CC BY
0МЕКТЕП ОЦУШЫЛАРЫНЬЩ Б1Л1М БЕРУ САПАСЫН АРТТЫРУДЬЩ
ЭД1СТЕР1
АНЕСОВА АЙГЕРИМ САИНОВНА
Педагогика жэне психология кафедрасыныц магистранты, М. Этемюов атындагы Батыс
^азакстан университетi Еылыми жетекшi- А.КОКАРАЕВНА Орал, ^азакстан
Ацдатпа: Цазгргг жahaндыц цогам Yшiн орта бшм сапасы нэтижелг бшм берудщ табыстылыгын аныцтауга цaжеттi квалиметриялыц елшемдж категориялардыц 6ipi болып табылады. Оцушылардыц бшм децгешн багалаудыц влшенген жэне влшенетт сапалыц кврсетюштермен сипатталуы орта бшммц взектыт мен мацыздылыгына, оцушылардыц цaзiргi икемдi дагдыларга бейiмделуiне жэне инновацияга багдарлана алуга деген мYдделiлiктерiне байланысты. Мектепте сапалы бшм беру бYгiнгi куннщ цажеттшктерт емес, взгермелi цогамныц болжамды цажеттшктерт кврсететт узац мерзiмдi нэтижелерге цол жетшзуге багытталгандыцтан жаца сапага цол жетюзу Yшiн бшм беру уйымы мен бшм берудi басцару цурылымында болып жатцан взгерiстердi тез цабылдауга цaбiлеттi болуы керек. Qзгерiстердi цабылдауда бшм алушылардыц бойына бэсекелестш цабшеттерт арттыру жумыстары цатар ЖYргiзiлуi тшс. Соган байланысты цaзiргi тацдагы бшм алушылардыц бшм жетттжтертщ мониторингшн ЖYргiзу арцылы республикалыц, облыстыц, аудандыц квлемде оцушылардыц бшм сапасын аныцтау жумыстарын ЖYргiзiп салыстырмалы кврсеткiштердi тез эрi нацты цол жетшзуге болады. Осы туста негiзгi мэселенщ квзi реттде бшм сапасы твмен немесе жогары деп кврсетшген бшм ордаларымен тиiстi жумыстарды ЖYргiзу барысында нацты жоспарлар жасацтау керек. Сонымен цатар басца мектептермен салыстырганда функционалдыц сауаттылыц децгеш туралы жеке немесе топтыц талдамалыц есеп алады. Соцгы жылдары «бшм сапасы» тYсiнiгi мемлекеттж саясат саласына ауысып, сонымен цатар цогамдыц жэне гылыми талцылаулардыц тацырыбына айналганы мэлiм. Сол себептi КР мектепке дейiнгi, орта, техникалыц жэне кэсттж бшм берудi дамытудыц 2023-2029 жылдарга арналган тужырымдамасын бекту туралы цаулысында Бiлiм алушылардыц бiлiм сапасын ЖYйелi тYрде арттыру мацсатында 2021 жылдан бастап ББЖМ мен цоса "Мектептерге арналган PISA" (PISA-based Test for Schools) зерттеуi ЖYргiзiлуде.Осы зерттеу жумыстары нэтижестде оц кврсетшш кврсетшп, ягни бэсекеге цaбiлеттi сапалы бiлiмдi урпац тэрбиеленедi деген сетм мол.
Ty^h свздер: Бшм алушылардыц бшм жет^тжтертщ мониторингi, РШЛ,бшм сапасы.
Заманауи педагогикалык эдебиетте «бшм сапасы» термиш эртYрлi тYсiндiрiледi. Оньщ
келес дефинициялары бершедг
1. ТYлектер бшмшщ сапасы - бшм беру мекемесшщ тYлектерi оку мен тэрбиенщ жоспарланган максаттарына сэйкес кол жетюзген бшмдер мен ептшктердщ, акыл-ой, дене жэне адамгершшк дамуыныц белгш децгеш.
2. Бшм сапасы- заманауи кезецде экономика талаптарына сэйкес маманныц кэаби кызметш Yздiк жYргiзу кажеттшгш аныктайтын кэаби сана сипаттамаларыныц кешеш.
3. Бшм сапасы- максат пен нэтиженщ аракатынасы, максаттар (нэтижелер) тек операциялык тYрде бершгенше жэне окушыныц элеует даму аймагында болжанганына карай максаттарга жету шарасы.
4. Бшм сапасы- когамда бшм YДерiсiнiц жагдайын жэне нэтижелшгш, оныц когам кажеттiлiктерi мен Yмiттерiне (тулганыц азаматтык, турмыстык жэне кэаби сапаларын) сэйкес келуш аныктайтын элеуметлк санат.
Сапаньщ когамдагы релш, сапаны баскару мен багалауга деген заманауи кезкарастарды зерттеу осы туашктщ мазмуны мен курылымын толык елестетуге мYмкiндiк бередi (1-сурет). Осы угым бiлiм сапасы жэне бшмдер (немесе жалпы орта мектепке катысты -маманды дайындау сапасы) сапасы тYсiнiктерi мYлдем уксас еместiгiн керсетедi. Бшм сапасы - бiлiм беру кызметтерш усыну мен тутынудыц бYкiл Yдерiсiн камтитын кепаспектiлi термин, ал бшм сапасы окушыны дайындау сапасы осы Yдерiстiц соцгы, корытынды курауышына катысты болады [1].
Bi.iiivi сапасы
Окыту мен агартушылык саласында бекiтiлген жэне кезделген кажеттiлiктердi канагаттандыру кабiлетiн беретш касиеттер мен сипаттамалардыц жиынтыгы.
Бектлген кажеттшжтер -
нормативтiк кужаттарда керсетшген.
Кезделген кажеттшжтер -
жалпы орта мектептермен тутынушыныц мYДделерiн диагностикалау негiзiнде аныкталады.
Сурет 1. Бшм сапасы жэне бшмдер (немесе жалпы орта мектепке катысты -маманды дайындау сапасы) сапасы тусшштершщ айырмашылыгы
^ай салада болмасын ондагы жумыстыц нэтижесi сапамен елшенедi. Сапалы окыту жэне ездiгiнен окып бшм алып алуга баулу негiзiнде гана окушылардан парасатты азамат тэрбиелеп шыгаруга болады. Бшмнщ сапалы болуы тшелей муFалiмге, оныц бiлiм дэрежесi мен iздену шеберлiгiне байланысты
Сонымен катар, бшм беру сапасын багалауда мынадай проблемалар бар:
-ещрлерде халыкаралык жэне мониторингпк зерттеулердщ корытындылары бойынша усынымдарды iске асыру бойынша жоспарлы жумыс жYргiзiлмейдi;
- бiлiм баскармалары децгешнде алдын алу шараларын кабылдау Yшiн тэуелсiз багалаудыц ещрлш жYЙелерi жок;
- багалау жэне тестiлердi эзiрлеу бойынша мамандарга деген жогары кажеттшк;
- бiлiм алушылардыц бiлiм жетютштерш сырттай багалаудыц колданыстагы куралдары деректердi корреляциялауга жэне талдау жYргiзу Yшiн халыкаралык стандарттарга толык сэйкес келмейдц
- сапаны iшкi жэне сырткы камтамасыз ету процестерi жYЙеленбеген, бшм берудщ барлык стейкхолдерлершщ колдануы Yшiн бiлiм беру сапасын багалау женшдеп халыкаралык стандарттарга сэйкес келетiн бiрыцFай негiздемелiк кужат жок;
- мемлекетлк бакылауды жYзеге асыру кезiндегi артык каFаз есептiлiгi;
- тексеру жоспарын куру кезiнде адами фактордыц эсерi - делiнген бiлiм берудi дамытудыц 2023 - 2029 жылдарFа арналFан тужырымдамасында.
Сапалы бiлiм берудегi мацызды мшдеттердщ бiрi - калалык жэне ауылдык мектептер арасындаFы окыту сапасындаFы алшактыкты азайту. 6909 мемлекеттiк мектептщ 5271 мектебi (68%) ауылдык жерде орналаскан, оныц iшiнде 2722-с - шаFын жинакты мектептер (будан эрi - ШЖМ) (ауылдык мектептердщ 52%-ы). Ауыл мектептерi бYкiл ауылдыц негiзгi орталыFы жэне жастардыц кабшетш шыцдайтын орын ретiнде кызмет етедь Осы орайда
ауыл мектебшдеп apôip бшм алушыньщ табыска жету мумкшдшн арттыру, кала мектептершен бiлiм сапасыныц алшактыгын азайту мацызды. Ауылдык мектептердi колдау бойынша мМобильдi муFалiм", "^амкор жануя", мНэтижелiлiгi темен ауыл мектептерше мыкты мектептердiц камкорлыFы", "K0MEKTIMES: мектеп-мектепке" сиякты ецiрлiк жобалар iске асырылуда. Ауылдык аумактарды туракты дамыту корыныц бiлiм беру бойынша жобалары белсендi iске асырылуда. Ауыл мектептерiнiц бшм алушылары атаулы кемекпен (пэндер бойынша косымша сабактар, жазFы ауысымдар мен балалар орталыктарына бару) камтылады, оку ваучерлерш пайдалана отырып, тегiн косымша бшм беру баFдарламаларына катысу мумкшдшне ие болады делiнген 2023 - 2029 жылдарFа арналFан тужырымдамасын беюту туралы каулысында [2].
АталFан максаттыц жузеге асуында елiмiздiц жалпы орта бшм беру жуйесшщ кызметi дэстYрлi «бшм - бiлiк - даFды» парадигмасынан казiргi «нэтижеге баFдарланFан бшм беру» парадигмасына кешуге басымдылык бершедь ОсыFан орай, орта бiлiм берудщ эдiснамалык туFырларыныц контекстiнде бiлiм сапасы эр мемлекеттщ Yздiксiз бiлiм беру жYЙесiнiц жаhандану жаFдайындаFы модернизациялануындаFы, бшм беру мекемелершщ элеуметтiк трансформациялануында улттык жэне жалпы адамзаттык кундылыктарFа басымдылык танытуы, сонымен катар элемдiк бшм кещстшне интеграциялануы сипатында дамуымен ерекшеленедь ЯFни, елiмiздiц мектептiк бiлiм беру мекемелершдеп бiлiм сапасын аныктау мен оныц тшмдшгш тэжiрибеде тексеру, бшм мазмунын жетiлдiру, бiлiм беру Yдерiсiнiц тиiмдiлiгiн арттыру бiлiм сапасыныц нэтижесш болжаумен дэйектелетiнi анык.
Сапалы бшм берудщ басым баFыттары мемлекеттiк ресми-нормативтш кужаттарда карастырылады. Мектептегi бiлiм беру сапасын баFалау тэсiлдерiн эзiрлеу халыкаралык, улттык жэне аймактык зерттеулер жYЙесi мен бiлiм беру сапасын бакылау жYЙесi аркылы жYзеге асырылуда. Осылайша, тэрбиешiлердiц, зерттеушiлердiц жэне мектепте жумыс жасайтын муFалiмдердiц бiлiм беру сапасын баFалау мэселелерiне деген назары артуда. Сапаны камтамасыз ету саласында эксперименталды жумыстар кецiнен жYргiзiлiп, оныц нэтижелерi талданып келедi.
Мэселен, бул, орталыктандырылFан тестiлеу бiрыцFай мемлекеттiк емтиханды етюзуге арналFан тэж1рибе, бiлiм беру уйымдарын мемлекеттiк аттестациялау жYЙесiн енгiзу, сонымен катар республикалык жэне аймактык децгейлерде мектеп бшмшщ жаца Yлгiлерiн баFалауFа арналFан кептеген Fылыми жэне практикалык эзiрлемелер жарык кердi. Сонымен, бшм беру сапасын бакылау жэне баFалау казiргi заманFы тиiмдi бiлiм берудщ курамдас белiгi ретiнде аныкталFан. Педагогика саласындаFы зерттеушiлер бiлiм беру жYЙесiнiц сапасын, жеке окушыныц дайындыFын жэне окушылардыц жалпы жетiстiктерiн баFалаудыц мацыЕдылы^ын мойындады. Оку процесiнiц курамдас белштершщ эркайсысы ез куралдарын эзiрлеудi талап етедь
Халыкаралык зерттеулердi талдау керсеткендей, улттык бшм беру жYЙесiндегi оку процесш баFалаудыц тутастыFы, ец алдымен, бул мэселенi педагогикалык мэселе ретшде карастыру кезiнде бiлiм сапасыныц теориялык жэне эдiснамалык негiздерiн тацдау аркылы аныкталады. Осыны ескере отырып, бшм беру сапасын баFалау мэселесiне катысты кезкарастарды отандык педагогиканыц тэжiрибесi мен дэстYрлерi турFысынан карастыру кажет.
ЖоFарыда аталFанFа коса, казiргi уакытта облыстык бiлiм баскару департаменттерiнде бiлiм беру сапасын баFалау жэне баскару тетiктерi де бар, бiлiм беру сапасын баFалаудыц объективтiлiгiн арттыруFа журтшылык пен коFамдык бiрлестiктердi тарту тэжiрибесi де кец тараFан. ОсыFан орай, тацдаFан такырыптыц езектiлiгi сапаны камтамасыз етуде ешрдщ, мектептiц iшкi резервтерiн пайдалану, iшкi резервтi баFалау индикаторларын жалпы бшм беру сапасын диагностикалау куралы Fана емес, сонымен катар бшм беру саясатына баскарушылык ыкпал етудщ жеткiлiктi кYштi куралы болып табылатынды^ымен расталады жэне оларды баFалаудыц тсрек базасын аныктаумен байланысты.
Зерттеу материалдары мен эдiстерi ретшде «Сапа» мен «бшм сапасы» угымыныц тыгыз байланыстылыгын галымдар Г.А. Бордовский, А.А. Нестеров, С.Ю. Трапицын [3] бiлiм беру процесшщ сапасы педагогикалык жYЙенiц тулга мен когамныц казiрri жэне элеуетп кабшеттерш, жогары бiлiктi мамандарды даярлау женшдеп мемлекеттiк талаптарды канагаттандыру кабшетш аныктайтын интегралды касиет ретiнде аныктап зерделеген. Бiлiм сапасы жэне оны багалау мэселесi В.В. Краевский [4], И.Я. Лернер [5, 6], Т.Л. Коган [7], Н.Г. Никокошева [8], А.И.Якушев [9], жэне бiздiц отандык галымдар АД. Кусайынов [10], М.Ж. Жадрина [11,12] жэне т.б галымдардыц гылыми зерттеулерiнде жалгасын тауып келедь Аталган галымдар бiлiм сапасын танымдык, элеуметтiк-мэдени компоненттермен катар жалпы бшм беру мен окыту YДерiстерiнiц бшмдш кызметi мен нэтижесшщ интегралдык сипаты ретiнде карастырып пайымдаган. Fалымдарыныц зерттеулершде бiлiм сапасыныц эдiснамалык аспектiлерi В.С. Аванесов [13], Ю.К. Бабанский [14] жэне т.б. галымдардыц ецбектершде кершю тапты.
Теориялык талдау барысында 6Ï3 «бiлiм сапасы» тYсiнiгiнiц Yнемi езгерюке ушырап отырганын байкадык. Дегенмен, барлык аныктамаларда басты акцент оныц интуитивть эмпирикалык, ягни адамныц бiр нэрсеш тYЙсiнiп ойлау тэжiрибесi; психологиялык - тулганыц танымдык YДерiстерiнiц дамуы; педагогикалык - оку мен тэрбие децгешне байланысты; процессуалды - бiлiм беру YДерiсiнiц жагдайы; нэтижелiк - бшм беру мекемелершщ педагогикалык кызметiнiц сапалык керсеткiшi тургысынан карастырылып берiледi. Кейбiр тугырларда мектептiц материалдык-техникалык базасы, кадрлардыц бiлiктiлiк децгейi басымдылык танытады.
Бiз зерттеу жумысымызда бiлiм сапасын осы аталган тугырлардыц сабактастыгында карастырып, бYгiнгi тацда бшм беру жYЙесiнiц барлык тYрлерiн, атап айтканда тэрбиеден бастап бiлiм беру багдарламаларыныц, бiлiм мазмуныныц, оку жетютштершщ, бiлiм сапасын елшеудiц, мониторинг жасаудыц тетiктерiн бiлiм берудi баскарумен аяктап, бiлiм сапасын кешендi тYPде гылыми негiздеудi нысана тутамыз.
Бiлiм сапасына кол жеткiзу бiлiм беру мазмунын iрiктеуге, бiлiм беру процесiн жетiлдiруге, мета-пэндiк дагдыларды игеруге жэне бшм беру жетiстiктерi мен сапасын багалау жYЙесiн жацартуга кажет оцтайлы эдю- тэсiлдердiц кешендi тYPде колданылуымен жYзеге асырылады. Сапа бiлiм беру нэтижесшщ койылган максаттарга сэйкестiк дэрежесiн керсететш бiлiм беру YДерiсiнiц интегралды сипаттамасы болып табылады. Сондыктан бiлiм беру сапасы мэселесш шешу бiлiм берудщ дурыс баскаруга, сапаны багалауга байланысты зерттеу нэтижелерше CYЙенедi.
А.М. Новиков жэне Д.А. Новиков «Бiлiм сапасын калай багалауга болады?» деген ецбегшде багалау субъектiсi ретiнде iшкi багалау жYЙесiнде бул окушылар, педагогикалык, оку орындары, бiлiм беру органдарыныц, ал сырткы багалау жYЙесiнде ол тулга, ендiрiс, когам, мемлекет жэне бшм беру жYЙесiнiц езара сабактастыгындагы нэтижелермен сипаттайды [15]. «Бiлiм сапасы» угымыныц педагогика гылымы аясында зерттелуi Н.Ф. Белокурдыц ецбектерiнде баяндалган. Ол ез ецбегшде окушылардыц бiлiм сапасын аныктайтын керсетюштерш сипаттаган [16].
Бiлiм сапасын арттыруда жалпы орта мектептерде бшм алушылардыц бшм жетiстiктерi мониторингiне катысып, бiлiм керсеткiштерiнiц сапалык жэне сандык керсеткiштерiнiц салыстырмалы жумыстары.Бшм алушылар бшм жетютштерше мониторинг жYргiзу кагидаларын беюту туралы КР Бiлiм жэне гылым министрiнiц 2021 жылгы 5 мамырдагы №»204 буйрыгына сэйкес Бiлiм алушылардыц бшм жетютштерше мониторинг жYргiзу кагидалары (будан эрi - Кагидалар) Казакстан Республикасы Yкiметiнiц 2022 жылгы 19 тамыздагы № 581 каулысымен бектлген Казакстан Республикасыныц Оку-агарту министрлш туралы ереженiц 15-бабына сэйкес эзiрлендi жэне бастауыш жэне негiзгi орта бшм, техникалык жэне кэсiптiк, орта бшмнен кейiнгi бiлiм беру децгешнде бiлiм алушылардыц бiлiм жетiстiктерiне мониторинг жYргiзу тэртiбiн айкындалды. Бiлiм алушылардыц бшм жетютштершщ мониторингi (будан эрi - ББЖМ) бiлiм беру уйымдарынан тэуелсiз
"Мектепке дешнп тэрбие мен окытудыц, бастауыш, непзп орта, жалпы орта, техникалык жэне кэсiптiк, орта бiлiмнен кешнп бiлiм берудiц мемлекеттiк жалпыFа мшдетп стандарттарын бекiту туралы" ^азакстан Республикасы Оку-аFарту министрiнiц 2022 3 тамыздаFы № 348 буйры^ымен (Нормативтiк кукыктык актiлердi мемлекеттiк тсркеу тiзiлiмiнде № 29031 болып тсркелген) бекiтiлген тиiстi бiлiм беру децгешнщ мемлекеттiк жалпыFа мiндеттi стандартына (будан эрi - МЖБС) сэйкес бшм алушылардыц бiлiм сапасын жYЙелi бакылау болып табылады. ББЖМ кейiннен эдютемелш кемек керсете отырып жэне бшм беру сапасын камтамасыз ету женшде усынымдар эзiрлей отырып, тестiлеу нэтижелерш дайындауды жэне жYргiзудi, ецдеудi жэне жYЙелi талдауды камтиды.
Бастауыш, непзп орта бшм беру уйымдарында ББЖМ мен МЖБС талаптарына сэйкес бшм алушылардыц бшм сапасын баFалау максатында жYргiзiледi.
ББЖМ 4-сыныптарда тестiлеу нысанында электрондык форматта, окыту тiлiнде Yш баFыт (оку сауаттылыFы, математикалык сауаттылык, жаратылыстану-Fылыми сауаттылык) бойынша жYргiзiледi.
ББЖМ 9-сыныптарда тестiлеу нысанында электрондык форматта, окыту тшнде екi баFыт (математикалык сауаттылык, жаратылыстану-Fылыми сауаттылык) бойынша, Yш тiлде (орыс, казак жэне аFылшын) бiр баFыт (оку сауаттылыFы) бойынша жYргiзiледi.
ББЖМ техникалык жэне кэсшпк, орта бiлiмнен кешнп бшм беру уйымдарында тестшеу нысанында электрондык форматта, окыту тшнде жYргiзiледi.
Тестшеу жыл сайын жылдыц екiншi токсанында тестiленушiлер окитын орта бшм беру уйымдарыныц базасында жэне екiншi курс бiлiм алушылары жылдыц тертiншi токсанында жэне (немесе) Yшiншi курс бшм алушылары жылдыц екiншi токсанында техникалык жэне кэсшпк, орта бшмнен кейiнгi бiлiм беру уйымдарыныц базасында етюзшп отырады [17].
Зерттеу нэтижелер1
2022 жылы Сырым ауданыныц бшм беру белiмiне карасты ^.Мырзалиев атындаFы ЖОББМ бiлiм алушылардыц бiлiм жетютштершщ мониторингiсiне катысса, 2023 жылы Абай МББК, Ж.Досмухамедов ат.МББК, ^ызылаFыш НМ, Жыракудык ОМ мектептерi катысты. 4 сынып окушылары оку сауаттылыFы-10 тапсырма (оку тiлiнде), математикалык сауаттылык-12 тапсырма, жаратылыстану сауаттылыFы (биология, география, физика, химия) - 8 тапсырма торындады, тест тапсырмаларыныц нысанында бiр дурыс жауапты тацдау болып керсетiлген. Орындау уакыты-75 минут (1 саFат 15 минут), максималды балл-30 балл керсетюшшде. 9 сынып окушылары оку сауаттылыFы (казак, орыс жэне аFылшын тшдершдеп мэтiндер) - эр пэн бойынша 10 тапсырма (барлы^ы 30), математикалык сауаттылык- 13 тапсырма, жаратылыстану сауаттылыFы(биология, география, физика, химия) - 32 тапсырма орындады. Тест тапсырмаларыныц нысаны ретшде бiр дурыс жауапты тацдаумен шектелген. Орындау уакыты - 150 минут (2 саFат 30 минут), максималды балл-75 баллды керсетедi.
Бшм алушылардыц бшм жепспктершщ мониторингiсiнде тапсырмалар 30%-ы базалык децгей, 50%-орташа, 20%-жоFары:
Базалык децгей- мэтiннен таныс акпаратты таба алу, басты акпаратты аныктау, кемек ретiнде берiлген мэтiнмен жумыс жасай бiлу;
Орташа децгей- мэтшдеп басты идеяны аныктау, мазмундык байланыс пен мэтiннiц курылымын тYсiну. Акпаратты талдау, салыстыру жэне байланыстыра алу;
ЖоFары децгей-мэтiндегi ойдыц астарын тусшу, жеке кабылдау даFдыларын керсету, мэтшге тYсiнiк беру жэне тYЙiндеу.
Корытынды
^орытындылай келе, Елiмiз тэуелсiздiгiн алFанFа дейiн ^азакстандаFы халыкка бiлiм берудщ, оныц шшде мектептегi бiлiм берудщ жай-^ш окулыктар мен Fылыми-педагогикалык басылымдардыц («Кецеспк педагогика», «Халык аFарту» журналдары) беттерiнде керiнiс тапты. Республикада басталFан коFамдык-саяси жэне экономикалык даFдарыс бiлiм беру саласындаFы жаFдайды талдау Yшiн колданылатын елшемдер мен тэсiлдердi кайта карау кажеттiлiгiне экелдi.
Осыган орай, соцгы бiрнеше жылда Казакстан Республикасындагы мектептегi бiлiм берудщ эртYрлi аспектiлерiн талдайтын бiркатар басылымдар пайда болды. Ец алдымен бул КБ. Бекiшев, КР. Исаева, Ш.Х. Курманалина, АД. Кусайынов, Ш.Т. Таубаева, А.П. Лиферов, Б.К. Момынбаев, Ш.М.Мухтарова жэне т.б. жумыстары.
Бiлiм беру жYЙесiнiц басты мэселелершщ бiрi - жалпы орта мектептерде бiлiм беру сапасын арттыру. Бул аса кYPделi мэселе. Элем елдершде бiлiм беру сапасын арттыру Yшiн тYрлi реформалар мен ю-шаралар жYзеге асуда. Бiздiц елде де мемлекетпк децгейде орта бшм беру сапасын арттыруга катысты мемлекетпк багдарламалар мен жобалар дайындалып, ендiрiлуде. Себебi бiлiм беру сапасын кетеру аса мацызды проблемалардыц бiрi болып есептеледi. Ел Президентi Касым-Жомарт Токаев «Эдшетл мемлекет. Бiртутас улт. Берекелi когам» атты Казакстан халкына Жолдауында бiлiм беру жYЙесiн мацызды мэселе жэне улт сапасына эсер етушi мацызды фактор ретiнде атап етл .
ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1
1. Муратбаева Г.А Кэсшпк педагогика:оку куралы / Г.А.Муратбаева. - Алматы: Дарын, 2022.-280с
2. КР мектепке дейiнгi, орта, техникалык жэне кэсiптiк бiлiм берудi дамытудыц 2023 - 2029 жылдарга арналган тужырымдамасын бекiту туралы КР Yкiметiнiц 2023 жылгы 28 наурыздагы № 249 каулысы https://adilet.zan.kz/kaz/docs/P2300000249
3. Бордовский Г.А., Нестеров А.А., Трапицын С.Ю. Управление качеством образовательного процесса. СПб.: Изд - во РГПУ им. А.И. Герцена, 2001, - 359 с.
4. Краевский В.В. Общие основы педагогики: Учеб. пособие для студентов и аспирантов пед. вузов / Рос. акад. образования, Волгогр. гос. пед. ун-т. - М.; Волгоград: перемена, 2002. -162 с.
5. Лернер И.Я. Качества знаний учащихся. Какими они должны быть? - Москва: Знание,1978. - 48 с.
6. Лернер И.Я. Качества знаний и их источники // Новые исследования в педагогических науках: 1977. - №2. с. 16-31.
7. Коган Т.Л. Планирование результатов обучения математике младших школьников как фактор повышения качества знаний: дис канд. пед.наук / акад. пед. наук СССР. Научно-исслед. ин-т содержания и методов обучения; науч. Рук. А.М. Пышкало. - М. 1982. -154 с.
8. Никокошева Н.Г. Некоторые подходы к определению понятия «качество образования»: Педагогическое образование. — 2008. — №2
9. Якушев А.И. Основы функциональной взаимозаменяемости и опыт ее применения для повышения качества машин: материалы конференции / ЕОКК: методы количественной оценки качества продукции (квалиметрия). - Москва, 1972. - 106 с.
10. Кусайнов А.К. Элемдеп жэне Казакстандагы бшм берудщ сапасы. -Алматы, 2013. -196 б.
11. Жадрина М.Ж., Нурахметов Н.Н. Содержание образования в школе: проблемы, поиск, перспективы. - Алматы, 1998. - 88 с.
12. Жадрина М.Ж., Кусаинов А.К., Муканова С.Д. Развитие системы образования: инновации и технологии. - Алматы, 2010.
13. Аванесов В.С. Теория и методика педагогических измерений. - ЦТ и МКО УГТУ-УПИ, 2005.
14. Бабанский Ю.К. Интенсификациия процесса обучения. - М., 1995.
15. Новиков А.М., Новиков Д.А. Качество образования: система внутренних и внешних оценок // Народное образование. 2007. № 4. - С. 147-156.
16. Белокур Н.Ф. Повышение качества знаний школьников. Челябинск, 1976. - 106 с.
17. Бшм алушылардыц бшм жетюпктерше мониторинг жYргiзу кагидаларын бекггу туралы Казакстан Республикасы Бшм жэне Еылым министршщ 2021 жылгы 5 мамырдагы № 204 буйрыгы. https://adilet.zan.kz/kaz/docs/v2100022711
