Научная статья на тему 'МАМЛАКАТИМИЗ АЛОҚА КОРХОНАЛАРИДА ХИЗМАТ СИФАТИ ВА САМАРАДОРЛИГИНИ ОШИРИШДА ХОРИЖ ТАЖРИБАСИНИ ЎРГАНИШ'

МАМЛАКАТИМИЗ АЛОҚА КОРХОНАЛАРИДА ХИЗМАТ СИФАТИ ВА САМАРАДОРЛИГИНИ ОШИРИШДА ХОРИЖ ТАЖРИБАСИНИ ЎРГАНИШ Текст научной статьи по специальности «Физика»

CC BY
0
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Алоқа / миллий алоқа / хорижий тажриба / “Uztelecom” / “Beeline” / “Ucell” / “Mobiuz” / рақобат / мобил алоқа. / Communication / national communication / foreign experience / "Uztelecom" / "Beeline" / "Ucell" / "Mobiuz" / competition / mobile communication.

Аннотация научной статьи по физике, автор научной работы — Тўраев, Шавкат Шухратович, Ибадуллаев, Санжар Содиқмуратович

Ушбу тадқиқот Ўзбекистонда алоқа хизматлари сифатини оширишда хорижий тажрибаларни қўллашнинг назарий жиҳатларини таҳлил этишга қаратилган. Хорижий давлатларнинг етакчи глобал телекоммуникация компанияларининг муваффақиятли стратегиялари ва инновацияларини таҳлил қилиш орқали тадқиқот такомиллаштириш учун асосий йўналишларни аниқлайди ва амалий тавсиялар беради. Замонавий инфратузилмага сармоя киритиш, мижозларга йўналтирилган ёндашувни қўллаш, инновацион технологиялардан фойдаланиш ҳамда ҳамкорликни ривожлантириш муҳимлигини таъкидлайди. Бундан ташқари, тадқиқот рақамли саводхонликни ошириш, малакали мутахассисларни ривожлантириш ҳамда киберхавфсизлик чораларини кучайтириш зарурлигига урғу беради. Ушбу тушунчаларни бирлаштириш орқали Ўзбекистон телекоммуникация соҳаси хизмат кўрсатиш сифати бўйича сезиларли ютуқларга эришиши, алоқа корхоналарида иқтисодий ўсишни рағбатлантириши ва аҳолининг турмуш сифатини яхшилашга хизмат қилади.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

STUDY OF FOREIGN EXPERIENCE IN IMPROVING SERVICE QUALITY AND EFFICIENCY IN OUR COUNTRY'S COMMUNICATION ENTERPRISES

This study is aimed at analyzing the theoretical aspects of the application of foreign experiences in improving the quality of communication services in Uzbekistan. By analyzing the successful strategies and innovations of the leading global telecommunications companies of foreign countries, the study identifies the main areas for improvement and provides practical recommendations. Emphasizes the importance of investing in modern infrastructure, adopting a customer-oriented approach, using innovative technologies, and developing partnerships. In addition, the study emphasizes the need to improve digital literacy, develop skilled professionals, and strengthen cyber security measures. By combining these concepts, Uzbekistan's telecommunications sector can achieve significant progress in terms of service quality, stimulate economic growth in communication enterprises, and improve the quality of life of the population.

Текст научной работы на тему «МАМЛАКАТИМИЗ АЛОҚА КОРХОНАЛАРИДА ХИЗМАТ СИФАТИ ВА САМАРАДОРЛИГИНИ ОШИРИШДА ХОРИЖ ТАЖРИБАСИНИ ЎРГАНИШ»

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences

SJIF 2024 = 7.404 / ASI Factor = 1.7

МАМЛАКАТИМИЗ АЛОЦА КОРХОНАЛАРИДА ХИЗМАТ СИФАТИ ВА САМАРАДОРЛИГИНИ ОШИРИШДА ХОРИЖ ТАЖРИБАСИНИ

УРГАНИШ

d https://doi.org/10.5281/zenodo.11547275

Тураев Шавкат Шухратович

Му^аммад ал-Хоразмий номидаги Тошкент ахборот технологиялари университети и.ф.д (DSc) профессори

Ибадуллаев Санжар Содикмуратович

E-mail: ibadullayevsanjar5555@,gmail.com ORCID: 0009-0007-5218-9668 Му^аммад ал-Хоразмий номидаги Тошкент ахборот технологиялари университети мустакил тадкикотчиси

АННОТАЦИЯ

Ушбу тадцицот Узбекистонда алоца хизматлари сифатини оширишда хорижий тажрибаларни цуллашнинг назарий жщатларини таулил этишга царатилган. Хорижий давлатларнинг етакчи глобал телекоммуникация компанияларининг муваффациятли стратегиялари ва инновацияларини таулил цилиш орцали тадцицот такомиллаштириш учун асосий йуналишларни аницлайди ва амалий тавсиялар беради. Замонавий инфратузилмага сармоя киритиш, мижозларга йуналтирилган ёндашувни цуллаш, инновацион технологиялардан фойдаланиш уамда уамкорликни ривожлантириш мууимлигини таъкидлайди. Бундан ташцари, тадцицот рацамли саводхонликни ошириш, малакали мутахассисларни ривожлантириш уамда киберхавфсизлик чораларини кучайтириш зарурлигига урзу беради. Ушбу тушунчаларни бирлаштириш орцали Узбекистон телекоммуникация соуаси хизмат курсатиш сифати буйича сезиларли ютуцларга эришиши, алоца корхоналарида ицтисодий усишни разбатлантириши ва ауолининг турмуш сифатини яхшилашга хизмат цилади.

Калит сузлар: Алоца, миллий алоца, хорижий тажриба, "Uztelecom ", "Beeline", "Ucell", "Mobiuz", рацобат, мобил алоца.

ABSTRACT

This study is aimed at analyzing the theoretical aspects of the application of foreign experiences in improving the quality of communication services in Uzbekistan. By analyzing the successful strategies and innovations of the leading global telecommunications companies of foreign countries, the study identifies the main

SJIF 2024 = 7.404 / ASI Factor = 1.7

areas for improvement and provides practical recommendations. Emphasizes the importance of investing in modern infrastructure, adopting a customer-oriented approach, using innovative technologies, and developing partnerships. In addition, the study emphasizes the need to improve digital literacy, develop skilled professionals, and strengthen cyber security measures. By combining these concepts, Uzbekistan's telecommunications sector can achieve significant progress in terms of service quality, stimulate economic growth in communication enterprises, and improve the quality of life of the population.

Key words: Communication, national communication, foreign experience, "Uztelecom", "Beeline", "Ucell", "Mobiuz", competition, mobile communication.

Мамлакатимиз бозор иктисодиётига утиш шароитида миллий иктисодиётнинг турли сохаларида, хусусан, телекоммуникация технологиялари сохасида, иктисодиёт ва маркетинг сохаси буйича мутахассисларга мухтож. Сунгги ун йилликда мамлакатимизда хам юкори технологияларнинг, жумладан, телекоммуникация ва интернет сохасининг жадал ривожланиши билан ажралиб турди. Бугунги кунда ушбу йуналиш иктисодий жихатдан хам самарали ва истикболли сохалардан бирига айланди. Мамлакатимизда хам телекоммуникация бозори усиб бормокда.

2024 йил 1 январ холатига (дастлабки маълумотлар) кура, мобил алока билан таъминланган абонентлар сони 34 217,3 минг бирликни, шу жумладан, ахолида 28 756,6 минг бирликни ташкил этди. Х,ар 100 киши хисобига ахолининг мобил алока билан таъминланганлиги эса 79 бирликни ташкил этди1. Бугун мамлакатимизда Beeline, Ucell, Mobiuz (UMS), Uzmobile Perfectum Mobile алока компаниялари фаолият олиб бормокда. Шу билан бирга, уяли алока станциялари тармогини энг куп камраб олган бозор етакчилари «Beeline», «Ucell» ва «Uzmobile» абонентлар сони буйича Узбекистан Республикасида фаолият юритаётган уяли алока операторлари учлигига киради. "Узбектелеком" АК Узбекистонда мобил интернет тезлиги буйича етакчи хисобланиб, Узбекистонда кенг куламли телекоммуникация хизматларини такдим этувчи UZTELECOM оператори Ookla компанияси томонидан утказилган мустакил бахолаш натижаларига кура 2023-йилнинг 1 ва 2-чоракларида Узбекистондаги "Энг тезкор мобил тармок" деб топилди2.

1 www.stat.uz

2 https://uztelecom.uz/uz/yangiliklar/yangiliklar/uztelecom-zafarli-yutuqlar-va-yangi-marralar-yili

КИРИШ

SJIF 2024 = 7.404 / ASI Factor = 1.7

Телекоммуникация бозорининг жозибадорлиги иктисодиётнинг ушбу секторида катти; ракобатни келтириб чикаради. Шу билан бирга, янада ривожланиши учун компанияларнинг ракобатбардошлиги ва муваффакиятли ишлашининг зарур шарти нафакат янги ноёб технологиялар, балки истеъмолчига аник; эътибор ва маркетинг стратегияларини хар томонлама куллашдир. Шунинг учун тадкикот мавзусининг долзарблиги, биринчи навбатда, телекоммуникация бозори ривожланишининг замонавий тенденцияларини урганиш зарурати билан боглик булиб, улар уз навбатида фан ва техника ютукларини бошка сохаларга олиб келади, глобаллашув ривожланишига ёрдам беради. Жахон иктисодий муносабатлари, шунингдек, телекоммуникация сохасида маркетинг стратегияларини шакллантириш ва амалга ошириш буйича бой хорижий тажрибани урганиш зарурати билан боглик. Бундан ташкари, назарий жихатдан тушуниш ва хорижий тажрибага асосланиб, Узбекистон телекоммуникация компанияларининг самарали маркетинг стратегиялари учун зарур шарт-шароитларни яратишга юкори эхтиёж бор. Тахминан 7 йил олдин Узбекистонда алока ва телекоммуникация сохасида ракобат ва бозор нархларининг узига хос хусусиятларига эга булган бозор йук эди. Кейинчалик давлатнинг мослашувчан сиёсати туфайли саноат монополиядан чикарилди ва биринчи нодавлат алока операторлари пайдо булди.

Айнан бозор конъюнктураси, унинг курсатмалари ва талабларининг узгариши муносабати билан бозорни тахлил килиш, телекоммуникация хизматларига булган талабни шакллантириш ва рагбатлантиришни урганиш, ишлаб чикариш жараёнининг барча боскичларида бозор омилларини хисобга олиш, бозорни рационализация килиш зарурати тугилади. Якуний истеъмолчига таркатиш каналлари оркали товарлар ва хизматларни таклиф килиш, ишлаб чикариш ва айланма, нарх, реклама ва халкаро фаолиятни молиявий куллаб-кувватлаш, яъни мавжуд истеъмолчиларни саклаб колишга каратилган маркетинг аралашмаси тизимини шакллантириш ва такомиллаштириш имконини беради.

Тадкикотнинг асосий максади:

Хорижий телекоммуникация компанияларининг маркетинг стратегиялари буйича хорижий тажрибани умумлаштириш, уларнинг самарадорлигини амалий бахолаган холда, Узбекистондаги алока корхоналарининг хизмат самарадорлигини оширишни куллаш мумкин булган тажрибаларни асослаш.

SJIF 2024 = 7.404 / ASI Factor = 1.7

МАВЗУ ЮЗАСИДАН АДАБИЁТЛАР ТАХДИЛИ Хизматни сифат самарадорлигини яхшилаш ахамияти

Тадкикотлар шуни курсатадики, бугун мамлакатимизда алока ва ахборотлаштириш хизматларига талаб юкори булган бир пайтда, хизмат курсатиш сифати самарадорлигини яхшилаш максадида мижозларга кулай тарифлар ва нархлар таклиф килиш мухимдир. Гап узани алока сохасида хизмат курсатиш сифат самарадорлигини яхшилаш хакида кетар экан, айрим чекка кишлокларда абонентлар алока сифатини яхшилаш ва интернет тезлигини ошириш, тариф нархларини арзонлаштириш, фойдаланилмаган лимитни кейинги ойларга утказиш, контент ва бошка кушимча хизматларга улаб куймаслик, тижорат SMS юбормаслик, бошка (ортикча ва хато утказилган пулларни кайтариш, конструктор тариф режаларини жорий килиш, ортиб колган ойлик лимитни бошка хизматга алмаштириш ва бошка) камчиликларга йул куйган алока компания билан мижозлар хамкорлик килишга рози эмас гарчи улар иктисодий жихатдан канчалик кулай булса хам. Мижозларни алока корхоналарига содиклигини хамда ишончлигини яхшилаш учун инвестициялар жалб килиш, илмий салохиятли ходимларни купайтириш, ходимларни доимий равишда молиявий рагбатлантириш, технологияни янгилаш керак булади.

Бу борада Хорижий телекоммуникация компаниялари маркетинги муаммоларини чукур тахлил килиш махаллий олимларнинг ишларига мурожаат килиш зарур. Хусусан, муаллиф И. Герчикова, Э. Голубков, А. Гранберг, Э. Демин, М. Завелский, И. Кретов, Б. Крук асарларида келтирилган. Алока корхонари маркетинг стратегик фаолиятини назарий асослаш ёндашувларидан фойдаланган: Пашкова, Н. Попов, Н. Резникова, С. Ситникова, Б. Соловёв, Э. Уткин, А. Шир ва бошкаларни мисол келтириш мумкин[2].

Юкоридаги адабиётларни урганиш натижалари шуни курсатдики: Хорижий мамлакатларда телекоммуникация сохасини ривожлантириш икки асосий йуналишда амалга оширилаётганлиги аникланди. Биринчи ёндашув давлат томонидан тартибга солинадиган ягона миллий алока операторини яратишни уз ичига олади. Алока бозорида монополиянинг йуколиши натижасида телекоммуникация сохасини ривожланади. Иккинчи, янада прогрессив ёндашув бу эса телекоммуникация бозорида ракобатнинг ривожланишига ва компаниялар томонидан маркетинг стратегияларини ишлаб чикишга олиб келди. Ривожланишнинг ушбу боскичида хорижий телекоммуникация компанияларининг асосий маркетинг максадлари аникланди: истеъмолчилар талабларини максимал даражада кондириш ва янги мижозлар окимини таъминлаш, мавжуд тармок сифатини яхшилаш, янги махсулотларни,

SJIF 2024 = 7.404 / ASI Factor = 1.7

шу жумладан мослаштирилган махсулотларни ишлаб чикиш, хизматларни такдим этишда мослашувчанлик керак булади. Хизматлар, максадли реклама, юкори сифатли ускуналарга инвестициялар, телекоммуникация махсулотларини муайян истеъмолчиларга мослаштириш ва энг истикболли ва даромадли махсулотларни яратишни уз ичига олган «Истеъмолчиларнинг умумий коникиши» мижозлар билан муносабатларни бошкариш тизимини жорий этиш шулар жумласидандир.

Энг йирик телекоммуникация миллий алока операторлари мустакил равишда хам, бошка операторлар билан кушма корхоналар ташкил этиш ва компанияларнинг йирик улушларини сотиб олиш йули билан уз давлатлари чегарасидан ташкарида янги бозорларга чикиб бораётгани аникланди, бу эса маркетинг стратегиясини узгартиришга таъсир килади ва телекоммуникация компаниялари бизнесининг глобаллашуви йирик стратегик альянсларни яратишга олиб келиши кайд этилган.

Шу муносабат билан юкоридаги урганишлардан келиб чикиб Узбекистон телекоммуникация бозорини ривожлантиришнинг мумкин булган йуллари, мамлакатимиз телекоммуникация компанияларининг маркетинг стратегиялари, уларнинг ракобатдош устунликларини ривожлантиришда хорижий тажрибадан фойдаланиш йуналишлари буйича хулосалар ишлаб чикилди, хусусан, янги хизматларни кенгайтириш, алмаштириш учун маблагларни жалб килиш буйича тавсиялар берилди. Ракамли курилмалар билан аналоги ускуналар ва саноатнинг инвестицион жозибадорлигини ошириш, телекоммуникация хизматлари тарифларини либераллаштириш ва мукобил операторлар фаолияти учун шарт-шароитлар яратиш, мамлакатимиз телекоммуникация компанияларининг корпоратив ва чакана мижозлар тармогини кенгайтириш, корхоналарни бирлаштириш, очиклик ва шаффофликни ошириш мумкин [5].

Хорижий телекоммуникация компанияларининг назариясини, амалиётини ва маркетинг стратегияларини урганиш мамлакатимиз компаниялари учун катта амалий ахамиятга эга. Келинг турли мамлакатлар ва компаниялар телекоммуникация сохасида хизмат курсатиш сифатини кандай самарали оширганлиги хакида батафсилрок урганамиз

МЕТОДОЛОГИЯ

Тадкикот жараёнида дунё микёсда телекоммуникация сохасини ривожлантириш билан боглик илмий маколалар, саноат хисоботлари ва амалий тадкикотларни хар томонлама куриб чикилди, шунингдек онлайн манбалар, расмий хисоботлар ва соха нашрлари оркали хорижий телекоммуникация компанияларининг стратегиялари, инновациялари ва илгор тажрибалари хакида

SJIF 2024 = 7.404 / ASI Factor = 1.7

маълумотлар тупланган. Умумий тенденциялар, муваффакиятли ёндашувлар ва алока хизматлари сифатини оширишга ёрдам берадиган асосий омилларни аниклаш учун тупланган маълумотларни тахлил килинди. Натижаларни Узбекистон телекоммуникация сохасининг хозирги холати билан солиштириб, такомиллаштириш ва мослаштиришни талаб килувчи сохаларни аниклади. Узбекистон телекоммуникация бозорининг узига хос эхтиёжлари ва муаммоларини хисобга олган холда тахлил ва таккослаш асосида амалий тавсиялар ишлаб чикилди.

НАТИЖА МУ^ОКАМА

Telia ва Telenor:

Telia - телекоммуникация компанияси, Шветсия ва Финляндия мобил бозори етакчиси.

Telenor - Норвегия давлатининг энг йирик телекоммуникация компанияси уяли алока сохасидаги етакчи халкаро инвесторлардан бири хисобланади.

• Мижоз фикр-мулохазаларини интеграциялаш: Х,ар иккала компания мижозларнинг фикр-мулохазаларини фаол равишда йигади ва тахлил килади, хизматларни яхшилаш ва муаммоларни хал килиш учун:.

• Фойдаланувчига кулай интерфейслар: Фойдаланувчи тажрибасини яхшилаш учун интуитив ва осон фойдаланиладиган мобил иловалар ва веб-сайтларга инвестиция килиш.

• Тезкор мижозларга хизмат курсатиш: Кутиш вактини камайтириш ва дархол мижозларга ёрдам курсатиш учун чат-ботлар ва сунъий интеллектга асосланган ёрдам тизимларидан фойдаланиш.

Мисол: Теленорнинг «WOW» дастури ходимларни мижоз эхтиёжларини биринчи уринга куйишга ва хизмат курсатиш маданиятини ривожлантиришга ургатишга каратилган.

Жанубий Корея

Технологик инновация

SK Telecom ва KT Corporation:

KT Corporation - Корея компанияси ва Жанубий Кореяда симли ва симсиз телекоммуникация хизматларини такдим этувчи энг йирик провайдер. Тулик номи: KT Corporation.

SK Telecom — Жанубий Кореянинг уяли алока оператори.

• 5G тармоклари: Юкори тезликда, кам кечикишли уланишларни таъминлаш оркали фойдаланувчи тажрибасини яхшилаш учун 5G технологиясини жорий этишда дунёда етакчилик килмокда.

SJIF 2024 = 7.404 / ASI Factor = 1.7

• Сунъий интеллектни интеграциялаш: Сунъий интеллектни мижозларга хизмат курсатишда прогнозли техник хизмат ва шахсий мижозлар билан мулокот оркали яхшилаш учун фойдаланиш.

• IoT ечимлари: Мижозларга кушимча кулайлик берадиган интернет нарсалари (IoT) хизматларини, масалан, компютер тармогига улаш ва уларга дастурий таъминот, иловалар ёки техник курилмалар оркали маълумотларни йигиш, тахлил килиш, кайта ишлаш ва бошка обьектларга узатиш имконини беради.

Мисол: SK Те1есотнинг сунъий интеллектга асосланган «НУГУ» чат-боти мижозлар суровларига самарали жавоб беради[6].

Япония

Тармок инфратузилмасига инвестиция

NTT docomo ва KDDI Corporation:

NTT docomo - 2010 йил апрел холатига кура Япониянинг энг йирик уяли алока оператори булиб, абонентлар сони 56 миллион кишидан ошади.

KDDI Corporation - Япониянинг телекоммуникация компанияси ва au бренди остидаги уяли алока операторидир.

• Доимий тармок янгиланиши: Юкори тезликдаги уланиш ва минимал узилишларни таъминлаш учун тармок инфратузилмасини мунтазам равишда янгилаб туриш.

• 5G жорий этиш: Мижозларга тезрок ва ишончли интернет хизматларини такдим этиш учун 5G технологиясига катта инвестиция ажратади.

• Табиий офатларга чидамлилик: Табиий офатларга дош бера оладиган мустахкам тармоклар куриш, доимий хизмат курсатишни таъминлашга харакат килади.

Мисол: NTT docomo 5G камровини фаол кенгайтириш, миллий микёсда мавжудлигини таъминлаш ва хизмат сифатини оширишга каратилган.

Европа Иттифоки давлатлари

Регулятор мухити ва ракобат

Vodafone ва Deutsche Telekom:

Vodafone - Британия компанияси, дунёдаги энг йирик уяли алока операторларидан бири.

Deutsche Telekom - Германия телекоммуникация компанияси, даромади буйича Европада энг йирик ва дунёда туртинчи уринда туради

• Истеъмолчилар хукукларини химоя килиш конунлари: Европа Иттифокининг каттик коидаларига риоя килиш, бу эса юкори хизмат стандартларини ва истеъмолчилар хукукларини химоя килади.

SJIF 2024 = 7.404 / ASI Factor = 1.7

• Ракобатбардош бозор: Кучли ракобат компанияларни янгилик ва сифатни яхшилашга ундайди, чунки улар узларини ажратишга интилади.

• Шаффофлик: Мижозлар билан ишончни мустахкамлаш учун шаффоф нарх ва хизмат шартларини таъминлайди.

Мисол: Vodafone юкори сифатли хизмат ташаббуслари ва мижозлар коникишини ошириш дастурлари билан ракобатбардошликни саклаб колиш учун харакат килмокда.

Америка Цушма Штатлари

Ходимларни тайёрлаш ва жалб килиш борасида

АТ&Т ва Verizon Communications:

AT&T. (American Telephone and Telegraph) - Дунёдаги энг йирик телекоммуникация компанияларидан бири булиб, бу Кушма Штатлардаги махаллий ва шахарлараро телефон алокаларининг энг йирик провайдери, шунингдек, Кушма Штатлардаги учинчи йирик уяли алока операторидир. DirecTV оркали Кушма Штатлардаги тугридан-тугри сунъий йулдошли эшиттиришнинг энг йирик провайдеридир.

Verizon Communications - Америка телекоммуникация компанияси.

• Комплекс укув дастурлари: Ходимларни энг сунгги технологиялар ва мижозларга хизмат курсатишнинг энг яхши амалиётлари буйича мунтазам укитиш.

• Ходимларни жалб килиш: Ходимларни рагбатлантириш ва юкори сифатли хизмат курсатишга, содик булишлари учун ташаббуслар, мижоз мавкейини ривожлантириш имкониятлари топади.

• Мижозларга хизмат курсатиш мукаммаллиги: Мураккаб муаммоларни самарали хал килиш учун махсус жамоалар мижозларга хизмат курсатади.

Мисол: АТ&Т ходимларни мижозларга ёрдам беришга тайёрлаш учун илгор укув иншоотлари ва дастурларига сармоя киритмокда.

Австралия

Мижозларга уз-узига хизмат курсатиш ва ракамли каналлар

Telstra ва Optus:

Telstra - Австралиянинг энг йирик телекоммуникация компанияси, интернет хизматларини, шунингдек, телефония, мобил алока ва кабел телевидениеси хизматларини такдим этади.

Optus - Мобил телефон, телефония ва кабел телевидениеси хизматларини курсатувчи Австралиянинг иккинчи йирик телекоммуникация компанияси.

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences

SJIF 2024 = 7.404 / ASI Factor = 1.7

• Ракамли платформалар: Мижозларга уз хисобларини бошкариш, муаммоларни хал килиш ва мустакил равишда ёрдам олиш имконини берувчи мустахкам ракамли платформалар ривожлантирилиши.

• Уз-узига хизмат курсатиш воситалари: Мижозларни кучайтириш учун кенг камровли уз-узига хизмат курсатиш воситалари ва ресурсларини такдим этиш.

• Мижозларга кулайлик: Турли хизматларни таклиф киладиган мобил иловалар ва онлайн портал оркали фойдаланувчи тажрибасини яхшилаш.

Мисол: Telstraнинг MyTelstra иловаси, туловларни амалга ошириш, хизмат суровлари ва реал вактда ёрдам каби функцияларни такдим этади[7].

Х,индистон

Мослаштирилган хизматлар

Jio va Airtel India:

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Airtel India - Телекоммуникация компанияси.

Jio - Х,инд телекоммуникация компанияси булиб, Бу Х,индистондаги энг йирик уяли алока оператори хамда дунёдаги учинчи йирик уяли алока операторидир.

• Маълумотлар тахлили: Катта маълумотлардан фойдаланиб, мижозларнинг хатти-харакатлари ва афзалликларини тахлил килиш, индивидуаллаштрилган хизматларни таклиф килиш имконини беради.

• Мослаштирилган тарифлар: Шахсий эхтиёжлар ва фойдаланиш одатларига асосланган мослаштирилган тарифлар ва хизматларни таклиф килиш.

• Мижозларни жалб килиш: Максадли акциялар ва шахсий тавсиялар оркали мижозларни жалб килиш.

Мисол: Jio уз мижозларининг махсус эхтиёжларини кондирадиган мослаштирилган тарифларни таклиф килиш стратегиясини куллайди, бу эса мижозлар коникишини ва содиклигини оширади.

Бу халкаро мисоллар телекоммуникация сохасидаги муваффакиятли стратегияларни курсатади, улар технологик инновациялар ва регламентларга риоя килишдан тортиб, мижозларга йуналтирилган ёндашувлар ва ходимларни жалб килишгача. Ушбу амалиётларни кабул килиш ва мослаштириш оркали компаниялар хизмат сифатини ва мижозлар коникишини сезиларли даражада яхшилашлари мумкин. Узбекистондаги алока тизимида фойдаланиш мумкин булган баъзи ёндашувлар куйидагилардан иборат:

Oriental Renaissance: Innovative, (E)ISSN: 2181-1784

educational, natural and social sciences 4 (5), May, 2024

SJIF 2024 = 7.404 / ASI Factor = 1.7 www.oriens.uz

1-^agBa^. y36eKHCTOHaarH a.io^a TH3HMHga ^ofiga^aHHm MyMKHH öy^raH 6at3H xopimiiH MaM^aKaT^ap Ta^pnöa ëHgamyB^apn.

Мижозга йуналтирилган ёндашув (Telenor)

Мижоз фикр-мулохазаларини интеграциялаш: Мижозларнинг фикр-мулохазаларини йигиш ва тахлил килиш оркали хизматларни яхшилаш ва мижозлар эхтиёжларига жавоб бериш.

Фойдаланувчига кулай интерфейслар: Интуитив ва осон фойдаланиладиган мобил иловалар ва веб-сайтларни ривожлантириш.

Тезкор мижозларга хизмат курсатиш: Чатботлар ва сунъий интеллектга асосланган ёрдам тизимларидан фойдаланиш оркали кутиш вактини камайтириш ва мижозларга тезкор ёрдам курсатиш.

Технологик инновация(Жанубий Корея тажрибасидан)

5G тармоклари: Юкори тезликда, кам кечикиши уланишларни таъминлаш учун 5G технологиясини жорий этиш.

Сунъий интеллектни интеграциялаш: Сунъий интеллектдан фойдаланган холда мижозларга хизмат курсатишни яхшилаш ва шахсий мижозлар билан мулокот килиш.

IoT ечимлари: Аклли уй ечимлари ва уланган курилмалар каби Интернет нарсалари (IoT) хизматларини таклиф килиш.

Тармок инфратузилмасига инвестиция(Япония тажрибасидан)

Доимий тармок янгиланишлари: Тармок инфратузилмасини мунтазам равишда янгилаш ва юкори тезликдаги уланишни таъминлаш.

5G жорий этиш: 5G технологиясига катта инвестиция киритиш ва бу оркали мижозларга тезрок ва ишончли интернет хизматларини такдим этиш.

Табиий офатларга чидамлилик: Мустахкам тармоклар куриш, табиий офатларга дош бера оладиган ва доимий хизмат курсатишни таъминлаш.

Мижозларга уз-узига хизмат курсатиш (Австралия тажрибаси)

Ракамли платформалар: Мижозларга уз хисобларини бошкариш, муаммоларни хал килиш ва мустакил равишда ёрдам олиш имконини берувчи мустахкам ракамли платформаларни ривожлантириш.

Уз-узига хизмат курсатиш воситалари: Мижозларни кучайтириш учун кенг камровли уз-узига хизмат курсатиш воситалари ва ресурсларини такдим этиш.

Мижозларга кулайлик: Турли хизматларни таклиф киладиган мобил иловалар ва онлайн портал оркали фойдаланувчи тажрибасини яхшилаш.

Мослаштрилган хизматлар(Х,индистон тажрибасидан)

Катта маълумотлар тахлили: Катта маълумотлардан фойдаланиб, мижозларнинг хатти-харакатлари ва афзалликларини тахлил килиш, индивидуаллаштрилган хизматларни таклиф килиш имконини беради.

Мослаштирилган тарифлар: Шахсий эхтиёжлар ва фойдаланиш одатларига асосланган мослаштирилган тарифлар ва хизматларни таклиф килиш.

Мижозларни жалб килиш: Максадли акциялар ва шахсий тавсиялар оркали

1

2

3

4

5

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences

SJIF 2024 = 7.404 / ASI Factor = 1.7

мижозларни жалб килиш.

6 Ходимларни тайёрлаш (Америка ^ушма Штатлари тажрибасидан)

Комплекс укув дастурлари: Ходимларни энг сунгги технологиялар ва мижозларга хизмат курсатишнинг энг яхши амалиётлари буйича мунтазам укитиш.

Ходимларни жалб килиш: Ходимларни рагбатлантириш ва юкори сифатли хизмат курсатишга содик булишлари учун ташаббуслар, масалан, эътироф этиш дастурлари ва мартаба ривожлантириш имкониятлари.

Мижозларга хизмат курсатиш мукаммаллиги: Мураккаб муаммоларни самарали хал килиш учун махсус мижозларга хизмат курсатиш жамоалари.

Юкоридаги ёндашувлар Узбекистондаги алока компаниялари учун хизмат сифатини ошириш ва мижозларни коникиш даражасини ошириш учун самарали булиши мумкин албатта.

ХУЛОСА

Алока хизматлари сифатини ошириш буйича хорижий тажрибани урганиш Узбекистонда телекоммуникация сохасини ривожлантириш буйича кимматли фикрларни беради. Дунё буйлаб етакчи телекоммуникация компанияларининг муваффакиятли стратегиялари ва инновацияларини урганиш оркали биз такомиллаштиришнинг асосий йуналишларини аниклашимиз ва илгор тажрибаларни махаллий шароитга мослаштиришимиз мумкин.

Асосий хулосалар ва тавсиялар:

Кучли телекоммуникация инфратузилмасига эга мамлакатлар юкори сифатли хизмат курсатишга эришдилар. Узбекистон тармок инфратузилмасини модернизация килиш ва кенгайтиришга, жумладан, 5G технологияси ва оптик толали тармокларни, айникса, кишлок жойларда жорий этишга сармоя киритишга устувор ахамият эга

1. Мижозларнинг коникишига катта эътибор бериш жуда мухимдир. Мижозларга хизмат курсатишни бошкаришнинг илгор тизимларини жорий этиш, куллаб-кувватлаш ходимлари учун кенг камровли тренинглар утказиш ва сунъий интеллектга асосланган куллаб-кувватлаш воситаларидан фойдаланиш мижозлар тажрибасини яхшилаши ва шикоятларни камайтириши мумкин.

2. АИ ва катта маълумотлар тахлили каби инновацион технологияларни куллаш хизматлар курсатиш ва операцион самарадорликни ошириши мумкин. Узбекистон янги ва такомиллаштирилган хизматларни таклиф килиш учун ушбу технологияларни урганиши керак.

3. Хукумат, назорат килувчи органлар ва телекоммуникация компаниялари уртасидаги хамкорлик мухим ахамиятга эга. Инновациялар ва инвестицияларни рагбатлантирадиган куллаб-кувватловчи тартибга солиш

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences

SJIF 2024 = 7.404 / ASI Factor = 1.7

мухитини яратиш фойдали булади. Телекоммуникация тармоклари ривожланган мамлакатлардаги меъёрий-хукукий базадан урганиш сиёсат ва коидаларни соддалаштиришга ёрдам беради.

4. Ахолининг ракамли саводхонлигини ошириш ва телекоммуникация сохасида малакали мутахассисларни етиштиришга сармоя киритиш жуда мухим. Таълим муассасалари ва халкаро укув дастурлари билан хамкорлик малакалардаги бушликни бартараф этишга ёрдам беради.

5. Хизматларнинг арзонлиги ва ахолининг барча катламлари учун очик булишини таъминлаш мухим ахамиятга эга. Ракобатбардош нарх стратегияларини ишлаб чикиш ва мослашувчан тулов имкониятларини таклиф килиш хизматларни янада камраб олиши мумкин.

6. Киберхавфсизлик чораларини кучайтириш ва фойдаланувчи маълумотларининг махфийлигини таъминлаш мухим ахамиятга эга. Кучли киберхавфсизлик тизимига эга мамлакатларнинг энг яхши амалиётларини жорий килиш тармок ва фойдаланувчи маълумотларини химоя килиши мумкин.

Ушбу топилмаларни бирлаштириш ва хорижий тажрибалардан фойдаланиш оркали Узбекистон телекоммуникация сохасиа хизмат курсатиш сифатини сезиларли даражада ошириши мумкин. Инфратузилмага инвестициялар, мижозларга эътибор каратиш, технологик инновациялар, тартибга солувчи куллаб-кувватлаш, ишчи кучини ривожлантириш, арзон нарх ва хавфсизликни бирлаштирган стратегик ёндашув янада мустахкам ва ракобатбардош телекоммуникация саноатига йул очади. Бу, уз навбатида, иктисодий усишни таъминлайди, алокаларни кучайтиради ва Узбекистон ахолисининг умумий хаёт сифатини яхшилайди.

ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР РУЙХАТИ (REFERENCES):

1. Абдуллаев А.М., Курпаяниди К.И. Социал-экономические аспектй функцияларини ишлаб чикиш субъектлари маълумотларга эга булган предпринимателства в системе институционалнйх преобразований // Новйй университет. — 2014. — №2. — С. 55-60.

2. Anwar, S.T. (2003), "CASES Vodafone and the wireless industry, a case in market expansion and global strategy", Journal of Business and Industrial Marketing, Vol. 18 No. 3, pp. 270-288.

3. Asimakopoulos G., Hernández, V. and Whalley, J. (2015), "Internationalization of Yeuropean mobile telecommunication operators: institutional diversity and performance implications", 26th Furopean Regional Conference of the hiernational Telecommunications Society (ITS), Madrid,24-27 June

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences

SJIF 2024 = 7.404 / ASI Factor = 1.7

4. Atiyas, L and Dogan, P. (2007), "When good intentions are not yenough: sequential yentry and competition in the Turkis'h mobile industry", Telecommunications Policy, Vol. 31 No. 8, pp. 502-523. Bijwaard, G.Ye., Janssen, M.C.W. and Maasland, Ye. (2008), "Yearly mover advantages: an yempiricalanalysis of Yeuropean mobile phone markets", Telecommunications Policy, Vol. 32 No. 3.pp. 246-261, Boddewyn, J.J. and

5. Brewer, T.L. (1994), "International business political behavior: new theoretical directions", Academy of Management Review, Vol. 19 No. 1, pp. 119-143. Cave, M. and Vogelsang, L. (2003), "How access pricing and yentry interact", Telecommunications Policy, Vol. 27 No. 10, pp. 717-727.

6. Chanakira, M. (2012), "Factors affecting the choice of market yentry modes in the African telephony industry", International Journal of Applied Behavioral Yeconomics, Vol. 1 No. 2, pp. 1-15. Chan-Olmsted, S. and Jamison, M. (2001), "Rivalry through Alliances: competitive strategy in the globaltelecommunications market", Yeuropean Management Journal, Vol. 19 No. 3, pp. 317-331. Clarke, M. and Oxman, A.D. (2001), Cochrane Reviewers' Handbook (Yeds.) 4.1.4, The Cochrane Library. Update Software (Updated Quarterly), Oxford, Issue 4.

7. Clegg. J. and Kamall, S. (1998), "The internationalization of telecommunications services firms in the Yeuropean union. Transnational Corporations, Vol. 7 No. 2, pp. 39-96. Clegg. J., Kamall, S. and Leung, M. (1996), "Yeuropean multinational activity in telecommunications services in the peoples Republic of China: firm strategy and government policy", ManagementInternational Review, Vol. 1 No. 36, pp. 111-137.

8. Clifton, J., Comin, F. and Diaz-Fuentes, D. (2011), "From national monopoly to multinational corporation: how regulation s'haped the road towards telecommunications internationalization", Business'history, Vol. 53 No. 5, pp. 761781

9. Curwen, P. and Whalley, J. (2006), "Measuring internationalization in the mobile telecommunications industry", International Business Review, Vol. 15 No. 6, pp. 660-681.

10. De Jong, G. and van Houten, J. (2014), "The impact of MNE cultural diversity on the internationalization-performance relations'hip", International Business Review, Vol. 23 No. 1, pp. 313-326.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.