МЕКТЕП ЖАСЫНА ДЕЙІНГІ БАЛАЛАРҒА АРНАЛҒАН ДИДАКТИКАЛЫҚ ОЙЫНДАРДЫҢ МАҢЫЗЫ Текст научной статьи по специальности «Биологические науки»

УДК 1

Серикбаева Ж.К.

КМКК «Акбота» бебек жай балабакшасы Казахстан. Караганды каласы.

Нуржанова Г.К.

КМКК «Акбота» бебек жай балабакшасы Казахстан. Караганды каласы.

МЕКТЕП ЖАСЫНА ДЕЙ1НГ1 БАЛАЛАРГА АРНАЛГАН ДИДАКТИКАЛЬЩ ОЙЫНДАРДЫЦ МАЦЫЗЫ

Аннотация: мацалада дидактикалыц ойын ойлай бшуге баулып, сездж цорын вс1руге, ацыл-ой цызметт цалыптастыруга ыцпал тигизеттщ нег1здейд1. Дидактикалыц ойын адамгершшкке тэрбиелеудщ ц^ралы болып табылады. Дидактикалыц ойынмен уйымдастырылган сабац балаларга кец1лд1 жецш келед1 деп теориялыц тургыда талдады.

Ключевые слова: Ойын, Дидактикалыц ойындар, ic эрекет, шыгармашылыц, тэрбие.

Элем бала eMiprne бiртiндеп юредг Бала ец алдымен оны Y^e, балабакшада не коршап т^рганын ^гынады. Бiртiндeп eмiрдeн алган тэжiрибeсi кeбeйeдi. Мектеп жасына дeйiнгi балалар eзiнiц айналасындагы коршаган ортамен танысуга ете к¥штар. Б^л баланыц бiрнeшe с^рактар коюына экелш согады. Ягни, балага элем аздап гана сырын ашса, онда баланыц бiлугe деген куштарлыгы арта тYсeдi. Ойын-баланыц бiрiншi эрeкeтi, сондыктан да оныц мэн-магынасы ерекше. Казак халкыныц ^лы ойшылы Абай К¥нанбаев: «Ойын ойнап, эн салмай, есер бала бола ма?», - деп айткандай, баланыц eмiрiндe ойын ерекше орын алады. Мектеп жасына дешнп балалардыц зeйiнi т^раксыз болады. Оларды бiркeлкi ж^мыс тез жалыктырады. Сондыктан олардыц зeйiнiн Yнeмi кажeттi багытка аудару Yшiн ойын тYрiндe жYргiзу кажет. Эйткeнi ^йымдастырылган оку iс-эрeкeтiндe алган бiлiмдi ойынмен тиянактау бiлiмнiц бeрiктiгiнe нeгiз калайды.

Ойын барысында баланьщ жеке басыньщ к;асиеттер1 калыптасады. Баланыц

;уанышы мен ренiшi ойында ай^ш кершедь Ойын кезiндегi баланыц психологиялы;

ерекшелт мынада: олар ойланады, эмоциялы; эсерi уш^ндалады, белсендiлiгi

артады, ерiк ;асиет^ ;иял елестерi дамиды, муныц бэрi баланыц шыгармашылы;

;абшет мен дарынын уштайды. Мектеп жасына дейiнгi балалар кергендерiн,

бай;агандарын, айналасынан естiгендерiн ойын кезшде ;олданатын бай;ауга болады.

Ойын айналадагы болмысты бейнелейдi. барысында балалар дуниеш тани бастайды,

езiнiц ^ш жiгерiн жумсап, сезiмiн бiлдiруге мYмкiндiк алады, адамдармен араласуга

Yйренедi. Сонды;тан да ойшыл улы адамдар балаларды ойын ар^шы о;ыту керек деген

ойга келдi. Ойын ар^шы о;ыту, бул ой кептеген о;^1тушылар мен тэрбиешшердi

;^1зы;тырды. Грузин педагогы Ш.А.Амонашвили ойын ар^шы балаларга ете ;иын

элемдж танымды тYсiндiре бiлдi. Ш.А.Амонашвили ез окушыларымен ойын ойнаганда

езш балалармен бiрдей ;оя отырып, олардыц кецiлiне, ойына, санасына пайдалы

^тымды берiп, ез iсiне сенiмдi болып, ;иынды;тарды жеце бiлуге Yйреттi-баланыц

кездершде бiлiмге деген куштарлыкты бай;ады. Ойын ар;ылы о;ытудыц ар;асында

дидактикалы; ойын пайда болды. Берiлген ойындарды колдану ю-эрекеттщ эсерлтн

арттырып, балалардыц логикалы; ойлауын, математикалы; кабiлеттерiн дамытады. Бул

ойындарды тэрбиешшщ шыгармашылы;пен тYрлендiре отырып, балалардыц

психофизиологиялы; ерекшелiктерiн ескерiп, жаца та;^1рыпты еткенде, етiлген

материалды ;айталаганда, бiлiмдi тияна;тау кезiнде ю-эрекеттщ мазмунына сай

пайдалануга болады. Сонды;тан, бундай ойындар ойнау балалардыц ойлау, ;абылдау,

елiктеу кабiлетi жэне заттардыц тYрiн, тYсiн, келемiн ажырата бiлуiн дамыта тYсу Yшiн

ете ;ажет. Дидактикалы; ойындарда мiндеттi тYPде екi бала ;атысатын ойындар тYрiн

пайдаланган тшмд^ Ойын ар^лы о^ггу Yшiн дидактикалы; ойындар ;урылган.

Балаларга тапсырмалар ойын тYрiнде берiледi, бул дидактикалы; ойындардыц негiзгi

ерекшелiктерi. Балалар ойнау ар;ылы белгiлi бiр бiлiм, бiлiк, дагдыларды жэне ойын

эрекеттерш мецгередi. Эр дидактикалы; ойынныц танымдылы; жэне тэрбиелш

мазмуны болады. ¥сынылып отырган баяндамада балалардыц математика пэнiне

к,ызыFушылыFын арттыру ма;сатында дидактикалы; ойындар; казак а;ын-

жазушыларыныц санFа байланысты; сергiту сэттер^ не Yшiн ойынды уйымдастыру

69

керек жэне тэрбиешшщ алга койган максатына калай жету деген с^рактардыц негiзiнде к^растырылган. Ойындардыц тшмдшп кеп жагдайда тэрбиешшщ кeцiл-кYЙiне де байланысты болады. Эр ойынды етюзген кезде тэрбиеш^е шыгармашылык кажет.

Дидактикалык ойын балага бiлiм берудегi эсер етудеп ец негiзгi бiр тYрi, eйткенi ойын балалардыц негiзгi ю эрекетi. Балалардыц карапайым математикалык ^тымдарын калыптастыруда дидактикалык ойындардыц алатын орны ерекше. Пiшiндердi еткен кезде шар, куб, «не домалайды, не домаламайды?» ойыны аркылы осы екi тшшнщ ерекшелiгi, касиетi туралы тYсiндiру ете тшмдг Бiлiм берудегi дидактикалык ойындарды нэтижелi колданудагы негiзгi шарты: ол ойын тацдаудагы бiрiздiлiктi сактау, келес дидактикалык принциптер мiндеттi тYPде ескеруi керек; тYсiнiктiлiк, кайталанылуы, тапсырмаларды бiртiндеп орындау. Баламен iс эрекет тYрiнде eткiзiлсе, тапсырмалар оцай орындалып, алга койган межеге жету оцай болады. Ертеп кейiпкерлерiне, ойыншык кейiпкерге кемектесу баланыц кызыгушылыгын оятып, бэсекелестiгiн арттырады. Сондай-ак, ойлау, тапкырлык кабiлетiн дамытып, адамгершiлiк, мейiрiмдiлiк касиеттерiн оятады. Ойын аркылы балаларды геометриялык пiшiндердiц ортак белгiлерi (децгелектенген, б^рышты) бойынша бiрiктiру туралы алгашкы тYсiнiктерiн калыптастырамыз. Уакытты багдарлауга уйрету Yшiн тэулiк белштер^ апта кYндерi, жыл мезгiлдерi жэне айлары туралы санамактар, жацылтпаштар, ж^мбактарды кецiнен пайдаланамыз. Б^л аркылы баланыц ойлау, есте сактау кабiлеттерi мен тшн дамытуды кeздеймiз.

СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ:

Артемова Л.В. Дидактикалык ойындар. М., 2003.

Богуславская З.М., Смирнова Е.О. Мектепке дешнп жастагы балаларга арналган дамыту ойындары. - М.,2001.

Колесникова Е.В. 3-4 жас балаларына арналган математика. - М., 2008.