CC BY
0INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE "CURRENT ISSUES OF SPECIAL PEDAGOGY AND PRE-SCHOOL EDUCATION: PROBLEMS, SOLUTIONS AND DEVELOPMENT PROSPECTS" _April 25, 2024
MAKTABGACHA TA'LIM TASHKILOTLARIDA BOLA TARBIYASIDA O'YINNING
AXAMIYATI 1Saidova N.O., 2Xudoynazarova O'.R.
1FarDU, kata o'qituvchi, p.f.f.d.(PhD) 2FarDU, talaba https://doi.org/10.5281/zenodo.11049359
Annotatsiya. Ushbu maqolada o'yinning inson hayotidagi o'rni, bola tarbiyasidagi axamiyati, olimlarning o'yin bola faoliyatida mihim axamiyatga ega ekanligiva shu boradagi qarashlari haqida bayon etilgan.
Kalitso'zlar: O'yin, kattalar hayoti, tarbiya, olimlarningg'oyalari, mehnatga tayyorlash.
Аннотация. В данной статье описывается роль игры в жизни человека, важность воспитания детей, значение ученых в иерархии ребенка и их взгляды на этот счет.
Ключевые слова: Игра, взрослая жизнь, воспитание, идеи ученых, подготовка к
труду.
Abstract. This article describes the role of the game in human life, the importance of raising children, the importance of scientists in the hierarchy of a child, and their views in this regard.
Keywords: Game, adult life, upbringing, the ideas of scientists, preparing for work
O'yin inson o'zligining namoyon bo'lishi, uning takomillashuv usulidir. O'yin kattalar hayotida muayyan o'rin tutar ekan, u bolalar uchun alohida ahamiyatga egadir. Uni bolalikning hamrohi deb atash qabul qilingan. U maktabgacha yoshdagi bolalar hayotining asosiy mazmunini tashkil etadi. Mehnat va talim bilan uzviy aloqada bo'lgan holda etakchi faoliyat sifatida namoyon bo'ladi. Bola shug'ulanadigan ko'pchilik jiddiy ishlar o'yin shaklida bo'ladi. O'yinda shaxsdagi barcha mavjud jihatlar ishga tushadi: bola harakat qiladi, gapiradi, idrok etadi, o'ylaydi. O'yin tarbiyaning muhim vositasi sifatida namoyon bo'ladi. O'yin qadim zamonlardan beri pedagog, psixolog, faylasuf, etnograf, san'atshunos olimlar diqqatini o'ziga tortib kelgan bo'lib, jamiyat hayotida mehnatdan keyin turadi va uning mazmunini belgilaydi. Ibtidoiy jamoa qabilalari o'z o'yinlarida ovchilik, urush, dexqonchilik ishlarini aks ettirganlar. Masalan, o'sha davrdagi bazi qabilalarning sholi sepish jarayoni o'yinlar bilan juda katta tantana qilib amalga oshirilar edi.
Y.A.Komenskiy, K.D.Ushinskiy, A.S.Makarenko, P.F.Lestgaflarning g'oyalari hozirgi zamon bolalar o'yinlari nazariyasi uchun ham ahamiyatlidir. Bolalar o'yini ko'p asrlik tarixga ega- deb yozgan edi B.D.Ushinskiy, - insonning o'zi tomonidan ishlab chiqilgan qudratli tarbiyaviy vosita va shuning uchun ham unda inson tabiatining haqiqiy ehtiyoji ifodalangan. Yan Amos Komenskiy o'yinni bola faoliyatining, uning tabiati va mayllariga to'g'ri keladigan zarur shakli deb hisoblardi. Uning fikricha o'yin - bolaning barcha qobiliyat ko'rinishlari rivojlanadigan jiddiy aqliy faoliyatdir, o'yinda borliq haqidagi tasavvurlar doirasi kengayadi va boyidi, nutq rivojlanadi. Bola o'yin davomida tengqurlari bilan do'stlashadi. Y.A.Komenskiy o'yinga quvnoq bolalik va bolani uyg'un rivojlanish sfiarti sifatida qarar ekan, kattalarga bolalar o'yinlariga e tiborli munosabatda bo'lishni, ularga oqilona rahbarlik qilishni masalahat bergan edi. P.F.Lestgail: bolalar o'z o'yinlarida tevarak-atrofdan olgan tasurotlarini aks ettiradilar, deydi. Bunday faoliyat bolaning rivojlanishida katta ahamiyatga egadir. Shunday qilib o'yinning ijtimoiy voqea ekanligini, o'yinda tevarak-atrofdagi borliq aks ettirilishini ilg'or olim va pedagoglar o'zlarining kuzatish va ilmiy tadqiqotlari orqali isbotlab berdilar.
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE "CURRENT ISSUES OF SPECIAL PEDAGOGY AND PRE-SCHOOL EDUCATION: PROBLEMS, SOLUTIONS AND DEVELOPMENT PROSPECTS" _April 25, 2024
O'yin faoliyati asosida boladagi o'quv faoliyati rivojlanadi, bola qanchalik yaxshi o'ynasa, ularning maktabga tayyorgarligi shunchalik o'rtib, boradi. Shu o'rinda M.X.Qilichova maktabgacha talim va tarbiya sohasida amalga oshirilgan islohotlarning mazmun mohiyatini hamda maktabgacha talim tashkilotlarida bolalarni tarbiyalashda xorijiy tajribalarning o'ziga xos jihatlarini o'rgangan va ularning izlanishlariga ko'ra, biz qiziq malumotni takidlab ketmoqchiman, mana shu jarayonda maktabgacha talim tashkilotlariga qabul turli davlatlarda turlicha ekan.
Tarbiyachilar bolalar o'yiniga rahbarlik qilishda quyidagilarga rioya qilishi lozim. Shu tariqa o'yin tarixiy taraqqiyot jarayonida mehnat faoliyati natijasida paydo bo'lgan ijtimoiy faoliyatdir; o'yin doimo haqiqiy hayotni aks ettiradi. Demak, ijtimoiy hayot o'zgarishi bilan uning mazmuni ham o'zgaradi; o'yin malum maqsadga yo'naltirilgan ongli faoliyat bo'lib, uning mehnat bilan ko'p umumiyligi bor va yoshlarni mehnatga tayyorlashga hizmat qiladi.
REFERENCES
1. O'zbekiston RespublikasiPrezidenti SH.Mirziyayevning "2017-2021-yillarda maktabgacha ta'lim tizimini yanada takomillash tirish chora tadbirlari to'g'risida"gi 2016-yil 29-dekabrdagi PQ-2707-son qarori
2. O'zbekiston Respublikasi Prezidenti SH.Mirziyoyevning 2017-yil 9-sentabrdagi "Maktabgacha ta'lim tizimini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari to'g'risida"gi PQ-3261-son qarori.
3. "Maktabgacha pedagogika" F.Qodirova, Sh.Toshpo'latova, N.Kayumova, M.A'zamova-Toshkent,Tafakkurnashriyoti,2019.
4. Булажак ук;итувчиларнинг компетентлигини шакллантириш муаммолари. НО Саидова/INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE" THE TIME OF SCIENTIFIC PROGRESS" Vol. 1 No. 1 (2022), 147-150
5. Formation of quantitative representations in the secondary groups in pre-school educational organizations, SN Olimovna, INTERNATIONAL JOURNAL OF RESEARCH IN COMMERCE, IT, ENGINEERING AND SOCIAL SCIENCES ISSN: 2349-7793 Impact Factor: 6.876, VOL. 16 NO. 01 (2022): JANUARY , 58-60
6. АХБОРОТ-КОММУНИКАТИВ ТАЪЛИМ МУХДТИНИНГ ТАРКИБИЙ ^ИСМЛАРИ, НО Саидова, МШ Йигиталиева, Miasto Przyszlosci 28, 395-398
7. БОШЛАНЕИЧ СИНФ У^ИТУВЧИСИНИНГ КОМПЕТЕНТЛИГИНИ ТАРКИБИЙ ^ИСМЛАРИ, НО Саидова, INTERNATIONAL CONFERENCES 1 (10), 260-263
8. MAKTABGACHA TA'LIM TASHKILOTLARIDA HAR BIR YOSH GURUHIDA TEVARAK ATROFNI IDROK ETISHNING O 'ZIGA XOS XUSUSIYATLARI, SN Olimovna, Results of National Scientific Research International Journal 1 (1), 115-119
9. BOLAJAK BOSHLANGICH SINF OQITUVCHILARI KOMPETENTLIGINI OSHIRISHDA AXBOROT TEXNOLOGIYALARINING ORNI, N Saidova, Педагогика и психология в современном мире: теоретические и практические исследования, Tom 1№22 (2022), 4-7
10. MAKTAB YOSHIDAGI BOLALARNING MATEMATIK QOBILIYATLARINI RIVOJLANTIRISH, NO Saidova, MS Yigitaliyeva, Results of National Scientific Research International Journal 1 (3), 53-59
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE "CURRENT ISSUES OF SPECIAL PEDAGOGY AND PRE-SCHOOL EDUCATION: PROBLEMS, SOLUTIONS AND DEVELOPMENT PROSPECTS"
_April 25, 2024
11. Б ОШЛАНЕИЧ СИНФ У^ИТУВЧИСИНИНГ АХБОРОТ-КОММУНИКАТИВ КОМПЕТЕНТЛИГИНИ РИВОЖЛАНИШ КОМПОНЕНТЛАР, N Saidova, Science and innovation 1 (B6), 865-868
12. MAKTABGACHA TA'LIM MUASSASASINING HAR XIL YOSH GURUHLARIDA ELEMENTAR MATEMATIK TASAVVURLARNI RIVOJLANTIRISHGA OID ISHLARNI TASHKIL QILISH, NO Saidova, Academic research in educational sciences 2 (11), 1612-1614
13. МАКТАБГАЧА ЁШДАГИ БОЛАЛАРДА МАТЕМАТИК ТУШУНЧАЛАРНИ ШАКЛЛАНТИРИШНИНГ ЗАМОНАВИЙ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ, НО Саидова, ШШК Рустамова, Oriental renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences 1, Special Issue 2, 290-293
14. DIFFERENT APPROACHES TO DETERMINE THE ESSENCE OF PROFESSIONAL COMPETENCES OF FUTURE TEACHERS, N Saidova, Science and innovation 2 (B2), 503-506
15. MAKTABGACHA TA'LIM TASHKILOTLARIDA BOLALARDA ELEMENTAR MATEMATIK TASAVVURLARNI RIVOJLANTIRISHDA TANGRAM USULIDAN FOYDALANISH, NO Saidova, TS Axmedova, Молодые ученые 1 (18), 28-30
16. BО'LAJAK BOSHLANGICH SINF О 'QITUVCHILARINING AXBOROT-KOMMUNIKATIV KOMPETENTLILIGINI RIVOJLANTIRISHNI MODELI, SN Olimovna, AB Sayfutdinovna, Scientific journal of the Fergana State University, 5-5
