттен туатын артыщ жYктемеге экеледi де одан дамитын шаршау сезiмi жумыс нэтижеанен алатын ^анагаттану сезiмiн ыгыстырады. Жумыспен ^анагаттану дэрежесiн ай^ын сипаттай алгандар арасында межрбикелердщ 1/3-^ (28%) - «айтарлыщ ^анагаттанбаймын» деген жауап^а то^талган. Ал жумысына толыщ ризашылыщпен

^арайтындар мен мулдем ^анагаттанбайтындар Yлесi салыстырмалы турде тец тYстi дегенмен, 3%-га оцтайлы жауаптардыц басым екенiн мойындау ^ажет. Осы орайда, ^анагаттанбау себептерiн аны^тау ма^сатында медициналыщ персоналдыц жумысын ат^арудагы бiрiншi кезектегi проблемаларына, ягни сапалы ецбек етуге негiзгi кедергiлерге то^талуды жен кврдiк.

Жумыстыц моралдыщ ^анагаттандырмауына 19,3% мейiрбикелер шагымданады. Маманды^тыц моралдьщ жагымсыз тустарына ужымдагы ^ызметкерлер арасындагы ^арым-^атынас, бвлiм не мекеме басшысыныц квз^арасы/немесе басшысына деген квз^арас, ец алдымен пациенттермен ара^атынас, пациенттердщ взара тусшбеушЫктер^ пациенттердщ медперсоналга деген тацдамалы ^арым-^атынастары жэне т.б жатады.

Дегенмен, нары^тыщ ^атынас тусында материалдыщ аспект кез-келген кэсттщ елеулi тусы. Дэлел ретЫде негiзгi жумысын берiлiп жасауга кедергiлер ^атарында респонденттердiц жартысына (47,5%) жуыгыныц материалдыщ себептi атауын кел^руге болады. Аталган кврсеткiш Yлесi суралган респонденттер келтiрген негiзгi жумыс^а кедерплер арасында ец ау^ымдысы. Зерттеудi уйымдастыру бвлiмiнде келтiрiлгендей, мейiрбике орындайтын ендiрiстiк жэне вндiрiстiк емес жумыс турлерЫе бвлiп ^арастырган. ©ндiрiстiк жумыс^а: учаске территориясында тiркелген нау^астар мен сауларды ^абылдау; санитарлыщ агарту жумысы; медициналыщ ^ужаттарды толтыру; ^уралдар квмегiмен влшеулер жYPгiзу YДерiсi жат^ызылса; вндiрiстiк емес жумыс тYPлерiне: кабинеттердi нау^астарды ^абылдауга дайындау; конференциялар, семинарларга ^атысу; санитарлыщ агарту материалдарын дайындау, жабды^тау, нау^астарды багдарлау жат^ызылган.

©ндiрiстiк жумыс тYрлерiнiц арасында мейiрбикеден бас^а персонал алмастыра алмайтын, на^ты мiндеттерi деп 90% дерлт респонденттер жауабымен нау^астарга влшеулер жYPгiзу, мейiрбикелiк квмек кврсету Yдерiстерi ерекшелендi. Тiкелей квмек кврсетуге ^атысты эрекеттер ^атарындагы нау^астар мен учаскеге ^ркелген бас^а да азаматтарды денсаулыщпен байланысты сура^тармен ^абылдаудагы мейiрбике ролi айтарлы^, суралгандардыц 1/3 бвлiгiнен астамымен (69%) расталды.

Мейiрбикелiк персоналдыц квмек кврсетумен байланыссыз эрекеттерiнi бойынша суралгандар жауаптары, негiзiнен, «1^ажетп» жэне «кереказ» кврсеткштершщ арасында полюстi тYPде таралган. Мысалы, ^абылдау кабинеттерiн дайындауды 52% межрбике взшщ жасауы 1^ажетп деп тапса, сэл Гана кем жауаптар Yлесi (48%) - межрбикенщ тiкелей ^атысы керексiз деп санайды.

К^орытындылай келе, межрбикелт персоналдыц ецбегiн пайдалануда межрбикелт жумыстыц ^ай тYрi болмасын, вздершщ тiкелей ^атысуы - елеулi. Кез-келген медициналыщ мекемеде мейiрбике саны дэр^ерлер санынан 3 есеге артыщ болганымен, олардыц квмегiне деген сураныс пен тутыну эруа^ыт жогары. Бiраrç ездерi ат^аратын жумысты ынтамен ат^аратынды^тарына ^манданатын 53% мейiрбикелер Yшiн мейiрбике мамандыгын эсерлi етiп, олардыц кэсщой ецбек етуi Yшiн экономикалыщ тургыдан ^олдау оцтайлы нэтижелер бермек.

Сонды^тан, денсаулыщ са^таудыц мамандар саясаты аймагында орта медперсонал мамандарын тугырлы бекiту, олардыц материалдыщ жагдайларын ныгайту жэне 1^ажетп емiр децгейiн ^аматамыз етудi бiрiктiретiн к-шаралар кешенiн iске асыру; ецбегiн уйымдастыруды бас^ару аспектiлерiн взгерiстер енгiзу, оптимальды бас^ару жолында реформалау тиiмдi.

ЭДЕБИЕТ Т1З1М1

1 Аяпов КА. Социально-гигиенические и организационные основы развития сестринского дела в Казахстане: автореф. дисс... д-р.мед. - Бишкек: 2002. - 41 с.

2 Аканов А. А., Бурибаева Ж.К., Усатаев М.М. и др. Роль медицинской сестры общей/семейной практики в формировании здорового образа жизни: Учебно-методическое пособие. - Алматы: 2000. - 70 с.

3 Кауашев С.К. Вопросы управления и организации сестринского дела в подготовке медсестер-менеджеров / Милосердие, 2002. - №1. - С. 30-31.

А.А. АЙТМАНБЕТОВА, Ж.А. КОЖЕКЕНОВА, Г.А. АЛТЫБАЕВА, Э.Ж. ЕГЕНБАС

Казахский Национальный медицинский университет имени С.Д. Асфендиярова

МЕДИКО-СОЦИАЛЬНЫЕ АСПЕКТЫ УПРАВЛЕНИЯ РАБОТОЙ ПЕРСОНАЛА СЕСТРИНСКОГО ДЕЛА

Резюме: В современном функционировании здравоохранения продолжают рассматривать труд сестринского персонала как помощника врача, не самостоятельного, способного оказать полноценную медицинскую помощь в рамках профессиональных обязанностей. Этому способствуют незащищенный социальный и профессиональный статус и отсутствие системного контроля за качеством их профессиональной подготовки.

Поэтому, целью нашего исследования послужило научное обоснование необходимости разработки мероприятий по рациональному управлению сестринским делом на основе анализа их аспектов труда.

В числе их производственной деятельности есть задачи в которых медицинский персонал незаменим, например, как измерение функциональных параметров организма и сестринский уход.

Несмотря на то, что средний медперсонал в три раза количественно превышает врачебный, сестринская помощь всегда пользуется повышенной потребностью. Таким образом, в кадровой политике здравоохранения обозначить профессиональную позицию среднего медперсонала, укрепить материальное поожение, и конечно, вносить реформацию в аспектах управления их деятельности незамедлительно приносит эффект в результатах работы среднего звена в целом. Ключевые слова: специалисты сестринского дела, удовлетворенность трудом, рациональное управление, медико-социальные аспекты.

A.A. AITMANBETOVA, Z.A. KOZHEKENOVA, G.A. ALTYBAEVA, A.Z. EGENBAS

Asfendiyarov Kazakh National Medical university

MEDICAL SOCIAL ASPECTS PERFORMANCE MANAGEMENT NURSING

Resume: In today continue to consider the functioning of the health work of nursing personnel as doctor assistant, not an independent, capable of rendering a full medical care within their professional duties. This is fueled by unprotected social and professional status and the lack of systematic monitoring of the quality of their training.

Therefore, the aim of our study was the scientific justification for the need to develop measures for the rational management of nursing based on their labor issues.

Among their production activities are tasks in which the medical staff is irreplaceable, such as the measurement of the functional parameters of the body and nursing care.

Despite the fact that nurses are three times larger than those of medical, nursing care is always in increased demand. Thus, in the personnel policy to designate health professional nursing position, strengthen position material, and of course, make a reformation in the management aspects of their activities immediately brings into effect the results of the mid-level in general. Keywords: nursing professionals, job satisfaction, rational management, health and social aspects.

УДК 616.433.28:356.51

КЖ. ДЭРMЕH, Б. AHBAРОB, Р. ЖОЛ^ОВ^ A. AБДИРAСИЛ

С.Ж. Асфендияров атындагы 1аза; ¥лтты; медициналы; yниверситетi

MЕЙIРБИKЕHIИ КЭС1БИ Ж¥MЫСЫHЫH Б1РКДТДР MAHb^bl ДСПЕКТШЕР! СЕКЦИЯ 3

Денсаyлы; са;таy саласынын ен кеп категориясына жэне бас;а мамандарга Караганда халы;пен тыгыз ;арым-;атынаста болатын медициналы; ;ызметкерлерге мейiрбикелер жатады. Ягни, денсаyлы; са;таyдын медициналы; кемек сапасын арттырyда мешрбикелерд'н н;ызметiн багалаy жэне оны жетiлдiрy жолдарын ;арастырy ешмдi шаралар болып табылады. Осы тургыда ма;алада мешрбикелерд'н ;ызметiндегi алан/Затарлы; мэселер тyралы айтылган.

Ty^^î свздер: мешрбикел'к ;ызмет, мешрбике, мешрбикел'к с.

Казакстан Республикасыныц Президент Н.Э. Назарбаев «Казахстан - 2050» стратегиясы бойынша «Калыптаскан мемлекеттщ жаца саяси багыты» атты 2012 жылдыц 14 желтоксанындагы Казахстан халкына Жолдауында жаца саяси багыттардыц Ындеп непзп басымдылыктардыц бiрi ретшде сапалы жэне колжетiмдi медициналык кызмет керсетудi камтамасыз етуа^ керсетедГ Ал медициналык кызметтщ колже™дЫпн жэне тшмдштн арттыру, сапасын едэуiр жаксарту, денсаулык сактаудыц корларын тиiмдi пайдалануды камтамасыз ету, элемдт тэжiрибе керсеткендей, межрбикелт мамандарды рационалды жумылдыру аркылы кол жет^зуге болады. Эр елде журпзтген зерттеулер межрбикелт кемектщ жан-жактылык сипатын ашады жэне оган деген кажеттЫктщ бiрыЦFaйлыFын айырыкша керсетедi. Мейiрбикелiк тэжiрибеге казiргi кезде колжетiмдiлiк, кызметЫЩ эр турлi жоспарлануы, эр пациентке жеке баFыттылык тэн болып есептеледi [1]. Мешрбике iсi денсаулык сактау жуйеанщ негiзгi белiгi жэне денсаулык сактау жуйеанщ кызметкерлершщ ец кеп категориясын курайтыны бэрiмiзге мэлiм. Онымен коса медициналык кызметкерлердщ шшде халыкпен кеп карым-катынаста болатын мейiрбике персоналы екенш ескерсек, БДД¥ мейiрбикелiк персоналды халыктыц медициналык кемекке ескелец кажеттiлiгiн камтамасыз етудеп шынайы потенциал ретiнде карастырады [WHO, 2000] деген уFыммен сэйкес келедк ДамыFан елдердщ медицина саласында мейiрбике iсi дэрiгер кызметiне барынша жакындатылып, олардыц

кэаби бЫмдерЫЩ узaктыFы мен мазмуны кецейтЫп, жалакысы есiп, aтaлFaн мамандыкка деген кызыгушылыктыц артуы мен олардыц элеуметпк сатысыныц кетерiлуiне жaFдaй тудырFaн мешрбике кызметшщ улгiсiц езгертуге экелдi.

Егер кеп жылдар бойы мейiрбике пациенттерге кемек керсету мэселесiнде дэрiгердiц кемекшла ретiнде болса, нарыктык экономика жaFдaйындa мейiрбике кызметiне заман талабына сай жаца талаптар койылуда. Денсаулык сактау жуйеандеп реформалау удерiсi мен нaукaстaрFa керсетiлетiн медициналык кемектiц жаца турлерш енгiзу мейiрбикелiк персонaлFa жоFaры бЫктЫкт^ терец бiлiм мен икемдiлiктi, белгЫ коммуникaтивтiк дaFдылaрды, сонымен катар кажетт кезде уйымдастырушы жэне жауапты орындаушы ретiнде, техникалык турFыдa курделi медициналык аппараттармен жецiл жумыс жасай бтуд^ жоFaры мэдени дэрежедегi жэне эрдайым шыFaрмaшылык iзденiсте болуды талап етедi [2]. Дегенмен, мейiрбике кызметiнiц заманауи улпсше жетудi камтамасыз ететiн бiршaмa мэселелердiц барын айта кеткен жен.

Денсаулык сактау саласында непзп мэселердщ бiрiне кадр мэселеа жатады [3]. Накты айтар болсак кадрлардыц турактамауы жэне тэжiрибесi мол мамандардыц кеп жaFдaйдa баска сaлaлaрFa кетуi алацдатады. Кaзiргi кезде медициналык кадрлардыц жеткпеушЫп мемлекеттiц езектi мэселеане айналып отыр. Себебi ретiнде коFaмдaFы медициналык мамандыктыц элеуметтiк мэртебесiнiц темендт,

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.