Научная статья на тему 'МЕСТО ДОЛЖНОСТНЫХ ЛИЦ ИНСТИТУТОВ ГРАЖДАНСКОГО ОБЩЕСТВА В ОБРАЗОВАНИИ'

МЕСТО ДОЛЖНОСТНЫХ ЛИЦ ИНСТИТУТОВ ГРАЖДАНСКОГО ОБЩЕСТВА В ОБРАЗОВАНИИ Текст научной статьи по специальности «Фундаментальная медицина»

CC BY
21
4
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Re-health journal
Ключевые слова
образование / институты гражданского общества / должностные лица / органы управления / политические партии / движения / профсоюзы / общественные объединения / отдельные организации / негосударственные некоммерческие организации / средства массовой информации / микрорайоны / экономическая / социальная и духовная сферы / законодательство / культурная жизнь / сотрудничество / студенческая молодежь / всесторонняя личность / правовое государство.

Аннотация научной статьи по фундаментальной медицине, автор научной работы — Шоюнусова Наргис Шарифовна, Жуманова Лола Абдухалиловна, Салиева Манзура Хабибовна

Гражданское общество – явление, возникшее из потребности людей взаимодействовать друг с другом по поводу общих целей и задач, регулировать эти отношения. Его формирование и развитие напрямую связано с деятельностью органов самоуправления, политических партий, движений, профсоюзов, общественных объединений и фондов, независимых средств массовой информации.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «МЕСТО ДОЛЖНОСТНЫХ ЛИЦ ИНСТИТУТОВ ГРАЖДАНСКОГО ОБЩЕСТВА В ОБРАЗОВАНИИ»

УДК 37.013.42

МЕСТО ДОЛЖНОСТНЫХ ЛИЦ ИНСТИТУТОВ ГРАЖДАНСКОГО ОБЩЕСТВА В ОБРАЗОВАНИИ

Шоюнусова Наргис Шарифовна Жуманова Лола Абдухалиловна Салиева Манзура Хабибовна

Андижанский государственный медицинский институт

Гражданское общество - явление, возникшее из потребности людей взаимодействовать друг с другом по поводу общих целей и задач, регулировать эти отношения. Его формирование и развитие напрямую связано с деятельностью органов самоуправления, политических партий, движений, профсоюзов, общественных объединений и фондов, независимых средств массовой информации.

Ключевые слова: образование, институты гражданского общества, должностные лица, органы управления, политические партии, движения, профсоюзы, общественные объединения, отдельные организации, негосударственные некоммерческие организации, средства массовой информации, микрорайоны, экономическая, социальная и духовная сферы, законодательство, культурная жизнь, сотрудничество, студенческая молодежь, всесторонняя личность, правовое государство.

THE PLACE OF OFFICIALS OF CIVIL SOCIETY INSTITUTIONS IN EDUCATION

Civil society is a phenomenon that has arisen from the need of people to interact with each other about common goals and objectives, to regulate these relations. Its formation and development is directly related to the activities of self-government bodies, political parties, movements, trade unions, public associations and foundations, and independent media.

Key words: education, civil society institutions, officials, governing bodies, political parties, movements, trade unions, public associations, individual organizations, non-governmental nonprofit organizations, mass media, neighborhoods, economic, social and spiritual spheres, legislation, cultural life, cooperation, student youth, all-round personality, rule of law.

ТАЪЛИМДА ФУЦАРОЛИК ЖАМИЯТИИНСТИТУТИМУТАСАДДИЛАРИНИНГ УРНИ

Фуцаролик жамияти кишиларнинг умумий мацсадлари ва вазифалари борасида узаро муносабатга киришишлари уамда, бу муносабатларни тартибга солиш заруратидан вужудга келган уодисадир. Унинг шаклланиши ва ривожланиши узини узи бошцариш органлари, сиёсий партиялар, уаракатлар, касаба уюшмалари, жамоат бирлашмалари ва жамгармалари, мустацил оммавий ахборот воситалари фаолияти билан бевосита боглиц булиб, айнан ташкилот, уюшма, бирлашма ва партиялар миллатни, халцни бирлаштириб фаровон жамият цуриш мацсадини амалга оширилган.

Калит сузлар: таълим, фуцаролик жамияти институтлари, мутасаддилар, бошцариш органлари, сиёсий партиялар, уаракатлар, касаба уюшмалари, жамоат бирлашмалари, муайян ташкилотлар, нодавлат нотижорат ташкилотлар, оммавий ахборот воситалар, мауаллалар, ицтисодий, ижтимоий ва маънавий соуалар, цонунлар, маданий уаёт, уамкорлик, уцувчи ёшлар, баркамол шахс, ууцуций давлат.

Мавзунинг долзарблиги. Фукаролик жамияти бу— комил фукаролардан, яъни узвий богликликда булган хамда ахлокий маданиятга таянадиган хукукий ва сиёсий маданиятга эга одамлардан иборат жамият. Фукаролик жамияти нафакат давлатнинг кучи билан, балки унинг аъзолари булмиш фукароларнинг узлари оркали саклаб туриладиган ва катъий тартиб карор топган жамиятдир.

Мавзунинг максади. Фукаролик жамияти кишиларнинг умумий максадлари ва вазифалари борасида узаро муносабатга киришишлари хамда, бу муносабатларни тартибга

солиш заруратидан вужудга келган ходисадир. Унинг шаклланиши ва ривожланиши узини узи бошкариш органлари, сиёсий партиялар, харакатлар, касаба уюшмалари, жамоат бирлашмалари ва жамгармалари, мустакил оммавий ахборот воситалари фаолияти билан бевосита боглик булиб, айнан ташкилот, уюшма, бирлашма ва партиялар миллатни, халкни бирлаштириб фаровон жамият куриш максадини амалга оширилган.

Материал ва услублар: Фукаролик жамияти - бу шундай ижтимоий тузумки, унда конун устуворлиги таъминланади, инсон хукуклари ва эркинликлари карор топади, сиёсий партиялар ва институтлар, мафкура ва фикрларнинг хилма-хиллиги таъминланади, инсонга унинг иктисодий, сиёсий ва маданий хаёти шаклларини эркин танлаш кафолатланади, фукароларнинг узини узи бошкариш органларининг мавкеи юксак булади.

Фукаролик жамияти институтларининг роли ва ахамиятини кучайтиришга, фукароларнинг энг мухим социал-иктисодий муаммоларини хал этишга каратилган 200 дан ортик конун хужжатлари кабул килингани ва амалиётга татбик этилиб, улар асосида 9000 дан купрок нодавлат нотижорат ташкилотлари, 1500 дан ортик оммавий ахборот воситалари, 10 мингдан зиёд махаллалар фаолият курсатмокда, Интернетдан фойдаланувчилар сони 20 миллиондан ошганлиг бу соха ривожига булган катта эътиборни курсатади.

Натижалар ва тахлил. Фукаролик жамиятини шакллантиришдан асосий максад инсон хаётини мухофаза килиш, унинг максадлари, манфаатларини, муайян ташкилотлар, ижтимоий институтлар, гурухлар, оила ва бошка бирлашмалар оркали амалга оширишдир. Мамлакатимизда таълим хакидаги конун ва кадрлар тайёрлаш Миллий Дастурининг кабул килиниши, маънавият омилининг давлат сиёсатида устивор йуналишига айлантирилиши, бу борада амалга оширилган кенг куламдаги фаолиятлар миллат феъл-атвори, тафаккури узгаришларига жиддий туртки берди. Иккинчи жихатдан эса жамиятимизнинг ривожланган давлатлар билан хамкорлик доираларининг, илмий - техникавий ,маданий уйгунлашув микёсларининг мунтазам кенгайиб бориши кишиларимиз дунёкараши, турмуш тарзида янгича ёндашувларни таркиб топтираётир. Бинобарин, хар кандай тараккиёт, цивилизациялар турли халклар маънавияти, маданияти, эришган ютуклари ва интилишларининг синтезидан тугилади. Демак, фукаролик жамияти муайян ижтимоий конунлар асосида шаклланади ва ривожланади. Укувчи ёшларнинг фукаролик маданиятини шакллантириш оркали Фукаролик жамиятини ривожлантиришда таълим сохасининг пировард максади - иймон-эътикоди бутун, иродаси бакувват эркин фукаро маънавиятини шакллантириш, мустакил дунёкарашга эга, аждодларимизнинг бебахо мероси ва замонавий тафаккурига таяниб яшайдиган баркамол шахс-комил инсонни тарбиялаш жараёнида фукаролик жамияти института мутасаддиларининг роли бекиёсдир. Хукукий давлат ва фукаролик жамиятини барпо этиш жараёнида ёшларни куп асрлик анъаналаримиз, кадриятларимиз асосида тарбиялаш, уларда замонавий янги кадриятларни карор топтириш, билан биргаликда, ахборот билан ишлаш буйича билимларини хам оширишда эса Фукаролик институти мутасаддиларнинг фаолияти зарур хисобланади. Фукаролик жамияти институтларини куйидагича таснифлаш мумкин. Шу йул билан жамиятда информацион маданиятни инсоннинг интеллектуал ресурсларини ривожлантирувчи субъектлар илмий ходимлар билан таъминлаш мумкин булади. Узбекистонда фукаролик жамияти институтлари, нодавлат нотижорат ташкилотлари жадал шаклланди ва ривожланди. Улар мамлакатимиз ахолисининг кенг катламлари томонидан куллаб-кувватланмокда.

Фукаролик жамияти институтларининг ривожланиб боргани сари уларнинг давлат ва хокимият тузилмалари фаолияти устидан жамоатчилик назоратини амалга оширишдаги фаоллиги янада кучайиб бормокда. Шунинг учун янгиланаётган жамиятимизда соглом ва баркамол авлодни тарбиялаш, эркин фукаро маънавиятини шакллантиришга эътибор каратилмокда. Бу йулда информацион маданият тамойилларига суяниш ва ундан кенг фойдаланиш лозим.

OyKapo^HK ^aMHATHHH maK.n.naHTHpHmHHHr ycryBop MyHa.nHm.napHgaH 6HpH - 6y HogaB.naT Ba ^aMoaT TamKH.noT.napHHH pHBo^naHTHpHmgHp Ba y^apHHHr pax6ap xogHM.napHHH y3^yKCH3 Tat^HM th3hmhhh TaKoMH.n.namTHpHmgarH ypHHHH KynaHTHpHmgHp. X,o3Hpra KyHga 6apna ^aMoaT TamKH^OT^apHHHHr MyTacaggH.napH MaM^aKaTHH geMOKpaTHK MyHa^Hmga

pHBO^^aHTHpHm, Myan^H coxa.nap W3acHgaH HHCOHHHHr xyKyK Ba эpкнн.пнк.пapннн xhmoa KHram, gaB^aT xokhmhath opraH^apH ^ao^H^TH ycTHgaH caMapa^H Ha3opaT ypHaTHm Ka6H Maca^a^apra y3^apHHHHr acocHH ^ao^H^T MyHa.nHm.napH cH^aTHga KapaMoKga^ap. YMyMHH эtтнpo^ этн.пгaн TacHH^ra Kypa, Y36eKHCTOHgarH HogaB^aT HoTH^opaT TamKH.noxnapH KyHHgarH rypyx.napHH y3 HHHra o^agH:

Биринчи гурух - ахолининг муайян йирик тоифаларининг ижтимоий манфаатларига хизмат курсатишга ихтисослашган умуммиллий структуралар («Махалла» хайрия жамгармаси, Хотин-кизлар кумитаси, Ногиронлар Жамияти, «Камолот» жамгармаси, «Нуроний» жамгармаси ва бошкалар).

Иккинчи гурух - экология, маданият ва саломатликка ихтисослашган миллий-халкаро жамгармалар («ЭКОСАН» жамгармаси, «Олтин мерос» жамгармаси, «Соглом авлод учун» жамгармаси, Амир Темур маданий- тарихий жамгармаси, Оролни куткариш жамгармаси, Марказий Осиё мамлакатларининг фан ва маданият ходимлари жамгармаси ва бошк.).

Учинчи гурух - профессионал манфаатларга оид ижтимоий муассасалар, улардан энг кузга куринганлари куйидагилар: «Ижтимоий фикр» маркази, «Маънавият ва маърифат» маркази, Журналистларни кайта тайёрлаш Халкаро маркази ва бошк.

Туртинчи гурух - умуммиллий хайрия жамиятлари, фондлар (Болалар жамгармаси, «Улугбек» иктидорли ёшларни куллаб-кувватлаш жамгармаси, Узбекистон миллий ракс жамгармаси, «Устоз» Республика жамгармаси, мехрибонлик уйлари тарбияланувчиларини ижтимоий химоялаш жамгармаси, Республика талабалар жамгармаси ва бошк.).

Бешинчи гурух - хукукни химоя килувчи нохукумат ташкилотлар (Узбекистон судялар Ассоциацияси, Узбекистон адвокатлар Палатаси, Узбекистон аёл юристларнинг Жамоат бирлашмаси, Шахс хукукини химоя килиш кумитаси, Инсон хукуклари буйича Узбекистон мустакил ташкилоти ва бошк.).

Олтинчи гурух - ижодий интеллигенциянинг миллий жамоат ташкилотлари (Ёзувчилар уюшмаси, Узбек химия жамияти, Журналистлар уюшмаси, Бастакорлар уюшмаси, Меъморлар (архитекторлар) жамияти, Кинематографчилар жамияти ва бошкалар).

Еттинчи гурух - Узбекистонда истикомат килаётган майда миллат вакилларини бирлаштирувчи миллий маданият марказлари - маданият, маънавият, урф-одатлар ва анъаналар, шунингдек хорижий мамлакатлар билан тузилган дустлик жамиятлари.

Саккизинчи гурух - жойларда ижтимоий ахамияти ва ижодий кизикишига кура ташкил этилган бирлашмалар (Жангчи фахрийлар уюшмаси, Авто-мото хаваскорларнинг кунгилли жамияти, Ихтирочилар ва рационализаторлар жамияти, Сайёхлар ва хаваскорлик кушикларининг клублари, Ногирон болалар ота-оналарининг уюшмаси ва бошк.).

Узбекистонда мустакиллик йилларида фукаролик жамиятининг мухим институти булган сиёсий партияларнинг демократик тамойиллар асосида фаолият курсатиши учун зарур булган барча хукукий асослар Конституция ва конунларда уз ифодасини топди.

Хулоса: 1. Фукаролик жамияти института мутасаддиларининг таълим тизимидаги фаолиятида ёшлар уртасида соглом турмуш тарзини кенг таргиб килиш, ахолининг хукукий ва тиббий маданиятини юксалтириш, одам савдосига, гиёхвандликка карши курашиш, хотин-кизлар ва ёшлар бандлигини таъминлашга кумаклашиш, имконияти чекланган инсонларнинг ижтимоий мослашувини ташкил килиш каби устувор вазифалар хисобланади. 2. Фукаролик жамияти институтининг мутасаддиларининг таълим тизимини ривожланишдаги урнини кучайтириш учун барча институтларнинг ( махалла, оила, нодавлат ташкилотлари, Ёшлар иттифоки, касаба уюшма ва хотин кизлар кумитасининг ва бошкаларнинг ) фаолиятини хар жихатдан талаба ёшларни тарбиялаш, интеллектуал кобилияти, акл-заковатини, ислохотлардаги иштирокини фаоллаштириш хисобга олган холда шакллантириш зарур. 3. "Оила - махалла - таълим муассасаси" хамкорлик механизмини кучайтириш ва фаолиятини ташкил этиш, талаба - ёшлар уртасида гайри ижтимоий харакатларнинг вужудга келтириш, уларни бартараф этиш, тарбиялашга доир маънавий-маърифий тадбирларнинг самарадорлигини ошириш, фукароларнинг узини узи бошкариш органларининг таълим муассасалари билан узаро хамкорлигини янада ривожлантириш.

АДАБИЁТЛАР:

1. Узбекистон Республикасининг "Жамоатчилик назорати тугрисида" ^онуни 2018 йил 12 апрель,УЩ-474-сон.

2. Узбекистан Республикаси Президентининг «Олий таълим муассасаларида таълим сифатини ошириш ва уларнинг мамлакатда амалга оширилаётган кенг камровли ислохотларда фаол иштирокини таъминлаш буйича кушимча чора-тадбирлар тугрисида» карор. 2018 йил 5 июнь П^-3775.

3. Узбекистон Республикаси Президентининг Фармони "Мамлакатни демократик янгилаш жараёнида фукаролик жамияти институтларининг ролини тубдан ошириш чора-тадбирлари тугрисида 2018 йил 4 май, ПФ-5430-сон.

4. Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг 15.02.2018 йил 117-сон "Махалла институтининг янада самарали фаолият юритишини таъминлаш чора-тадбирлари тугрисида» ги ^арори.

5. Узбекистон Республикаси Президентининг «Хотин-кизларни куллаб-кувватлаш ва оила институтини мустахкамлаш сохасидаги фаолиятни тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари тугрисида » 2018 йил 2 февралдаги ПФ-5325-сон.

6. Салиева М.Х. Профессиональная компетенция врачей - основа профилактики внутрибольничной инфекции// Хоразм Маъмун Академияси Ахборотномаси - 2022. № 3, Хива, С.458-460.

7. Салиева М.Х., Мирзаева М.М., Юсупов ^.М., Минаваров А.А.,

Усманова Г.К., Хажиматов Р.С. Буюк мутафаккир Абу Али Ибн Сино угитларининг ёшлар тарбиясидаги ахамияти// Фундаментал ва клиник тиббиёт ахборотномаси - 2022, № 3 (3)Бухара, 185-186 б.

8. Салиева М. Х.,Азизов Ю. Д., Мирзаева М. М. Значение учения великого мыслителя Абу Али Ибн Сино в образовании молодежи сегодня// re-health journal -Выпуск №1(13),2022 , Андижан, С.84-88.

9. Фукаролик жамияти асослари: укув кулланма// А. Жалилов, У. Мухаммадиев, Жураев ва бошк. — Тошкент, 2015, 264 б.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.