CC BY
23
ИЗДАТЕЛЬСКОЕ ДЕЛО. ФИЛОЛОГИЯ PUBLISHING. PHILOLOGY
УДК 811.161.3+811.113.6
А. С. Алёшын1, Я. Я. 1ваноу2
'Санкт-Пецярбургсю дзяржауны ушверсггэт тэлекамушкацый iMH М. А. Бонч-Бруевiча,
Расiйская Федэрацыя 2Магшёусю дзяржауны ушверсгот iмя А. А. Куляшова
МАТЭРЫЯЛЫ ДА УКЛАДАННЯ БЕЛАРУСКА-ШВЕДСКАГА СЛОУН1КА ПРЫКАЗАК
Адной з праблем сучаснай слашстыш з'яуляецца супастауляльнае ашсанне фразеалоги i парэ-мгялоги славянскiх i неславянсшх моу i стварэнне славянска-неславянскiх фразеалапчных i пар-эмiялагiчных слоуткау. Актуальнай у сувязi з гэтым з'яуляецца распрацоука прынцыпау i структуры беларуска-шведскага слоУнiка прыказак. У артыкуле разглядаюцца прынцыпы ды-ферэнцыяцыи нацыянальна спець^чных i агульных з iншымi мовамi (ттэрнацыянальных, унiверсальных) адзiнак парэмiялагiчнага фонду мовы. Выяуленне i размежаванне мгжмоунай спецыфiчнасцi / агульнасцi прыказак прапануецца ажыццяуляць у сiнхранiчным аспекце пры дапамозе супастаулення структурна-семантычных мадэлей прыказак розных моу у праекцып на мовы роднасных груп, арэальных кантактау, тыпалагiчных супольнасцей. Вызначаюцца i дыфе-рэнцыююцца тыпы мiжмоуных падабенствау / адрозненняу парэмiялагiчных адзiнак, як1я маюць аналагi у iншых мовах, на падставе поунага / частковага супадзення лекака-граматычнай структуры прыказк1. Вылучаюцца тыя мгжмоуныя тыпы падабенствау / адрозненняу парэмiялагiчных адзiнак, як1я з'яуляюцца найбольш значнымi для лексiкаграфiчнага атсання. Вызначаюцца прынцыпы i структура слоушкавай рэпрэзентацыi беларуск1х i шведских прыказак у двухмоуным супастауляльным парэмiялагiчным слоушку. Прыводзяцца прыклады асобных зон слоушкавага артыкула у беларуска-шведск1м слоУнiку прыказак.
Даследаванне выканана па заданнi Дзяржаунай праграмы навуковых даследаванняу 20212025 гг. (дзяржауная рэпстрацыя № 20211335).
Ключавыя словы: парэмiялогiя, прыказк1, мiжмоУнае супастауленне, беларуская мова, шведская мова, двухмоуны супастауляльны слоУнiк, зоны лексiкаграфiчнага апiсання прыказак.
Для цытавання: Алёшын А. С., 1ваноу Я. Я. Матэрыялы да укладання беларуска-шведскага слоушка прыказак // Труды БГТУ. Сер. 4, Принт- и медиатехнологии. 2022. № 1 (255). С. 86-95.
А. S. Aleshin1, E. E. Ivanov2
'The Bonch-Bruevich Saint-Petersburg State University of Telecommunications,
Russian Federation 2Mogilev State A. Kuleshov University
MATERIALS FOR THE COMPILATION OF THE BELARUSIAN-SWEDISH DICTIONARY OF PROVERBS
One of the problems of modern Slavic studies is the comparative description of phraseology and paremiology of Slavic and non-Slavic languages and the creation of Slavic - non-Slavic phraseological and paremiological dictionaries. In this regard, the development of the principles and structure of the Belarusian-Swedish dictionary of proverbs is relevant. The article presents the principles of differentiation of nationally specific and common with other languages (international, universal) units of the paremiological fund of the language. It is proposed to identify and differentiate the interlanguage specificity / commonality of proverbs in a synchronic aspect by comparing the structural and semantic proverbs models of different languages projected on the languages of related groups, areal contacts and typological communities. The types of interlingual similarities / differences of paremiological units that
have analogues in other languages are determined and differentiated on the basis of complete / partial coincidence of the proverb lexical and grammatical structure. Those interlanguage types of similarities / differences of paremiological units are highlighted, which are the most significant for the lexicographic description. The principles and structure of the dictionary representation of Belarusian and Swedish proverbs in a bilingual comparative paremiological dictionary are determined. Examples of separate zones of a dictionary entry in the Belarusian-Swedish dictionary of proverbs are given.
The study was carried out of the task of the State Program of Scientific Research in 2021-2025 (project No 20211335).
Key words: paremiology, proverbs, interlingual comparison, Belarusian, Swedish, bilingual comparative dictionary, zones of proverbs lexicographic description.
For citation: Aleshin A. S., Ivanov E. E. Materials for the compilation of the Belarussian-Swedish dictionary of proverbs. Proceedings of BSTU, issue 4, Print- andMediatechnologies, 2021, no. 1 (255), pp. 86-95 (In Belarusian).
Уводзшы. Адной з актуальных праблем сучаснай славютыю з'яуляецца супастауленне фразеалогп i парэмiялогii славянсюх i несла-вянсюх моу i стварэнне перакладных двухмоу-ных славянска-неславянсюх слоушкау фразеа-лапзмау i прыказак. Супастауляльнае атсанне прыказак як моуных адзшак актыуна развiваец-ца у межах парэмiялогii як асобнай лшгвю-тычнай дысцыплiны [1-3].
Адносна паспяхова названая праблема выра-шаецца у беларусюм мовазнаустве [4]. У апошнiя гады у гэтым кiрунку створана больш слоушкау, чым за увесь папярэдш час [5]. Укладзены шэраг перакладных беларускачншамоуных слоушкау прыказак [6-10], створаны руска-беларускi слоу-нiк устойлiвых параунанняу [11]. Беларусюя выразы шырока прадстаулены у полiлiнгвальных слоушках бiблеiзмау [12, 13]. Зуам нядауна пабачыу свет фундаментальны мультылшгваль-ны слоушк-даведшк «Утверсальны г ттэрнацыя-нальны кампаненты у парэмгялаггчным складзе беларускай мовы: беларуска-гншамоуны слоутк» (2020), складзены Ю. А. Петрушэускай [14].
Трэба адзначыць, што беларуска-шведскiя прыказкавыя паралелi нiколi не былi прадметам спецыяльнага даследавання. Увогуле найбольш распрацаваным у адносшах да фразеалогii i парэмiялогii усходнеславянсюх моу з'яуляецца супастауляльнае апiсанне устойтвых адзiнак розных тыпау шведскай i рускай моу [15-21].
Важнай у гэтай сувязi выступае праблема распрацоую прынцыпау укладання беларуска-шведскага слоушка прыказак.
Асноуным тут бачыцца вырашэнне двух пытанняу, што паустаюць перад укладальнiкам любога перакладнога слоУнiка устойтвых адзь нак: 1) якiя менав^а прыказкавыя адзiнкi беларускай мовы уключаць у рэестравую частку; 2) як дыферэнцыраваць iншамоУныя адпавед-нт беларускiх прыказак. Ад таго, наколью да-кладна будуць вырашаны гэтыя пытаннi, зале-жыць ступень рэпрэзентатыунасщ перакладнога парэмiялагiчнага слоУнiка.
Асноуная частка. У левай частцы слоушка мэтазгодна, на наш погляд, змяшчаць толью найбольш актыуныя беларускiя прыказю, якiя складаюць прыказкавы мiнiмум i асноуны пры-казкавы фонд беларускай мовы [22-24]. Пры гэтым перавага павшна аддавацца не штэрнацыяналь-ным, а уласна беларускiм прыказкам, яюя з'яу-ляюцца ушкальным^ не сустракаюцца у iншых мовах [25-27].
Для аб'ектыунага вызначэння i апiсання у прыказкавым фондзе уласна нацыянальнага кампанента (спецыфiчных у адносiнах да ш-шых моу адзiнак) выкарыстоуваецца «метад сiнхранiчнай дыферэнцыяцып», якi грунтуецца на сiнхранiчнай мiжмоунай праекцыi прыказак на шырою шшамоуны матэрыял, актуальны для сучаснага носьбгга мовы. Пры дапамозе метаду сiнхранiчнай дыферэнцыяцыi можна выявщь нацыянальна спецыфiчныя адзiнкi (ix аб'ём i састау) на фоне прыказак, яюя сустракаюцца у шшых мовах, але прадстаулены у кожнай мове у форме нацыянальна спець^чных варыянтау [28-30].
Правшьнае вызначэнне спецы^чных i агуль-ных з iншымi мовамi прыказак дазваляе атры-маць найбольш аб'ектыуны фактычны матэрыял для пошуку м1жмоуных падабенствау i адрозненняу у прыказкавых фондах моу [31].
1ншамоуныя адпаведнiкi i эквiваленты бела-рускix прыказак варта дыферэнцыраваць у пра-вай частцы слоУнiка зыходзячы з тыпалогii мiж-моуных аналагау (паводле структурна-семантыч-най блiзкасцi / аддаленасщ прыказак у дадзеных дзвюх мовах), распрацаванай i дастаткова шырока апрабаванай у беларускай перакладной парэмiяграфii [32-41].
Можна вылучыць усяго 9 тыпау м1жмоуных падабенствау i адрозненняу, яюя заснаваны на поуным щ частковым супадзеннi цi, наадварот, несупадзенш семантыю i структуры (resp. лекака-граматычнай аргашзацш) прыказак. Так, пры па-раунанш прыказак беларускай i рускай, польскай, англiйскай моу выяулены усе тыпы м1жмоуных
падабенствау i адрозненняу (для кожнай пары моу).
Першы тып - прыказкавыя адзiнкi, якiя су-падаюць як паводле зместу, так i па лекачна-гра-матычнай аргашзацыи, напр.: Язык без касцей i руск. Язык без костей; Што галава, то розум i польск. Co giowa, to rozum; Не усё тое золата, што блшчыць i англ. All is not gold that glitters i да т. п.
Друп тып - прыказкавыя адзшю, якя супа-даюць паводле зместу i часткова па лекачна-граматычнай аргашзацып, напр.: Спроба не хвароба i руск. Попытка не пытка; Салауя байкамi не кормяць i польск. Glodnego bajkami nie nakarmisz; Не вучы вучонага i англ. Don't teach fishes to swim i да т. п.
Трэщ тып - прыказкавыя адзшю, яюя супа-даюць паводле зместу, але не супадаюць па лекшчна-граматычнай аргашзацыи, напр.: Пакуль жашцца - загащца i руск. До свадьбы заживёт; Дзеду мша, а унуку гнша i польск. Kazdy ma swoj gust; Груган гругану вачэй не выдзеубе i англ. Dog doesn't eat dog i да т. п.
Чацвёрты тып - прыказкавыя адзшю, яюя супадаюць часткова паводле зместу i не супадаюць па лекачна-граматычнай аргашзацып, напр.: Хто каго любщь, той таго i чубщь (у больш шыроюм значэнш 'Пра узаемаадносшы пам1ж тым1, хто неабыякавы адзш да аднаго' [42, c. 553]) i руск. Милые бранятся, только тешатся ('Ссоры людей, которые на самом деле любят друг друга, быстро заканчиваются примирением. Говорят, когда не придают значения раздорам между близкими людьми; призывают не вмешиваться в конфликт' [43, c. 159]); У сямi нянек дзщя без вока (без носа) ('Справы кепсюя, кат за ¡х бярэцца адразу некалью чалавек. Гаворыцца з асуджэннем пра безадказныя адносшы да справы, кат адзш спадзяецца на другога' [42, c. 533]) i польск. Gdzie kucharek szesc, tam nie ma co jesc (у больш шыроюм значэнш 'Gdzie kilku specja-listow od jednej rzeczy tam ci^gle s^ problemy. Dlatego w sprawach ktore mamy w^tpliwosci winnismy radzic si? jednej osoby i jej ufac' [44]); Няма лiха без дабра (у больш шыроюм значэнш 'Гаворыцца, кат удача, што-н. добрае, карыснае стала вышкам якой-н. бяды, непрыем-насщ) [42, c. 403]) i англ. Every cloud has a silver lining (лгаральна 'Кожная аблачынка мае срэб-ную падкладку', г. зн. кожная хмарка, якая зак-рывае сонца, мае па краях срэбную лiнiю, што паказвае на юнаванне па-за ёй сонца, якое рана щ позна павiнна з'явщца; ужываецца у значэннi 'У любым дрэнным становiшчы можна знайсцi i добры бок, якi дае надзею на лепшае' [45, prov. 171]) i да т. п.
Пяты тып - прыказкавыя адзшю, яюя супа-даюць часткова як паводле зместу, так i па лек-шчна-граматычнай аргашзацыи, напр.: Лiха пера-
мелецца - дабро будзе ('Трэба перабыць часовыя непрыемнасцi або няшчасце' [46, c. 131]) i руск. Перемелется - мука будет (у больш шыроюм значэнш 'Всё со временем пройдёт, изменится к лучшему, неприятности будут забыты. Говорится, чтобы утешить, успокоить, ободрить того, кто взволнован, расстроен происходящими событиями, испытывает какие-либо трудности' [43, c. 170]); Да пары збан ваду носщь <ручка (вушка) адарвецца - збан паб'ецца> ('Усяму бывае канец' [42, c. 157]) i польск. (Do-)poty dzban wodq nosi, (do-)poki mu siq ucho nie urwie (у больш шыроюм значэнш 'Kazdy czyn ma swoje konsekwencje w przysziosci; jezeli dzialamy nieost-roznie to moze zakonczyc si? do nieszcz?sciem' [44]); Лепей смерць на полi, як жыццё у няволi (у прамым значэнш [42, c. 298]) i англ. Better a glorious death than a shameful life (у больш шыроюм прамым значэнш, абумоуленым пры-метшкам shameful 'ганебны' [6, с. 20]) i да т. п.
Шосты тып - прыказкавыя адзшю, якiя супа-даюць часткова паводле зместу i цалкам па лек-сiчна-граматычнай арганiзацыi, напр.: Бадлiвай карове бог рог не дае ('Той, хто хацеу бы зрабщь каму-небудзь штосьцi дрэннае, не мае магчы-масцi ажыццявщь сваё жаданне' [42, c. 81]) i руск. Бодливой корове бог рог не даёт (у больш шыроюм значэнш 'Тот, кто хочет чего-либо, стремится к чему-либо, кто мог бы злоупотребить своим положением, не получает возможность осуществить желаемое' [47, c. 49]); Што край -то абычай (звычай) ('У кожным краi свае звычаГ [42, c. 604]) i польск. Co kraj, to obyczaj (zwyczaj) (у больш шыроюм значэнш 'Kazdy kraj i region posiada swoj^ unikatow^ kultur? i tradycj? w obr?bie swiata' [44]); Нiколi не адкладвай на заутра, што можна зрабщь сёння (у прамым значэнш [42, c. 505]) i англ. Never put off till tomorrow what may be done today (у больш вузюм значэнш 'Кат што-небудзь павшна быць зроб-лена, то гэта трэба рабщь адразу' [45, prov. 491]) i да т. п.
Сёмы тып - прыказкавыя адзшю, яюя не супадаюць як паводле зместу, так i па лекачна-граматычнай аргашзацып, напр.: Воук сабак не бащца, але звягi не любiць i руск. В чужой монастырь со своим уставом не ходят; Не зау-сягды, як на дзяды; Пазнаюць нашу дачку i у андарачку i польск. Dzieci i ryby glosu nie majq; Na to ma kowal kleszcze, zeby sobie rqk nie sparzyc; Няма лесу без ваука i англ. Every dog has his day i да т. п.
Восьмы тып - прыказкавыя адзшю, яюя не супадаюць паводле зместу, але супадаюць част-кова па лекшчна-граматычнай аргашзацыи, напр.: Хто каго любщь, той таго чубщь i польск. Niechaj bije, byle lubil; Па перЧ птушку пазнаюць i англ. Fine feathers make fine birds i да т. п.
Дзявяты тып - прыказкавыя адзшю, якiя не супадаюць паводле зместу, але супадаюць па лексiчна-граматычнай аргашзацыи, напр.: Не лезь раней бацьК у пекла ('Давярай больш вопытным' [46, с. 160]) i руск. Не лезь вперёд (наперёд, поперёд) батьки в пекло ('Не берись за опасное, трудное дело, опережая более опытного, старшего по возрасту или положению человека. Говорится как предупреждение о возможных трудностях, неприятностях или как объяснение причин постигшей человека неудачи' [43, с. 16]); Без працы не есц коляцы (у прамым значэнш 'Гаворыцца як павучанне працаваць' [42, с. 87]) i польск. Bezpracy nie ma koíaczy ('Praca jest srodkiem do sukcesu i nie ma mozliwosci aby bez wysilku udalo nam si^ spelnic marzenia' [44]); Лепш позна, чым нiколi ('Ужываецца як рэакцыя на яюя-небудзь дзеянш, што адбылiся са спазненнем' [42, с. 301]) i англ. Better late ten never ('Лепш выканаць абяцанне з вялтм спазненнем, чым зуам не выканаць. Ужываецца у iранiчным сэнсе' [45, prov. 48]) i да т. п.
1ншамоуныя адпаведнiкi у правай частцы слоушка мэтазгодна пазначаць паводле сiстэмы параграфем (на падставе агульнапрынятых у матэматычнай логiцы знакау размежавання сту-пеняу рауназначнасщ / эквiвалентнасцi). Такая сютэма параграфем была прапанавана i апра-бавана у шэрагу беларуска-шшамоуных парэ-мiялагiчных слоушкау [6-10].
Слоушкавы артыкул у беларуска-шведскiм слоушку прыказак мэтазгодна размежаваць на шэсць зон. Першыя чатыры зоны складаюць левую частку перакладнога слоУнiка. Пятая i шостая зоны - яго правую частку.
У першых чатырох зонах ашсваецца бела-руская прыказка (прыказка як загалоукавая ад-зiнка; тлумачэнне значэння i сiтуацыi ужывання прыказю; лггаральны пераклад прыказю на шведскую мову; пераклад значэння i сггуацыи ужы-вання прыказкi на шведскую мову).
У пятай зоне даюцца шведскiя эквiваленты [48], якiя размяшчаюцца паводле павелiчэння адрозненняу (памяншэння падабенствау) ад бела-рускай прыказю у лексiка-граматычным i семан-тычным планах. У шостай зоне даецца лггаральны пераклад беларускай прыказю на рускую мову або русю поуны прыказкавы аналаг беларускай прыказкi.
Прывядзем прыклады напаунення асобных слоушкавых зон беларуска-шведскага слоушка прыказак.
Дараванаму (Дармавому, Дарованаму) каню у зубы не глядзяць. Падарунт не абмяр-коуваць, а атрымлiваюць з удзячнасцю. Гаво-рыцца, калi хто-небудзь пачынае прыдзiрлiва ацэньваць тое, што атрымау задарма. "Given häst tittar man inte i munnen". Man diskuterar inte
en present, utan mottar den med tacksamhet. = Man skall icke se given hast i munnen («Не трэба глядзець дараванаму каню у рот»). Руск. «Дарёному коню в зубы не смотрят».
Дыму без агню не бывае. На усё ёсць свая прычына; без прычыны тчога не бывае. Гаво-рыцца, кал1 распаусюджваюцца яюя-небудзь чутю. "Det kan inte vara rok utan eld". Inget rykte utan grund. Anvands vid ryktesspridning. = Ingen rok utan eld («Шякага дыму без агню»). Руск. Дыма без огня не бывает.
Адна ластаука вясны не робщь. Адзткавыя прыметы якой-небудзь з 'явы яшчэ не сведчаць пра яе ¡снаванне, узткненне, надыход i пад., не могуць аказваць ттотны уплыу на што-небудзь. Гаворыцца як папярэджанне аб беспадстау-насц залшне хуткх вывадау. "En svala gor ingen vâr". Enstaka tecken eller foreteelser lâter inte dra viktiga slutsatser. Anvands for att varna for snabba slutsatser. = En svala gor ingen sommar («Адна ластаука не роб^ лета»). ~ Tradet faller inte vid forsta hugget («Дрэва не падае ад першага удару»). Руск. «Одна ласточка весны не делает».
Прыяцель пазнаецца у няшчасщ. Даведацца, хто сапраудны сябар можна тольт у складанай стуацъи. Гаворыцца, Kmi кто-небудзь дапамог або не дапамог таму, хто трату у складаную атуацыю. "Kamraten lâr man kânna i olyckan". Man fâr veta om nâgon verkligen ar ens van forst i en svâr situation. Anvands nar nâgon har hjapt en (eller inte) i en svâr situation. = I noden provas vannen ("У галечы правяраецца сябар"). ~ Striden provar klingan och noden vannen («Бпва праве-рыць клшок, а галеча сябра»). Руск. «Друг познаётся в беде».
Добры пачатак - палавша справы. Вельмi важна добра распачаць што-небудзь. Кажуць з задавальненнем, калi паспяхова пачалася якая-небудзь справа. "Bra boijan âr hâlften av saken". Det ar mycket viktigt att borja nâgot arbete pâ ett bra satt. = Val borjat ar halften vunnet («Добра пачата - напалову выйграна»). Руск. «Доброе начало - половина дела».
Што пасееш, тое i пажнеш. Людзi ставяцца да чалавека так, як гэты чалавек сам ставщца да людзей. Гаворыцца, калi непрыемныя адно-сты, дзеянш з боку людзей да каго-небудзь успры-маюцца як вытк яго уласных дзеянняу, адноан да тшых. "Det som man sâr, det skordar man". Andra ska handla emot en pâ samma satt som man handlar mot andra. Anvands om den vars olyckor uppfattas som resultat av egna handlingar. = Som man sâr, fâr man skorda. ~ Som man baddar, fâr man ligga («Як пасцелеш, так i будзеш спаць»). Руск. «Что посеешь, то и пожнёшь».
Аб воуку (На воука, Пра воука) памоука, а ён <i сам> тут. Калi некага згадваеш, той адразу з 'яуляецца. "Det âr tal om vargen, och han
är själv här". När man nämner nagot, kommer det genast fram. = Tala om vargen, sä kommer han. ~ Tala om trollen, sä är de i farstun («Згадай пра тролей, а яны ужо у хаце»). Руск. «Помяни волка, а волк тут».
Ад ляноты чакай бядоты. Лянота вядзе да галечы. Гаворыцца з асуджэннем або як тлума-чэнне адсутнасщ дабрабыту у каго-небудзь. "Av lättjan förvänta dig fattigdom". Lättjan leder tili fattigdom. Används fördömande eller som en förklaring till nagons fattigdom. = Lättja har fattigdomen till arvinge («Спадчыншкам ляноты з'яуляецца беднасць»). = Lättja lönas med armod («Лянота аплачваецца галечай»). Руск. «От лени жди нищеты».
Гаманщь галава не балщь. Сказаць мож-на усё, што заугодна. Гаворыцца як парада звяртаць увагу не на словы, а на справы, учын-Ki, паводзты каго-небудзь. "Av samtal blir det inget huvudvärk". Man far säga vad som helst. Används som uppmaning att bry sig inte om ord utan om handlingar, gärningar och beteende. « Tala väl är gott, men göra väl är bättre («Добра казаць гэта добра, але добра рабщь - лепей»). Руск. «От разговоров голова не заболит».
Зваранай рыбе вада не патрэбна. Мёртвы не адчувае патрэбау ш у чым. Гаворыцца як папярэджанне не рабщь таго, што нельга будзе выправщь. "Kokt fisk behöver inget vatten". Den som är död har inga behov. Används som förmaning att göra nagot som inte gar att förändra. ~ Man ska inte göra det man ängrar, sä slipper man ängra det man har gjort («Не трэба рабщь таго, аб чым пашкадуеш, i не давядзецца шкадаваць аб тым, што зраб1у»). Руск. «Свареной рыбе не нужна вода».
З пустога цэбра вады не набярэш. З тчога не здабудзеш шчога патрэбнага. Гаворыцца пра немагчымасць мець што-небудзь. "Man kan inte hälla upp vatten fran en tom hink". Man kan inte fa nagot nyttigt fran ingenting. Används om omöjligheten att fa nagot. « Man vet bäst vad vatten är värt, när brunnen är tom («Лепш за усё кошт вады даве-даешся тады, каш калодзеж пусты»). Руск. «Из пустого ведра воды не наберёшь».
Лепей вучоны, як залачоны. Лепш быць аду-каваным, чым багатым. Гаворыцца як парада здабываць веды. "Bättre vara lärd än ha guld". Det är bättre att vara bildad än att vara rik. Används som uppmaning att fa kunskap. « Lärd man bär sin rikedom med sig («Адукаваны чалавек носщь сваё багацце з сабой»). Руск. «Лучше ученый, чем озолоченный».
Не бойся смерщ, бойся старасщ. Не варта баяцца памерщ, трэба баяцца бездапаможнасщ у старасщ. Гаворыцца пра старога, хворага чалавека, як дажывае свой век у адзтоце, без прыгляду. "Var inte rädd för döden, var rädd för alderdomen" Man ska inte vara rädd för döden, man
ska vara rädd för att vara hjälplös när man blir gammal. Används om en gammal ensam person som inte far nagon vard. ~ Älderdomens börda är den tyngsta av alla («Ноша старасщ - самая цяжкая з усх»). Руск. «Не бойся смерти, бойся старости».
Няма той крамы, дзе прадаюцца родныя мамы (каб прадавалкя мамы). Шхто не заме-нщь родную мащ. Гаворыцца пра таго, хто а^ацеу, стращушы мащ. "Det finns ingen affär där man kan köpa sin egen mamma". Ingen kan byta för en ens egen mor. Används om den som förlorade sin mor. » Fä äro som far, ingen som mor («Нямнопя як бацька, шхто як мащ»). = Föräldrar vet man uppskatta, när de äro döda («Бацькоу шануюць каш яны ужо мёртвыя»). Руск. «Нет такого магазина, где можно купить родную мать».
Слова не шрог, не выкiнеш за парог. Ска-заныя словы не вернеш i не перайначыш. Гаворыцца як папярэджанне не рабщь неабдуманых выказванняу. "Ord är ingen kaka, de kan man inte kasta bakom tröskeln". Det som man har sagt kan man inte ta tillbaka. Används som förmaning att först tänka och sedan säga. ~ Ordet ur munnen och stenen ur handen kan man inte stanna («Слова з рота i камень з рук не спытць»). Руск. «Слово не пирог, не выкинешь за порог».
У кожнай хаце па печы. Кожны павтен думаць пра сябе i асабтта рашаць свае кло-паты. Гаворыцца як парада не лезщ у чужыя справы. "I varje hus finns en spis". Var och en maste lösa sina problem själv. Används som rad att inte lägga sig i andras affärer. » Räd ingen oombedd! («Не давай парады шкому, кат не просяць!»). Руск. «В каждой избе по печи».
Чалавека вочы водзяць. Чалавек въ^рае той шлях, як бачыць уласнъmi вачыма. Гаворыцца як парада не перашкаджаць каму-небудзь самому вырашаць, што яму рабщь, як дзей-шчаць. "Ögon leder människan". Var och en väljer den väg som man ser med egna ögon. Används som räd att lata nagon själv bestämma över sitt öde. » Människan skapar själv sitt öde («Чалавек сам стварае свой лёс»). Руск. «Человека ведут глаза».
Заключэнне. Распрацоука прынцыпау i будовы беларуска-шведскага слоушка прыказак заснавана на шнхрашчнай дыферэнцыяцьп мiж-моунай агульнасщ / спецы^чнасщ, а таксма тыпалогп мiжмоуных падабенствау / адрознен-няу прыказак беларускай i шшых славянсюх i неславянскiх моу.
Метад сiнхранiчнай дыферэнцыяцыи спец^1-фiчнага i агульнага (на фоне ¡ншых моу) дазваляе макамальна аб'ектыуна апiсваць як нац^1янальна-моуную, так i нацыянальна-культурную ад-метнасць прыказак, вызначаць аб'ём i характар не толькi спецыфiчн^Iх (на фоне шшых моу) адзтак, але i асiмiляван^Iх iншамоуных адзiнак у складзе прыказкавых фондау беларускай i шведскай моу.
Найбольшую значнасць пры параунальна-супастауляльным апiсаннi маюць чатыры тыпы мiжмоУныx адпаведнiкау беларускix i шведсюх прыказак: 1) супадаюць цалкам як па значэнш, так i па лексша-граматычнай структуры; 2) супадаюць цалкам па значэнш i толью часткова па лексiка-граматычнай структуры; 3) цалкам супадаюць па значэнш i не супадаюць па лексша-граматычнай структуры; 4) часткова супадаюць па значэнш i цалкам не супадаюць па лекска-грама-тычнай структуры.
СлоУнiкавы артыкул у беларуска-шведсюм слоУнiку прыказак дыферэнцыруецца на шэсць асобных зон. У чатырох зонах левай часткi слоу-шка апiсваецца беларуская прыказка (як зага-лоукавая адзiнка; яе значэння i сiтуацыя ужы-вання; лiтаральны пераклад на шведскую мову;
пераклад значэння i сiтуацыi ужывання на шведскую мову). Правая частка слоушка скла-даецца з дзвюх зон. У першай зоне даюцца швед-сюя эквiваленты, якiя размяшчаюцца паводле павелiчэння адрозненняу (памяншэння пада-бенствау) ад беларускай прыказкi у змесце i лексiка-граматычнай арганiзацыi. У другой зоне даецца лггаральны пераклад беларускай прыказю на рускую мову (або, каш трэба, поуны прыказ-кавы аналаг беларускай прыказю у рускай мове).
Беларуска-шведсю парэмiялагiчны слоУнiк адрасаваны найперш студэнтам, магiстрантам, аспiрантам i выкладчыкам унiверсiтэтау, будзе карысны спецыялiстам у галше агульнай i супа-стауляльнай парэмiялогii i парэмiяграфii, можа выкарыстоувацца перакладчыкамi, а таксама лiтаратурнымi рэдактарамь
Cnic л^аратуры
1. Паремиология без границ / под ред. М. А. Бредиса, О. В. Ломакиной. М.: Изд-во РУДН, 2020. 244 с.
2. Паремиология в дискурсе / под ред. О. В. Ломакиной. М.: URSS: Ленанд, 2015. 294 с.
3. Паремиология на перекрёстках языков и культур / М. А. Бредис [и др.]. М.: Изд-во РУДН, 2021. 246 с.
4. Иванов Е. Е. Белорусская паремиология и афористика в общеевропейском контексте (актуальные проблемы изучения) // XV Мiжнародны з'езд славютау, Мшск, 20-27 жшуня 2013 г.: тэзюы дакладау: у 2 т. Мшск, 2013. Т. 1. С. 322-323.
5. Иванов Е. Е., Петрушевская Ю. А. Белорусская паремиология конца XX - начала XXI века (19912014 гг.): библиографический обзор // Паремиология в дискурсе. М.: URSS: Ленанд, 2015. С. 252-292.
6. Англа-беларусю парэмiялагiчны слоушк / пад рэд. Я. Я. 1ванова. Магшёу: МДУ iмя А. А. Ку-ляшова, 2009. 240 с.
7. Иванов Е. Е. Русско-белорусский словарь пословиц: 777 пословиц русского языка, свыше 5000 белорусских паремиологических эквивалентов и соответствий: в 2 ч. Могилёв: Брама, 2001. Ч. 1. 144 с.; ч. 2. 164 с.
8. Иванов Е. Е., Мокиенко В. М. Русско-белорусский паремиологический словарь. Могилёв: МГУ имени А. А. Кулешова, 2007. 242 с.
9. 1ванова С. Ф., 1ваноу Я. Я. Польска-беларусю парэмiялагiчны слоушк. Магшёу: МДУ iмя А. А. Куляшова, 2007. 192 с.
10. 1ваноу Я. Я., Раманава Н. К. Беларуска-нямецю парэмiялагiчны слоушк. Магшёу: МДУ iмя А. А. Куляшова, 2006. 108 с.
11. Володина Т. В., Мокиенко В. М. Русско-белорусский словарь сравнений. Минск: Беларуская навука, 2018. 811 с.
12. Лепта библейской мудрости: библейские крылатые выражения и афоризмы на русском, английском, белорусском, немецком, словацком и украинском языках / Д. Балакова [и др.]. Могилёв: МГУ имени А. А. Кулешова, 2014. 208 с.
13. Лепта библейской мудрости: русско-славянский словарь библейских выражений и афоризмов с соответствиями в германских, романских, армянском и грузинском языках: в 2 т. / под ред. Е. Е. Иванова [и др.]. Могилёв: МГУ имени А. А. Кулешова, 2019. Т. 1. 334 с.; т. 2. 308 с.
14. Петрушэуская Ю. А. Ушверсальны i штэрнацыянальны кампаненты у парэмiялагiчным складзе беларускай мовы: беларуска^ншамоуны слоушк. Магшёу: МДУ iмя А. А. Куляшова, 2020. 316 с.
15. Алёшин А. С. К вопросу о принципах лингвокультурологического анализа устойчивых сравнений (на материале устойчивых сравнений шведского языка на фоне русского языка) // Вестник Санкт-Петербургского университета. 2010. Сер. 9. № 1. С. 85-89.
16. Алёшин А. С. Межличностные отношения в шведской лингвокультуре сквозь призму устойчивых сравнений (на фоне русского языка) // Научный диалог. 2017. № 4. С. 9-19.
17. Aleshin A. S. Swedish similes describing a person's movement as part of the linguistic worldview (in comparison with the russian language material). Scandinavian Philology. 2018. Vol. 16, no. 2. P. 193-207.
18. Алёшин А. С. Шведские и русские пословицы с компаративным компонентом bdttre/лучшв (лингвокультурологический аспект) // Когнитивные исследования языка. 2021. № 2 (45). С. 310-319.
19. Aleshin A., Zinovieva E. Comparative study of phraseological units with the components "ock" and "hen" in swedish and russian /. Scandinavian Philology. 2019. Vol. 17, no. 2. P. 284-297.
20. Алёшин А. С., Зиновьева Е. И. Стереотипное представление о коте и кошке сквозь призму компаративных фразеологизмов русского и шведского языков // Вестник Российского университета дружбы народов. 2019. Сер.: Теория языка. Семиотика. Семантика. Т. 10, № 2. С. 288-300.
21. Алёшин А. С., Зиновьева Е. И. Устойчивые выражения компаративной структуры: лингвокогнитивный аспект (на материале русского и шведского языков) // Вестник Российского университета дружбы народов. 2020. Сер.: Теория языка. Семиотика. Семантика. Т. 11, № 1. С. 7-21.
22. Иванов Е. Е. Паремиологический минимум и основной паремиологический фонд // Паремиология в дискурсе. М.: URSS: Ленанд, 2015. С. 48-66.
23. Ivanov E. E. Paremiological Minimum and Basic Paremiological Stock (Belarusian and Russian). Prague: RSS, 2002. 136 р.
24. Ivanov E. Е. "Paremiological Minimum" of the Belarusian Language. Acta Germano-Slavica. 2008. Vol. 3. P. 283-302.
25. Петрушевская Ю. А. Интернациональные, заимствованные и исконно языковые единицы в составе паремиологического фонда современного белорусского языка // Вестник НовГУ. 2014. Сер.: Филологические науки. № 77. С. 123-126.
26. Петрушевская Ю. А. Универсальное и национальное в паремиологической системе языка (на материале английского и белорусского языков) // Acta Germano-Slavica. 2015. Вып. 6. C. 213-216.
27. Петрушэуская Ю. А. Нацыянальная адметнасць прыказкавага фонду беларускай мовы // Учёные записки ВГУ имени П. М. Машерова. 2018. Т. 27. С. 150-154.
28. Петрушэуская Ю. А. Аб'ём i склад ушверсальных адзшак у парэмiялагiчным фондзе беларускай мовы // Фшолопчш студи. 2018. Вип. 18. С. 48-62.
29. Петрушэуская Ю. А. Паняцце парэмiялагiчнага фонду мовы i прынцыпы яго дыферэнцыяцьи (у сувязi з вызначэннем ушверсальнага i нацыянальнага кампанентау у парэмiялагiчнай сютэме мовы) // Фшолопчний часопис. 2015. Вип. 1 (6). C. 100-106.
30. Petrushevskaya Ju. A. Универсальное и национальное в составе пословиц современного белорусского литературного языка // Wort - Text - Zeit XII. Greifswald: E. M. A.-Universität, 2013. S. 79-80.
31. Зверева Ю. С., Иванов Е. Е., Шестернёва А. Н. Сравнительная типология фразеологии английского и белорусского языков (актуальность, методология, перспективы исследования) // Восточнославянские языки и литературы в европейском контексте - 2015. Могилёв: МГУ имени А. А. Кулешова, 2016. С. 164-168.
32. Биндасова О. Ю., Иванова С. Ф., Филимонова И. Ю. Лексико-грамматическая организация французских и белорусских пословиц (сравнительный анализ) // Acta Germano-Slavica. 2008. Вып. 3. С.144-159.
33. Вальтер Х., Иванов Е. Е., Мокиенко В. М. Белорусские пословицы в контексте европейской паремиологии (о русско-немецко-белорусском словаре пословиц с иноязычными параллелями) // Актуальныя праблемы фшалоги i методыю выкладання фшалапчных дысцыплш. Магшёу: МДУ iмя А. А. Куляшова, 2015. С. 209-214.
34. Иванов Е. Е. Парадоксальные пословицы в русском и белорусском языках // Вестник НовГУ. 2014. Сер.: Филологические науки. № 77. С. 21-24.
35. Иванов Е. Е., Петрушевская Ю. А. Различия в семантике и структуре белорусских и английских пословиц // Актуальные проблемы преподавания иностранных языков в высшей школе Республики Беларусь. Могилёв: МГУ имени А. А. Кулешова, 2011. С. 213-215.
36. Иванов Е. Е., Романова Н. К. Типы межъязыковых сходств и различий паремиологических единиц (на материале белорусского и немецкого языков) // Acta Albaruthenica, Rossica, Polonica VII. Вщебск: ВДУ iмя П. М. Машэрава, 2006. С. 161-164.
37. 1ваноу Я. Я. Парэмiялагiчныя сютэмы беларускай i рускай моу: падабенствы i разыходжант // Фшолопчш студи. 2011. Вип. 6. Ч. 2. С. 53-63.
38. 1ваноу Я. Я. Прынцыпы супастауляльнага атсання афарыстычнай парэмiялогii беларускай i рускай моу // Studia slawistyczne. 2003. T. 4. S. 49-55.
39. 1ваноу Я. Я., Макшмава В. А. Англшсюя э^валенты беларусюх прыказак (лексiкаграфiчны аспект) // Восточнославянские языки и литературы в европейском контексте - 2015. Могилёв: МГУ имени А. А. Кулешова, 2016. С. 191-196.
40. Петрушевская, Ю. А. Белорусские соответствия английских пословиц (лексикографический аспект) // Die Phraseologie in Raum und Zeit = Фразеология во времени и пространстве. Greifswald: E. M. A.-Universität; СПб.: Изд-во СПбГУ, 2012. С. 136-137.
41. Ivanov E., Feldman V. Principles of the Contrastive Description of Aphoristic Paremiology (in Belarussian and Russian Languages). Acta Germano-Slavica. 2007. Vol. 1. P. 85-97.
42. Лепешау I. Я., Якалцэвiч М. А. Тлумачальны слоушк прыказак. Гродна: ГрДУ iмя Яню Купалы, 2011. 695 с.
43. Школьный словарь живых русских пословиц / под ред. В. М. Мокиенко. СПб.: Нева, 2002. 352 с.
44. Co kraj to obyczaj [Electronic Resource] // Polska tradycja. 2019. Mode of access: https://www.polskatradycja.pl/folklor/przyslowia/co-kraj-to-obyczaj-co-rodzina-to-zwyczaj.html. Date of access: 20.12.2021.
45. Ridout R., Witting C. English Proverbs Explained. London: Pan Books LTD, 1969. 223 p.
46. Шкраба I., Шкраба Р. Крышчнае слова: беларусюя прыказю i прымаум. Мшск: Мастацкая лiтаратура, 1987. 286 с.
47. Жуков В. П. Словарь русских пословиц и поговорок. М.: Русский язык, 1991. 534 с.
48. Holm P. Ordsprak och talesatt. Stockholm: Albert Bonniers forlag, 1965. 385 s.
References
1. Paremiologiya bez granits [Paremiology without Borders] / ed. by M. A. Bredis, O. V. Lomakina. Moscow, RUDN Publ., 2020. 244 р. (In Russian).
2. Paremiologiya v disburse [Paremiology in Discourse] / ed. by O. V. Lomakina. Moscow, URSS Publ. & Lenand Publ., 2015. 294 р. (In Russian).
3. Bredis M. A., Ivanov E. E., Lomakina O. V., Nelyubova N. Yu., Petrushevskaya Ju. A. Paremiologiya na perekrestkakh yazykov i kul'tur [Paremiology at the Crossroads of Languages and Cultures]. Moscow, RUDN Publ., 2020. 246 р. (In Russian).
4. Ivanov E. E. Belarusian Paremiology and Aphoristics in the European Context (Actual Problems of Study). XV Mizhnarodny z"yezd slavistau: tezisy dakladau [XV International Congress of Slavists: abstracts]. Minsk, 2013, vol. 1, pp. 322-323 (In Russian).
5. Ivanov E. E., Petrushevskaya Ju. A. Belarusian Paremiology of the Late 20th - Early 21st Centuries (1991-2014): a Bibliographic Review. Paremiologiya v diskurse [Paremiology in Discourse]. Moscow, URSS Publ. & Lenand Publ., 2015, pp. 252-292 (In Russian).
6. Angla-belaruski paremiyalagichny slounik [English-Belarusian Paremiological Dictionary] / ed. by Ya. Ya. Ivanou. Magileu, MDU imya A. A. Kulyashova Publ., 2009. 240 p. (In Belarusian).
7. Ivanov E. E. Russko-belorusskiy slovar' poslovits [Russian-Belarusian Dictionary of Proverbs]. Mogilev, Brama Publ., 2001, vol. 1, 144 p.; vol. 2, 164 p. (In Russian).
8. Ivanov E. E., Mokienko V. M. Russko-belorusskiyparemiologicheskiy slovar' [Russian-Belarusian Paremiological Dictionary]. Mogilev, MGU imeni A. A. Kuleshova Publ., 2007. 242 p. (In Russian).
9. Ivanova S. F., Ivanou Ya. Ya. Pol'ska-belaruski paremiyalagichny slounik [Polish-Belarusian Paremiological Dictionary]. Magileu, MDU imya A. A. Kulyashova Publ., 2007, 192 p. (In Belarusian).
10. Ivanou Ya. Ya., Ramanava N. K. Belaruska-nyametski paremiyalagichny slounik [Belarusian-German Paremiological Dictionary]. Magileu, MDU imya A. A. Kulyashova Publ., 2006. 108 p. (In Belarusian).
11. Volodina T. V., Mokienko V. M. Russko-belorusskiy slovar' sravneniy [Russian-Belarusian Dictionary of Stable Similes]. Minsk, Belaruskaya navuka Publ., 2018. 811 p. (In Russian).
12. Balakova D., Val'ter Kh., Venzhinovich N. F., Gutovskaya M. S., Ivanov E. E., Mokienko V. M. Lepta bibleyskoy mudrosti: bibleyskiye krylatyye vyrazheniya i aforizmy na russkom, angliyskom, belorusskom, nemetskom, slovatskom i ukrainskom yazykakh [The Biblical Wisdom Mite: Biblical Winged Expressions and Aphorisms in Russian, English, Belarusian, German, Slovak and Ukrainian]. Mogilev, MGU imeni A. A. Kuleshova Publ., 2014. 208 p. (In Russian).
13. Lepta bibleyskoy mudrosti: russko-slavyanskiy slovar' bibleyskikh krylatykh vyrazheniy i aforizmov s sootvetstviyami v germanskikh, romanskikh, armyanskom i gruzinskom yazykakh [Biblical Wisdom Mite: Russian-Slavic Dictionary of Biblical Winged Expressions and Aphorisms with Equivalents in German, Romance, Armenian and Georgian Languages] / ed. by E. E. Ivanov, V. M. Mokienko, D. Balakova, H. Val'ter. Mogilev, MGU imeni A. A. Kuleshova Publ., 2019, vol. 1. 288 p.; vol. 2. 308 p. (In Russian).
14. Petrusheuskaya Yu. A. Universal'ny i internatsyyanal'ny kampanenty u paremiyalagichnym skladze belaruskay movy: belaruska-inshamouny slounik [Universal and International Components in the Paremiological Fund of the Belarussian Language: Belarussian-Foreign Dictionary]. Magileu, MDU imya A. A. Kulyashova Publ., 2020. 316 p. (In Belarusian).
15. Aleshin A. S. On the Question of the Principles of Linguistic and Cultural Analysis of Stable Similes (on the Material of Sustainable Comparisons of the Swedish Language in Background of
the Russian Language). Vestnik Sankt-Peterburgskogo universiteta [Vestnik SPbSU], 2010, series 9, no. 1, pp. 85-89 (In Russian).
16. Aleshin A. S. Interpersonal Relations in Swedish Linguistic Culture through the Prism of Stable Similes (in Background of the Russian Language). Nauchnyy dialog [Scientific Dialogue], 2017, no. 4, pp. 9-19 (In Russian).
17. Aleshin A. S. Swedish Similes Describing a Person's Movement as Part of the Linguistic Worldview (in Comparison with the Russian Language Material). Scandinavian Philology, 2018, vol. 16, no. 2, pp. 193-207.
18. Aleshin A. S. Proverbs with a Comparative Component battre/nynme in Swedish and Russian (a Linguacultural Aspect). Kognitivnyye issledovaniya yazyka [Cognitive Studies of Language], 2021, no. 2 (45), pp. 310-319 (In Russian).
19. Aleshin A., Zinovieva E. Comparative Study of Phraseological Units with the Components "ock" and "hen" in Swedish and Russian. Scandinavian Philology, 2019, vol. 17, no. 2, pp. 284-297.
20. Aleshin A. S., Zinovieva E. I. Stereotypic Idea of a Tom-Cat and a Cat through the Prism of Comparative Phraseological Units of Russian and Swedish Languages. Vestnik Rossiyskogo universiteta druzhby narodov [Peoples' Friendship University of Russia Journal], 2019, series of Language Studies, Semiotics and Semantics, vol. 10, no. 2, pp. 288-300 (In Russian).
21. Aleshin A. S., Zinovieva E. I. A Cognitive Linguistic Study of Comparative Set Phrases in Russian and Swedish. Vestnik Rossiyskogo universiteta druzhby narodov [Peoples' Friendship University of Russia Journal], 2020, series of Language Studies, Semiotics and Semantics, vol. 11, no. 1, pp. 7-21 (In Russian).
22. Ivanov E. E. Paremiological Minimum and Basic Paremiological Stock. Paremiologiya v diskurse [Paremiology in Discourse]. Moscow, URSS Publ. & Lenand Publ., 2015, pp. 48-66 (In Russian).
23. Ivanov E. E. Paremiological Minimum and Basic Paremiological Stock (Belarusian and Russian). Prague, RSS Publ., 2002. 136 p. (In Czech).
24. Ivanov E. E. "Paremiological Minimum" of the Belarusian Language. Acta Germano-Slavica, 2008, vol. 3, pp. 283-302 (In Czech).
25. Petrushevskaya Ju. A. International, Borrowed and Native Language Units in the Paremiological Stock of the Modern Belarusian Language. Vestnik NovGU [Vestnik NovSU], 2014, serias of Philological Sciences, no. 77, pp. 123-126 (In Russian).
26. Petrushevskaya Ju. A. Universal and National in the Paremiological System of the Language (on the Material of the English and Belarusian Languages). Acta Germano-Slavica, 2015, vol. 6, pp. 213-216 (In Russian).
27. Petrushevskaya Ju. A. National Feature of the Proverbial Fund of the Belarusian Language. Uchenyye zapiski VGU imeni P. M. Masherova [Scientific Notes of Vitebsk State P. M. Masherov University], 2018, vol. 27, pp. 150-154 (In Belarusian).
28. Petrushevskaya Ju. A. The Volume and Composition of Universal Units in the Belarusian Proverbial Fund. Filologichni studii [Philological Studies], 2018, vol. 18, pp. 48-62 (In Belarusian).
29. Petrushevskaya Ju. A. Concept Paremiological Stock of Language and the Principles of its Differentiation (in Connection with the Definition of Universal and National Components Paremiological Language System). Filologichniy chasopis [Philological Review], 2015, vol. 1 (6), pp. 100-106 (In Belarusian).
30. Petrushevskaya Ju. A. Universal and National in the Proverbs of the Modern Belarusian Literary Language. Wort - Text - ZeitXII. Greifswald, E. M. A.-Universitat, 2013, s. 79-80 (In Russian).
31. Zvereva Ju. S., Ivanov E. E., Shesternyova A. N. Comparative Typology of English and Belarusian Phraseology (Relevance, Methodology, Research Perspectives). Vostochnoslavyanskiye yazyki i literatury v evropeyskom kontekste - 2015 [East Slavic Languages and Literature in the European Context - 2015]. Mogilev, MGU imeni A. A. Kuleshova Publ., 2016, pp. 164-168 (In Russian).
32. Bindasova O. Yu., Ivanova S. F., Filimonova I. Yu. Lexical and Grammatical Organization of French and Belarusian Proverbs (Comparative Analysis). Acta Germano-Slavica, 2008, vol. 3, pp. 144-159 (In Russian).
33. Val'ter Kh., Ivanov E. E., Mokienko V. M. Belarusian Proverbs in the Context of European Paremiology (about the Russian-German-Belarusian Dictionary of Proverbs with Foreign Language Parallels). Aktual'nyyaprablemy filalogii i metodyki vykladannya filalagichnykh dystsyplin [Current Problems of Philology and Methods of Teaching Philological Disciplines]. Magileu, MDU imya A. A. Kulyashova Publ., 2015, pp. 209-214 (In Russian).
34. Ivanov E. E. Paradoxical Proverbs in Russian and Belarusian. Vestnik NovGU [Vestnik NovSU], 2014, serias of Philological Sciences, no. 77, pp. 21-24 (In Russian).
35. Ivanov E. E., Petrushevskaya Ju. A. Differences in Semantics and Structure of Belarusian and English Proverbs. Aktual'nyye problemy prepodavaniya inostrannykh yazykov v vysshey shkole Respubliki
Belarus' [Actual Problems of Teaching Foreign Languages in Higher Education of the Republic of Belarus]. Mogilev, MGU imeni A. A. Kuleshova Publ., 2011, pp. 213-215 (In Russian).
36. Ivanov E. E., Romanova N. K. Types of Interlingual Similarities and Differences of Paremiological Units (Based on the Material of the Belarusian and German Languages). Acta Albaruthenica, Rossica, Polonica VII. Vitebsk, VGU imeni P. M. Masherova Publ., 2006, pp. 161-164 (In Russian).
37. Ivanou Ya. Ya. Paremiological Systems of the Belarusian and Russian Languages: Similarities and Differences. Filologichni studii [Philological Studies], 2011, vol. 6, part 2, pp. 53-63 (In Belarusian).
38. Ivanou Ya. Ya. Principles of Comparative Description of Aphoristic Paremiology of Belarusian and Russian Languages. Studia slawistyczne, 2003, vol. 4, pp. 49-55 (In Belarusian).
39. Ivanou Ya. Ya., Maksimava V. A. English Equivalents of Belarusian Proverbs (Lexicographical Aspect). Vostochnoslavyanskiye yazyki i literatury v evropeyskom kontekste - 2015 [East Slavic Languages and Literature in the European Context - 2015]. Mogilev, MGU imeni A. A. Kuleshova Publ., 2016, pp. 191-196 (In Belarusian).
40. Petrushevskaya Yu. A. Belarusian Equivalents of English Proverbs (Lexicographical Aspect). Die Phraseologie in Raum und Zeit. Greifswald, E. M. A.-Universität & Saint-Petersburg, SPbSU Publ., 2012, pp. 136-137 (In Russian).
41. Ivanov E., Feldman V. Principles of the Contrastive Description of Aphoristic Paremiology (in Belarussian and Russian Languages). Acta Germano-Slavica, 2007, vol. 1, pp. 85-97.
42. Lepeshau I. Ya., Yakaltsevich M. A. Tlumachal'ny slounikprykazak [The Explanatory Dictionary of Proverbs]. Grodno, GrDU imya Yanki Kupaly Publ., 2011. 695 p. (In Belarusian).
43. Shkol'nyy slovar' zhivykh russkikh poslovits [School Dictionary of Active Russian Proverbs] / ed. by V. M. Mokienko. Saint-Petersburg, Neva Publ., 2002. 352 p. (In Russian).
44. Co kraj to obyczaj [Electronic Resource]. Polska tradycja. 2019. Available at: https://www.polskatradycja.pl/folklor/przyslowia/co-kraj-to-obyczaj-co-rodzina-to-zwyczaj.html (accessed 20.12.2021). (In Polish).
45. Ridout R., Witting C. English Proverbs Explained. London, Pan Books LTD Publ., 1969. 223 p.
46. Shkraba I., Shkraba R. Krynichnaye slova: belaruskiya prykazki i prymauki [Source Word: Belarusian Proverbs and Sayings]. Minsk, Mastatskaya litaratura Publ., 1987. 286 p. (In Belarusian).
47. Zhukov V. P. Slovar' russkikh poslovits i pogovorok [Dictionary of Russian Proverbs and Sayings]. Moscow, Russkiy yazyk Publ., 1991. 534 p. (In Russian).
48. Holm P. Ordspräk och talesätt. Stockholm, Albert Bonniers förlag, 1965. 385 s. (In Swedish).
1нфармацыя пра аутарау
Алёшын Аляксей Сяргеевiч - кандыдат фшалапчных навук, дацэнт, загадчык кафедры замежных моу гумаштарнага факультэта. Санкт-Пецярбургсю дзяржауны ушверсгот тэлекамушкацый iмя М. А. Бонч-Бруевiча (191186, г. Санкт-Пецярбург, набярэжная раю Мойю, д. 61, Расшская Федэрацыя). E-mail: alexis001@mail.ru
1ваноу Яуген Яугенавiч - доктар фшалапчных навук, дацэнт, загадчык кафедры тэарэтычнай i прыкладной лшгвютыю. Магшёусю дзяржауны ушверсгот iмя А. А. Куляшова (212022, г. Магшёу, вул. Касманаутау, 1, Рэспублша Беларусь). E-mail: ivanov-msu@mail.ru
Information about the authors
Aleshin Aleksey Sergeyevich - PhD (Philology), Associate Professor, Head of the Department of Foreign Languages, Faculty of Humanities. The Bonch-Bruevich Saint-Petersburg State University of Telecommunications (61, Moika river embankment, 191186, St. Petersburg, Russian Federation). E-mail: alexis001@mail.ru
Ivanov Evgeniy Evgen'yevich - DSc (Philology), Associate Professor, Head of the Department of Theoretical and Applied Linguistics. Mogilev State A. Kuleshov University (1, Kosmonavtov str., 212022, Mogilev, Republic of Belarus). E-mail: ivanov-msu@mail.ru
Паступгу 15.01.2022
