Научная статья на тему 'МАЛАКАВИЙ АМАЛИЁТНИ ЎТКАЗИШГА ИННОВАЦИОН ЁНДАШУВ'

МАЛАКАВИЙ АМАЛИЁТНИ ЎТКАЗИШГА ИННОВАЦИОН ЁНДАШУВ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
806
129
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
касбий фаолият / амалий тайёргарлик / малакавий амалиёт / ишлаб чиқариш амалиёти / касбий малака / кўникма / технологик ёндашув / инновацион технология / модулли технология / модулли тузилма / модул дастури / модул бирлик / ўқув фаолияти элементи / Кейс-стади. / профессиональная деятельность / практическая подготовка / квалификационная практика / производственная практика / профессиональные навыки / технологический подход / инновационная технология / модульная технология / модульная система / модульная программа / модульная единица / элемент учебной деятельности / Кейс-стади.

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Азимова Шоира Гарфуновна, Сайдуллаева Мyxaйё Хусан Қизи

Мазкур мақолада касбий таълимда ўтказиладиган ишлаб чиқариш амалиётининг назарий ва услубий асослари ва мавжуд муаммолар ёритилган. Шунингдек, ишлаб чиқариш амалиётини модулли технологияга асосланган инновацион ёндашув асосида ташкил этиш ва ўтказиш ҳамда амалиёт натижаларини Кейс-стади технологияси асосида текшириш ва баҳолаш бўйича амалий тавсиялар ишлаб чиқилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ИННОВАЦИОННЫЙ ПОДХОД К ПРОВЕДЕНИЮ КВАЛИФИКАЦИОННЫЙ ПРАКТИКИ

В данной статье освещены теоретические и методические основы проведения производственной практики в профессиональном образование. Также предложены практические методические рекомендации инновационного подхода для организации и проведения производственной практики согласно модульной технологии, определения знаний практикантов по технологии Кейс-стади.

Текст научной работы на тему «МАЛАКАВИЙ АМАЛИЁТНИ ЎТКАЗИШГА ИННОВАЦИОН ЁНДАШУВ»

Азимова Шоира Гарфуновна,

Карши давлат университети "Касбий таълим" кафедраси катта укитувчиси Сайдуллаева Мухайё Хусан к,изи,

Карши давлат университети "Касбий таълим" кафедраси укитувчиси

МАЛАКАВИЙ АМАЛИЁТНИ УТКАЗИШГА ИННОВАЦИОН ЁНДАШУВ

УДК: 37.013

АЗИМОВА Ш.Г., САЙДУЛЛАЕВА М.Х. МАЛАКАВИЙ АМАЛИЁТНИ УТКАЗИШГА ИННОВАЦИОН ЁНДАШУВ

Мазкур маколада касбий таълимда утказиладиган ишлаб чикариш амалиётининг назарий ва услубий асослари ва мавжуд муаммолар ёритилган. Шунингдек, ишлаб чикариш амалиё-тини модулли технологияга асосланган инновацион ёндашув асосида ташкил этиш ва утказиш х,амда амалиёт натижаларини Кейс-стади технологияси асосида текшириш ва бах,олаш буйича амалий тавсиялар ишлаб чикилган.

Таянч суз ва тушунчалар: касбий фаолият, амалий тайёргарлик, малакавий амалиёт, ишлаб чикариш амалиёти, касбий малака, куникма, технологик ёндашув, инновацион технология, модулли технология, модулли тузилма, модул дастури, модул бирлик, укув фаолияти элементи, Кейс-стади.

АЗИМОВА Ш.Г., САЙДУЛЛАЕВА М.Х. ИННОВАЦИОННЫЙ ПОДХОД К ПРОВЕДЕНИЮ КВАЛИФИКАЦИОННЫЙ ПРАКТИКИ

В данной статье освещены теоретические и методические основы проведения производственной практики в профессиональном образование. Также предложены практические методические рекомендации инновационного подхода для организации и проведения производственной практики согласно модульной технологии, определения знаний практикантов по технологии Кейс-стади.

Ключевые слова и понятия: профессиональная деятельность, практическая подготовка, квалификационная практика, производственная практика, профессиональные навыки, технологический подход, инновационная технология, модульная технология, модульная система, модульная программа, модульная единица, элемент учебной деятельности, Кейс-стади.

AZIMOVA SH. G., SAYDULLAYEVA M.X. INNOVATIVE APPROACH TO CONDUCTING QUALIFICATION PRACTICE.

The article describes the theoretical and methodological bases of internship in vocational education and the existing problems. There is also provided practical recommendations for the organization and conduct of internships based on an innovative approach on modular technology, as well as the examination and evaluation of internship results implementing Keys study technology

Key words and concepts: vocational activity, practical training, qualification practice, internship, professional qualification, technological approach, innovative technology, module technology, module structure, module program, module unity, education activity element.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2020, 9 (94)

Кириш.

Жамият тараккиётининг глобаллашув жараёни кечаётган хозирги боскичида таълим мазмунининг фан ва ишлаб чикариш тала-бларига мос келиши хаётий заруратга айланди. Зеро, мазкур мослик мехнат бозори ва жамият маданий хаётининг баркарорлашувини таъ-минлайди. Шу нуктаи назардан Караганда, олий таълим тизимида таълим сифати ва самара-дорлигини ошириш долзарб муаммо сифатида бахоланмокда.

Олий таълим тизимида мутахассисларни тай-ёрлаш асосан икки мухим бyFин: илмий-назарий ва амалий тайёргарликдан иборат. Амалий тай-ёргарлик назарий билим ва куникмаларни куллашни узлуксизлиги ва узвийлигидан иборат булиб, куп жихатдан таълим жараёнида ташкил этиладиган малакавий ишлаб чикариш амалиёти самарадорлигига боFлик.

Маълумки, бакалавриат таълим йуналишлари буйича кадрлар тайёрлашнинг мухим кисми булган талабаларнинг ишлаб чикариш ама-лиёти - фан-техника, технология ва ишлаб чикаришдаги замонавий усуллар, тажрибаларни урганган холда, касбий куникма ва амалий мала-каларни шакллантиришга асосланади.

Малакавий амалиёт талабаларда касбий фао-лиятнинг мазмуни, максади ва усулларини чукур англашларини таъминлаб, уз навбатида улар-нинг ишлаб чикариш жараёни мухитига кири-шиши, адаптациялашувига хамда мухандислик сифатларини шакллантиришга замин яратади.

Мавзунинг долзарблиги.

Педагогик кузатишлар натижалари олий таълим тизимида малакавий амалиётни ташкил этиш ва утказишда бир канча камчиликлар мав-жудлигини курсатади.

Хусусан, Бирлашган Миллатлар Ташкило-тининг Таълим, фан ва маданият масалалари буйича кумитаси (UNESCO) ва консалтинг ташки-лоти (DGP Research & СогаиШпд) хамкорлигида жалб килинган нуфузли хорижий экспертлар гурухи томонидан 2017 йилнинг январь -июнь ойларида Узбекистан Республикаси таълим тизимини комплекс урганиш буйича утказилган тахлиллар натижалари асосида берилган хулоса-ларда олий таълим жараёнида назария ва амалиёт яхлитлиги таъминланмаганлиги, талабаларнинг малакавий амалиётларини ишлаб чикариш корхоналарида утказиш самарали ташкил этил-магани окибатида битирувчиларнинг аксарият кисми тайёр мутахассис булиб чикиш урнига,

ишга жойлашгандан кейин кайтадан уз касбини, мутахассислигини урганаётганлиги, шунинг-дек, таълим сифатини назорат килиш меха-низми замонавий талабларга жавоб бермас-лиги, таълим муассасаларида малакали педагог ва бошкарув кадрларининг етишмаслиги, хорижий таълим муассасалари билан самарали Хамкорлик етарлича йулга куйилмаганлиги каби камчиликлар кайд этилган1.

Амалиётни утказиш буйича дастурий таъми-нотнинг замонавий талабларга мос эмаслиги; амалиётни ташкил этишда инновацион техно-логияларнинг самарали методларидан етарли даражада фойдаланилмаётганлиги; амалиёт натижаларини бахолаш тизими етарли даражада ишлаб чикилмагани каби муаммолар уни ташкил этиш ва утказишга инновацион ёндашув зарурлигини такозо этади.

Инновацион технологиялар шароитида тала-банинг амалий-касбий тайёргарлиги мазму-нини янгилаш, малакавий амалиётларни ташкил этишда инновацион технологиялардан фойдала-ниш йулларини ишлаб чикиш долзарб педагогик муаммоларидан бири саналади.

Маълумки, инновацион таълим техно-логиялари - таълим сохаси ёки укув жараёнида мавжуд муаммони янгича ёндашув асосида ечиш максадида кулланилиб, аввалги-дан анча самарали натижани кафолатлай ола-диган шакл, метод ва технологиялардир2. Мазкур технологиялар талабаларнинг касбий билим ва куникмаларини шакллантиришда мустакил ишлаш ва икки томонлама мулокот мухитини яратади, хар бир талабанинг билиш имкониятла-рини хамда ижодий кобилиятларини ривожлан-тиришга ёрдам беради.

Мавзу буйича бошца олимлар тадк,ик,отларининг кисцача та^лили. Рус педа-гоглари Н.В.Кузьмина, М.Б.Кларин, ВАСластенин хамда узбек олимларидан Б.А.Абдуллаев, Б.Зиёмухамедов, М.Тожиев, А.Алимов, Н.Муслимов каби тадкикотчилар томонидан олиб борилган ишларда инновацион фаолият, педагогик фаолиятга инновацион ёндашиш,

1 Узбекистан Республикаси Президентининг 2017 йил 27 июлда кабул килинган "Олий маълумотли мутахассис-лар тайёрлаш сифатини оширишда иктисодий сохалари ва тармокларининг иштирокини янада кенгайтириш чора-тадбирлари туFрисида"ги ПК.-3151-сонли карори. Узбекистан Республикаси Конун уужжатлари туплами, 2017 йил. 71-бет

2 Муслимов Н.А., Усмонбоева М.Х,., Сайфуров Д.М., Тураев А.Б..Инновацион таълим технологиялари. Тош-кент: «Sano-standart» 2015. 11 -бет.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2020, 9 (94)

инновацион Fояларни асослаш ва уларни амали-ётга самарали татбик этиш тадкик килинган.

Мацсад. Олий таълим тизимида малакавий ишлаб чикариш амалиётини ташкил этишдаги муаммоларни тахлил этиш ва, инновацион ёнда-шиб, уларнинг ечими буйича тавсиялар ишлаб чикиш.

Асосий цисм.

Ишлаб чикариш амалиётининг асосий маса-лалардан бири, амалиётчининг амалий касбий фаолиятини бошкарув тизимини оптималлаш-тириш хамда касбий тайёргарлигини ташкилий тузилмаси доирасидаги мустакиллик ва ижо-дий кобилиятларни ривожлантиришдан ибо-рат. Бу масалаларни хал этишда талабанинг таълим фаолиятининг субъекти сифатида мустакил, билимларни режали узлаштириши ва уз-узини ривожлантиришида катта имкониятлар ярата-диган, унинг билиш имкониятларини намоён этишга хамда ижодий кобилиятларини ривож-лантиришга йуналтирадиган модулли таълим технологияларининг ахамияти катта.

Модулли таълим технологияси касбий таъ-лимнинг куйидаги замонавий масалаларини хар томонлама ечиш имкониятларини яратади:

- ук,итишни индивидуаллаштириш;

- таълим олувчиларни назарий билимлар-дан амалиётга самарали, фаол фойдаланишга ургатиш;

- амалий фаолиятга ургатиш ва кузати-ладиган харакатларни бахолаш даражасида ук,итиш самарадорлигини назорат килиш;

- касбий мотивация асосида, укитиш жара-ёнини фаоллаштириш, мустакиллик ва укитиш имкониятларини тула руёбга чикариш1 ва хоказолар.

Модулли таълимнинг ахамиятли жихатлари, унинг талабаларни модулни мустакил урганишлари ва уз билимларини узлари назорат к,ила олишлари хамда камчиликларини киска муддатда аниклашлари ва хатоларини кайта урганиб, бартараф этишлари мумкинлигида намоён булади. Билим, куникма ва малакаларни мустахкамлаш хамда такомиллаштиришни туFри йулга куйилиши, уз-узини бахолаш имконият-лари - талабаларда мехнат маданиятини, амалиётга масъулиятли муносабатни таркиб топти-ради, фикрлашни, муаммоларни мустакил ечиш кобилиятларини ривожлантиради.

1 Авлиякулов Н.Х., Мусаева Н.Н.Педагогик технология-лар. - Тошкент: "Фан ва технология", 2008. 91-бет.

Фикримизча, модулли таълимнинг айни шу хусусиятлари, ишлаб чикариш амалиёти самарадорлигини юк,ори булишини таъминлайди.

Куйида 5111000-Касб таълими (5320900-Енгил саноат буюмлари конструкциясини ишлаш ва технологияси) йуналиши 2-курс талабаларининг тикувчилик корхонасида утказиладиган 72 соатга мулжалланган ишлаб чикариш амалиётини модулли таълим асосида ташкил этиш буйича баъзи тавсияларни такдим этамиз.

Одатда, амалиётнинг биринчи кунида хар бир талабага амалиёт учун керакли хужжатлар: амалиёт режаси, кундалик дафтар, якка тар-тибдаги топширик, ^ози таркатилади. Кунлик амалиёт режасига асосан талабалар гурухларга булиниб, белгиланган цех ёки булимлари фаолиятини урганадилар. Амалиёт рахбарлари талабалар гурухини 1-2 соат мобайнида кунлик белгиланган объектда бажариладиган ишлар мазмуни, жихозлар ва муаммолар билан умумий таниш-тирадилар. Колган вак,тда талабалар режалаш-тирилган жараёнларни мустакил урганишлари, технологик жараён, жихозларнинг турлари, уларнинг иш фаолиятини кузатишлари ва кунлик бажарилган ишларни кундалик дафтарга ёзиб боришлари талаб этилади.

Мазкур боск,ичда амалиётчининг мустакил фаолиятини ташкил этишда хар бир модуль учун амалиёт рахбари томонидан олдиндан тузил-ган модуль дастури яхши самара беради. Модуль дастури хар бир модуль учун алохида тузилиб, укув фаолияти элементлари, яъни кичик модул-лар ва хар бир укув элементининг максади хамда амалиётчи узлаштириши лозим булган укув материалига оид топшириклар ва уларни бажариш буйича курсатмалар, хар бир укув эле-ментидаги топширикни бажариш учун белгиланган бахони уз ичига олади. Бу холатда хар бир амалиётчига модуль дастури таркатилади, амалиётчи узи учун белгиланган объектда амалиёт рахбарининг умумий таништирувидан сунг, модуль дастури ва топширикларни бажариш буйича курсатмаларга асосан белгиланган топширикларни мустакил хамда айрим мурак-каб, муаммоли вазиятларда амалиёт рахбарлари хамда корхонадаги етакчи мутахассислардан урганган холда бажаради.

Ишлаб чикариш амалиётининг модулли дастури амалиётчининг модулни урганиш учун белгиланган вакт ичида ишлаб чикариш жара-ёнларига оид билимларни урганишни узлук-

2 Макола муаллифларининг ишланмаси.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2020, 9 (94)

г

V.

1- жадвал. "Тажриба цехининг вазифалари ва технологик жараён боскичлари" модулининг дастури1

Укув фаолияти элементи Амалиётчилар узлаштириши лозим булган укув материалига оид топшириклар Топширикларни бажариш буйича курсатмалар Бахо

1- УФЕ Максад: Тажриба цехининг вазифалари билан танишиш ва тахлил килиш. Топширикларни бажаринг: 1. Тажриба цехидаги гурухлар ва уларнинг фаолияти билан танишинг. 2. Технологик жараён кетма-кетлиги билан танишинг. 1.Тажриба цехида бажарилаётган ишларни диккат билан кузатинг. 2.Бажарилган ишлар кетма-кетлигини урганинг. Урганганларингизни тахлил килинг, фикрларингизни ёзиб куйинг.

2- УФЕ Максад: Янги модель конструкциясини тайёрлаш жараёнини урганиш. Топширикларни бажаринг: 1. Модель танлашга куйиладиган талаблар билан танишинг. 2. Конструкциялаш усули ва жараёнини кузатинг ва урганинг. 1. Модель танлашга куйиладиган талаблар кандай эътиборга олинишини диккат билан кузатинг. 2. Конструкциялаш усуллари, мазмуни, боскичлари хакидаги маълумотларни ёзиб куйинг.

3-УФЕ Максад: Андазалар тайёрлаш жараёнларини урганиш. Топширикларни бажаринг: 1. Андозалар турлари ва уларнинг ишлатилишини урганинг. 2. Андозаларни тайёрлаш жараёни билан танишинг. 1. Корхонада мавжуд андозалар турлари билан танишинг. 2. Андозаларни тайёрлаш жараёнларини диккат билан кузатинг, керакли маълумотларни ёзиб олинг

4- УФЕ Максад: Моделга сарфланадиган газлама ва ёрдамчи материаллар сарфини аниклашни урганиш. Топширикни бажаринг: 1. Корхонада мавжуд газлама сарфини аниклаш усули билан танишинг, уни замонавий усуллар билан таккосланг. 2. Меъёрловчининг ишлари билан танишинг. 1. Корхонада моделга газлама сарфини аниклаш жараёнини кузатинг ва назарий олинган билимлар билан таккосланг. 2. Меъёрловчининг фаолияти, нормалаш жараёнини кузатинг ва керакли маълумотларни ёзиб олинг.

5- УФЕ Максад: Модуль дастурини якунлаш. 1. Модуль дастури максадини яна бир бор укиб чикинг ва узингизни билиш-англаш фаолиятингизни бахоланг. 2. Тест ва Кейс топширикларини бажаришга киришинг. 3. К,айси ишингиздан коникмасангиз уни кайтадан бажаринг. Модулда белгиланган УФЕ урганиш ва топширикларни бажариш буйича уз фаолиятингизни тахлил килинг. Тест ва Кейс топширикларини бажаринг ва тест калити ёрдамида уз натижангизни бахоланг. Хар бир тyFри жавоб учун 1 балл, Кейс учун-2 баллдан

сизлиги ва узвийлигини таъминлаб, корхона-даги ишлаб чик,ариш жараёнларининг кетма-кетлиги тyFрисидаги билимларнинг тизимли узлаштирилишига имкон беради. Шунинг-дек, амалиётчиларнинг хар куни 6 соатга мулжалланган аник дастурдаги топширикларни бажариш билан машFул булишлари натижа-сида уларнинг бекор колиши, амалиётдан эрта кетиб колиши ёки кераксиз ишлар билан шугулланишларига чек куйилади.

Куйида "Тажриба цехининг вазифалари ва технологик жараён боскичлари" модулини урганиш буйича модуль дастурининг тахминий лойихасини тавсия этамиз (1-жадвал).

Маълумки, амалиёт Низомига кура, унинг натижаларини бахолаш якуний боскич хисобланиб, кафедрада декан, тегишли кафедра мудири, укув-услубий бошкарма(булим) вакили х^амда амалиёт рахбарлари иштирокида талаба

хисоботини кабул килиш тарзида утказилади. Бунда хар бир амалиётчи амалиёт даврида узлаштирган билимлари, олган таассуротлари хакида хисобот беради.

Фикримизча, амалиётчининг 1 ой мобай-нида эгаллаган билимларини 15-20 дакикалик хисоботи асосида тулаконли бахолаб булмайди. Хисобот вактида амалиётга фаол иштирок этган, хамма топширикларни уз вактида тyFри бажар-ган амалиётчи узи эгаллаган билимларини тулик, баён кила олмаслиги, ёки хаяжонланиши ва бошка сабабларга кура яхши натижа курсата олмаслиги мумкин. Хисобот вактида паст бахоланиши, унинг урганишга булган иштиёкини пасайтиради ва уз фаолиятидан, комиссия хуло-сасидан коникмаганлик хисини туFдиради.

Замонавий таълим шароитида амалиётчиларнинг билим, куникма ва малакаларини назо-рат килиш ва бахолаш хам янгича мазмун касб

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2020, 9 (94)

этиши лозим. Амалиётчининг узлаштиришини бахолашни хар бир модулни урганиш жараё-нида ташкил этиш мак,садга мувофик,. Амалиётчининг амалиётда узлаштириш натижаларини аник,лашда хар бир модуль якуни буйича назо-рат топширик,ларини турли вариантларда, маса-лан, 6 та тест ва 2 та Кейс топширик,лари асосида ишлаб чик,иш мумкин.

Маълумки, педагогик тестлар талабанинг билим узлаштириш даражасини аник,лаш ва объектив бахолаш инструменти була олади1. Тест топширик,лари таълим олувчиларнинг билиш фаоллигини ошириш, танлаш к,обилиятини ривожлантириш хамда уз-узини бахолашда ахамиятлидир. Аммо, амалиёт даврида амалиётчининг амалий касбий билимини, ишлаб чик,ариш муаммоларини ечишдаги мустак,ил фаолиятини бахолашда Кейс топширик,ларидан хам фойдаланиш яхши самара беради.

Кейс топширик,лари амалиётчиларни техно-логик жараёнларда туFиладиган айрим ишлаб чик,ариш муаммоларига мухандис сифатида ёндашиш, муаммони хар томонлама тахлил к,илиш ва унинг энг рационал ечимини топишга, к,арор к,абул к,илиш ва уз фикрини тахлилий асослаб беришга ургатади.

Хар бир модуль якунида уз билими натижа-сини узи бахолаган амалиётчи гурух ичида паст бахо олмасликка, топширик,ларни уз вак,тида бажаришга, яхши бахо олишга интилади, яъни гурухда рак,обат мухити яратилади. Бу холат узлаштириш ва амалиёт натижаларининг юк,ори булишини таъминлайди.

"Тажриба цехининг вазифалари ва технологик жараён боск,ичлари" модули буйича тавсия эти-ладиган Кейс намуналари:

1-кейс.

Кейс баёни. Тикувчилик корхонасининг рахбари тажриба цехи бошлиFини хузурига чак,иртириб, 5000 дона эркаклар куйлагини тикишга буюртма олинганини айтди. Буюр-тмачилар газламани узлари олиб келишлари хамда газлама сарфи 1 та куйлак учун уртача 1,3 м2 ни ташкил этилишини, шунингдек, янги модель буюртмачининг куйган талабига мос булиши таъминланишини суради. Тажриба цехи бошлиFига вазифаларни керакли гурухларга так,симлаб, бажариш учун 1 хафта муддат белги-лади.

1 Очилов М. Янги педагогик технологиялар. -К,арши:

"Насаф", 2000. 61-бет.

Кейс топшириги. Буюртмачи к,илган буюр-тмани талаб даражасида ва уз вак,тида бажари-шини таъминлаш учун тажриба цехи бошлиFи ишларни гурухларга к,андай так,симлаши лозим?

Мавзу юзасидан талабаларга бериладиган курсатмалар:

Муаммоли вазиятни урганиш давомида куйидаги саволларга жавоб топишга харакат к,илинг.

1. Кийим моделига куйиладиган истеъмолчи талаблар нималарни уз ичига олади ва уни иш жараёнида ким эътиборга олиши зарур?

2. Кийимга сарфланадиган газлама сарфини аник,лаш к,айси гурухнинг вазифасига киради ва к,андай амалга оширилади?

3. Янги моделни 1 хафта муддат ичида тикишга бериш учун к,андай техникавий тай-ёргарлик керак ва унга кимлар масъул булиши керак?

4. Кейс ечими учун таклиф этилган Fоялар, ечим ва кутиладиган натижаларни асосланг

2-кейс.

Кейс баёни. Тикувчилик корхонасининг тикувчилик цехига эркаклар куйлагининг янги модели ишлаб чик,аришга берилди. Кийим булакларига ишлов бериш жараёнида бир к,анча технологик нуксонлар аник,ланди:

1. Олд ва орт булар елка к,ирк,имларининг бир хил эмаслиги;

2.Чунтакк,опк,ок, энининг чунтак энидан 1 см кичиклиги;

3. Иккита олд булакда чунтакларнинг симме-трик жойлашмагани.

Сифатни назорат к,илиш булими бошлиFи бичикларни бичув цехига олиб тушиб, аник,ланган нук,сонларни айтганида, бичув цехи сифат назоратчиси бичик,ларни тажриба цехи-дан берилган андозалар асосида тайёрлангани ва уларнинг хатоси эмаслигини айтди. Шундан сунг, бичик,лар тажриба цехига олиб келиниб, юзага келган муаммолар айтилди.

Кейс топшириги. Янги тикилаётган куйлаклардаги мавжуд муаммоларни юзага кел-тирган сабабларни аник,ланг. Ушбу вазиятда курсатилган 3 та муаммони ечимини к,андай хал этган булар эдингиз?

Мавзу юзасидан амалиётчиларга бериладиган курсатмалар:

1. Кейс (муаммо) билан танишинг.

2. Муаммонинг долзарблигини бахоланг.

3. Муаммони ечиш учун барча холатларни урганинг ва тахлил к,илинг.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2020, 9 (94)

КАСБИЙ ТАЪЛИМ / ПРОФЕССИОНАЛЬНОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 37

ч_У

2-жадвал. ^ар бир модуль буйича амалиётчилар билимини бах,олаш мезонлари

Т/р Фаолият тури Назорат сони Бахолаш мезони Максимал балл

1. Тест топшириклари 6 ТyFри жавоб учун 1 баллдан, жами: 6 балл

2. Кейс топшириFи 2 2 баллдан, жами: 4 балл

Муаммони тахлил кила олгани 1.0 балл

Уз фикрини мустакил баён килгани ва асослай олгани 1.0 балл

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Жами: 10 балл

Изох: 5 бахо учун - 8-10 балл 4 бахо учун - 6-7 балл 3 бахо учун - 4-5 балл

4. Кейс (муаммо)нинг самарали ечимини кафолатловчи фаразларни шакллантиринг.

5. Кейс билан ишлаш натижаларини такдимот ёки ёзма ахборот шаклида тайёрланг.

Назорат топшириклари натижаларини хар бир модуль буйича бахолашда куйидаги мезон-ларга асосланишни тавсия этамиз (2-жадвал).

Амалиётни якуний бахолашда эса модуллар буйича тупланган балларнинг уртача киймати хамда хисобот давридаги амалиётчининг фаол-лиги, касбий сифатларини намоён эта олганли-гини эътиборга олиш максадга мувофикдир.

Хулоса килиб шуни айтиш мумкинки, касбий таълимда ишлаб чикариш амалиётини утказиш ва бахолашни инновацион технологиялар асо-сида ташкил этиш амалиёт натижаларининг самарали булишини таъминлабгина колмай, мехнат бозорида ракобатлаша оладиган юкори малакали мутахассисларни тайёрлашга замин яратади.

Педагогик кузатишлар ва фаолиятимиз нати-жалари куйидаги хулоса ва тавсияларни шак-ллантиришга имкон берди:

1. Ишлаб чикариш амалиётини модулли технология асосида ташкил этиш амалиётчи фао-лиятини тyFри режалаштирилишини таъмин-лайди. Шунинг учун хар бир модуль учун тузил-

ган дастур содда ва амалиётчи учун тушунарли булиши, урганилаётган объект ва жараённинг технологияси, жихозлари ва муаммоларини урганишга имкон яратиши лозим;

2. Модуль дастури асосида хар бир модуль-даги муайян топширикларни мустакил урганиш ва бажариш, амалиётчида мустакил ишлаш, урганиш, билмаганини сураш, ишлаб чикариш мухитида бошкалар билан муносабатга кири-шиш каби куникмаларни шаклланишига ёрдам беради. Шу сабабли амалиётчиларга корхонадан амалиёт рахбарини тайинлашда, уларнинг касбий махорати, устозлик сифатларини эътиборга олиш лозим.

3. Хар бир модуль буйича урганилган билимларни ишлаб чикариш муаммолари билан боFлик булган кейс топшириклари асосида бахоланиши оркали, амалиётчилар-нинг мухандислик сифатларини шаклланишига, касбни узлаштириш жараёнига мослашишига, соцага нисбатан кизикиш ва ижобий мотиваци-янинг шакллантиришига замин яратилади. Шу сабабли, кейс топширикларини тузишда унинг модуль мазмунига мослигига, ишлаб чикариш муаммоларини камраб олганига ва талабалар-нинг интеллектуал кобилиятларига эътибор каратиш лозим.

Адабиётлар руйхати:

1. Узбекистан Республикаси Президентининг 2017 йил 27 июлда кабул килинган "Олий маълумотли мутахассислар тайёрлаш сифатини оширишда иктисодий сохалари ва тармокларининг иштирокини янада кенгайтириш чора-тадбирлари тyFрисида"ги ПК-3151-сонли карори. - Узбекистон Республикаси Конун хужжатлари туплами, 2017 йил. 71-бет.

2. Муслимов Н.А., Усмонбоева М.Х., Сайфуров Д.М., Тураев А.Б..Инновацион таълим тех-нологиялари. Тошкент: «Sano-standart» 2015. 11-бет.

3. Авлиякулов Н.Х., Мусаева Н.Н.Педагогик технологиялар. - Тошкент: "Фан ва технология", 2008. 91-бет

4. Очилов М. Янги педагогик технологиялар. -Карши: "Насаф", 2000. 11 -бет.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2020, 9 (94)

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.