Научная статья на тему 'МАТЕМАТИКА ЎҚИТИШДА ТАЛАБАЛАРНИНГ КРЕАТИВ КОМПЕТЕНТЛИГИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ'

МАТЕМАТИКА ЎҚИТИШДА ТАЛАБАЛАРНИНГ КРЕАТИВ КОМПЕТЕНТЛИГИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
4
1
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Science and innovation
Область наук
Ключевые слова
креатив / педагог / интеллектуал салоҳият / педагогика / ахборот-коммуникация технологиялари / компетент / математик.

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Сиддиқов Зайниддин Холдорович, Номозбоева Шаҳнозабону Алишер Қизи

Мақолада математика ўқитишда талабаларнинг креативлик сифатларини ривожлантириш босқичлари, омиллари, имкониятлари масалалари баён қилинган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «МАТЕМАТИКА ЎҚИТИШДА ТАЛАБАЛАРНИНГ КРЕАТИВ КОМПЕТЕНТЛИГИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ»

INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE "ACTUAL ISSUES OF PRIMARY EDUCATION: PROBLEMS, SOLUTIONS AND DEVELOPMENT

PROSPECTS"

_April 26, 2024_

МАТЕМАТИКА УЦИТИШДА ТАЛАБАЛАРНИНГ КРЕАТИВ КОМПЕТЕНТЛИГИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ 1Сиддицов Зайниддин Холдорович, 2Номозбоева Шах,нозабону Алишер кизи

1Фаргона давлат университети доценти, п.ф.ф.д. (PhD), 2Фаргона давлат университети 4-

курс талабаси https://doi.org/10.5281/zenodo.11059126

Аннотация. Мацолада математика уцитишда талабаларнинг креативлик сифатларини ривожлантириш босцичлари, омиллари, имкониятлари масалалари баён цилинган.

Калит сузлар: креатив, педагог, интеллектуал салощят, педагогика, ахборот-коммуникация технологиялари, компетент, математик.

Бугунги глобаллашув жараёнида замонавий укитиш методларининг ривожланиши асосий навбатда жамиятнинг интеллектуал салох,иятига хамда таълим сохдсининг ривожланишига боглик. Мамлакатимизда таълим сохасини такомиллаштириш буйича асосий хужжатлардан бири булган Узбекистон Республикаси "Кадрлар тайёрлаш миллий дастури"да бозор иктисодиёти талабларига жавоб берадиган кадрларни тайёрловчи таълим муассасаларида укув жараёнини ахборот-коммуникация технологиялари, интернет ва компютер тармоклари оркали ташкил этиш мух,имлиги ва талабаларнинг компетентлик куникмаларини ривожлантириш тугрисида алох,ида тухталиб утилган.

Хозирги кунда замонавий педогогика фанида "креатив педагогика" тушунчаси кулланилиб келинмокда. Укитиш жараёнига инновацион хамда креативлик ёндашувларини ривожлантиришга булган эхтиёж "Креатив педагогика"нинг педагогик туркум фанлар орасида мустакил предмет сифатида шаклланишини таъминлайди. Шахснинг мутахассис сифатида камол топиши ва ривожланишида креативлик сифатлари намоён булади. Шуни алох,ида таъкидлаш жоизки, хар бир шахс табиатан креативлик кобилиятига эга. Patti Drapeau укитувчилар узларида креативлик кобилияти мавжудлигини намоён эта олишлари буйича шундай маслахдт беради: "Агарда узингизни креатив эмасман деб х,исобласангиз, х,озирданок креатив тафаккурни ривожлантиришга каратилган дарсларни ташкил эта бошлашингизни маслахдт бераман. Аслида гап сизнинг креатив булганингиз ёки булмаганингизда эмас, балки дарсларни креативлик рух,ида ташкил этишингиз ва янги гояларни амалда синашга интилишингиздадир". Patti Drapeau нуктаи назарига кура, креатив фикрлаш энг аввало, муайян масала юзасидан хар томонлама фикрлаш х,исобланади.

Х,ар томонлама фикрлаш талабалардан укув топшириги, мустакил ишлари ва вазифаларини бажаришда куплаб гояларга таянишини талаб этади. Бундан фаркли равишда бир томонлама фикрлаш эса биргина макбул гояга асосланишни ифодалайди. Хулоса беришда масала юзасидан бир томонлама ва куп томонлама фикрлашдан бирини инкор этиб булмайди. Сабаби бир ва куп томонлама фикрлаш креативликни шакллантиришда бирдек ахдмият касб этади. Яъни топширикни бажаришда талаба ечимнинг бир неча усулларидан фойдаланади - куп томонлама фикрлаш, кейин эса топширик бажарилишида энг макбул ва тугри усул танлаб олинади - бир томонлама фикрлаш хисобланади. Юкоридаги фикрларга таянган х,олда "Креативлик" тушунчасига ижодкор, индивиднинг янги гояларини ишлаб чикаришга тайёрликни тавсифловчи, мустакил омил сифатида иктидорликнинг таркибига кирувчи ижодий кобилият, деб тавсифлаш мумкин.

INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE "ACTUAL ISSUES OF PRIMARY EDUCATION: PROBLEMS, SOLUTIONS AND DEVELOPMENT

PROSPECTS"

_April 26, 2024_

Ta.aôa KpeaTHB.uru yHHHr Ta^aKKypuga, My.oKoTHga, x,Hc-TyMry.apHga MyaMaH ^ao.H^T Typ.apuHH aMa.ra omupum.apuga HaMOëH ôy.agu. KpeaTHB.HK maxcHH ax.ht x,o.ga ëKH yHHHr MyaMaH xycycuaT.apHHH TaBcu^.aMgu. KpeaTHB.HK HKTugopHHHr Myx,HM omh.h caHa.agu. EyHgaH Tam^apu KpeaTHB.HK 3ex,HH yTKup.HKHH ôe.ru.aô ôepagu Ba Ta.aôa.apHH Tat.HM :apaëHHra $ao. umTupoKHHu TatMHH.aMgu. XopH:uM MaM.aKaT.apga cox,a MyTaxaccuc.apu y3.apuga KpeaTHB.HK cu^aT.apuHH pHBo:.aHTHpum Ba gapa:acuHH aHHK.aô ôopumra :HgguM эtтн6op ôepagu.

Ta.aôa.apHH KpeaTHB ^HKp.amra ypraTum, y.apga KpeaTHB Ta^aKKypHH maK..aHTupa oaum ynyH aBBa.o yKHTyBHHHHHr y3H KpeaTHB maxc ôy.umu 3apyp. YKHTyBHHHHHr y3H KpeaTHB H:ogKop ôy.ca, Ta.aôa.apga x,aM KpeaTHB.HK pHBo:.aHagu. YKHTyBHHHHHr KpeaTHB ôy.umu ëKH ôy.Mac.uru эмac, ôa.KH gapc.apHH KpeaTHB.HK pyxuga TamKH. этнmн, aHru roa.apHH Tat.HM :apaëHHga CHHaô Kypumra HHTH.umu 3apyp. Patti Drepreau Tat.HMura Kypa, gapc.apga yKHTyBHH "KpeaTHB.HK My. xapuTacu" ra MyBo^HK KyMugaru 4 Ta MyHa.um ôyMuHa x,apaKaT.aHagu Ba y.apgaru x,apaKaT.ap negaror.apHHHr KpeaTHB.uruHH H$oga.oBHH ôe.ru.ap caHa.agu:

u:ogHM ^HKp.am KyHHKMa.apuHH HaMoëH этнm;

Ta.aôa.apHH yKyB $aH.apuHH KH3HKum ôu.aH y3.amTHpumra parôaT.aHTupyBHH CTpaTerua^apgaH $oMga.aHa oaum;

MaTeMaTHK Maca.a.apHHHr eHHMHHH Tonumra нннoвaцнoн ëHgamyB Ba KpeaTHB ëHgamum;

KyTH.aguraH HaTH:a.

KpeaTHB ^HKp.am xap ôup coxaga akko. aKC этнmн MyMKHH. YKHTyBHHHHHr H:ogKop.HrH эca, y ToMoHHgaH TamKH. этн.agнraн KacôuM ^ao.H^THH TamKH. этнmra H^oguM ëHgamyBHga aKc этagн. Ymôy x,o.aT "negarorHK KpeaTHB.HK" TymyHHacu ôu.aH H$oga.aHagu. negarorHK KpeaTHB.HK-negarorHHHr ^HKp.amgaH $apK.u paBHmga Tat.HM Ba TapôuA «apaëHHHH caMapagop.uruHH TatMHH.amra xH3MaT KH.yBHH aHru roa.apHH apaTHm, myHHHrgeK MaB:yg MaTeMaTHK MyaMMo.apHH h:oôhm x,a. KH.umra ôy.raH TaMëprap.urHHH TaBcu^noBHH koôh.hat caHa.agu.

roKopugaru.apgaH Ke.uô hhkhô, xy.oca KH.um MyMKHHKH, Ta.aôa.apHHHr эx,тнё::.apн, KH3HKHm.apu, a.ox,uga ax,aMHflTra эra ôy.raH MyHa.Hm.apHHH th3hm.h Tap3ga ypraHum, ôyHga y.apHHHr KpeaTHB ^ao.HflT.apuHH Tamxu. eTum x,aMga caMapa.H My..apHHH ôe.ru.am .o3hm.

fflyHHHrgeK, Ta.aôa.apHHHr KpeaTHB KH3HKHm.apu Ba эx,тнё::.apннн KoHgupumra xH3MaT KH.aguraH roa.ap, кoнceпцнfl.ap Ba u.rop negarorHK Ta^puôa^ap acocuga yKHTum «apaëHHHH TamKH. eTHm KpeaTHB.HKHH puBo^^aHTupumra HucôaTaH Ma3MyH.H ^ao.H^T.H ëHgamyBHH maK..aHTH-pumra xH3MaT KH.agu.

Ta.aôa.apHHHr KpeaTHB.HK KyHHKMa.apuHH puBo^^aHTupum acocuga y.apgaru HXTucoc.amraH, atHH MaTeMaTHK KpeaTHB.HK KoMneTeHT.uruHH puBo^^aHTupumra a.o^uga эtтн6op KapaTHm, ôyHga 3aMoHaBuM axôopoT- кoммyннкaцнa TexHo.orua.apH, нннoвaцнoн crpaTerHfl.ap, HHTep^ao. Tat.HM MeTog.apu Ba TexHo.orHa.apugaH KeHr ^oMga.aHHm MaKcagra MyBo^HK.

MyTaxaccuc.ap TatKug.amuHa, o.hM Tat.HM Myaccaca.apuga Ta.aôa.ap KpeaTHB.HK Koôu.HHT.apHHH pHBo«.aHTHpumHHHr penpogyKTHB, H^oguM H3.aHum Ba H^ogufi MyHa.THpH.raH Tat.HM gacTyp.apuHH um.aô HHKum ^aMga Ta.aôa.apHHHr KpeaTHB KyHHKMa Ba Ma.aKa.apuHH pHBo:®.aHHmHHHHr y3rapumHHH ôa^o.aô ôopum .o3hm.

INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE "ACTUAL ISSUES OF PRIMARY EDUCATION: PROBLEMS, SOLUTIONS AND DEVELOPMENT

PROSPECTS"

_April 26, 2024_

Хулоса килиб айтганда, олий таълим муассасалари педагог кадрларининг креатив компетентлигини узлуксиз ривожлантиришга йуналтирилган укитиш дастурларини ва технологияларини такомиллаштириб бориш, шунингдек талабаларнинг креативлик кобилиятларини ривожланти-ришга хизмат килувчи замонавий ахборот-методик таъминотни яратиш жараён самарадорлигини оширишда мухим ахамият касб этади.

REFERENCES

1. Узбекистон Республикаси Президентининг "Узбекистон Республикасини янада ривожлантириш буйича Х,аракатлар стратегияси тугрисида"ги фармони. Узбекистон Республикаси ^онун хужжатлари туплами. Тошкент-2017. Б-39.

2. Долгоруков А. Метод case-study как современная технология профессионально-ориентированного обучения: http://www.vshu.ru/lections.

3. Drapeau Patti. Sparking student creativity (practical ways to promote innovative thinking and problem soving). - Alexandria - Virginia, USA: ASCD, 2014.

4. Инновацион таълим технологиялари / Муслимов Н.А., Усмонбоева М.Х,., Сайфуров Д.М., Тураев А.Б. - Т.: "Сано стандарт" нашриёти, 2015. - 81-б. http://lex.uz. Таълим тугрисида конун 16-модда. http://fikr.uz/blog/230.html

5. Исмаилова З.К. Махсудов П.М., Эргашев О.К., Маткаримов К.Ж., "Махсус фанларни укитиш методикаси" укув кулланма. Тошкент-2018. -7-бет.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.