Научная статья на тему 'Мактабгача таълим муассасаларига раҳбарлик қилишнинг айрим жиҳатлари'

Мактабгача таълим муассасаларига раҳбарлик қилишнинг айрим жиҳатлари Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
2378
212
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
мактабгача таълим муассасаси / етакчилик сифатлари / методисттарбиячи / интерфаол методлар / вазиятли ёндашув / муаммоли вазият / тарбия назарияси ва амалиёти / ривожлантирувчи дастурлар / preschool educational institution / qualities of the leader / the methodologist-tutor / interactive methods / situational approach / a problem situation / the theory and practice of education developing programs

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Рўзимбетова Р. Ю.

Ушбу мақолада мактабгача таълим тизими учун мутахассислар тайёрлашда ҳисобга олиниши керак бўлган мактабгача таълим муассасалари раҳбарининг етакчилик сифатларини ривожлантиришнинг ўзига хос томонлари ёритилган. Мактабгача таълим муассасаси (МТМ) раҳбарининг вазифаларини амалга ошириш чуқур педагогик-психологик билимларга эгалик, ҳуқуқиййўриқномавий ҳужжатларни билиш, ташкилотчилик қобилиятлари ва етакчилик сифатлари мавжудлиги билан боғлиқлиги хусусидаги фикрлар таҳлил қилинган. Мақолада, шунингдек, фаолияти МТМда таълим жараёнининг муваффақиятини белгилаб берадиган МТМ услубчиларига талаблар тавсифлаб берилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

SOME FEATURES OF PRE-SCHOOL EDUCATIONAL INSTITUTIONS MANAGEMENT

The is considered in the article features development of leadership skills preschool educational institution’s principals. That is considered from the point of view training of managers for system of preschool education instituties. According to the author, functions of the preschool educational institution’s managers are connected with possession of profound psychology and pedagogical knowledge, knowledge of instructive normative documents, existence of organizing abilities and leadership skills. In the article are defined requirements to methodologists of preschool institutions, on whom activities depends efficiency of educational process in preschool educational institutions.

Текст научной работы на тему «Мактабгача таълим муассасаларига раҳбарлик қилишнинг айрим жиҳатлари»

Рузимбетова Р.Ю.,

Тошкент давлат педагогика университети тадк,ик,отчиси

МАКТАБГАЧА ТАЪЛИМ МУАССАСАЛАРИГА РАЩРЛИК КИЛИШНИНГ АЙРИМ ЖИЩЛАРИ

РУЗИМБЕТОВА Р.Ю. МАКТАБГАЧА ТАЪЛИМ МУАССАСАЛАРИГА РАЦБАРЛИК КИЛИШНИНГ АЙРИМ ЖИЦАТЛАРИ

Ушбу маколада мактабгача таълим тизими учун мутахассислар тайёрлашда х,исобга олиниши керак булган мактабгача таълим муассасалари рах,барининг етакчилик сифатларини ривожлан-тиришнинг узига хос томонлари ёритилган. Мактабгача таълим муассасаси (МТМ) рах,барининг вазифаларини амалга ошириш чукур педагогик-психологик билимларга эгалик, х,укукий-йурикномавий х,ужжатларни билиш, ташкилотчилик кобилиятлари ва етакчилик сифатлари мавжудлиги билан боFликлиги хусусидаги фикрлар тах,лил килинган. Маколада, шунингдек, фа-олияти МТМда таълим жараёнининг муваффакиятини белгилаб берадиган МТМ услубчиларига талаблар тавсифлаб берилган.

Таянч суз ва тушунчалар: мактабгача таълим муассасаси, етакчилик сифатлари, методист-тарбиячи, интерфаол методлар, вазиятли ёндашув, муаммоли вазият, тарбия назарияси ва ама-лиёти, ривожлантирувчи дастурлар.

РУЗИМБЕТОВА Р.Ю. НЕКОТОРЫЕ ОСОБЕННОСТИ УПРАВЛЕНИЯ В ДОШКОЛЬНЫХ ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫХ УЧРЕЖДЕНИЯХ

В данной статье раскрыты особенности развития лидерских качеств руководителя дошкольных образовательных учреждений (ДОУ), которые должны быть учтены при подготовке специалистов для системы дошкольного образования. По мнению автора, функции руководителя ДОУ связаны с обладанием глубокими психолого-педагогическими знаниями, знанием инструктивно-нормативных документов, наличием организаторских способностей и лидерских качеств. В статье также охарактеризованы требования к методистам дошкольных учреждений, от деятельности которых зависит эффективность образовательного процесса в ДОУ.

Ключевые слова и понятия: дошкольное образовательное учреждение, качества лидера, методист-воспитатель, интерактивные методы, ситуативный подход, проблемная ситуация, теория и практика воспитания, развивающие программы.

RUZIMBETOVA R.Y. SOME FEATURES OF PRE-SCHOOL EDUCATIONAL INSTITUTIONS MANAGEMENT

The is considered in the article features development of leadership skills preschool educational institution's principals. That is considered from the point of view training of managers for system of preschool education instituties. According to the author, functions of the preschool educational institution's managers are connected with possession of profound psychology and pedagogical knowledge, knowledge of instructive normative documents, existence of organizing abilities and leadership skills. In the article are defined requirements to methodologists of preschool institutions, on whom activities depends efficiency of educational process in preschool educational institutions.

Keywords: preschool educational institution, qualities of the leader, the methodologist-tutor, interactive methods, situational approach, a problem situation, the theory and practice of education developing programs.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2015, 8

Мамлакатимиз мустациллигининг дастлабки кунларидан бошлаб уцитувчи-мураббийлар касбининг ацамияти ва ну-фузини юцорига кутариш буйича аниц мацсадга царатилган ишлар изчиллик билан руёбга чицарилмоцда, педагогларнинг моддий турмуш шароитини яхшилашга йуналтирилган чора-тадбирлар амалга оширилмоцда.

Бугунги кунда давлатимиз томонидан курсатилаётган эътибор ва Fамхyрлик барча тарбиячи х,амда укитувчиларнинг уз устида ишлаши, тинмай изланиш олиб бориши х,амда укув жараёнини замон талаблари даражаси-да, илмий асосда ташкил этишлари учун за-рурий шароитларни яратиб бериш билан бир каторда халк таълими сох,асига ёш мутахассис-лар келиб кушилишига имконият яратмокда, бу эса уз навбатида мактабгача таълим муас-саса рах,барлари олдига янада янги вазифалар куяди.

Маълумки, инсон х,ар доим усиш ва ривож-ланиш сари интилади. Шундай экан инсон ка-молотига таъсир этувчи омилларнинг илмий-назарий мох,иятини барча педагогик жамоа рах,барлари тyFри тушунишлари лозим. Хар бир педагог уз педагогик фаолиятини турли хил шароитларда ва жамоа ташкилотчилари булган инсонлар таъсирида амалга оширади.

Педагогнинг фаолиятига таълим муассаси-даги бугунги шароит ва жамият учун фойда-ли ва зарур максадларни амалга оширишда шахс ривожига ва шаклланишига кучли таъсир киладиган одамлар гурух,и булган педагогик жамоадаги рух,ий мух,ит уз хукмини утказади. Жамоа жамиятнинг бир булаги сифатида унинг барча хусусиятларини камраб олади. Fоявий, сиёсий, иктисодий, ахлокий-маънавий ва бошка жабх,алар шулар жумласидандир. Бугунги кунда ихтиёрий педагогик жамоани маълум бир сайлаб куйилган ёки тайинланган рах,бар бошкаради.

Рах,барлик - одамларга максадли таъсир утказишга каратилган, уларнинг хулкини тар-тибга солиш билан боFлик булган бошка-рувнинг таркибий кисми х,исобланади. Шундай килиб, «бошкарув» тушунчаси «рах,барлик» тушунчасига караганда анча кенг тушунчадир.

Рах,бар бошкарув фаолиятида катор функ-цияларни бажаради: педагогик жамоанинг

илмий-педагогик фаолияти максадларини аниклайди ва шакллантиради, шу фаолият-ни режалаштиради, раFбатлантириш восита-лари ва усулларини белгилайди, уни назорат килишни педагогик х,амкорлик асосида амалга оширади ва х,оказо.

Шунинг учун х,ам рах,бар ёш педагогнинг узи танлаган касбга мех,р куйиши, касбнинг сирларини мукаммал урганиши ва унда уз ке-лажагига нисбатан ишонч туЙFулари ривожла-нишига куп киррали таъсир килади, дейиши-миз мумкин.

Уз навбатида рах,бар жамоада уз урнига эга булиб, у билими, муомаласи, илмий дунё-караши, ходимлар билан узаро муносабат-лар, максадга интилиш, ижтимоий хулк ва бошкаларда намуна булиши зарур, бундан жамоанинг х,ар бир аъзоси узига хос таъсирла-нади. Рах,бар бошкарув фаолиятида узаро таъ-сирнинг икки йуналиши, педагогнинг жамоага ва жамоанинг педагогга таъсири ва бу узаро таъсир ижобий ёки салбий булиши мумкинли-гини х,исобга олиши зарур.

Педагогнинг жамоага таъсири унинг обруси, билими, дунёкараши, узи танлаган касбга кизикиши ва кобиляти, уз фанини пухта би-лиши, тарбияланувчилар билан муносабати, уз устида ишлаши, ташкилотчилик кобилияти, пешкадамлик килиши ва ташаббускорлиги каби куринишларда намоён булади. Унинг обруси деганда жамоа укитувчини мутахассис сифатида тан олиши, субъектив сифатларининг жамоа фаолиятининг объектив талабларига мос келиши тушунилади. Бунда мутахассис-нинг билими, куникма ва малакаси, тажриба-си, касб мах,орати, уддабуронлиги, тадбиркор-лиги ва ижодкорлиги унинг бошкалардан кура купрок кузга ташланиши ва обру орттиришига сабаб булади.

Шу нуктаи назардан караганимизда мактабгача таълим муассасаси мураккаб тармок

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2015, 8

6Ули6, уолубчининг ундaги poли, фaoлияти куп к1иppaлидиp. Уcлубчи мaктaбгaчa тaълим му-accacacининг тaшкилoтчиcи, paхбapи, мaлaкa-ли пeдaгoг, унинг фaoлияти мaктaбгaчa тaълим ёшидaги бoлaлapни кoмил инcoн килиб тap-биялaш вaзифaлapини тyлaкoнли хaл этиш^ кapaтилгaн. У мaктaбгaчa тaълим муaccacaлa-pидaги тaълим-тapбиявий, пeдaгoгик вa ги-гиeник тaлaблapгa мувoфик paвишдa aмaлгa oшиpилиши учун зapуp шapт-шapoитлapни тaъминлaйди. Уз жaмoacидa ишчaнлик, MaK-мдга кapaтилгaн инoклик вaзиятини яpaтaди. Улapгa умумий paхбapлик килaди. Уcлубчи уз ишидa дaвлaтимиз вa Хaлк тaълими вaзиpлиги тoмoнидaн кaбул килингaн Kapop, кoнунлapгa aмaл килaди вa уз уcтидa ижoдий paвишдa иш-лaшни aмaлгa oшиpaди. Юкcaк oнглилик вa Œ-ёcий eтуклик, пpинциплилик, узи^ вa xoдим-лapгa тaлaбчaнлик - бу уcлубчигa кУйилaдигaн acocий тaлaблapдиp.

Етaкчигa (жaмoaдaги лидep шaхc) xoc бyлгaн фaзилaтлapни шaкллaнтиpиш бyйичa пcиxoлo-гия фaнидa кaтop aмaлий тaдбиpлap мaвжуд булиб, бу хил дacтуpлap интepфaoл тaълим уcлубигa acocлaнгaн aмaлий мaшFулoтлapдa уз aкcини тoпaди. Шaxcнинг eтaкчилик жихaт-лapини pивoжлaнтиpувчи пcиxoлoгик тaд-биpлapнинг мeтoдoлoгик acocлapи биpмун-чa бaхcли булиб, бу мaвзунинг пуxтa ишлaб чикилиши ушбу мaшFулoтлapдaн oлинaжaк нaтижa caмapacини бeлгилaйди. Якин пaйт-гaчa пcиxoлoгия фaнидa шaxcнинг eтaкчилик xиcлaтлapини шaкллaнтиpиш бyйичa «^cna^ лap нaзapияcи» дeгaн тaълимoт eтaкчи булиб кeлгaн. Бу тaълимoтгa бинoaн eтaкчиликни ифoдaлoвчи биp нeчa xиcлaтлap мaвжуд вa ушбу xиcлaтлap мaжмуacи шaxcнинг yзгaлapгa тaъcиp этиш ^билиятини бeлгилaйди. Аммo, aниклaнишичa, xиcлaтлapнинг шунчaки мaж-муacи шaxcни eтaкчи дapaжacигa кyтapa oлмaй-ди вa бу xиcлaтлap coни биp нeчa yнтaликдaн ибopaт булиши мумкин. Бу xиcлaтлapни 1шкл-лaнтиpиш, улapни шaxc тузилмacидaги бoшкa тapкибий жихaтлap билaн мувoфиклaштиpиш вa инcoннинг ички мaзмун-мoхиятигa aйлaнти-pиш yтa муpaккaб мacaлaдиp. Куп йиллик п^-xoлoгик тaкикoтлap бундaй йулнинг кaммaхcул экaнлигини кypcaтди.

Шaxcнинг eтaкчилик имкoниятини pивoж-лaнтиpишнинг зaмoнaвий ёндaшувлapидaн биpи инcoндa шaкллaнгaн кoбилиятгa cуяниш вa шу кoбилиятни имшн бepгaн вaзиятдa нa-мoён этилишини тaкoзo этaди. Бундaй ёндa-шув eтaкчи дeб тaн oлингaн шaxcнинг умумий мaкcaдгa эpишиш йyлидa муaммoли вaзиятдa уз кoбилиятини нaмoён этa oлиши тушунилa-ди. Бу нaзapиягa бинoaн ^ух дoимo биp нeчa eтaкчигa эгa булиши мумкин вa кeзи кeлгaндa Xap биp жaмoa aъзocи муaммoли вaзиятни хaл этиш бopacидa уз кoбилият вa имшниятини нaмoйиш этa oлaди. Фикpимизчa, caмapaли фaoлият oлиб бopувчи paхбap уз жaмoacидa aйнaн шундaй мухитни яpaтиши кepaкки, xap биp xoдим зapуp вaзиятдa уз имкoниятини ишгa голиш opкaли муaммoли вaзиятни хaл этишдa Kaтнaшиши вa бoшкapув жapaёнидa иштиpoк этaётгaнини хиc килa oлиши лoзим. Бунинг учун жaмoa, xap кaндaй вaзиятни хaл этишдa чукуp мacъулият хиc этувчи вa мaлaкaли xo-димлapгa эгa булиши лoзим. Шу билaн биpгa, гуpухдa дoимo шундaй xoдимлap тoпилaдики, улap пaйдo булувчи кyпгинa муaммoли вaзи-ятлapни х^л этa oлувчи унивepcaл кoбилиятгa э^. Шу нуктaи нaзapдaн кapaгaндa, eтaкчилик куп жихaтдaн шaxc туFмa кoбилиялapининг eтapли дapaжaдa шaкллaнгaнлиги билaн тaв-cифлaнaди.

Жaмoaдaги тyFpи, yзapo мунocaбaтлap xap биp xoдимнинг мeхнaт вa ишлaб чикapиш ин-тизoмигa pиoя килишни тaъминлaйди.

Рaхбapлик мaвкeи уолубчи уз Foявий, мaънaвий-мaъpифий, cиёcий, хукукий ^вия-cи вa мутaxaccиcлик мaхopaтини дoимo oнг-ли paвишдa пeдaгoгик билимлapни бoлaлapгa тaълим-тapбия бepиш нaзapияcи вa aмaлиёти-ни пуxтa эгaллaш, хoзиpги бocкичдa мaктaбгa-чa тaълим oлдидa туpгaн вaзифaлapни билиш, уз билимлapидaн aмaлий фaoлиятидa фoйдaлa-ниш^ мaжбуp этaди. У мeъёpий хужжaтлapни яхши билиши вa унгa aмaл килиши кepaк. У пe-дaгoгик жapaённинг мoхиятини чукуp билиб, ютук вa кaмчиликлapини дapхoл бapтapaф килиш чopaлapини кypиши лoзим.

Узбeкиcтoн Рecпубликacининг «^^лим тyFpиcидa»ги Koнунидa мaктaбгaчa тaълим узлукcиз тaълимнинг биpинчи бyFини cифaтидa

ЗAMОНAВИЙ TAЪЛИM / C0BPEMEHH0E ОБPAЗОВAНИЕ 2015, В

эътироф этилиб, унинг «Мактабгача таълим» номли 11-моддасида куйидагилар белгиланган: «Мактабгача таълим бола шахсини соFлом ва етук, мактабда укишга тайёрланган тарзда шакллантириш максадини кузлайди. Бу таълим олти-етти ёшгача оилада, болалар боFчасида ва мулк шаклидан катъи назар, бошка таълим муассасаларида олиб борилади»1.

Узбекистон Республикаси Олий Мажлиси-нинг Фан, таълим, маданият ва спорт масала-лари кумитаси томонидан мактабгача таълим тизимининг ривожланиши, жумладан, бола-ларнинг мактабгача таълим муассасалари-га жалб килиниши, замонавий педагогик ва ахборот-коммуникация технологиялари асо-сида уларни тарбиялаш ва укитиш даражаси хамда сифатини урганишга, соFлом ва х,ар то-монлама баркамол авлодни шакллантириш-га доир назорат-тахлил тадбирлари ташкил этилди. Тахлил мамлакатимизда узлуксиз таъ-лимнинг бошланFич буFини тизимида COFЛOM, хар томонлама баркамол авлодни шакллантириш учун кулай ташкилий-хукукий шарт-шароитлар яратилганлигини курсатди. Хозирги замон талаблари ва стандартларини инобатга олган холда мактабгача таълим муассасалари тармоFини кенгайтириш, уларни кайта куриш ва модернизация килиш, шунингдек, давлат бюджетидан молиялаштиришга тобора купрок ахамият берилмокда.

Мактабгача таълим муассаларида бола шахсини ривожлантиришда услубчининг урни жуда катта ахамиятга эга.

Услубчи:

- мактабгача таълим муассасасидаги таъ-лим-тарбиявий ишга методик рахбарликни амалга оширади;

- илFор педагогик тажрибани урганади, умумлаштиради ва таркатади, педагогик кен-гашда куриб чикиш учун зарур материалларни тайёрлайди;

- мактабгача таълим муассасасидаги методик кабинетнинг ишини ташкил килади; болаларнинг ёшларига мувофик педагогик кулланмалар ва уйинчокларни танлайди;

1 Узбекистон Республикасининг 1997 йил 29 августдаги «Таълим туFрисида»ги 464-1-сонли конуни. // Узбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Ахборотномаси, 1997 й. 9-сон, 225-модда.

- ота-оналар уртасида педагогик билим-ларни ташвикот килиш, турли гурух тарбия-чилари, шунингдек, мактабгача таълим муас-сасаси ва мактаб ишида кетма-кетлиликни таъминлаш буйича ишни уюштиради.

Уз хамкасбларининг хурматини козониши ва уларга уз вазифаларини муваффакиятли бажаришларида ёрдам бериш учун услубчи кандай рахбарлик сифатларига эга булиши ке-рак?

Услубчи факат яхши назарий тайёргарлик-кагина эмас, балки билимларни амалда куллаш куникмасига хам эга булиши зарур.

Тажрибали услубчининг ташаббускорлиги ва ишга ижодий ёндашиши: FOяларни умумлаш-тира билиш, максадга мувофик ишлаш, хар бир тарбиячининг имконият ва кобилиятларини хисобга олишига караб фаркланади.

Услубчи талабларни куйишда талабчан ва катьий булиши керак. Рахбарнинг узига буйсунувчилар билан мулокотнинг эмоционал-иродавий томонини ифодаловчи бу сифатлар рахбарлик услубининг мухим хислати, талаб-чанликни хосил килади. Юксак талабчанлик-ни сезгирлик, хайрихохлик, одамларга хурмат билан бирга олиб бориш зарур. Талабчанлик каттиккуллик деган гап эмас. Буйруклар, каттик танбехлар, хайфсанларнинг фойдасидан кура зарари купрок ва бу одатда рахбарнинг куч-лилигидан эмас, балки заифлигидан далолат беради.

Мактабгача таълим муассасаси услубчиси-нинг таълим-тарбиявий фаолияти самарадор-лиги, унинг обруси куп жихатдан жамоадаги ижтимоий-психологик мухитга бOFЛИK.

Ёш мутахассиснинг касб махоратини эгал-лаб олиши осонлик билан кечмайди. Мана шунинг учун хам ёш педагог ишининг илFор методлари ва усулларини эгаллаш, уз билим-ларини доимо тулдириб бориш, эришилганлар билан чекланмай, тарбия асосларини эгаллаш иштиёкини сингдиришга йуллаш услубчининг вазифаси хисобланади.

Услубчи тарбиячилар ишидаги ижобий жараёнларни ва камчиликларни кайд этади, уларнинг кийинчиликлари ва муваффакият-сизликлари сабабларини тахлил килади

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2015, 8

хaмдa ишни яxшилaшнинг aник йyллapини кypcaтaди.

Мaктaбгaчa ёшдaги бoлaни мaктaб тaъли-ми^ тaйёpлaшдa энг мaъкул мухит мaктaбгaчa тaълим муaccacacи хиcoблaнaди. Чунки бу epдa бoлaлap тaълим-тapбияcигa зapуpий Luap^ шapoитлap яpaтилгaн. Дeмaк, бoлaнинг мaктaб тaълимигa тaйёpлигини тaъминлaшдa унинг мaктaбгaчa тaълим муaccacacигa кaмpaб oлин-^нлиги мухим aхaмиятгa эгa. Бугунги кундa тaълим муaccacaлapидaги мутaxaccиcлapнинг caлoхияти мaзкуp муaccaca paхбapлapининг peйтингини бeлгилoвчи энг acocий мeзoнлap-дaн биpи хиcoблaнaди. Шундaй экaн, coхaгa

билимли, eтapли тaжpибa вa кyникмaгa эгa бул^н ижoдкop вa тaшкилoтчи пeдaгoглapни жaлб килиш, улapгa eтapли шapoитлap яpa-тиб бepиш, илмий-пeдaгoгик фaoлият билaн шуFуллaнишлapи учун хaмкopликдa мaкcaдли йyнaлишлapни бeлгилaшдa якиндaн ёpдaм бe-pиш лoзим.

Хулoca ypнидa шуни aйтиш мумкинки, мaк-тaбгaчa тaълим муaccacaлapи paхбapи хaмдa уcлубчининг тaълим-тapбиявий вa мeтoдик ишлapгa paхбapлиги мaктaбгaчa тaълим coxa-cидa кaбул килингaн ^нун xужжaтлapини мaкcaдли aмaлгa oшиpишдa мухим oмил булиб Xиcoблaнaди.

Адабиётлар:

1. Узбeкиcтoн Рecпубликacининг 1997 йил 29 aвгуcтдaги «^ълим тyFpиcидa»ги 464-I-coнли ^нуни. II Узбeкиcтoн Рecпубликacи Олий Мaжлиcининг Аxбopoтнoмacи, 1997 й., 9-coн, 225-мoддa.

2. Узбeкиcтoн Рecпубликacидa мaктaбгaчa тaълим кoнцeпцияcи. K1oдиpoвa Ф.Р., Koдиpoвa Р.М., Вaxoбoвa Ф.Н. - T., 200В.

3. Мaктaбгaчa ёшдaги бoлaлap pивoжлaнишигa кУйилaдигaн Дaвлaт тaлaблapи. - T., 200В.

4. «Узбeкиcтoндa мaктaбгaчa тaълим тизимини мoдepнизaциялaш - юкcaк мaънa-виятли кeлaжaк aвлoдни тapбиялaш нeгизидиp» мaвзуcидaги Рecпубликa илмий-aмaлий aнжумaни мaтepиaллapи. ^ш^нт, 2009.

5. http:IIopi.nuu.uz.

ЗАMОНАВИЙ TA'^M / C0BPEMEHH0E ОБPАЗОВАНИЕ 2015, В

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.