CC BY
6УДК 377.5.02:37.016 ГРНТИ 14.33.09
МЕДИА-ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ШЕТ Т1ЛДЕР1Н О^ЫТУ ПРОЦЕС1НДЕ Б1Л1М БЕРУ САПАСЫНЫЦ ТИ1МД1Л1Г1Н АРТТЫРУ КЕРАЛЫ РЕТ1НДЕ ЦОЛДАНУ
Андатпа
Макала интерактивтi ортада шет тiлiн Yйрену мэселелерiне арналган. Мультимедиялык кузырет-тiлiк дагдыларынын танымдык процестi езш-ез1 ^йымдастыру дагдысы ретшдеп манызы ашылады. Сондай-ак, шет тшн окытудын тиiмдiлiгiн арттыру Yшiн оку процесшде акпараттык технологияларды колдану карастырылады.
Аннотация
Статья посвящена вопросам изучения иностранного языка в интерактивной среде. Раскрывается значение умений мультимедиа как умений самоорганизации познавательного процесса. Также рассматривается использование информационных технологий в учебном процессе для повышения эффективности обучения иностранному языку.
Annotation
The article is about some issues of learning a foreign language in an interactive environment. The importance of multimedia competence skills as skills for self-organization during the cognitive process is revealed. The use of information technologies in teaching and learning to improve the effectiveness of studying a foreign language is also considered.
Б1здщ заманымыздын, ерекшелк>акпарат пен акдараттык процестер, бшм мен жогары техноло-гиялар басым болатын акдараттык когамнын, калып-тасуымен байланысты езгерютердщ каркыны мен келемшщ артуы. М^ндай когам бшм берудщ жан,а келбетiн аныктайды, онын мэртебесiн eзгертедi, уакытты сактауга мэжбур етедi.
Жана бiлiм беру стандартына сэйкес баланы Mбiлiм энциклопедиясына" айналдыру емес, онын, элеумет-тш-мэдени, жеке жэне танымдык дамуын камтамасыз ету, оны оку кабiлетiмен камтамасыз ету манызды. Баскаша айтканда, мралш балага эмбебап бiлiм беру
Батырханова Г.Б.,
агылышын mini оцытушысы Костанай цурылыс колледжi, Костанай ц.
Hesissi свздер: веб-коммуникация, мультимедиялыц цурылгылар, монотехнология, кросс-мэдени цогам, фреймдт технология, инmeракmивmi жат-тыгу.
Ключевые слова: веб-коммуникации, мультимедийные устройства, монотехнологии, кросс-культурное общество, фреймворковые технологии, интерактивные упражнения.
Keywords: ross-culturalsociety, multimedia devices, interactive exercises, web communications, monotechnologies, c framework technologies. .
s
<
m о
со
£ ш
О ^
S -
О
ч о к
X W H
s
s
Рч
о
W H
X
<с т о
го £
РЧ
О ^
1-4
о ч о
X X ш Е-
к *
к
рц
о
ш Е-
эрекеттерш, ягнн жаца бшмда ез бетшше игеруд цамтамасыз ететш оцу жумысыныц дагдыларыныц жнынтыгын 6еру1 керек. Шет тЫ сабацтарында мультимедиялыц технологияларды цолдану студенттерге осындай ц^31ретт1л1ктерд1 игеруге мумкш-дш бередо.
Медиа технологиялар - бул жаца техни-калыц цуралдар гана емес, сонымен цатар оцытудыц жаца нысандары мен эдютерг Оцу процесше мультимедиялыц багдар-ламаларды енлзу - бул оцытудыц цуат-ты ынталандырушысы. Мундай сабацтар студенттердщ психикалыц процестерш жандандыруга мYмкiндiк бередг цабыл-дау, зейiн, есте сацтау, ойлау; танымдыц цызыгушылыцтыц жогарылауы элдецайда 6елсендi жэне тез жYредi [1, 105 б.].
Агылшын тшн оцытуда, кез-келген басца шет тЫ сияцты, компьютерл1к технологи-яны цолдану студенттердi ана тшн мецге-рудщ тубегейт жаца децгей1не шыгаруга мYмкiндiк береди Бул мо6ильдiлiк, креа-тивтшк, ез бшмш тэжiри6еде цолдана 6iлу, цораптыц сыртында ойлау ца6iлетi цажет болтан кезде ете мацызды.
Шет тшдерш оцытуда интернет пен веб-коммуникацияны цолдану шет тш муFалiмдерi мен студенттерше 6елгiлi 6iр тапсырманы орындау ушш оцыту мен стильдердi Yйренудiц ец цолайлы Yйлесiмiн цолдануга кептеген мYмкiндiктер 6ередi. Интернет желiсiн, сондай-ац компьютер арцылы тщщ Yйренуге багытталтан багдар-ламаларды цолдана отырып оцыту бар-лыгыныц назарын аударады жэне цазiргi уацытта кез-келген тiлдiк оцу багдарлама-сыныц мацызды цурамдас 6елiгi болып са-налады [2, 140 6.].
К^рп заманы ацпараттыц цурылтылар дыбыстыц жэне экрандыц оцыту цуралда-рыныц функцияларын 6iрiктiредi. Мультимедиялыц цурылтылар Yшiн келесi 6елгiлер тэн:
• мультимедиялыц децгей1,
• енмдшк,
• интерактивтшк,
• модельдеу ца6iлетi,
• коммуникативтшк.
Шет тiлдерiн оцыту процесiнде жасанды шет тiлдiк ортаны цуру-цазiргi эдютеменщ мацызды проблемалыц мэселелерiнiц 6iрi. Бул, ец алдымен, сейлеу эрекетiнiц терт не-гiзгi тYрiнiц екеуiн жаппай оцытуды жYзеге асырумен 6айланысты: тыцдау жэне сейлеу.
Медиа технология мен нусцада жYзеге асырылады:
1) - '^ршпрушГ' технология ретщде (же-келеген дидактикалыц тапсырмалар Yшiн жеке тацырыптар, 6елiмдер бойынша элек-трондыц оцытуды цолдану);
2) - осы технологияда пайдаланылатын 6елiктердiц негурлым мацыздыларын ай-цындайтын" негiзгi " 6елiктер;
3) - "монотехнология" (диагностиканыц барлыц тYрлерiн, мониторинга цоса алган-да, барлыц оцыту оцу процесш барлыц басцару компьютердi пайдалануга непзде-ледi).
Тужырымдамалыц ережелер:
- оцу-бул баланыц компьютермен бай-ланысы;
- бешмделу принципi: компьютердi баланыц жеке ерекшелштерше 6ей1мдеу;
- баланыц компьютермен езара эре-кеттесуi барлыц типтер бойынша жYзеге асырылуы мYмкiн: субъект-объект; субъект-субъект; объект-субъект;
- жеке жэне топтыц жумыстыц оцтай-лы Yйлесiмi;
- компьютермен царым-цатынас жа-сау кезiнде студенттщ психологиялыц жай-лылыгын сацтау;
- шексiз оцыту: мазмуны, оныц тусш-дiрмелерi жэне цолданылуы цалаганынша Yлкен.
Еаламдыц Интернет компьютерлш желiсi-гипер-медиа цужаттардыц Yлкен медиотекасы. Тиiмдi iздеу багдарламала-рын цолдана отырып, кез-келген уацытта
жэне кез-келген жерден оцай, тез, нацты жэне нацты материалдарды таба аласыз. Сонымен цатар, ацпараттыц кeлемi сон-шалыцты Yлкен, ал деректердiц шыгу теп кебшесе белгiсiз, сондыцтан цаз!рп кезде жаца цуз!реттшк цажет-мундай ацпаратты багалау, талдау жэне тYсiндiру мYмкiндiгi [3, 150 б.].
Интернет шет тшн оцыту процесi Yшiн тупнусца жэне цаз!рп мэтiндердiц мацызды жэне цол жетiмдi кeздерiнiц бiрiне айнала-ды, осылайша осы т!лде жэне онда сейлей-тш адамдардыц мэдениетщде виртуалды ана болады. Оцытушылар мен студенттер бул Yлкен мурагатты тапсырмаларды дай-ындау жэне орындау, сабацта терец бшм алу жэне кецейту Yшiн цолдана алады.
Электрондыц форматтагы материалды компьютерлiк багдарламалардыц кeмегiмен ете ыцгайлы ецдеуге болады, оны о£йте тш сабацтарында цолдануга болатын жат-тыгуларга айналдыруга болады. Студенттер интернет жел1с бойынша eткiзiлетiн тестшеуге, викториналарга, конкурстарга, олимпиадаларга цатыса алады, басца ел-дердiц цурдастарымен хат алмасып, чат-тарга, бейнеконференцияларга жэне т. б. цатыса алады.
Жогарыда айтылгандай, шет тшн уй-ренудiц негiзгi мацсаты коммуникативтж цузыреттшкп цалыптастыру болып та-былады, барлыц басца мацсаттар осы не-пзп мацсатты жYзеге асыру процесiнде жYзеге асырылады. Коммуникативт! тэсiл царым-цатынас жасауды жэне Интернеттщ жумыс iстеуiнiц шиз! болып табылатын мэдениетаралыц езара эрекеттесу цабшетш цалыптастыруды б!лд!редо. Кдрым - цатына-стан тыс Интернет магынасы жоц - бул ха-лыцаралыц кепултты, кросс-мэдени цогам, оныц ем!р! бYкiл элемдеп миллиондаган адамдардыц б!р уацытта сейлейт!н элек-тронды царым-цатынасына непзделген-ца-тысушылардыц саны мен саны бойынша ец Yлкен эцпме. Оган шет тш сабагында
цатыса отырып, б!з нацты царым-цатынас моделш жасаймыз [ 4, 230 б.].
Шынайы тшд! Yйрету арцылы Интернет сейлеу дагдыларын цалыптастыруга, сон-дай-ац лексика мен грамматиканы уйрену-ге кемектесед!, шынайы цызыгушылыцты, демек ттмдшкп цамтамасыз етед!. Инте-рактивтшк ем!рден нацты жагдайларды тудырып цана цоймайды, сонымен цатар студенттерд! шет тш арцылы оларга дурыс жауап беруге мэжбур етед!. Бул нэтиже бере бастаганда, тшдш цузыреттшк туралы ай-туга болады. Непзп цабшет-басцалардыц птрлерше ездтнен, Yйлесiмдi турде жауап беру, ез сез!мдер! мен эмоцияларын бш-д!ру, жолда бей1мделу жэне цайта цуру, ягни б!з интерактивтшкп интернет арцылы езш-ез! дамыту тэсш ретщде царастыра аламыз: тш цолдануды, дагдыларды, серштестердщ мшез-цулыц Yлгiлерiн байцау жэне кеш!ру мYмкiндiгi; б!рлескен талцылау кезщде про-блемалардыц жаца магыналарын алу.
Компьютерл1к технологиялармен жумыс ютеу кезщде мугал1мнщ рел! де езгередо, оныц непзп м!ндет - балалардыц жеке ба-сыныц дамуын цолдау жэне багыттау, олар-дыц шыгармашылыц !здетш. Балалармен царым-цатынас ынтымацтастыц жэне б!р-лескен шыгармашылыц принциптерше не-пзделген. Мундай жагдайда бYгiнгi тацда цалыптасцан оцу жумысыныц уйымдасты-
рушылыц формаларын цаита царау сезс!з: к
к
езщдш жеке жэне топтыц жумысын артты- <
ру, оцытудыц тYсiндiрме жэне иллюстра- о
циялыц эдосшщ басымдыгымен дэстурл1 он
сабацтан кету, !здеу жэне зерттеу сипатын- ^
дагы практикал^1ц жэне шыгармашылыц ^^
жумыстард^1ц келем!н арттыру. ^^
Сон^1мен, компьютерд! агылшын тшн- § де цолдану оцу процесшщ царц^1нд^1л^1г^1н
едэу!р арттырады. АКТ кемег!мен оцы- к
ту кезщде дэстурл1 оц^1ту жагдай^1нда б!р ^^
уац^ита жасалганга цараганда элдецайда ^^ кеп материал алынады [5, 234 б.].
Компьютер оцу процесш жан-жацты
бацылауды цамтамасыз етедг Бацылау оцу процесшщ ажырамас бeлiгi болып табыла-тыны жэнестудент пен оцытушы арасын-дагы керi байланыс функциясын атцара-тыны белгш. Студенттердщ бiлiм сапасын бацылау ушш компьютерд пайдалану кезш-де багалаудьщ улкен объективтiлiгiне цол жеткiзiледi. Сонымен цатар, компьютерлiк бацылау оцу уацытын едэуiр унемдеуге мYмкiндiк бередо, ейткет барлыц студенттердщ бiлiмiн бiр уацытта тексеру жYзеге асырылады. Бул мугалiмге студенттермен жумыс жасаудын шыгармашылыц аспек-тiлерiне кeбiрек шщл белуге мумюндш бе-редi.
Агылшын тш сабагында интернет - тех-нологияларды цолдану арцылы студенттердщ ю-эрекетшн, эмбебап тэсiлдерiн цалыптастыру мYмкiндiктерi туралы то-лыгырац тоцталайыц.
Фреймдiк технологияларды цолдану арцылы коммуникативтж цузыреттiлiктердi цалыптастыру.
Оцытудын царцындылыгына ацпараттын бейнелi ойлауга непзделуше байланысты цол жеткiзiледi. Эр тYрлi тiректердi, схема-ларды цолдану материалды тиiмдi игеруге, материалды танымдыц денгейде цабылда-уга ыцпал етед^ есте сацтау процесiн ай-тарлыцтай женiлдетедi, бул алынган бiлiмдi коммуникативт мэлiмдемеде керсетуге § мYмкiндiк бередт
< Мен ез тэжрибемде психикалыц кар-о таларды (mindmap) цолданамын - бул ди-аграммалар, бiр-бiрiмен байланысты жэне ° ортац идеялармен бiрiктiрiлген идеоло-К гиялыц торлар. Осылайша, сiз кез-келген § негiзгi угымдардан туындаган цауымда-§ стыцтарды уйымдастыра аласыз. Байланыс м диаграммалары визуализация, цурылымдау, К идеяларды жштеу Yшiн цолданылады. Шет § тiлi сабацтарында тацырыптыц торлар са-о луга, иллюстрациялыц материалдарды цол-н дануга болады, бул ауызша монологиялыц мэлiмдемелердiн кeбеюiн айтарлыцтай
женiлдетедi.
Медиа технологиялар кeмегiмен лекси-калыц материалды белсендiру.
1.Лексикалыц ойындар
Жана лексикалыц бiрлiктердi енгiзу эдь стерiн эртараптандыру Yшiн студенттердi www.thinkmap.com сайтпен таныстыруга болады, бул сeздердiн жуптары, сeйлеу бeлiктерi немесе оларды цолданудагы цара-ма-цайшылыцтар арасындагы цатынастар мен байланыстарды нацты кeрсетуге мум-кiндiк бередi. Эрине, кунделшт! лексикамен жумыс iстеу ушiн бул эдiс цолайлы емес, бiрац эртурлiлiк Yшiн жэне студенттердiн eзiндiк жумысы Yшiн усыныс ретщде бул eте тиiмдi болып кeрiнедi [6, 210 б.].
2.Интернет белгiлi бiр сeйлеу цурылымдарын iздеуге жэне беклуге ыщайлы, eйткенi кeптеген сайттар тщдщ белгiлi бiр санатына немесе функциясына арналган. Мысалы, сайт www.teenadvice.org "жастар проблемалары" немесе "жеке тулга мен мiнездi цалыптастыратын" тацырыбын-дагы топтарда жумыс штеу Yшiн жацсы, eй-ткенi ол тым тэлiмгерлiк жэне нусцаулыц болып кeрiнбейдi, eйткенi онын авторлары жасeспiрiмдер болып табылады, сонымен бiрге студенттердi ашыц жэне тиiмдi диа-логца шацыруга, маныздысын белсендоруге мYмкiндiк бередт
Жобальщ окыту формалары.
Оцытудын жобалыц формалары Yшiн Интернет эмбебап iздеу цуралы ретщде цы-змет етедт Бул ретте цажетп ацпаратты eз бет!нше iздеуге, табылган деректердi жYЙ-елеуге уйренедi. Интернет бул жагдайда студенттердiн дербестiгiн дамыту цуралы ретщде эрекет етедi. Оцу процесщде жузеге асырылатын жобалыц эдютердщ бiрi-веб-квест.
Кейс-технологиялар
Кейс-технологиялар - бул интерактивт эдiс, онын барысында балалар ойын турiн-де теориялыц устанымдарды менгерш, ма-териалды практикалыц пайдалануды менге-
редт
Бул эдiс аналитикалык кызметтщ барлык турлерш косуды талап етедi, танымдык кы-зыгушылыкты калыптастырады.
Интерактивт1 жаттыFулар жасау
LearningApps интерактивт жаттыгулары бар кызмет ете сэтт! Кызмет студенттер-ге жаттыгуларды ойын тYрiнде ез беттнше орындауга мYмкiндiк бередi, бул тшге танымдык кызыгушылыкгыц дамуына ыкпал етедi жэне студенттерда оны эрi карай окуга итермелейд! Сонымен катар, мугал!мнщ ез жаттыгуларын жасауга жэне материалдар-ды ендеуге мYмкiндiгi бар [7, 45 б.].
Шет тш (атап айтканда, агылшын тш) сабагында жумыс iстеу Yшiн жогары-да аталган мYмкiндiктер каз!рп замангы мугал!мнщ жумысыныц багыттарын кер-сетуге тырысады - ез студенттерiнен артта калгысы келмейтш жэне Yнемi окуга жэне ез дагдыларын жетiлдiруге дайын адам. вйткет, б!здщ заманымызда тщд! жетш мецгеру жэне ез пэн1н баска пэндермен, эсiресе компьютерлiк сауаттылыкпен инте-грацияламай бшу жеткiлiксiз екен1н бэр!м!з бiлемiз.
Сабактан тыс 1с-эрекеттег1 Интернет
Достык хат алмасу. Халыкаралык хат алмасуды кез-келген децгейде жYзеге асы-руга болады. Зерттелетш т1лд! максатты колданумен катар, достык карым-катынас орнатып, мэдениетп зерттей отырып, элек-тронды хат алмасудыц кагазга караганда ар-тыкшылыгы бар: ол тезiрек, ыцгайлы жэне арзан.
Жазу процесi езгеруде - жумысты ец-деуге жэне кателердi тYзетуге кеп кецш белiнедi, тшт Монологтар жасау Yшiн студенттер кебшесе серiктестерiне птр немесе кецес сурайды-мундай жумыс ин-терактивтiлiк кагидатыныц кершш болып табылады.
Педагогикалык кызметтщ басты макса-ты - жаца педагогикалык технологиялар-ды утымды пайдалану. Бшм беру процесш
И
акпараттандыру окытудыц жаца инноваци-ялык эдiстерi мен технологияларын кол-дану, дамыта окыту, тулгага багытталган окыту максаттарын юке асыру аркылы оку - тэрбие процесшщ барлык денгейлерiнiн ттмдшп мен сапасын арттыруды кездей-дт БYгiнде бшм беру саласында жаца тех-нологияларды колдану мацызды. Каз!рп заманы бшм беру - бул студенттердщ адамгершшк, зияткерлш дамуы мен бшм алуыныц жогары децгей1н камтамасыз ету-ге багытталтан Yздiксiз оку процеш, оныц ттмдшп мен сапасын арттыру мугал!мнен бшм беру процесш гылыми теорияга непз-делген жэне баланыц кабшеттер! мен бей-!мдшктерше непзделген окытудыц тандау-лы эдастерше кеш1рущ талап етед!
ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1:
1. Досжанов Б.А. Мультимедиялык тех-нологияларды пайдалану аркылы окыту процесш жетгвдрудщ дидактикалык непз-дер!: педагогика гылымдарыныц кандидаты гылыми дэрежесш алу Yшiн дайындалтан диссертацияныц авторефераты / Б.А. Досжанов. - Туршстан, 2007, 105 бет.
2. Искакова А.Б. К проблемам моделирования мультимедийного обучения / А.Б. Искакова // Вестник университета «Кайнар» -2010, №3/1 - 140 с.
3. Ходжаниязов Х.Т. Окыту процесщдеп мультимедиялык куралдарды пайдалану / к Ходжаниязов Х.Т. // Бшм элем! 2011, №1 - <С 150 б. §
4. Доллинер Л. Акпараттык- коммуника- он циялык технологиялардыц мэселелер! мен ^ болашагы / Л. Доллинер // Информатика не- К пздер!, 2012 - 230 б. §
5. Тшегенова К. Агылшын тшне окыту- § дыц жаца компьютерлш жYЙесi / К.Тшеге- м нова // 1здетс, 2010, №2/2 - 234 б. К
6. Ацдасова Б.З. Окушылардыц ездш жу- к мыстарына мультимедиялык окыту курал- о дарын колдану / Б.З. Ацдасова // Бшм беру- н деп менеджмент 2010, №1 - 210 б.
