CC BY
17
УДК 398.92:82-84
Я. Я. Ьаноу1, В. М. Макаенка2
'Магшёусю дзяржауны ушверсгот iMH А. А. Куляшова 2Санкт-Пецярбургскi дзяржауны ушверсгот" (Расшская Федэрацыя)
САСТАУ I СТРУКТУРА РУСКА-БЕЛАРУСКАГА СЛОУН1КА КРЫЛАТЫХ Б1БЛЕЙСК1Х ВЫРАЗАУ I АФАРЫЗМАУ
У артыкуле вызначаны прынцыпы укладання, састау i структура руска-беларускага слоушка устойл1вых выразау i афарызмау, якiя паходзяць з Бiблii. Абгрунтаваны характарыстыкi слоушка як перакладнога, шматмоунага, нарматыунага, унiверсальнага. Акрэслены семгятычныя тыпы, структурныя разнавiднасцi yстойлiвых бiблеiзмаy у сучаснай рускай мове. Вызначаны ступень i спосабы ix сувязi з кантэкстам бiблейскай крынiцы, адрозненнi паводле сферы ix ужывання, стылютычных асаблiвасцяy, экспрэауна-эмацыянальнай афарбоуцы.
Распрацаваны прынцыпы разгалшаванага апiсання крылатых бiблеiзмаy у рускамоунай частцы слоушка, якая складаецца з 8 зон (загаловачнай, стылютычнай, семантычнай, этымалагiчнай, пстарычнай, лiнгвакультурнай, iлюстрацыйнай, даведачнай). Вызначаны змест i структура перакладной частк1 слоyнiка, якая складаецца з 2 зон - беларускамоунай i iншамоУнай. Беларускамоуная зона падзяляецца на 4 субзоны (загаловачную, стылютычную, этымалапчную, iлюстрацыйную). 1ншамоуная зона перакладной части слоушка змяшчае польская i нямецшя адпаведнiкi i эквiваленты рэестравых адзшак. Абгрунтаваны выбар метамовы слоyнiка - рускай, што абумоулена напрамкам перакладу i моунай прыналежнасцю пераважнай большасщ карыстальнiкаy даведнiка. Распрацаваны узоры слоушкавых артыкулау для апiсання асобна выразаy-бiблеiзмаy, асобна афарызмаy-бiбiлеiзмаy.
Ключавыя словы: Бiблiя, крылатыя словы, фразеалогiя, афарыстыка, слоушк, беларуская мова, руская мова, пераклад.
E. E. Ivanov1, V. M. Mokienko2
'Mogilev State A. Kuleshov University 2St. Petersburg State University (Russian Federation)
COMPOSITION AND STRUCTURE OF THE RUSSIAN-BELARUSIAN DICTIONARY OF WINGED BIBLICAL EXPRESSIONS AND APHORISMS
The article deals with the main principles of compiling and structure of the Russian-Belarusian Dictionary of phraseological and aphoristic units derived from the Bible. The characteristics of the translation, multilingual, standard, universal dictionary are substantiated. Semiotic types, structural varieties of winged biblical expressions in modern Russian are described. The degree and methods of their connection with the biblical source context, differences in their scope, stylistic peculiarities, expressive and emotional coloring are determined.
The principles of a branched description of winged biblical expressions in the Russian-language part of the dictionary are developed. This part consists of 8 zones (title, stylistic, semantic, etymological, historical, linguistic and cultural, illustrative, reference). The content and structure of the translation part of the dictionary are determined: it consists of 2 zones - Belarusian and foreign. The Belarusian zone is divided into 4 subzones (title, stylistic, etymological, and illustrative). The foreign zone of the translation part of the dictionary contains Polish and German analogues and equivalents of registry units. The reasonable choice of the dictionary's metalanguage is Russian, which is due to the direction of the translation and the language affiliation of the vast majority of users of the reference book. The samples of dictionary entries to describe separately biblical expressions and biblical aphorisms were developed.
Key words: The Bible, winged words, phraseology, aphoristics, dictionary, Belarusian language, Russian language, translation.
* Даследаванне выканана пры фшансавай падтрымцы БРФФД (разам з РФФД) у рамках навуковага праекта № Г18Р-301.
Исследование выполнено при финансовой поддержке РФФИ (совместно с БРФФИ) в рамках научного проекта № 18-512-00005 Бел_а.
Уводзшы. У сучаснай беларускай мове ужываецца даволi шмат устойлiвых выразау i афарызмау, якiя паходзяць з розных тэкставых (лiтаратурных, фальклорных i iнш.) крынiц i грунтоуна апiсаны у цэлым шэрагу слоушкау крылатых адзiнак [1-5]. Нямала сярод iх i тых, што узыходзяць да бiблейскiх тэкстау. Аднак крылатыя выразы i афарызмы з Бiблii у беларускай мове на сённяшш дзень вельмi мала даследаваны [6], iх лексiкаграфiчная апрацоука толькi пачынаецца [7-10]. У сваю чаргу, у сучаснай рускай лгаратурнай мове устойлiвыя выразы-бiблеiзмы складаюць зауважную частку крылатых слоу i фразеалагiчнага фонду, у апошш час пачалi актыуна даследавацца [1113], у тым лшу i на агульнаславянскiм фоне [14], адлюстроувацца у энцыклапедычных i тлумачальных слоУнiках [15-19].
У сучаснай фразеаграфи склауся напрамак распрацоУкi перакладных i полiлiнгвальных слоУнiкаУ бiблейскiх выразау i афарызмау. Так, быу укладзены спачатку шэраг двухмоуных слоУнiкаУ [20-22], пасля трохмоуны [23, 24], шасщмоуны [25] i нарэшце шматмоуны руска-славянскi слоУнiк крылатых выразау i афарызмау з бiблейскiх крынщ з адпаведнiкамi у германскiх, рамансюх, армянскай i грузiнскай мовах (усяго у 18 мовах) [26]. Аднак бiблейская фразеалогiя i афарыстыка беларускай мовы прадстаулена толькi у двух полiлiнгвальных слоУнiках [25, 26], у яюх iстотна абмежавана колькасна (даюцца толькi беларускамоуныя адпаведнiкi да невялшай колькасцi найбольш ужывальных у рускай мове адзшак) i якасна (згадваюцца толькi асобныя формы крылатых беларускамоуных адзiнак без iлюстрацыйных кантэкстау, без тлумачэння функцыянальных, семантычных, стылiстычных, гiстарычных i iншых адрозненняу).
Актуальным для беларускага мовазнауства з'яуляецца укладанне не толькi нарматыунага (тлумачальнага) даведнiка, але i перакладнога руска-беларускага (беларуска-рускага) слоушка бiблейскай фразеалоги i афарыстыкi.
Мэта даследавання - вызначыць прынцыпы укладання, аб'ём i структуру руска-беларускага слоунiка бiблейскiх выразау i афарызмау.
Асноуная частка. Руска-беларусю слоунiк бiблейскiх выразау i афарызмау павшен быць створаны на падставе юнуючых тлумачальных i перакладных слоушкау устойлiвых бiблеiзмау. У iм мусяць быць адлюстраваны найбольш вядомыя i ужывальныя адзiнкi у сучаснай рускай лгаратурнай мове i усе юнуючыя iх адпаведнiкi, эквiваленты i пераклады у сучаснай беларускай лгаратурнай мове.
Да лiнгвiстычна (i лексiкаграфiчна) значных адзiнак левай часткi слоушка варта адносiць не
толькi найбольш ужывальныя i актыуныя бiблейскiя выразы i афарызмы у сучаснай рускай мове (ядро бiблеiзмау), але i тыя адзiнкi, ужывальнасць якiх сярэдняя або нават нiзкая (перыферыя бiблеiзмау), але якiя, па-першае, сустракаюцца у творах класiчнай рускай лгара-туры i звычайна маркiраваны сваёй прыналеж-насцю да высокага, кнiжнага стылю (важныя у культуралагiчным плане), а па-другое, не заусё-ды стала асацыююцца сучаснымi носьбiтамi рускай мовы з бiблейскiм паходжаннем [27, 28], што часта абумоУлiвае недакладную щэн-тыфiкацыю i нават памылковае ужыванне такiх выразау у мауленнi [17] (важныя у плане культуры маулення).
Устойлiвыя адзiнкi, якiя павшны скласцi уваходную (рускамоуную) частку слоушка, неаднолькавыя па форме i зместу. Мшмальна структураваны выразы, пабудаваныя як прос-тыя спалучэннi слоу (руск. альфа и омега). Больш складаныя пабудаваны па мадэлях простых словазлучэнняу (руск. бальзам на душу), яюя могуць ускладняцца за кошт паслядоунага падпарадкавання (руск. глас вопиющего в пустыне). Яшчэ больш складаную структуру маюць кампаратыуныя словазлучэннi, для яюх характэрна наяунасць факультатыуных кампа-нентау (руск. [ждать] как манны небесной). Далей па ступеш складанасщ iдуць незамкнё-ныя прэдыкатыуныя канструкцыi са свабодным напауненнем асобных структурных кампанен-тау (руск. легче верблюду пройти сквозь игольное ушко, чем...). Яшчэ больш складаньгш з'яу-ляюцца закончаныя прэдыкатыуныя канструк-цып, устойтвасць якiх мае узуальную прыроду (руск. Запретный плод сладок). Найбольш складаныя па структуры тыя закончаныя прэдыкатыуныя канструкцып, устойтвасць якiх мае штэртэкстуальную прыроду (руск. Кесарево кесарю, а Богу — Богово), або яюя маюць разгорнутую ле^чна-граматычную аргашза-цыю (руск. Суббота для человека, а не человек для субботы), часта ускладнёную архаiчнымi або некратычнымi формамi слоу (руск. На реках вавилонских седохом и плакахом), замацава-най штанацыйнай афарбоукай (руск. Да будет свет!) i г. д.
Адрозненнi у структуры устойтвых бiблеiз-мау абумоУлiвае iх дыферэнцыяцыю па сем> ятычных тыпах адзiнак (фразеалагiзмы, устой-лiвыя параунанш, фразеасхемы, прыказкi, крылатыя цытаты, афарызмы), яюя iстотна адрознiваюцца таксама i у семантычным плане. Гэта вымагае неаднолькавага падыходу да iх семантемами — тлумачэння значэння i тыпо-вай сiтуацыi ужывання. Так, фразеалапзмы, устойлiвыя параунанш i фразеасхемы павшны тлумачыцца як семантычна цэласныя адзшю,
суадносныя са словам (або са словазлучэннем), а прыказю, крылатыя цытаты i афарызмы — як семантычна складаныя фразавыя адзiнкi, суадносныя са сказам (або аднафразавым тэкстам), што вымагае разнапланавага падыходу пры дэфiнiцыi. Усе yстойлiвыя бiблеiзмы таксама дыферэнцыююцца паводле прамой / перанос-най матьтароую агульнага значэння або значэн-няу асобных слоуных кампанентау (ад цалкам прамога сэнсу руск. Кто не работает, тот не ест да щыёмы са страчанай унутранай формай руск. сосуд скудельный), што дэтэрмшуе аб'ём i прiёмы iх семантызацыi.
Выразна адрознiваюцца бiблейскiя выразы i афарызмы i паводле сферы свайго ужывання, i па экспрэауна-эмацыянальнай афарбоуцы, што павiнна адлюстроувацца у iх стылiстычных характарыстыках (слоушкавых пазнаках). Паколькi yстойлiвыя бiблеiзмы, як i iншыя крылатыя выразы, масава характарызуюцца дадатковай канатацыйнасцю i экспрэсiyнасцю, то сярод iх амаль няма адзшак з нулявой стылiстычнай пазнакай.
Неаднолькавыя бiблейскiя yстойлiвыя выразы i афарызмы таксама па характары i сту-пенi сваёй сувязi з бiблейскай крынiцай. Усе яны размяжоуваюцца на прамыя цытаты (руск. соль земли), структурна дэтэрмшаваныя адзшю (маюць блiзкiя па лексiчна-граматычнай аргаш-зацыi прататыпы у Бiблii, руск. да минует меня чаша сия), лекшчна агульныя адзiнкi (асобныя лекшчныя кампаненты прадстаулены у бiблей-сюх крынiцах, руск. вавилонское столпотворение), фармальна незалежныя утварэнш, што звязаны з Бiблiяй толькi зместава (як абагульненне зместу яе пэуных тэкставых фрагментау, руск. райские сады), фармальна i зместава самастойныя утварэнш (як алюзи на бiблейскiя сюжэты i iдэi, руск. Человек предполагает, а Бог располагает). Уключэнне у слоушк бiблеiзмаy устойлiвых выразау двух апошшх тыпау з'яуляецца мэтазгодным з прычыны, па-першае, iх даволi шырокай вядо-масцi i актыунасщ ва ужыванш, а па-другое, iх устойлiвай сувязi у свядомасцi носьбгтау мовы са зместам Бiблii як рэлтйнага тэксту (у тым лiку i у яго прафанным успрыняццi) i як культурнага помнiка.
Складанасць устойлiвых выразаy-бiблеiзмаy у рускай (уваходнай) мове абумоУлiвае разгаль наваную структуру iх апiсання у левай частцы перакладнога слоушка, якая складаецца з нас-тупных зон: 1) рэестравая адзшка у найбольш ужывальнай у лгаратурнай мове (кадыфь каванай) форме з адзначэннем асноуных варыянтных i факультатыуных кампанентау; 2) стылiстычная пазнака паводле сферы фун-кцыянавання i/або экспрэшуна-эмацыянальнай
афарбоУкi; 3) тлумачэнне значэння ^або тыпо-вай сiтуацыi ужывання у маyленнi; 4) этымала-гiчная даведка з адзначэннем сувязi слоу-шкавай адзiнкi з бiблейскiм тэкстам, яе прататыпа i таго фрагмента (кантэксту) з Бiблii, дзе ён ужываецца або з якiм зместава звязана слоушкавая адзiнка; 5) гiстарычная даведка аб асаблiвасцях ужывання, змяненнях формы ^або зместу слоУнiкавай адзiнкi, абумоуленых моу-най дынамiкай, культурнымi i сацыяльнымi працэсамi, iншамоУным уплывам i г. д. (у тым лшу i па-за сувяззю з Бiблiяй); 6) лiнгвакульту-ралагiчная даведка (калi трэба) аб месцы i ролi слоyнiкавай адзiнкi у моунай карцше свету, сувязi слоУнiкавай адзiнкi з рэалiямi рускай, славянскай, агульнаеурапейскай культуры, а таксама з рэлшйнай сферай жыцця; 7) iлюстра-цыйная цытата; 8) спасылка (калi трэба) на шшыя даведачныя цi навуковыя выданш.
Трэба зауважыць, што падача рэестравай адзшю у форме, якая з'яуляецца найбольш ужывальнай у сучаснай лгтаратурнай мове (г. зн. кадыфiкаванай), змяшчэнне тлумачэння значэння i сiтуацыi ужывання, адлюстраванне функцыянальных i стылiстычных асаблiвасцей дазваляе квалiфiкаваць слоУнiк як нарматыуны.
Змяшчэнне ва уваходнай частцы слоушка энцыклапедычнай iнфармацыi (этымалагiчнай, гiстарычнай, лшгвакультурнай) абумоулена спецыфiкай бiблейскiх крылатых адзшак, у яюх iх форма, змест, стылютычныя асаблiвасцi даволi часта непасрэдна залежыць ад таго, наколькi i якiм чынам яны звязаны са сваёй першакрынщай, а таксама ад таго, у сувязi з чым i у якой якасцi яны набылi папулярнасць i пашыранасць у мауленш. Спалучэнне у адным слоушку некалькiх аспектау апiсання крылатых бiблеiзмаy - лiнгвiстычнага (нарматыунага i перакладнога) з энцыклапедычным - адпавядае зместу i будове yнiверсальнага даведнiка, яю запатрабаваны у сучаснай iнфармацыйнай прасторы.
Правую частку слоушка мэтазгодна дапоу-нщь адпаведнiкамi i эквiвалентамi у тых сучасных лiтаратурных славянскiх мовах, яюя маюць распаусюджанне у Беларусi ^або фунцыянуюць у памежных, геаграфiчна блiзкiх краiнах (найперш, у польскай мове), а таксама у тых германсюх мовах, якiя мелi найбольшы у гiсторыi лiнгвакультурны уплыу на сучасных носьбгау беларускай мовы i рускамоуных жыхароу Беларусi (найперш, у нямецкай мове). Зварот да iншых моу адпавядае пабудове перакладнога шматмоунага слоушка, якi больш запатрабаваны у сучаснай полшшгвальнай камунiкацыi [29-33].
Унiверсальны тып слоУнiка (нарматыуны, перакладны, шматмоуны, энцыклапедычны)
абумоУлiвае структуру i змест правай часткi слоУнiка, якая складаецца з двух асноуных зон: 1) беларусюя адпаведнiкi, эквiваленты, перак-лады (галоуная зона правай часткi пераклад-нога слоУнiка - выходная мова); 2) шшамоуныя (польскiя i нямецюя) адпаведнiкi, эквiваленты (дадатковая зона правай частю перакладнога слоУнiка - мовы супастаулення).
Беларускамоуныя адпаведнiкi i э^валенты таксама, як i рускiя, падаюцца у iх найбольш ужывальнай у лгаратурнай мове (кадыфi-каванай) форме з адзначэннем асноуных ва-рыянтных i факультатыуных кампанентау, суправаджаюцца стылiстычнымi пазнакамi паводле сваёй сферы функцыянавання ^або экспрэс^а-эмацыянальнай афарбоУкi, тлума-чэннямi семантычных адрозненняу (калi ёсць), адсылкай да бiблейскага кантэксту, даведкай аб асаблiвасцях ужывання, змяненнях формы i/або зместу, абумоуленых моунай дынамiкай, культурнымi i сацыяльнымi працэсамi, шша-моуным уплывам (калi ёсць), iлюстрацыйнай цытатай, спасылкай (калi трэба) на iншыя даведачныя цi навуковыя выданнi.
1ншамоуныя (польсюя i нямецкiя) адпа-веднiкi i эквiваленты падаюцца выбарачна (да найбольш частотных рускамоуных бiблейскiх выразау i афарызмау) у найбольш ужывальнай (нарматыунай) форме з адзначэннем варыян-тных i факультатыуных кампанентау, суправаджаюцца стылiстычнымi пазнакамi паводле сваёй сферы функцыянавання ^або экспрэ-сiуна-эмацыянальнай афарбоую (калi ёсць).
Выбар мовы атсання (метамовы) у перак-ладным слоушку залежыць ад многiх фактарау, галоУнымi з якiх з'яуляюцца, па-першае, родная мова найбольш верагоднага (распау-сюджанага) карыстальшка слоунiка, а па-другое, найбольш запатрабаваны у большасцi карыстальшкау слоунiка напрамак перакладу. I тое, i другое, у сваю чаргу, моцна залежыць ад той моунай сгтуацып, у якой знаходзщца будучы карыстальнiк слоУнiка.
Для руска-беларускага слоушка бiблейскiх выразау i афарызмау найбольш мэтазгодна абраць у якасщ метамовы рускую мову, паколью найбольш масавымi карыстальнiкамi слоУнiка будуць беларусы, для яюх роднай мовай з'яуляецца руская (яны складаюць большасць жыхароу Беларус^, а таксама усе рускамоуныя, хто мае патрэбу у перакладзе на беларускую мову з рознымi мэтамi (пра-фесшным^ вучэбнымi, культурнымi i iнш.). Натуральна, павшна быць i беларускамоуная верая руска-беларускага слоунiка бiблейскiх выразау i афарызмау для тых, у каго роднай мовай з'яуляецца беларуская. Аднак беларуская метамова, на наш погляд, больш адпавядае
беларуска-рускаму слоушку бiблейскiх выразау i афарызмау, укладанне якога з'яуляецца адным з перспектыуных напрамкау дзейнасщ аутарау артыкула у галiне перакладной фразеаграфii бiблеiзмау.
Слоушкавы артыкул у руска-беларусюм слоушку бiблейскiх выразау i афарызмау з улiкам вызначанага вышэй павiнен выглядаць наступным чынам.
СЛУЖИТЬ ДВУМ ГОСПОДАМ. Разг., презр.
1. Двурушничать, быть предателем. 2. Исповедовать две разные веры, придерживаться разных убеждений.
Выражение из Нового завета.
«Никто не может служить двум господам; ибо или одного будет ненавидеть, а другого любить, или одному станет усердствовать, а о другом не радеть» (Мф 6, 24). «Никакой слуга не может служить двум господам...» (Лк 16, 13).
На основе выражения возник оборот слуга двух господ (см.).
♦ Приобрело популярность благодаря широко известной комедии венецианского драматурга Карло Гольдони (1707-1793) с аналогичным названием («II servitore di due padroni», 1749), герой которой ухитряется одновременно служить двум господам.
Ш Вы думали, что я из моей глуши не подымусь по вашему первому уведомлению, и написали для очистки совести. А я вот и приехал. Ну, полноте, не обманывайте. Полноте служить двум господам. Рогожин здесь уже три недели, я всё знаю. (Ф. М. Достоевский. Идиот). Впрочем, ты дело говоришь; двум господам служить нельзя. (И. А. Гончаров. Обрыв).
СЛУЖЫЦЬ (СЛУГАВАЦЬ) ДВУМ ПАНАМ. Разм., неадабр.
^ i «№хто ня можа служыць двум гаспадарам: бо альбо аднаго будзе ненавщзець, а другога любщь; альбо аднаго пачне трымацца, а друпм будзе пагарджаць. Ня мо-жаце служыць Богу i мамоне» (Мв 6, 24); «№яю слуга ня можа служыць двум гаспадарам, бо альбо аднаго будзе ненавщзець, а другога любщь; альбо аднаму пачне руплiва дагаджаць, а пра другога ня дбаць. Ня можаце служыць Богу i мамоне» (Лк 16, 13).
Ш Сам бюкуп часамi плащу за лiвау гэтую даншу, тады як лiвы, не жадаючы служыць двум панам, г. зн. Полацку i тэутонам, заусёды угаворвалi бюкупа назуам вызвалщь ix ад ярма русау. (М. Ермаловiч. Старажытная Беларусь). Якуб з Калшаую заявiу: "Нельга служыць двум панам!" Падданыя гэтых маёнткау падуладныя
ix уладальнiкам, значыць, яны не могуць быць "сапраyднымi хрысщянамГ' (пакланяцца "другому пану"). (Л. 1ванова. Са спадчыны Сымона Буднага).
Польск. dwom panom sluzyc.
Ням. zwei Herren [gleichzeitig] dienen (missbill.); Niemand kann zwei Herren dienen.
НЕТ НИЧЕГО НОВОГО ПОД ЛУНОЙ (ПОД СОЛНЦЕМ) или НИЧТО НЕ НОВО ПОД ЛУНОЙ (ПОД СОЛНЦЕМ). Посл, книжн.
Что бы ни происходило, ничто не может считаться абсолютно новым.
Афоризм из Ветхого завета.
«Что было, то и будет; и что делалось, то и будет делаться, и нет ничего нового под солнцем. Бывает нечто, о чем говорят: "смотри, вот это новое"; но это было уже в веках, бывших прежде нас» (Еккл 1, 9-10).
♦ Популярным в русском языке стал в перефразированной форме, в которой был впервые употреблен в стихотворении русского историка, писателя и публициста Н. М. Карамзина (1766-1826) «Опытная Соломонова мудрость, или Выбранные мысли из Екклезиаста» (1797), написанного в подражание Екклезиасту: «Ничто не ново под луною: Что есть, что было, будет в век; И прежде кровь текла рекою, И прежде плакал человек».
На основе перефразированного афоризма образовалась пословица Ничто не вечно под луной (под солнцем) (см.)
Ш Давно известная истина: ничто не ново под луною — ничем так не подтверждается, как страстию стариков хвалить всё старое и бранить всё новое. (В. Г. Белинский. Сочинения Константина Масальского). — Глаза Саблина засветились тусклой желтизной. — Знаете, что вещает Библия? — А что же она вещает? — «Что было, то и будет; и что делалось, то и будет делаться, и нет ничего нового под солнцем. Бывает нечто, о чем говорят: смотри, вот новое, — но это уже было в веках, бывших до нас», — щегольнул своей памятью Игнатий Парфенович. — Библия книга мудрая, ее к любому деянию можно приспособить. Только надо ли? (А. И. Алдан-Семенов. Красные и белые).
НЯМА Н1ЧОГА НОВАГА ПАД МЕСЯЦАМ (ПАД СОНЦАМ) або Н1ШТО НЕ НОВАЕ ПАД МЕСЯЦАМ (ПАД СОНЦАМ). Прык., ктжн.
«Што было, тое i будзе; што рабшася, тое й рабщьмецца, i шчога новага пад сонцам няма. Бывае такое, пра што людзi кажуць: «Дзiвiся, вось гэта новае»; але яно ужо было спрадвеку, да нас» (Экл 1, 9-10).
Ш Вылiваxу раптам стала смешна. — Ты накшталт нашага вялшага Канцлера, — сказау ён. — Здзiрае апошнюю шкуру i яшчэ патрабуе, каб яму за гэта крычалi "дзякуй!". Начальства, вщаць, паусюль аднолькавае. — А ты што, не чытау Эклезiяста? Што было, тое будзе, i няма тчога новага пад сонцам. (У. Караткевiч. Ладдзя роспачы). Стащь хацша — побач вяз, ^вы туман паузе з балота. У гэтай хаце трое нас — Бяссонне, я i адзшота. З нябёс на вёску падау вечар I напауняу прастору сумам, Няужо у нябыце нашы стрэчы I нашы радасныя думы? 1дзе на скос жыццё бядовае I спавядаць табе мне нечага. Ншто пад месяцам не новае, Ншто пад месяцам не вечнае! (С. Арлоу. Ншто пад месяцам не новае).
Польск. Nie ma niczego nowego pod sloncem.
Ням. Es geschieht (ugs. gibt) nichts Neues unter der Sonne.
Трэба зауважыць, што рэестравыя адзшю мэтазгодна размяшчаць у рускамоунай частцы слоушка па алфавще, а не па ключавых словах, пералш яюх варта падаць асобным шдэксам. Гэта дазваляе палегчыць карыстанне слоушкам i стварае дадатковыя магчымасщ для хуткага пошуку неабходных адзшак.
Застаецца нявырашаным пытанне аб тым, цi трэба дыферэнцыяваць выразы i афарызмы у межах слоушка у асобныя раздзелы. З пункту погляду лшгвюта можна вылучыць афарызмы у асобны раздзел, паколькi яны квалiфiкуюцца як самастойныя yстойлiвыя адзiнкi i у беларускай мове [34], i у рускай [35-37]. Аднак меркаванне выдауца можа быть зусiм шшым, паколькi яму вырашаць, цi мэтазгодна паводле выдавецка-рэдакцыйнай i палiграфiчнай практыкi будзе змяшчаць пад адной вокладкай два слоунш (асобна выразау, асобна афарызмау).
У руска-беларусюм слоушку бiблейскix устойлiвыx выразау i афарызмау плануецца адлюстраваць не менш за 1500 рускамоуных адзiнак (з улшам варыянтау) i каля 1500 ix беларускамоуных адпаведшкау, э^валентау i перакладау, а таксама каля 800 ix выбраных адпаведшкау i э^валентау у польскай i нямецкай мовах.
Заключэнне. Такiм чынам, у вынiку даследавання вызначаны прынцыпы укладання, змест i структура руска-беларускага слоушка крылатых выразау i афарызмау, яюя паходзяць з бiблейскix крынщ. Абгрунтаваны тып слоушка як перакладнога (паводле падбору адпаведшкау i э^валентау), як шматмоунага (дзякуючы дапауненню яго правай частю адпаведнiкамi i э^валешаш з польскай i нямецкай моу), як нарматыунага (паводле
падыходу да адлюстравання формы, зместу, функцыянальных i стылiстычных асаблiвасцей рэестравых адзiнак), як унiверсальнага (за кошт змяшчэння энцыклапедычнай iнфармацыi).
Акрэслены асноуныя асаблiвасцi устойт-вых бiблеiзмау у сучаснай рускай мове. Вызна-чаны iх семiятычныя тыпы (фразеалапзмы, устойлiвыя параунанш, фразеасхемы, прыказкi, крылатыя цытаты, афарызмы), дыферэнцы-яваны спосабы апiсання iх плану зместу. Вылу-чаны структурныя разнавiднасцi устойлiвых бiблеiзмау, якiя размежаваны паводле ступеш ускладнення сваёй лексiчна-граматычнай арга-шзацш. Ахарактарызаваны ступень i спосабы сувязi устойлiвых бiблеiзмау з кантэкстам бiблейскай крынiцы. Вызначаны адрозненнi Устойлiвых бiблеiзмау паводле сферы iх ужы-вання i экспрэсiуна-эмацыянальнай афарбоуцы.
З улшам структурнай, зместавай, функцыя-нальнай, стылютычнай i iншай гетэрагеннасцi Устойлiвых выразау-бiблеiзмау у рускай (ува-ходнай) мове распрацаваны прынцыпы iх разгалiнаванага атсання у левай частцы слоу-шкавага артыкула, якая складаецца з васьмi зон
(загаловачнай, стылiстычнай, семантычнай, этымалапчнай, гiстарычнай, лiнгвакультурнай, iлюстрацыйнай, даведачнай).
Вызначана структура правай часткi слоушка, якая складаецца з двух раздзелау -беларускамоунага i iншамоунага. Беларуска-моуная частка падзяляецца на чатыры зоны (загаловачную, стылiстычную, этымалагiчную, iлюстрацыйную). 1ншамоуныя (польсюя i нямецкiя) адпаведнiкi i э^валенты падаюцца у iх найбольш ужывальнай у лiтаратурнай мове форме (паводле юнуючых лiнгвiстычных даведнiкау).
Абгрунтаваны выбар метамовы слоУнiка -рускай, што дэтэрмшавана напрамкам перак-ладу, а таксама моунай прыналежнасцю пера-важнай большасщ карыстальнiкау даведнiка.
Акрэслены агульны аб'ём адзшак руска-беларускага слоУнiка бiблейскiх устойлiвых выразау i афарызмау - не менш за 1500 крылатых выразау i афарызмау рускай мовы (з улiкам структурных варыянтау) i каля 1500 iх беларускамоуных адпаведнiкау, эквiвалентау i перакладау.
Лiтаратура
1. Янкоусю Ф. М. Крылатыя словы i афарызмы (з беларускiх лгаратурных крынiц). Мiнск: Выд-ва АН БССР, 1960. 135 с.
2. 1ванова С., 1ваноу Я. СлоУнiк беларусюх прыказак, прымавак i крылатых выразау. Мшск: БФС, 1997. 262 с.
3. Крылатыя выразы у беларускай мове: тлумачальны слоУнiк: у 5 ч. / С. В. Вешдзштау ^ iнш.]; пад рэд. Я. Я. 1ванова. Магiлёу: МДУ iмя А. А. Куляшова, 2004. Ч. 1: З шшамоуных (еурапейскiх i амерыканскiх) крынiц ХИ-ХХ стст. 136 с.
4. Крылатыя выразы у беларускай мове: тлумачальны слоушк: у 5 ч. / Я. Я. 1ваноу [ iнш.]. Магiлёу: МДУ iмя А. А. Куляшова, 2006. Ч. 2: З рускамоуных лгаратурных i фальклорных крынiц Х11-ХХ стст. 208 с.
5. 1ваноу Я. Я. Крылатыя афарызмы у беларускай мове: з шшамоуных лгаратурных i фальклорных крынiц VIII ст. да н. э. - ХХ ст.: тлумачальны слоушк. Магшёу: МДУ iмя А. А. Куляшова, 2011. 164 с.
6. Иванов Е. Е. Объем и состав устойчивых выражений-библеизмов в современном белорусском языке // На перекрестке культур: единство языка, культуры, образования: сб. научных статей / под ред. А. К. Шевцовой. Могилев: МГУ имени А. А. Кулешова, 2019. С. 87-91.
7. 1ваноу Я. Я. Беларусюя прыказю з бiблiйных крынщ (матэрыялы да руска-беларуска-англшскага слоунiка бiблеiзмау) // Авраамиевские чтения: сб. научных статей / под ред. А. В. Корольковой. Смоленск: Радопа, 2014. С. 11-24.
8. 1ваноу Я. Я. Да складання слоушка "Крылатыя афарызмы у беларускай мове: з бiблейскiх крынщ" (лексiкаграфiчныя матэрыялы) // Фшолопчний часопис. 2018. Вип. 2 (12). С. 16-33.
9. 1ваноу Я. Я. Крылатыя выразы з Бiблii у беларускай мове (лексiкаграфiчны аспект) // Фшолопчш студil: наукови вiсник Криворiзького держ. пед. ун-та. 2018. Вип. 18. С. 35-47.
10. 1ваноу Я. Я. Бiблейская афарыстыка у беларускай мове (лексiкаграфiчны аспект) // Романовские чтения - ХШ: сб. статей. Могилев: МГУ имени А. А. Кулешова, 2019. С. 129-130.
11. Григорьев А. В. Русская библейская фразеология в контексте культуры. М.: Индрик, 2006. 360 с.
12. Дубровина К. Н. Библейские фразеологизмы в русской и европейской культуре. М.: Флинта, 2017. 286 с.
13. Шулежкова С. Г. От земли обетованной к небесам обетованным: очерки о судьбах библейских крылатых выражений. М.: Флинта: Наука, 2013. 260 с.
14. Кузнецова И. В. Персонажи Библии в славянских устойчивых сравнениях. Чебоксары: ЧГПУ, 2017. 212 с.
15. Кузнецова И. В. Русские устойчивые сравнения библейского происхождения как объект фразеографии // Проблемы истории, филологии, культуры. 2014. Вып. 3 (45). С. 86-88.
16. Словарь библейских крылатых слов и выражений / сост. Г. А. Иоффе. СПб.: Петербург -Х1Х век, 2000. 480 с.
17. Мокиенко В. М. Давайте говорить правильно! Словарь библейских крылатых выражений. СПб.: Изд-во СПбГУ, 2007. 215 с.
18. Дубровина К. Н. Энциклопедический словарь библейских фразеологизмов. М.: Флинта: Наука, 2010. 808 с.
19. Лилич Г. А., Мокиенко В. М., Трофимкина О. И. Толковый словарь библейских выражений и слов. М.: ACT: Астрель, 2010. 640 с.
20. Walter H., Mokienko V. M. Deutsche-russisches Wörterbuch biblischer Phraseologismen. Mit historisch-etymologischen Kommentaren. Greifswald: E. M. A.-Universität, 2009. 199 S.
21. Walter H., Komorowska Е., Krzanowska А. Deutsch-polnisches Wörterbuch biblischer Phraseologismen mit historisch-etymologischen Kommentaren. Szczecin; Greifswald: Volumina, 2010. 343 S.
22. Walter H., Fojtü P. Schwarzes Schaf, falscher Prophet, barmherziger Samariter. Deutschtschechisches Wörterbuch biblischer Phraseologismen mit historisch-etymologischen Kommentaren. Greifswald: E. M. A.-Universität, 2012. 176 S.
23. Балакова Д., Вальтер Х., Мокиенко В. М. Лепта библейской мудрости: краткий русско-словацко-немецкий словарь библейских крылатых слов. Ruzomberok; Greifswald; СПб.: E. M. A.Universität, 2012. 140 с.
24. Балакова Д., Вальтер Х., Мокиенко В. М. Из библейской мудрости = Z biblickej mudrosti = Biblische Weisheiten: русско-словацко-немецкий словарь библеизмов. Greifswald: E. M. A.Universität, 2015.344 S.
25. Лепта библейской мудрости: библейские крылатые выражения и афоризмы на русском, английском, белорусском, немецком, словацком и украинском языках / Д. Балакова [и др.]. Могилев: МГУ имени А. А. Кулешова, 2014. 208 с.
26. Лепта библейской мудрости: русско-славянский словарь библейских крылатых выражений и афоризмов с соответствиями в германских, романских, армянском и грузинском языках: в 2 т. / под общ. ред. Е. Е. Иванова [и др.]. Могилев: МГУ имени А. А. Кулешова, 2019. Т. 1: А-О. 288 с.; Т. 2: П-Я. 308 с.
28. Мокиенко В. М. Библейская интертекстема воздать сторицей: вчера и сегодня // In Honorem: сб. статей к 90-летию А. Е. Супруна. Минск: РИВШ, 2018. С. 169-179.
29. Мокиенко В. М. Научная этимология га. наивная этимология в ракурсе оппозиции научная психология vs. наивная психология // Slavofraz 2016: Phraseologie und (naive) Psychologie = Phraseogy and (naive) psychology = Фразеология и (наивная) психология / Hrsg. A. B^dkowska-Kopczyk, H. Pfandl. Hamburg: Verlag Dr. Kovac, 2018. С. 25-36. (Grazer Studien zur Slawistik. Band 9).
30. О переводном словаре наиболее употребительных библеизмов (в английском, белорусском, немецком, русском, словацком, украинском языках) / Д. Балакова [и др.] // Даследаванш па герман-скай i славянскай фшалогп = Acta Germano-Slavica : зб. навуковых артыкулау / пад рэд. Я. Я. 1ванова. Магшёу: МДУ iмя А. А. Куляшова, 2015. Вып. 6. C. 154-163.
31. «Лепта библейской мудрости» в современных европейских языках (о русско-славянском словаре библеизмов с эквивалентами в германских, романских языках) / Д. Балакова [и др.] // Восточнославянские языки и литературы в европейском контексте - 2015: сб. научных статей / под ред. Е. Е. Иванова. Могилев: МГУ имени А. А. Кулешова, 2016. С. 3-10.
32. Иванов Е. Е., Мокиенко В. М. О европейском словаре библеизмов // Универсальное и национальное в языковой картине мира: материалы II Международной научной конференции, 14-15 октября 2016 г. Минск: МГЛУ, 2017. С. 188-191.
33. Иванов Е. Е., Мокиенко В. М. О европейском словаре библеизмов // Слово и словарь = Vocabulum et vocabularium: сб. научных статей. Вып. 15. Минск: Четыре четверти, 2017. С. 523-528.
34. Мокиенко В. М. Русские библеизмы в европейском контексте // J^zykoznawstwo. Lodz, 2018. Nr 1 (12). С. 33-45.
35. 1ваноу Я. Я. Афарыстычныя адзшю у беларускай мове. Магшёу: МДУ iмя А. А. Куляшова, 2017. 208 с.
36. Иванов Е. Е. Афоризм как единица языка (к истории и теории понятия) // Лингвистика на исходе ХХ века: итоги и перспективы: материалы Междунар. науч. конф., 1-4 февраля 1995 г.: в 2 т. / отв. ред. И. М. Кобозева. М.: Филология, 1995. Т. 1. С. 192-193.
37. Иванов Е. Е. Изучение языковой природы афоризма в русистике 1960-80 гг. (проблемы формирования лингвистической теории афоризма). Минск: Веды, 1999. 52 с.
38. Королькова А. В. Русская афористика. М.: Флинта: Наука, 2004. 344 с.
References
1. Yankouski F. M. Krylatyya slovy i afaryzmy (z belaruskikh litaraturnykh krynits) [Winged words and aphorisms (from Belarusian literary sources)]. Minsk, AN BSSR Publ., 1960. 135 p.
2. Ivanova S., Ivanou Ya. Slounik belaruskikh prykazak, prymavak i krylatykh vyrazau [Dictionary of Belarusian proverbs, sayings and winged words]. Minsk, BFS Publ., 1997. 262 p.
3. Venidziktau S. V., Danilenka I. L., Ivanova S. F., Ivanou Ya. Ya. Krylatyya vyrazy u belaruskay move. Chast' 1. Z inshamounykh (eurapeyskikh i amerykanskikh) krynits Х11-ХХ stst. [Winged expressions in the Belarusian language. Vol. 1. From foreign (European and American) sources of the XII-XX centuries]. Mogilev, MGU imeni A. Kuleshova Publ., 2004. 136 p.
4. Venidziktau S. V., Danilenka I. L., Ivanova S. F., Ivanou Ya. Ya., Chekh V. V. Krylatyya vyrazy u belaruskay move. Chast' 2: Z ruskamounykh litaraturnykh i fal'klornykh krynits Х11-ХХstst. [Winged expressions in the Belarusian language. Vol. 2. From Russian-language literary and folklore sources of the XII-XX centuries]. Mogilev, MGU imeni A. Kuleshova Publ., 2006. 208 p.
5. Ivanou Ya. Ya. Krylatyya afaryzmy u belaruskay move: z inshamounykh litaraturnykh i fal'klornykh krynits VIII st. da n. e. - ХХ st. [Winged aphorisms in the Belarusian language: from foreign literature and folklore sources of the VIII century BC - XX century]. Mogilev, MGU imeni A. Kuleshova Publ., 2011. 164 p.
6. Ivanov E. E. Biblical expressions in the Modern Belarusian. Naperekrestke kul'tur: edinstvoyazyka, kul'tury, obrazovaniya [On the crossroads of cultures: interconnection of language, literature and education], 2019, pp. 87-91 (In Russian).
7. Ivanou Ya. Ya. Belarusian proverbs from Biblical sources (materials to the Russian-Belarusian-English Dictionary biblicisms). Sborniknauchnykh statey ("Avraamiyevskiye chteniya") [Collection of scientific articles (Abraham readings)], 2014, pp. 11-24 (In Belarusian).
8. Ivanou Ya. Ya. On compiling the Dictionary "Winged aphorisms in the Modern Belarusian: from Bible" (lexicographical materials). Filologichniy chasopis [Philological Review], 2018, vol. 2 (12), pp.16-33.
9. Ivanou Ya. Ya. Winged Words from the Bible in the Modern Belarusian (lexicographic aspect). Filologichni studii: naukovi visnik Krivoriz'kogo derzh. ped. un-ta [Philological Studies: Scientific Bulletin of Kryvyi Rih State Pedagogical University], 2018, vol. 18, pp. 35-47.
10. Ivanou Ya. Ya. Bibleyskaya afarystyka u belaruskay move (leksikagrafichny aspekt). Romanov-skiye chteniya - XIII [Romanov readings - XIII]. Mogilev, MGU imeni A. Kuleshova Publ., 2019, pp.129-130.
11. Grigor'yev A. V. Russkaya bibleyskaya frazeologiya v kontekste kul'tury [Russian Biblical phraseology in the context of culture]. Moscow, Indrik Publ., 2006. 360 p.
12. Dubrovina K. N. Bibleyskiye frazeologizmy v russkoy i evropeyskoy kul'ture [Biblical phraseological units in Russian and European culture]. Moscow, Flinta Publ., 2017. 286 p.
13. Shulezhkova S. G. Ot zemli obetovannoy k nebesam obetovannym: ocherki o sud'bakh bibleyskikh krylatykh vyrazheniy [From the Promised Land to the Promised Heaven: Essays on the Fates of Biblical Winged Expressions]. Moscow, Flinta & Nauka Publ., 2013. 260 p.
14. Kuznetsova I. V. Personazhi Biblii v slavyanskikh ustoychivykh sravneniyakh [Bible characters in Slavic sustainable comparisons]. Cheboksary, ChGPU Publ., 2017. 212 p.
15. Kuznetsova I. V. Biblical set of russian fixed similes as an object of phraseography. Problemy istorii, filologii, kul'tury [Journal of historical, philological and cultural studies], 2014, vol. 3 (45), pp. 8688 (In Russian).
16. Ioffe G. A. Slovar' bibleyskikh krylatykh slov i vyrazheniy [Dictionary of Biblical winged words and phrases]. St. Petersburg, Petersburg - XIX vek Publ., 2000. 480 p.
17. Mokienko V. M. Davayte govorit' pravil'no! Slovar' bibleyskikh krylatykh vyrazheniy [Let's talk right! Dictionary of Biblical Winged Expressions]. St. Petersburg, SPbGU Publ., 2007. 215 p.
18. Dubrovina K. N. Entsiklopedicheskiy slovar' bibleyskikh frazeologizmov [Encyclopedic Dictionary of Biblical Phraseologisms]. Moscow, Flinta & Nauka Publ., 2010. 808 p.
19. Lilich G. A., Mokienko V. M., Trofimkina O. I. Tolkovyy slovar' bibleyskikh vyrazheniy i slov [Explanatory Dictionary of Biblical Expressions and Words]. Moscow, AST & Astrel' Publ., 2010. 640 p.
20. Walter H., Mokienko V. M. Deutsche-russisches Wörterbuch biblischer Phraseologismen. Mit historisch-etymologischen Kommentaren. Greifswald, E. M. A.-Universität, 2009. 199 S.
21. Walter H., Komorowska E., Krzanowska A. Deutsch-polnisches Wörterbuch biblischer Phraseologismen mit historisch-etymologischen Kommentaren. Szczecin & Greifswald, Volumina, 2010. 343 S.
22. Walter H., Fojtü P. Schwarzes Schaf, falscher Prophet, barmherziger Samariter. Deutschtschechisches Wörterbuch biblischer Phraseologismen mit historisch-etymologischen Kommentaren. Greifswald, E. M. A.-Universität, 2012. 176 S.
23. Balakova D., Val'ter Kh., Mokienko V. M. Lepta bibleyskoy mudrosti: kratkiy russko-slovatsko-nemetskiy slovar' bibleyskikh krylatykh slov [The Biblical Wisdom Mite: A Brief Russian-Slovak-German Dictionary of Biblical Winged Words]. Ruzomberok; Greifswald & St. Petersburg, E. M. A.-Universität, 2012. 140 p.
24. Balakova D., Val'ter Kh., Mokienko V. M. Iz bibleyskoy mudrosti = Z biblickej mudrosti = Biblische Weisheiten: russko-slovatsko-nemetskiy slovar' bibleizmov [From Biblical wisdom: Russian-Slovak-German dictionary of biblisms]. Greifswald, E. M. A.-Universität, 2015. 344 S.
25. Balakova D., Val'ter Kh., Venzhinovich N. F., Gutovskaya M. S., Ivanov E. E., Mokienko V. M. Lepta bibleyskoy mudrosti: bibleyskiye krylatyye vyrazheniya i aforizmy na russkom, angliyskom, belorusskom, nemetskom, slovatskom i ukrainskom yazykakh [The Biblical wisdom mite: Biblical winged expressions and aphorisms in Russian, English, Belarusian, German, Slovak and Ukrainian]. Mogilev, MGU imeni A. Kuleshova Publ., 2014. 208 p.
26. Lepta bibleyskoy mudrosti: russko-slavyanskiy slovar' bibleyskikh krylatykh vyrazheniy i aforizmov s sootvetstviyami v germanskikh, romanskikh, armyanskom i gruzinskom yazykakh [Biblical wisdom mite: Russian-Slavic dictionary of Biblical winged expressions and aphorisms with equivalents in German, Romance, Armenian and Georgian languages]. Ed. by E. E. Ivanov etc. Mogilev, MGU imeni A. Kuleshova Publ., 2019. Vol. 1: A-O. 288 p.; vol. 2: P-Ya. 308 p.
28. Mokienko V. M. Biblical intertextual vozdat' storitsey: yesterday and today. In Honorem: sbornik statey k 90-letiyu A. E. Supruna [In Honorem: collection of scientific works on the 90th anniversary of A. E. Suprun]. Minsk, RIVSh Publ., 2018, pp. 169-179 (In Russian).
29. Mokienko V. M. Scientific etymology vs. naive etymology from the perspective of the opposition scientific psychology vs. naive psychology. Slavofraz 2016: Phraseologie und (naive) Psychologie = Phraseogy and (naive) psychology = Frazeologiya i (naivnaya) psikhologiya [Slavofraz 2016: Phraseologie und (naive) Psychologie]. Hrsg. A. B^dkowska-Kopczyk, H. Pfandl. Hamburg, Verlag Dr. Kovac, 2018, S. 25-36. (Grazer Studien zur Slawistik. Band 9).
30. Balakova D., Val'ter Kh., Ivanov E. E., Mokienko V. M. About the translation Dictionary of the most common biblicalisms (in English, Belarusian, German, Russian, Slovak, Ukrainian). Dasledavanni pa germanskay i slavyanskay filalogii = Acta Germano-Slavica [German and Slavic philological Studies], 2015, vol. 6, pp. 154-163 (In Russian).
31. Balakova D., Val'ter Kh., Ivanov E. E., Mokienko V. M. «Lepta bibleyskoy mudrosti» in modern European languages (about the Russian-Slavic Dictionary of biblicalisms with equivalents in Germanic, Romance languages). Vostochnoslavyanskie yazyki i literatury v evropeyskom kontekste - 2015 [East Slavic languages and literature in the European context - 2015], 2016, pp. 3-10 (In Russian).
32. Ivanov E. E., Mokienko V. M. About the European Bible Dictionary. Materialy II Mezhdunarodnoy nauchnoy konferentsii ("Universal'noye i natsional'noye v yazykovoy kartine mira") [Materials of the II International Scientific Conference ("Universal and National in the Linguistic Picture of the World")]. Minsk, 2017, pp. 188-191 (In Russian).
33. Ivanov E. E., Mokienko V. M. About the European Bible Dictionary. Slovo i slovar' = Vocabulum et vocabularium [Word and Dictionary], 2017, vol. 15, pp. 523-528 (In Russian).
34. Mokienko V. M. Russian biblicalisms in the European context. Jqzykoznawstwo [Linguistics], 2018, Nr 1 (12), pp. 33-45 (In Russian).
35. Ivanou Ya. Ya. Afarystychnyya adzinki u belaruskay move [Aphoristic units in the Belarusian language]. Mogilev, MGU imeni A. Kuleshova Publ., 2017. 208 p.
36. Ivanov E. E. Aphorism as a unit of language (to the history and theory of the concept). Materialy Mezhdunarodnoy nauchnoy konferentsii ("Lingvistika na iskhodeXXveka: itogi iperspektivy") [Materials of the International scientific conference ("Linguistics at the end of the XXth century: results and prospects")]. Moscow, 1995, vol. 1, pp. 192-193 (In Russian).
37. Ivanov E. E. Izucheniye yazykovoy prirody aforizma v rusistike 1960-80 gg. (problemy formirovaniya lingvisticheskoy teorii aforizma) [The study of the linguistic nature of aphorism in Russian studies of 1960-80. (problems of the formation of the linguistic theory of aphorism).]. Minsk, Vedy Publ., 1999. 52 p.
38. Korol'kova A. V. Russkaya aforistika [Russian aphoristics]. Moscow, Flinta & Nauka Publ., 2004. 344 p.
iH^apMa^ra npa ayTapay
iBaHoy flyreH flyreHaBin — KaHgbigaT ^inanarinHbix HaByK, ga^HT, 3aragnbiK Ka^egpbi тэaрэтbIннaн i npbiKnagHOH nrnraicTbiKi. MarineycK g3ap^ayHbi ymBepcroT iMa A. A. KynamoBa (212022, r. Mariney, Byn. KacMaHayray, 1, Рэcпy6niкa Eenapycb). E-mail: ivanov-msu@mail.ru
MaKieHKa Ba^epwö Mixan^aBin — goKTap ^inanarinHbix HaByK, npa^ecap, npa^ecap Ka^egpbi cnaBaHCKaö ^inanorii. CaHKT-ne^p6yprcK g3ap^ayHbi ymBepcroT (199034, r. Сaнкт-Пецaр6yрг, Унiверciтэцкaa Ha6., 11, PaciMcKaa OegBpa^ia). E-mail: mokienko40@mail.ru
Information about the authors
Ivanov Evgeniy Evgeniyevich — PhD (Philology), Associate Professor, Head of the Department of Theoretical and Applied Linguistics. Mogilev State A. Kuleshov University (1, Kosmonavtov str., 212022, Mogilev, Republic of Belarus). E-mail: ivanov-msu@mail.ru
Mokienko Valeriy Mikhaylovich — DSc (Philology), Professor, Professor, the Department of Slavic Philology. St. Petersburg State University (11, Universitetskaya Emb., St. Petersburg, 199034, Russian Federation). E-mail: mokienko40@mail.ru
nacmyniy 14.07.2019
