Научная статья на тему 'Кафолатли техник хизмат кўрсатиш сервисларини шакллантириш'

Кафолатли техник хизмат кўрсатиш сервисларини шакллантириш Текст научной статьи по специальности «Техника и технологии»

CC BY
57
3
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
сотишдан кейинги хизмат / кафолат хизмати / хизмат / мижоз / хизмат / асбоб ускуна / сервисное обслуживание / гарантийное обслуживание / сервис / заказчик / сервисное оборудование

Аннотация научной статьи по технике и технологии, автор научной работы — Зухурова Дилдора Махмудовна

Ушбу моқолада кафолат ва кафолатдан кейинги хизмат хусусиятларини ўрганиш, ишнинг ўзига хос хусусиятлари, муаммоларини аниқлаш, кафолатли ва кафолатдан кейинги хизматни ривожлантириш истиқболларини ҳисобга олиш ҳамда, тадқиқот натижасида асбоб-ускуналар сотиб олишдан олдин ва асбоб-ускуналар сотиб олинганидан кейин кафолатли ва кафолатдан кейинги хизмати таққосланган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Формирование гарантированной службы технического обслуживания

В данной статье рассматриваются особенности гарантийного и послегарантийного обслуживания, специфика работы по выявлению проблем и учету перспектив развития гарантийного и послегарантийного обслуживания, проводится сравнение гарантийного и послегарантийного обслуживания до и после покупки оборудования.

Текст научной работы на тему «Кафолатли техник хизмат кўрсатиш сервисларини шакллантириш»

УДК 62-77

КАФОЛАТЛИ ТЕХНИК ХИЗМАТ КУРСАТИШ СЕРВИСЛАРИНИ

ШАКЛЛАНТИРИШ

Зухурова Дилдора Махмудовна ЖизПИ, ассистент, dildorazuxurova634@gmail.com. 998991260204

Аннотация. Ушбу моколада кафолат ва кафолатдан кейинги хизмат хусусиятларини урганиш, ишнинг узига хос хусусиятлари. муаммоларини аниклаш. кафолатли ва кафолатдан кейинги хизматни ривожлантириш истикболларини х,исобга олиш хдмда, тадкикот натижасида асбоб-ускуналар сотиб олишдан олдин ва асбоб-ускуналар сотиб олинганидан кейин кафолатли ва кафолатдан кейинги хизмати таккосланган.

Аннотация. В данной статье рассматриваются особенности гарантийного и послегарантийного обслуживания, специфика работы по выявлению проблем и учету перспектив развития гарантийного и послегарантийного обслуживания, проводится сравнение гарантийного и послегарантийного обслуживания до и после покупки оборудования.

Annotation. This article discusses the features of warranty and post-warranty service. the specifics of work to identify problems and take into account the prospects for the development of warranty and post-warranty service. compare warranty and post-warranty service before and after the purchase of equipment.

Калит сузлар: сотишдан кейинги хизмат. кафолат хизмати. хизмат. мижоз. хизмат. асбоб ускуна

Ключевые слова: сервисное обслуживание, гарантийное обслуживание, сервис, заказчик, сервисное оборудование.

Key words: after-sales service. warranty service. service. customer. service equipment.

Мавзунинг долзарблиги шундаки. мамлакатимизда автомобил сотиш бозорида ракобатни мустах,камлаш. уларга техник хизмат курсатиш ва таъмирлаш автомобилларнинг техник эксплуатациясини ташкил этишнинг янги технологиялари ва усулларини таргиб килишни талаб килади. Бугунги кунда махдллий автомобил ишлаб чикарувчилари олдида турган кескин муаммо-харид килинган автомобилларнинг сифати ва уларга хизмат курсатишнинг паст даражаси. Курсатилган муаммони х,ал килиш факат автомобилларни ишлаб чикариш ва ишлатишнинг мавжуд муаммоларини бир вактнинг узида куриб чикиш билан мумкин. Кафолат муддати-автомобил "хдёти" нинг узига хос боскичи, ишлаб чикарувчи ва автомобил эгаси уртасидаги алох,ида муносабатлар билан нормал ишлаш шароитларидан фарк килади. Ишлаётган автомобил кисмларининг физик жараёнларидан келиб чикадиган нарса, кисмлардаги нуксонлар ва автомобилни йигиш пайтида килинган нуксонларнинг намоён булиши мумкин. Аникланган муаммонинг мух,имлигини ва хдкикатни таъкидлайди.

Афсуски, мамлакатимизда автомобилларга кафолатли хизмат курсатиш тизимини такомиллаштириш муаммоларига х,озиргача бехдд кам эътибор берилган, бу эса ушбу мавзуга багишланган илмий нашрларнинг нисбатан камлиги ва илмий асосланган тавсияларнинг йуклигида намоён булмокда.

Кафолатли хизмат курсатиш масалаларини куриб чикишда тизимли ёндашувдан фойдаланиш максадга мувофик булиб, кафолат буйича автомобилларни таъмирлаш тизими элементлари бир-бири билан чамбарчас боглик ва бир-бирига турли йуллар билан

таъсир этувчи мураккаб тузилма сифатида намоён булиши мумкин. Асосий дастур тизим ёндашувининг коидалари назарий асосни ишлаб чикиш ва бир катор амалий тавсияларни асослаш имконини беради, улардан автоулов заводларида ва хизмат курсатиш ва сотиш тармоги корхоналарида кафолатли хизмат курсатиш тизимини такомиллаштириш имконини беради.

Кафолатли хизматни бажариш учун корхонани шакллантириш вариантлари куриб чикилади. Ускунани сотиб олишдан олдин ва сотиб олингандан кейин кафолатли ва кафолатдан кейинги хизматнинг киёсий тахлили утказилди. Сотишдан кейинги хизматнинг максади аникланади. Товарларни сотишдан кейинги хизматнинг асосий усуллари берилган

Хозирги кунда корхонанинг ихтисослашувидан катъий назар, фаолият натижаси товар ёки хизмат курсатишдир. Бунда эхтиёт-кисмларни сотиб олаётганда истеъмолчи томонидан сотувдан кейинги хизматнинг мавжудлигига жиддий эътибор беради. Сервис хизмат курсатиш хажми ва сифати потенциал истеъмолчиларга махсулотни дастлабки сотиб олиш пайтида ва айникса уни янгилашда таъсир курсатади. Мураккаб техник махсулотларни истеъмол килиш билан богли; хизматларни курсатиш ишлаб чикарувчи ва унинг истеъмолчилари уртасида якин алокалар тизимини яратиш воситаларидан биридир. Бу мижозлар билан хамкорлик килишнинг мустахкамланишига ёрдам беради ва корхоналарнинг даромадларининг баркарор усишини таъминлайди [1]. Шу билан бирга, техник ва тижорат маълумотларининг ортиб бораётган хажмининг доимий айланиши учун тегишли майдон такдим этилади [3].

Узбекистон Республикасининг (1-модданинг саккизинчи хатбошиси 2017 йил 13 июндаги УРК-436-сон Конуни тахририда — УР К^Т, 2017 й., 24-сон, 487-модда) га кура:

- товар (иш, хизмат)нинг хавфсизлиги — товарни истеъмол килиш, ундан фойдаланиш, уни саклаш, ташиш ёки утилизация килишнинг, шунингдек, иш ёки хизмат натижаларидан фойдаланишнинг одатдаги шароитларида истеъмолчининг хаёти, соглиги ёки мол-мулкига ва атроф-мухитга зарар етказилиши эхтимоли билан боглик хавф хатарнинг йуклиги;

- мувофиклик сертификати — сертификатланган махсулотнинг белгиланган талабларга мувофиклигини тасдикловчи жужжат;

- товар (иш, хизмат)нинг нуксони — товар (иш, хизмат)нинг норматив хужжатларнинг мажбурий талабларига, шартнома шартларига ёхуд товар (иш, хизмат)нинг сифатига одатда куйиладиган талабларга номувофиклиги;

- товар (иш, хизмат)нинг жиддий нуксони — товар (иш, хизмат)дан белгиланган максадда фойдаланиб булмайдиган килиб куядиган ёхуд бартараф этиш учун куп мехнат ва вакт сарфлаш талаб киладиган камчилик;

- кафолат муддати — товардан (хизматдан) фойдаланишнинг (онлар хисобидаги) норматив муддати ёки товар (хизмат)нинг муайян вазифани (неча соатда, нечта иш жараёнида, канча километр масофани босиб утиб ва х,.к.) бажариш вакти тарзида белгиланган муддати булиб, бу муддат ичида ишлаб чикарувчи (ижрочи), башарти товарни ишлатиш (хизматдан фойдаланиш) коидаларига риоя этилган булса, товарнинг (хизматнинг) сифатига нисбатан норматив хужжатларда назарда тутилган талаблар бажарилишини кафолатлайди ва таъминлайди;

- хизмат муддати — товардан фойдаланишнинг белгиланган муддати булиб, у тамом булгач, товарнинг техник холатидан катьи назар, ундан фойдаланиш тухтатилиши лозим;

Кафолат муддати ишлаб чикарувчининг спецификациялари билан белгиланади, кафолат муддати бошланиши сотилган кундан бошлаб хисобланади [6].

Ишлаб чикарувчи томонидан кафолат муддати шартларини бажариш куйидагиларни уз ичига олади:

- харидорларни янги эхтиёт кисмлар билан таъминлаш;

- ахборот йигиш, тахлил килиш ва уни кайта ишлаш давомида олинган натижа;

- техник хизмат курсатишнинг сифати ва ишлаш коидаларига риоя килишни назорат килиш;

- автомобил ва ундаги техник жараёнларни лойихалаш буйича таъмирлаш ишларини олиб бориш буйича узаро хамкорликда иш олиб бориш;

- транспорт воситаларини саклашдан олдин ва сервис хизмат курсатишдан кейин саклаш коидаларига риоя килиш;

- транспорт воситасининг эгасига зарур норматив-техник хужжатларни такдим этиш ва бериш [13].

Сотилган эхтиёт-кисмга хизмат курсатиш хар кандай техник хизмат курсатиш сервис фаолиятининг энг мухим таркибий кисмларидан биридир.

Х,озирги вактда таъмирлашни ташкил этиш ва уз вактида техник хизмат курсатиш мижозни эхтиёт-кисмларнинг нархи ва етказиб бериш шартлари масаласидан кам булмаган холда кизиктира бошлайди. Шундай килиб, хизмат тобора сотувчининг асосий ракобат афзалликларидан бирига айланмокда.

Хизмат тамойиллари:

- курсатилаётган хизматлар сифатининг юкорилиги;

- фойдаланувчи учун максимал кулайликни таъминлайдиган вазифалар;

- эхтиёт-кисмарга техник хизмат курсатиш учун мижозлар харажатларини минимал жойлаштиришда жойлаштирилганлиги;

- техник хизмат курсатиш корхоналарининг узаро алокадорлиги ва харакатчанлиги.

Хизмат вазифалари:

- эхтиёт-кисмларга техник хизмат курсатиш ;

- мижозларни жалб килиш ;

- эхтиёт-кисмларни сотиш буйича ишлаб чикаришни куллаб-кувватлаш ва ривожлантириш;

Курсатилаётган хизматларнинг тулик айланиши мижозлар эхтиёжларини урганишга, техник хизмат курсатиш сервиси мижозлари орасида фаол талаб булган эхтиёт кисм ишлаб чикаришни махаллийлаштиришга ёрдам беради [1].

Утказилган тажрибалар шуни курсатадики, эхтиёт-кисмларни нотугри урнатиш ёки нотугри фойдаланиш авария холатини юзага келтириб чикаришини мумкинлигини курсатади. Шунинг учун мижоз билан хизмат курсатиш марказларининг иши сотилаётган эхтиёт-кисмлар таъмирлашни талаб киладиган пайтдан анча олдин, яъни кафолат ходисаси руй беришидан олдин бошланади ва бу т эхтиёт-кисмларнинг ишончли ишлаши ва хавфсизлиги буйича маслахатлар беради [4]. Эхтиёт-кисмларни сотувини амалга оширгандан сунг, техник хизмат курсатиш сервислари сотишдан кейинги хизмат-етказиб бериш, урнатиш, назорат килиш ва ишлаш коидаларига ургатишни амалга оширади.

Кафолатли техник хизмат курсатиш эхтиёт-кисмларни кайта тиклаш, эхтиёт кисмлар ва эхтиёт кисмлар етказиб бериш буйича техник хизматларни амалга оширишдан иборатдир. Кафолат хизмати шартномани хужжатлаштириш доирасида амалга оширилади. Кафолат мажбурияти харидорга ишлаб чикарувчи, сотувчидан сотиб олинган

эхтиёт-кисмларнинг юкори сифатли сотувдан кейинги техник хизмат курсатиш шартларини тасдиклаш учун мулжалланган.

Кафолатли таъмирлаш-ишлаб чикарувчи ушбу махсулотларни ишлаб чикариш ва сотиш вактида уз зиммасига олган, яширин лойихавий нуксонларни бартараф этишга, шунингдек, транспорт воситасининг тулик иш холатини тиклашга каратилган кафолат мажбуриятларини бажаришдир [2].

Кафолатли техник хизмат курсатиш сервисларини шакллантириш уз техник хужжатлар асосида ёки ушбу хужжатларни шартнома асосида учинчи шахсдан жалб килиш йули билан амалга оширилиши мумкин. Бундай шартноманинг асосий шарти, бу турдаги автомобилларни таъмирлаш ва сервис хизмат курсатиш буйича учинчи томоннинг сертификати мавжуд булади. Будай шартномада куйидагилар назарда тутилган (1-Расм).

Автомобилнинг

номи модели ва маркаси

Бажариладиган ишларнинг муддати ва киймати

Иш хажми ва унинг турлари

Юридик шахсларнинг хукук, ва мажбуриятлари

1-Расм.

Кафолат мажбуриятлари кафолат муддати тугагунига кадар бекор булиши мумкин, бу куйидаги холларда содир булади:

- норматив-техник хужжатларда курсатилган параметрларга риоя этилмаган такдирда;

- автомобилларга техник хизмат курсатиш частотасига нотугри риоя килинган такдирда;

- спорт тадбирларида иштирок этганда;

- ушбу транспорт воситасидан бошка максадларда фойдаланилганда [7].

Норматив-техник хужжатларга мувофик, техник хизмат курсатиш стандартлари

учун жавобгарлик ушбу транспорт воситасининг эгасига, техник хизмат курсатиш турларидан катъи назар юкланади.

Умумий коидага кура, кафолат муддати товар истеъмолчига топширилган пайтдан бошлаб хисобланади. Шу билан бирга, конун томонларнинг сотиб олиш ва сотиш битимига кафолат муддати бошланиши сифатида бошка ходисани куриб чикиш хукукини беради (масалан, эхтиёт-кисмнинг ишлаб чикарилган сана, заводдан етказиб бериш санаси ва бошкалар.) [5].

Кафолат муддатини хисоблаш тартиби, агар ушбу муддат белгиланган конунга тугри келмаса, сотиш шартномасини тузишда ёзма равишда истеъмолчи эътиборига етказилиши керак. Хорижий ишлаб чикарувчилар купинча истеъмолчига аник махсулотларнинг хар кандай дилерининг хизмат курсатиш марказида бепул таъмирлаш хукукини берадилар. Бу холда дилер кафолатли таъмирлашни бажариши керак булган ишларни чакириш мумкин эмас, чунки у хали хам пуллик таъмирдир, лекин у истеъмолчи

томонидан эмас, балки импорт килувчи томонидан туланади. Натижада, дилернинг мажбуриятлари унинг шахсий шартномасида хам белгиланади, дилер эса хар доим хам товарни экспертизадан утказиши ёки кафолат муддатини чузиши шарт эмас.

Сотиб олиш вактида ташкил этилган кафолат муддати камида икки йил ва товарлар камчиликлари кафолат муддати тугаганидан кейин харидор томонидан аникланган холларда амалдаги фукаролик конун хужжатларига мувофик, лекин харидор камчиликларни товарлар сотилишидан олдин ёки шу пайтгача урнидан туриб сабабларга кура содир исботлай олса, бундай холда сотувчи жавобгар булади. Мисол учун, хамма жойда сиз махсулот учун бир йил кафолат муддати белгиланадиган вазиятни топишингиз мумкин ва дуконда савдо маслахатчиси кафолат муддатини икки йилга ёки ундан купрок муддатга узайтиришни таклиф килади. Агар харидор икки йилдан ортик муддатга узайтиришга рози булса, бу унинг хукукидир. Аммо икки йилгача харидор ва хеч кандай кушимча туловсиз конун химоясида булади [6].

Эхтиёт-кисмни сотиб олишдан олдин ва сотиб олингандан кейин кафолатли ва кафолатдан кейинги хизматнинг киёсий тахлили 1-жадвалда келтирилган.

Кафолат ва кафолатдан кейинги сервис хизматнинг асосий фарки шундаки, кафолат сотувчи (ишлаб чикарувчи, импорт килувчи) томонидан бепул такдим этилади. Сотишдан кейинги фаолиятнинг максади мижознинг бренди, компания ёки махсулотнинг кандай имиджига эга эканлигини аниклашдир [4]. Сотишдан кейинги хизматнинг энг катта афзаллиги мижозларни ушлаб туришдир. Сотишдан кейинги хизматнинг асосий усуллари куйидагилардир:

Кронштейн усули-мижозга махсулотни урнатиш, саклаш, созлаш ва бошкаришга ёрдам бериш ва шикастланган махсулотлар алмаштиришдир.

Сервис хизмат курсатиш каналлари- мижозга техник хизмат курсатиш сервиси вакили билан гаплашишнинг бир нечта усулини куллаш. Масалан, телефон, ижтимоий тармоклар, электрон почта, веб-сайт, блог ва бошкалар оркали.

Лло^а-хариддан тахминан бир ой вакт утгандан сунг, махсулот кутилганидек ишлаётганини билиш учун мижозга уяли алока ёки электрон почта оркали мурожаат килиш.

Табрикнома юбориш- мижозларга байрамлар ва таввалуд топган куни учун уяли алока оркали табрикномалар юбориш.

Кафолат карталари- доимий мижозларга келгуси эхтиёт-кисмларни сотиб олиш учун рагбат ва чегирмали жорий килиш.

Хулоса килиб айтганда шуни айтиш керакки кафолат муддати даврида махсулот муаммосиз ишлаши керак. Агар бузилиш харидорнинг хеч кандай айби билан содир булса, сотувчи носозликни узи тузатиши ёки шунга ухшаш янги махсулотни такдим этиши шарт.

Кафолатдан кейинги хизмат мижозга кафолат муддати тугаган булса хам, махсулотни таъмирлаш буйича хисоб-китоб килиш имконини беради. Бирок, хизмат хакки алохида туланади. Мижоз ундан фойдаланиш тугрисида мустакил карор кабул килади. Кафолатдан кейинги хизмат-илгари сотиб олинган товарларни ишлаб чикарувчи ёки ваколатли дилердан таъмирлаш имконини берувчи хизмат хисобланади. Кафолатли хизмат курсатиш эхтиёт-кисмларни кайта тиклаш, эхтиёт кисмларни етказиб бериш буйича техник хизматларни амалга ошириб боради.

Таъмирлангандан кейинги хизматларни курсатиш оркали техник хизмат курсатиш сервиси объектнинг иш шароитларини кузатиши ва уларнинг салбий таъсирини

камайтириши мумкин. Бинобарин, техник хизмат курсатиш сервиси узи сотувдан кейинги хизмат манфаатдор булиши мумкин.

АДАБИЁТЛАР

1. Амирова Д.Р., Коробкова Н.А., Перевалов Д.В. Предпосылки формирования и проблемы развития маркетинга взаимодействия в строительной отрасли// Российская экономика в условиях новых вызовов современной эпохи. Материалы Всероссийской научно-практической конференции, посвященной 95-летию со дня рождения М. А. Валюгина-первого декана экономического факультета Национального исследовательского Мордовского государственного университета им. Н. П. Огарева. 2017.

2. О необходимости применения методологии оценки эффективности деятельности сервисных компаний / Сумзина Л.В., Максимов А.В., Жаров В.Г. Промышленный сервис. 2018. № 4 (69). С. 33-36.

3. Технический сервис - опыт и перспективы развития / Ю. А. Конкин, И. Г. Голубев, М. Ю. Конкин, В. Н. Кузьмин. М. : ФГБНУ «Росинформагротех», 2017.

4. Baxtiyorovich, A. I., & Ogli, R. U. F. (2021). Yengil avtomobillarda yoqilgi sarfini kamaytirish usullari. Oriental renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences, 7(1).

5. Адилов, О. К., & Уролбоев, А. У. (2021). Оценка эффективности работ по техническому обслуживанию автотранспортных средств. Вестник науки.

6. Адилов, О. К., Умиров, И. И., & Уразов, Б. А. (2020). Методика определения деталей критических по надежности автомобилей. Academic research in educational sciences, (1), 109-113.

7. Адилов, О., Зухурова, Д., & Мамарасулов, Р. (2021). Транспорт воситалар техник холатини бахолаш. Academic research in educational sciences, 2(10), 137-143.

8. Адилов, О., Нуруллаев, У., & Турушев, С. (2021). Методика оценки приспособленности конструкции подвижного состава к условиям эксплуатации. Academic research in educational sciences, 2(5), 650-658.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.