CC BY
0УДК 614.213
МЕДИЦИНАЛЫЩ ¥ЙЫМДАГЫ МЕЙ1РБИКЕЛЕРДЩ ЕЦБЕГ1Н ЫНТАЛАНДЫРУ
ЖYЙЕСIН ОЦТАЙЛАНДЫРУ
БЕРДАЛИЕВА ЛЯЗЗАТ САГАТАЛИЕВНА
Астана медицина университетшщ «^огамдык денсаулык жэне менеджмент кафедрасыныц»
ага окытушысы
Астана медицина университетшщ «^огамдык денсаулык жэне менеджмент кафедрасыныц»
доцент!
ДYЙСЕКОВА САМАЛ БАЙБУЛАТОВНА
Астана медицина университетшщ «^огамдык денсаулык жэне менеджмент кафедрасыныц»
доцент- зерттеушiсi
АЛЖАНОВА АЙГЕРИМ ЖАКСЫГАЛИЕВНА
Астана медицина университетшщ «^огамдык денсаулык жэне менеджмент кафедрасыныц»
ага окытушысы
Аннотация. Денсаулыц сацтауды дамытудыц заманауи жагдайында эртYрлi децгейдегг басшылар медициналыц мекемелер цызметкерлершц ынтасын арттыруга мYдделi. Бул мацалада мешрбике цызметкерлершц ецбек белсендшгтщ мотивациясы жэне оны арттырудыц мYмкiн жолдары царастырылады.
Ктт свздер: мотивация, мешрбике т,ецбек мотивациясы
Персоналдыц ецбек ынтасын арттыру кез келген кызмет саласында баскарудыц бiрiншi кезектеп мшдеттершщ бiрi болып табылады. Денсаулык сактау саласындагы бул мэселенi шешу «^азакстан Республикасыныц денсаулык сактау жYЙесiн 2026 жылга дейiн дамыту тужырымдамасында» койылган мiндеттерге байланысты ерекше мацызды болып табылады.
Макалада мейiрбикелердiц ецбек мотивациясыныц ерекшелiктерi карастырылып, оны арттырудыц мYмкiн жолдары айкындалган.
Мейiрбике iсi eзгермелi коршаган орта жагдайларында халыктыц жеке жэне когамдык денсаулыгыныц мэселелерiн шешуге багытталган денсаулык сактау жYЙесiнiц курамдас бeлiгi болып табылады. Мейiрбике iсi денсаулыкты ныгайту, аурулардыц алдын алу, психоэлеуметпк кемек керсету жэне физикалык жэне (немесе) психикалык аурулары бар адамдарга, сондай-ак барлык жас топтарындагы мYгедектерге кYтiм керсету жeнiндегi кызметп камтиды. [1. С.4-5.]
Мейiрбике iсi - халыктыц сапалы жэне колжетiмдi медициналык кемекке деген кажеттiлiктерiн канагаттандыру Yшiн айтарлыктай адам ресурстары мен накты элеуетi бар денсаулык сактау жYЙесiнiц бeлiгi.
Денсаулык сактау саласыныц алдына койылган мiндеттерге карамастан, казiрri уакытта медбикелердiц ецбек мотивациясыныц жагдайына терiс эсер ететiн мейiрбике iсiн дамытудыц кейбiр тенденциялары сакталуда. [1. С.4-5.]
Мешрбике кызметкерлершщ ецбек белсендшггнщ мотивациясына терiс эсер ететiн тенденциялар:
■ Физикалык жэне медициналык психологиялык стресс
■ Жалпы когамдык насихаттыц жоктыгы жэне мейiрбике мамандыгыныц мацыздылыгы
■ Дамытуга жеткiлiксiз кещл бeлiнуi жэне медициналык уйымдардыц корпоративтгк мэдениетi
АМИРОВА ГУЛЬНУР КАРГАБЕКОВНА
Бул тургыда мешрбике персоналыньщ кузырет кецейетш Батыс Еуропа тэжiрибесi, мысалы, рецепттер жазу, скрининг жYргiзу жэне пациенттердщ жагдайын бастапкы багалау, пациенттердщ децгешн белгшеу жауапкершiлiгiн кецейтуде оцды болып табылады. Тэжiрибешi мейiрбикелер казiрri уакытта дэр^ерлерге жYктелген жауапкершшктщ шамамен 20%-ын ез мойнына алады деп есептеледi [2. С.54-62]
03iH-e3i жетiлдiру жэне медбикелердi окыту мYмкiндiктерi ете шектеулi болып калуда: мiндеттi бiлiктiлiктi арттыру 5 жылда бiр рет eткiзiледi, эртYрлi медициналык мекемелердщ мейiрбике кызметкерлершщ тэж1рибе алмасу мYмкiндiктерi жеткiлiксiз пайдаланылады, уйымшшк окыту эдiстерi аз колданылады: персоналды келденец ротациялау, «жас медбикелер мектебЬ» жэне окытудыц баска тYрлерi. [3. С.15-16]
Мейiрбике мамандыгыныц беделi, жогарыда айтылгандай, медбикелердщ ецбек мотивациясыныц курылымында мацызды рел аткарады. Жогарыда аталган себептердщ кeпшiлiгi осы кэсштщ когамдагы орнымен тiкелей немесе жанама байланысты.
Мамандык беделiн кетеру оцай шаруа емес, бул денсаулык сактау жYЙесiнiц гана емес, бYкiл когамныц мэдени жагдайыныц, элеуметтiк кундылыктар иерархиясыныц ортак мiндетi. Медбикелер курайтын халыктыц жалпы мэдени децгешнщ тeмендеуi кажеттшктердщ примитизациясына жэне мотивациялык саланыц дамымауына экеледь
Барлык децгейде мейiрбике мамандыгыныц элеуметпк мацызын кецшен насихаттау жYргiзiлмейдi. Денсаулык сактау мекемелершде уйым мэдениетiн дамытуга жэне колдауга, атап айтканда, мекеменщ миссиясын насихаттауга, кызметкерлердiц уйымшылдык пен адалдыкты калыптастыруга жэне калыптастырудыц баска да накты аспектiлерiне жеткiлiксiз кецш бeлiнедi.
Осылайша, мейiрбикелердiц ецбек мотивациясын сактауга жэне арттыруга багытталган менеджменттщ эртYрлi децгейлерiндегi денсаулык сактау менеджерлерi кызметiнiц негiзгi багыттарын аныктауга болады («Мешрбикелердщ ецбек мотивациясын арттырудыц непзп багыттары» кестесi). Кестеде кeрсетiлген шаралардыц бiр бeлiгi казiргi уакытта отандык денсаулык сактау саласында сэттi жYзеге асырылуда, ал екiншi бeлiгi егжей-тегжейлi карастыруды жэне колдануды талап етедь
Медбикелердiц ецбек мотивациясын арттырудыц непзп багыттары:
1. Мешрбике мамандыгыныц беделш арттыру жэне элеуметпк мацызын кецшен насихаттау.
2. Мейiрбикелерге лайыкты ецбекакы телеу децгейiн белгiлеу.
3. ^алалык, аудандык, облыстык децгейде семинарлар, конференциялар, байкаулар уйымдастыру, тYрлi медициналык мекемелер арасында тэж1рибе алмасу
4. ^ызметкерлерд1 косымша материалдык ынталандыру жYЙесiн дамыту, кызметкерлерге жэне олардыц отбасы мYшелерiне жецiлдiктi медициналык кемек керсетуге мYмкiндiктер жасау.
5. Медициналык мекемелердi заманауи курал-жабдыктармен жарактандыру жэне заманауи технологияларды енгiзу
6. ¥йымдастыру мэдениетiн дамыту: миссияны танымал ету, кызметкерлердiц уйымга деген адалдыгын калыптастыру жэне баска да накты аспектшер.
7. Жумыс жYктемесiнiц стандарттарын жэне медициналык кемек керсету стандарттарын эзiрлеу
Мейiрбике персоналдарын инновациялык тургыдан ынталандыру: Мешрбике персоналдарын ынталандырудыц жаца жYЙесiн куру
Мешрбике персоналыныц туракты тYPде кэаби жэне жеке дамуы, ал басшылык - бас мешрбике лауазымына дейiн мейiрбикелердiц езара алмасуыныц аркасында туындаган
мэселелердi мобильдi шешуi
Мейiрбике персоналдарын гылыми зерттеу жумыстарына жэне оку-эдiстемелiк кызметтерiне
тарту, кызыгушылыктарын арттыру.
Медбикелердiц ецбек ынтасын арттыру езект мэселе болып табылады, оныц мацыздылыгы денсаулык сактауды реформалаумен жэне денсаулык сактау саласындагы ¥лттык жобаны жYзеге асырумен байланысты ерекше жогары. Менеджерлер баскару функцияларыныц бiрi ретшде мотивацияныц мацыздылыгын накты тYсiнуi керек жэне медбикелердщ мотивациясын тeмендететiн факторларды азайту Yшiн барлык мYмкiндiктердi пайдалануы керек.
1. Бейсенова Г.С., Айдарбекова Ж.Д., Ахметова Р.Л. Высшее сестринское образование в Казахстане: проблемы и перспективы развития // Мейiрiм-Милосердие. - Алматы, 2004. -№1 (14). - С.4-5
2. Дроздова Г.Ю. Проблемы мотивации трудовой деятельности медицинских сестер [Текст] //Главная медицинская сестра.-2007. - №.1. - С. 54 - 62.
3. Бурибаева Ж.К. Показатели оценки качества медсестринской деятельности // Сборник трудов международ. конференции «Современные проблемы теоретической и клинической медицины». - Алматы, 2004. - С.15-16
ЦОЛДАНЫЛГАН ЭДЕБИЕТТЕР:
