Научная статья на тему 'ӘЛЕУМЕТТІК ЖЕЛІЛЕРДЕГІ СУДЬЯЛЫҚ ЭТИКА: ХАЛЫҚАРАЛЫҚ СТАНДАРТТАР ЖӘНЕ ШЕТЕЛДІК ТӘРТІПТІК ТӘЖІРИБЕ'

ӘЛЕУМЕТТІК ЖЕЛІЛЕРДЕГІ СУДЬЯЛЫҚ ЭТИКА: ХАЛЫҚАРАЛЫҚ СТАНДАРТТАР ЖӘНЕ ШЕТЕЛДІК ТӘРТІПТІК ТӘЖІРИБЕ Текст научной статьи по специальности «СМИ (медиа) и массовые коммуникации»

CC BY
99
21
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
МЕДИА МәДЕНИЕТ / әЛЕУМЕТТіК ЖЕЛіЛЕР / қОғАМ

Аннотация научной статьи по СМИ (медиа) и массовым коммуникациям, автор научной работы — Құрманғали Медеу Шүнгенұлы, Сайлибаева Жанель Юрсуновна

Зерттелетіп отырған тақырыптың өзектілігі қазіргі қоғамдық және құқықтық қатынастардағы әлеуметтік желілердің өсіп келе жатқан рөліне, атап айтқанда, оның сот төрелігін жүзеге асыру мәселелерінің әсеріне байланысты. Жаңа медиа мәдениеттің коммуникацияны қайта қалыптаструға және адамның жеке басы туралы ақпаратты тарату практикасына әсері соттардың қызметіне қатысты ерекше және мүдделі сұрақтармен қамтыла бастады. Цифырлық заманда әлеуметтік медианы қолдану көптеген адамдардың күнделікті іс-әрекетіне айналды. Әлеуметтік желілер ақпараттық-ағартушылық жұмыстың қуатты құралына айналды және қоғамның сот органдарына сенімін арттыруға ықпал ете алады. Алайда, әлеуметтік медианы қолдану этикалық мәселелердің жаңа шешілмеген мәселелерін тудырады. Ғылыми зерттеудің негізгі мақсаты әлеуметтік желілердегі Судья әдебі проблемаларының кейбір негізгі халықаралық-құқықтық аспектілерін талдау болып табылады. Жаңа медиа мәдениеттің коммуникацияны қайта қарауға және адамның жеке басы туралы ақпаратты тарату тәжірибесіне әсері, соттардың қызметіне қатысты ерекше және қызықты сұрақтар қояды. Жаһандық дәуірде әлеуметтік медианы пайдалану адамдардың көпшілігінің күнделікті қызметіне айналды. Әлеуметтік медиа - бұл ақпараттық-ағартушылық жұмыстың қуатты құралына айналды және сот органдарына қоғамның сенімін арттыруға ықпал ете алады. Судьялар әлеуметтік желілерді қолданғанда абайлық таныту керек. Материалдарды әлеуметтік желілерге орналастыру кезінде олар жариялағанның бәрі жойылғаннан кейін де сақталып қалатындығын және судья берген мәліметті біреулер бұрмалап түсіндіруі, контекстен бөліп алып көрсетілуі мүмкін екенін ескеруі керек. Интернетте анонимді комментарий жазған кезде, адамды анықтаудың әртүрлі тәсілдері бар екенін есте сақтауы керек. Әлеуметтік желіде жарияланған кез-келген жеке ақпарат немесе фотосуреттер кішіпейіл және лайықты болуы керек.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

JUDGE ETHICS IN SOCIAL NETWORKS: INTERNATIONAL STANDARDS AND FOREIGN DISCIPLINARY PRACTICE

The relevance of the topic under study is due to the increasing role of social networks in modern social and legal relations, and in particular, its influence on the administration of justice. The influence of the new media culture on the revision of communication and the practice of disseminating information about a person's personality raises unusual and interesting questions concerning the activities of the courts. In the global era, the use of social media has become the daily activity of most people. Social networks have become a powerful tool for information and educational work and can contribute to increasing public confidence in the judiciary. However, the use of social media generates ethical issues with new challenges. The main purpose of the research is to analyze some of the main international legal aspects of the problems of judicial ethics in social networks. The influence of the new media culture on the rethinking of communication and the practice of disseminating personal information raises specific and interesting questions about the functioning of the judiciary...The relevance of the topic under study is due to the increasing role of social networks in modern social and legal relations, and in particular, its influence on the administration of justice. The influence of the new media culture on the revision of communication and the practice of disseminating information about a person's personality raises unusual and interesting questions concerning the activities of the courts. In the global era, the use of social media has become the daily activity of most people. Social networks have become a powerful tool for information and educational work and can contribute to increasing public confidence in the judiciary. However, the use of social media generates ethical issues with new challenges. The main purpose of the research is to analyze some of the main international legal aspects of the problems of judicial ethics in social networks. The influence of the new media culture on the rethinking of communication and the practice of disseminating personal information raises specific and interesting questions about the functioning of the judiciary. In the global age, using social media has become a daily activity for most people. Social media has become a powerful advocacy tool and can increase public confidence in the judiciary. Judges should be careful when using social media. When posting materials on social networks, it should be taken into account that everything that they publish will remain even after deletion, and the information provided by the judge may be misinterpreted and taken out of context. When writing an anonymous comment online, keep in mind that there are different ways to identify a person. Any personal information or photos posted on the social network must be modest and appropriate.

Текст научной работы на тему «ӘЛЕУМЕТТІК ЖЕЛІЛЕРДЕГІ СУДЬЯЛЫҚ ЭТИКА: ХАЛЫҚАРАЛЫҚ СТАНДАРТТАР ЖӘНЕ ШЕТЕЛДІК ТӘРТІПТІК ТӘЖІРИБЕ»

УДК 341.6

CL

< Z

CL

о в X

о

СП

о

СП <

< СП

ь

-Q

с;

ш tí ч о

X

о <

СП

х

Ь

ЭЛЕУМЕТТ1К ЖЕЛ1ЛЕРДЕГ1 СУДЬЯЛЬЩ ЭТИКА: ХАЛЬЩАРАЛЬЩ СТАНДАРТТАР ЖЭНЕ ШЕТЕЛД1К ТЭРТ1ПТ1К ТЭЖ1РИБЕ

Медеу Шунгенулы Курмангали

Зац гылымдарыныц кандидаты, эл-Фараби ат. Крзац улттыщуниверситет1 жэне Нархоз университет1, Цазащстан Республикасы, Алматы щаласы, e-mail: [email protected]

Жанель Юрсуновна Сайлибаева1

Зац гылымдарыныц кандидаты, Абай ат. Цазащ улттыщ педагогикалыщунивeрситeтi, Цазащстан Республикасы, Алматы щаласы, e-mail: [email protected]

Аннотация. Зерттелетт отырган тащырыптыц езектшт щазiргi щогамдыщ жэне щущыщтыщ щатынастардагы элеуметтж желшердщ ест келе жатщан рвлiнe, атап ай-тщанда, оныц сот терелтн ЖYзeгe асыру мэселелершц эсeрiнe байланысты. Жаца медиа мэдениеттщ коммуникацияны щайта щалыптаструга жэне адамныц жеке басы ту-ралы ащпаратты тарату практикасына эсeрi соттардыц щызмeтiнe щатысты ерекше жэне мYддeлi суращтармен щамтыла бастады. Цифырлыщ заманда элеуметтж медианы щолдану кептеген адамдардыц кYндeлiктi iс-эрeкeтiнe айналды. Элеуметтж желыер ащпараттыщ-агартушылыщ жумыстыц щуатты щуралына айналды жэне щогамныц сот органдарына сешмт арттыруга ыщпал ете алады. Алайда, элеуметтж медианы щолдану этикалыщ мэселелердщ жаца шешшмеген мэселелерт тудырады. Fылыми зерттеудщ нeгiзгi мащсаты элеуметтж жeлiлeрдeгi Судья эдeбi проблемаларыныц кeйбiр нeгiзгi ха-лыщаралыщ-щущыщтыщ аспектыерт талдау болып табылады.

Жаца медиа мэдениеттщ коммуникацияны щайта щарауга жэне адамныц жеке басы туралы ащпаратты тарату тэжiрибeсiнe эсeрi, соттардыц щызмeтiнe щатысты ерекше жэне щызыщты суращтар щояды. Жаhандыщ дэуiрдe элеуметтж медианы пайдалану адамдардыц кепшiлiгiнiц кYндeлiктi щызмeтiнe айналды. Элеуметтж медиа - бул ащпа-раттыщ-агартушылыщ жумыстыц щуатты щуралына айналды жэне сот органдарына щогамныц сешмт арттыруга ыщпал ете алады.

Судьялар элеуметтж жeлiлeрдi щолданганда абайлыщ таныту керек. Материалдарды элеуметтж желшерге орналастыру кезтде олар жариялаганныц бэрi жойылганнан кейт де сащталып щалатындыгын жэне судья берген мэлiмeттi бiрeулeр бурмалап тYсiндiруi, контекстен белт алып керсeтiлуi мYмкiн екент eскeруi керек. Интернетте анонuмдi комментарий жазган кезде, адамды аныщтаудыц эртYрлi тэсiлдeрi бар екешн есте сащтауы керек. Элеуметтж жeлiдe жарияланган кез-келген жеке ащпарат немесе фотосуреттер кiшiпeйiл жэне лайыщты болуы керек.

Tyüíh свздер: элеуметтж желшер, судья, этика, щогам, медиа мэдениет.

1 Хат-хабарларга арнапган автор

СУДЕЙСКАЯ ЭТИКА В СОЦИАЛЬНЫХ СЕТЯХ: МЕЖДУНАРОДНЫЕ СТАНДАРТЫ И ЗАРУБЕЖНАЯ ДИСЦИПЛИНАРНАЯ ПРАКТИКА

^рмангали Медеу Шунгенович

Кандидат юридических наук, Казахский национальный университет им. аль-Фараби и университет Нархоз, Республика Казахстан, город Алматы; е-mail: medeu. kurmangali@gmail com

Сайлибаева Жанель Юрсуновна

Кандидат юридических наук, Казахский национальный педагогический университет им. Абая,

Республика Казахстан, город Алматы; е-mail: [email protected]

Аннотация. Актуальность исследуемой темы обусловлена все возрастающей ролью социальных сетей в современных общественных и правовых отношениях, и в частности, ее влиянием на вопросы отправления правосудия. Влияние новой медиакультуры на пересмотр коммуникации и практику распространения информации о личности человека задает необычные и интересные вопросы, касающиеся деятельности судов. В глобальную эпоху использование социальных сетей стало повседневной деятельностью большинства людей. Социальные сети стали мощным инструментом информационно-просветительской работы и могут способствовать повышению доверия общества к судебным органам. Однако использование социальных сетей порождает этические проблемы с новыми проблемами. Основной целью научного исследования является анализ некоторых основных международно-правовых аспектов проблем судейской этики в социальных сетях.

Влияние новой медиакультуры на переосмысление коммуникации и практики распространения личной информации ставит конкретные и интересные вопросы о функционировании судебной власти. В глобальную эпоху использование социальных сетей стало повседневной деятельностью для большинства людей. Социальные сети стали мощным инструментом защиты интересов и могут повысить доверие общественности к судебной q системе.

Судьям следует быть осторожными при использовании социальных сетей. При размещении материалов в социальных сетях следует учитывать, что все, что они публикуют, сохранится даже после удаления, а предоставленная судьей информация может быть неверно истолкована и вырвана из контекста. При написании анонимного комментария в сети имейте в виду, что существуют разные способы идентификации человека. Любая личная информация или фотографии, размещенные в социальной сети, должны быть

Ключевые слова: социальные сети, судья, этика, общество, медиакультура.

JUDGE ETHICS IN SOCIAL NETWORKS: INTERNATIONAL STANDARDS AND FOREIGN DISCIPLINARY PRACTICE

X

А

скромными и уместными. Д

А

сг

В

СП А

>

го О го О

Kurmangali Medeu

PhD in Law, al-Farabi Kazakh National University and Narxoz University, e

Kazakhstan, Almaty, e-mail: [email protected] p

Sailibayeva Zhanel

PhD in Law, Abay Kazakh National Pedagogical University, Kazakhstan, Almaty, e-mail: [email protected]

Abstract. The relevance of the topic under study is due to the increasing role of social networks in modern social and legal relations, and in particular, its influence on the administration of justice. The influence of the new media culture on the revision of communication and the practice

> JZ

"O

ofdisseminating information about a person's personality raises unusual and interesting questions concerning the activities of the courts. In the global era, the use of social media has become the daily activity of most people. Social networks have become a powerful tool for information and educational work and can contribute to increasing public confidence in the judiciary. However, the use of social media generates ethical issues with new challenges. The main purpose of the research is to analyze some of the main international legal aspects of the problems of judicial ethics in social networks.

The influence of the new media culture on the rethinking of communication and the practice of disseminating personal information raises specific and interesting questions about the functioning of the judiciary. In the global age, using social media has become a daily activity for most people. Social media has become a powerful advocacy tool and can increase public confidence in the judiciary.

Judges should be careful when using social media. When posting materials on social networks, it should be taken into account that everything that they publish will remain even after deletion, and the information provided by the judge may be misinterpreted and taken out of context. When writing an anonymous comment online, keep in mind that there are different ways to identify a person. Any personal information or photos posted on the social network must be modest and appropriate.

Keywords: social networks, judge, ethics, society, media culture.

DOI: 10.52026/2788-5291 2022 69 2 142

CL

< z

CL

О

e

X

о

CO

О

in <

< CO

ь

с;

ш £

Ч О X

о <

СП

X

ь

Юркпе

Алайда, элеуметпк желiлердi пайдалану eзiмен бiрге жаца киындыктармен этика-лык мэселелердi тудырады. Бул мэселелер орналастырылган материалдардыц орын-дылыгымен, абайсыз бiржактылыкты не-месе мYДделiлiгiн байкатып алумен жэне судьялардыц Yшiншi тулгалармен жасаган катынастарыныц болуы мYмкiн салдарымен байланысты. 2015 ж. Судьялык этиканыц жаhандык кодексР ережелерше сэйкес, судья элеуметпк желiлердi пайдалана алады. Судьялар кузiретi бар тшсп органныц элеуметпк желiлердi пайдалану каушаздшне катысты нускауларды орындауы кажет.

Жумысымыздыц нег1зг1 зерттеу эдь стер1не жатады: жалпы гылыми эдiстер (логикалык, курылымдык жэне жYЙелiк талдау, синтез), сондай-ак кубылыстар мен процестердi зерттеудщ арнайы эдiстерi мен тэсiлдерi (формальды-логикалык, курылым-дык-функционалдык, салыстырмалы

кукыктану эдiсi).

Зерттеудщ нег1зг1 нэтижелер1 судьялар мшез-кулкыныц осы мацызды аспектюш кукыктык талдаудан, атап айтканда, улттык жэне халыкаралык кукыктык кужаттар мен прецедентпк практиканыц мазмунын зерт-теуден турады.

Талкылау

Судья келесi усынылган ережелердi устануы тиiс. Судья интернетте оныц жеке eмiрi мен YЙiшц мекен-жайы туралы акпараттыц болмауын камтамасыз етуi керек. Судья кажеттi жеке акпараттан астам мэлiметердi жариялаудан сак болуы керек. Атап айтканда, телефон нeмiрлерi, туган кYнi мен мекен-жайы интернет алаяктары Yшiн мацызды акпарат болып табылады. Баска пайдаланушыларга мундай мэлiметтердi бiлу кажет емес. Егер кандай да бiр байланыстар кажет болса, оны жеке тулгадарга белек ж1бередь Судья жеке кауiпсiздiгiне кауш тeндiретiн акпаратты жарияламауы керек. Мысалы, жеке мекен-жайы, демалыс жоспары жэне отбасы туралы акпарат кылмыстык максаттарда пайдаланылуы мYмкiн. Фотосурет аркылы аздщ YЙiцiздiц мекен-жайын немесе автокелш нeмiрiн бiлiп алуга болады. Судья купиялылык параметрлерiн тексерiп, акпараттыц шектеул топта сакталуын камтамасыз ету Yшiн оныц профилiн кeруге шектеу кою керек. Судья тiркелген сайттардыц шарттарын тексерiп, сайтта орналастырылган деректердщ кiмге тиесiлi екенiн жэне сайт иелерi олардыц мэлiметтерiмен не ютей алатындыгын бiлуi керек.

Судья блог жYрriзе алады. Блог жYргiзетiн

2 Bologna Milano Global Code of Judicial Ethics 2015 /Approved at the International Conference of Judicial independence held at the University of Bologna and at Bocconni University of Milano June 2015 /https://www.icj.org/wp-content/uploads/2016/02/ Bologna-and-Milan-Global-Code-of-Judicial-Ethics.pdf

(немесе баска адамдардыц блогына птр калдыратын) судьялар, сот органдарыныц кызметкеpлеpi ездерш сот жуйесiнiц мYшесi pетiнде Kep^T^yi керек. Элеуметтiк желiнi колданушы адамныц судья екендш белгiлi болып калу салдарынан, судьялык когамдастыктыц бейтараптылыгына немесе жалпы сот жYЙесiне сенiм темендеп кету кауЫ болса, судьяга ез пшрш бiлдipyiнiц кажетi жок. Бул анонимдшк сактайтын блогтарга да катысты. Судья элеуметпк желiдегi каyiпсiздiк талаптарын орындамаса, нэтижесiнде тэpтiптiк жаyапкеpшiлiкке тартылуы мYмкiн. Бул туралы накты талаптар болмаса да, акпараттыц таралуы жэне технологияны колдану адамдарга эр тYpлi тэyелсiз акпарат кeздеpiнен мэлiмет жинауга мYмкiндiк беpетiнiн судьяларга естеpiнде устагандары жен. Тексеpyдiц карапайым тэсiлi - езщздщ атыцызды Google сиякты интернеттеп iздеy жYЙесiне енпзу. Сонымен катар, Facebook сиякты элеуметпк желiлеpде жеке деректер абайсызда кец когамдык жариялыкка шыгып кетyi мYмкiндiгi туралы судья отбасы мYшелеpiн ескерту керек.

Б¥¥-ныц Арнайы баяндамашысыныц «Судьялар мен адвокаттардыц тэуелаздш» такырыбындагы баяндамасында

«Элеуметпк желшер жэне судьялармен прокурорлардыц кызмеп» деген бeлiм бар. Халыкаралык шарттарда судьялардыц Интернетте ез бостандыктарын колдана алуы туралы нускаулар жок. Сонымен катар, жеке тулгалардыц оффлайн pежимiнде бар кукьщтары, атап айтканда пiкip бiлдipy бостандыгы да, онлайн pежимiнде дэл солай коргалуы керек3. 1с жYзiнде бул, сот тepелiгi сyбъектiлеpi, судьяныц курметп атагына нуксан келтipетiн немесе когамныц сот жYЙесiне деген сешмш тeмендететiн мYДделеp кактыгысын тудыратын кез-келген кызметпен айналысудан аулак болу керек дегендi бiлдipедi (A/HRC/26/32, 58-тармак).

Осы уакытка дейiн адам кукыктары женшдеп соттармен жуйелер, судья элеyметтiк желще сез бостандыгын жYзеге асырган кезде, оныц жYpiс-туpысы кандай болу керектш туралы накты жауапты бере алмаган болатын. Халыкаралык стандарттарга сэйкес судьяларга, олардыц кэсiби кызметi, жеке eмipi жэне жYpiс-турысына катысты, баска адамдармен салыстырганда, катац шектеулер койылуы

3 Human Rights Council resolution A/HRC/RES/38/738/7 at HRC/RES/38/7

тшс. Алайда, судьялардан когамдык eмipге катысуды мYлдем токтатуды талап ету акылга конымсыз болар едi. Судьяларды eздеpi eмip сYpетiн когамнан толык окшаулау мYмкiн емес жэне оныц пайдасы жок (UNO-DC, Бангалор кагидаларына тYсiнiктеме, 31 тармак). Судьяларга «элеуметпк желiлеpден аулак болу» туралы жалпы нускау беру казipгi цифрлык дэyipде дурыс емес жэне шындыкка жанаспайды.

Судьялардыц элеyметтiк желшердеп жYpiс-туpысы кeпшiлiкке айкын

кepiнедi. Судья жариялаган кез-келген комментарийлермен мэлiмдемелеp

халыктыц сот жYЙесiне деген сенiмiн ныгайтып, олардыц кызметiнiц абыройына жэне сот билшнщ тэyелсiздiгiмен бейтараптыгына сай болуы керек. Судьялар eздеpiнiц жеке кезкарастарымен пiкipлеpiн бiлдipy кезiнде, олардыц мшдетщ^мен мемлекеттiк кызметшi мэpтебесiне кеpi эсерш тигiзбеy туралы жэне бейтарапты, кызметше адал жэне жауапты болуына ^мэн келтipмеy туралы ойлау керек. Интернетте ездершщ кезкарастарымен пiкipлеpiн бiлдipе отырып, олар эрдайым ез кызметiн курметтеп, сот жYЙесiне сенiмдiлiктi сактап жэне оны кYшейтyге талпыну керек. Олар элеуметпк желiде когамныц сот жYЙесiне сенiмiн тeмендететiн немесе Е оныц тэуелаздшмен бейтараптыгына р кYмэн тудыратын кез-келген эрекеттен К аулак болуы керек. Судьяга кез-келген s т^рдеп электрондык хат алмасу байланысы, р соныц iшiнде мэтiндiк хабарламалар У немесе электрондык хат байланыстары ^ кезiнде сак болуга кецес бершедь Судьяга А элеyметтiк желiлеpдi пайдалану кезшде о немесе материалдарды Интернетте g орналастыру кезiнде де сак болуга кецес Е беpiледi. Интернетте орналастырылган Ь электронды хаттармен материалдардыц кол В жетiмдiлiгi, кец таралу мYмкiндiгi жэне узак И меpзiмдi сакталу сипатын ескерген жен. р Судьяныц адамдармен бетпе-бет сейлесу, В кагаз хат аркылы немесе телефон аркылы О сейлесу мYмкiндiгiн реттейтш кагидалар, и электрондык байланыска, оныц шшде ф Интернетпен элеyметтiк желш пайдалануга р да катысты болуы керек. Ц

Тек бipнеше мемлекеттерде гана и судьялардыц элеуметпк желшердеп жYpiс- к турысын pеттейтiн арнайы зацнама немесе № этикалык нормалар кабылданган. Бул (

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

)

К1

'.07.2018 / https://ap.ohchr.org/documents/dpage_e.aspx?si=A/ ^

Австралия, Албания, Венгрия, Словения, СолтYCтiк Ирландия, Шотландия жэне Черногория. Кейбiр елдерде судьялардьщ кэсiби кауымдастыктары Интернетте, эаресе элеуметтiк желiлерде сез бостандыгын колдану каут туралы хабардар ету максатында бiркатар ic-шаралар еткiздi. Бул Эзiрбайжан, Болгария, Коста-Рика, Литва жэне Корея Республикасы. Баска елдер ездершщ судьялык этика кодекстерiн жацартып, сот органдары кызметкерлершщ элеуметтiк желiлердi пайдалануы туралы мэселеш нактылау Yшiн этикалык органдарды кура бастады. Сот органдары адалдыгын камтамасыз ету женiндегi Жаhандык желiсi сиякты тиiстi топтар, осы мэселе бойынша кунды нускаулыктар шыгарып, элеуметпк желшердщ сипатымен судьялардыц этикалык жауапкершшп туралы окыту багдарламаларын эзiрлеуде4. Мемлекеттердщ Б¥¥ Арнайы баянда-машысына ж1берген материалдарында судьялардыц Интернеттегi сез бостандыгы кукыгын жYзеге асыру кезшде кукыктык не-месе тэртiптiк жауапкершшкке тартылган жагдайлары туралы шектеулi акпарат бар. Нидерланды мен Словенияда судьялар Твиттерге орынсыз пiкiр калдырганы Yшiн тэртiптiк жауапкершiлiкке тартылды. Корея ™ Республикасында бiркатар судьялар тагай-¡3 ындау процедураларына немесе баска сот-g тар кабылдаган шешiмдерге катысты сот ™ жYЙесiнiц iшкi коммуникациялык желiсiнде 1 айтылган сындары Yшiн кызметiнен боса-тылды.

s Еуропалык судьяларды окыту желiсi f (EJTN) шецберiнде, Чехия сот академия-о сысында 2015 жылгы 23-26 маусым арах лыгында «Фемида байкауы 2015: Судья эти->s касы жэне олардыц кэсiби жYрiс-турысы» g конкурсыныц 4-шi жартылай финалы етп.

< Оган катыскан «Судьялар жэне элеуметпк с медиа: тэуекелдердi баскару» - атты гылы-

< ми ецбектiц авторлары келесiнi айтады. Ин-¡5 тернетте жедел жэне барлык жерде болатын с? когамдык элеуметтiк езара эрекеттесудi tj камтамасыз ете отырып, элеуметтiк желiлер о сот жYЙесiнiц кызметкерлерiне этикалык о мiндеттердi орындауды киындатады. Элеу-m меттiк желiлер судьяларды тэртiптiк жазага t^ тартуына дейiн экелуi мYмкiн «этикалык ЁЕ миналар» куруга потенциалы бар. Мыса-Ь лы, Грекияда азаматтык жэне кылмыстык ^ ютер женiндегi Жогаргы сот катац Yнем-^ деу шараларына катац наразылык бiлдiрген

Ь

ш m

4 UNODC, "Social media, a new platform forjudges around th

жэне Yкiмет мYшелерiн саткындык жасады деп ашык блог аркылы айыптаган судьяны тэртiптiк жауапкершiлiкке тартты. Твиттер-де псевдоним колданатын француз судьяла-ры ездерi катыскан сот процесi туралы алган эсерлерiмен белiсiп отырган. Бул когамныц наразылыгын тудырып, нэтижесiнде судьялар тэртшпк жауапкершiлiкке тартылды. А^Ш-та Facebook аркылы аякталмаган сот процес бойынша адвокатка комментарий-мен белюкеш Yшiн судьяга сегiс жария-ланган [1].

Бул талдау судьялардыц элеуметпк желшердщ этикалык салдары туралы елеул алацдаушылык тугызады. Элеуметтiк медиа байланыстыц негiзгi куралына айналган жэне ест келе жаткан элемде сот жYЙесiнiц мYшелерiн онлайн-кауымдастыктарга ка-тысудан алшактатпау керек. Элеуметтiк желiлер аркылы элеуметтену судьялардыц сез бостандыгына кепшдш берiп кана кой-майды, сонымен бiрге олардыц когамдык емiрге белсендi катысуын камтамасыз етедi, осылайша олардыц кэаби кызметiнде кезде-сетiн проблемалармен дилеммалар туралы пкелей тэжiрибе жинай алады. «Судьялар жэне элеуметтiк медиа: тэуекелдердi баскару» гылыми ецбеп судьяларды ездерiнiц этикалык мiндеттерiн тиiмдi орындауы Yшiн элеуметтiк желiлермен езара эрекет-тесу кезiнде ескеру кажет факторлар тура-лы айтады. Тренингтер аркылы (мысалы, элеуметтiк медиа семинарлар, брифингтер, кейстердi талкылау кезiнде таныстар кебей-iп) элеуметтiк желiлер аркылы байланыстыц кауштшш туралы судьяларды окыту жэне элеуметпк медиа туралы жалпы тYсiнiктi керсететiн накты ережелер орнату, судьялардыц эдiлеттiлiгiмен адалдыгын сактау Yшiн ете мацызды. Еуропалык этика комитеттерi жакын арада Интернеттегi судьялардыц элеуметпк белсендшгшен туындайтын мэсе-лелердi шешедi жэне казiргi заманныц сот бiлiгiнiц мYшелерi Yшiн ашык жэне техноло-гиялык тургыдан озык тэжiрибе басшылыкка алынатын кагидаларды кабылдайды деп кYтiлуде. Осындай кагидаларды сактауга, тэртiптiк этика органдарынан баска, сот жYЙесi шецберiндегi тэуелсiз этикалык кеце-стер аркылы белсендi тYрде кол жетюзуге болады. Олар судьяларга заманауи этикалык дилеммалар туралы мэлiмет, кецес бере алады жэне этикалык нормалардыц орын-далуын кадагалап, Интернеттеп элеуметтiк желiлердi терiс пайдаланудыц алдын алады.

world" / https://undocs.org/

А^Ш-тагы штаттар соттарыныц улттык орталыгында, судьялар беделдi бiлiммен акпарат алуга жYгiне алатын Судьялык этика орталь^ы (NCSC) бар. Орталык Бас судьялардыц конференциясымен (кауымда-стыгымен), Штаттардыц сот эюмшшершщ конференциясымен (кауымдастыгымен) жэне баска да судьялардыц бipлестiктеpiмен жумыс iстейдi. NCSC судьялар Yшiн эрт^р-лi формада сарапшылык бiлiм: веб-ресур-стардан бастап практикалык кемекке дейiн бере алады. Yкiмет сарапшылардан жэне интернет-акпарат кездершен алынган акпа-раттыц акысын телеп, оны бipiншi децдей-лi жэне апелляциялык соттарга, соттардыц экiмшiлiк кецселерше акысыз тарады. Жеке артыкшылыктарды пайдалану Yшiн судья-лармен сот экiмшiлеpi оку курстарына жа-зыла алады немесе сот жумысын жаксар-ту куралдарымен эдiстеpiн багалау жэне енпзу Yшiн NCSC зеpттеyшiлеpiмен жэне консультанттарымен келiсiм жасай алады []5. Ары карай осы такырыпка арналган Judicial Conduct Reporter журналында мацы-зды макала жалияланганнан кейiн шыккан сот этикасы жэне элеуметпк желшер бой-ынша материалдардыц кыскаша резюмес келтipiледi. Осы журналда 2017 жылдыц кeктемiмен жазында элеyметтiк медиа мен судья этикасына катысты консультативпк корытындылармен тэpтiптiк шешiмдеpдi талдайтын 2 бeлiмнен туратын макала жа-рияланган болатын. Макаланыц бipiншi бeлiмi судья мiндеттеpiмен жалпы таны-стыру жэне талкылау болды: баска зацгер-леpдi, адвокаттарды «достарга косу»; дисквалификация жэне акпаратты жария ету; судьяныц баскалармен бipжакты байланысы жэне тэyелсiз тергеу жYpгiзy; аякталмаган eндipiстегi iстеpге комментарий беру мэсе-лелеpi. Екiншi бeлiм судьяныц кецседен тыс жYpiс-туpысына арналган: когамныц сот жYЙесiне деген сешмш тeмендететiн жYpiс-туpыс тYpлеpi; комментарий беру; кызмет беделiн асыра пайдалану; кукыктык консультация беру; жабык акпараттарды жа-рия ету; кайырымдылык жасау; судьяныц саяси кызмет! жэне сайлау кампаниясын жYpгiзy [2].

А^Ш-TaFbi Судьялар кауымдасть^ы-ныц кецестж п1к1рлер1. 2018 жылдыц казан айында Калифорния жогаргы соты штаттыц сот этика кодексiне Canon 2А-га келесiдей тYсiнiктеме косты. Электронды байланы-стыц кол жетiмдiлiгi, кещнен таралуымен

узак сакталуын, материал Интернетте ор-наластырылганын ескере отырып, судья электронды байланыстыц кез-келген тда-не, оныц шшде мэтiндiк хабарлама, электрондык пошта аркылы байланыска шыгу кезiнде, элеyметтiк желiлеpдiц онлайн-сайт-тарына катысканда немесе Интернетте мате-риалдарды баскаша орналастыруда абай болуга тшс. Судьяныц бетпе-бет, кагаз жYзiнде немесе телефон аркылы сeйлесyiн реттей-тiн канондар (ережелер) электронды байланыска, оныц шшде Интеpнеттi жэне элеуметпк медианы пайдалануга колданады [2].

Бул канондарга мыналар жатады: Canon 2B (2) Сот билшнщ беделц 3B (7) Бipжакты байланыс, 3B (9) Аякталмаган немесе бо-лашак сот iстеpiн когамдык талкылау; 3E (2) Дисквалификацияга катысты акпаратты ашу; жэне 4А Судьялык кызметтщ кадipiн тeмендетпейтiн, жиi дисквалификацияга экелмейпн, судьяныц бейтарап эрекет ету кабшепне кYмэн келтipмейтiн соттан тыс ю-эрекеттерь 2020 жылдыц шiлдесiнде Калифорния жогаргы соты штаттыц судьялык этика кодексше Canon 2B ережесше т^сшш-теме косты, онда: егер судьяга элеуметпк желще, мысалы, Facebook, Yelp немесе TripAdvisor сиякты краудсорсинг сайтта-рында хабарлама жасаса, езшщ жэне баска-лардыц каржы немесе жеке мYДделеpiн ш-геpiлетy Yшiн судьялык лауазымныц беделiн пайдалануга тыйым салынады. Мысалы, оны судья репнде аныктауга мYмкiн болса, сайттардагы компанияларды, тауарларды немесе кызметтеpдi баскаларга усынып, немесе сынап комментарий жаса алмайды [2].

Белгiлi бip мэселеге катысты бшктшш болса, судьялар Yelp сиякты краудсорсингпк сайттарда пiкip жаза алады жэне элеуметпк желшердеп «¥найды» функциясын колда-на алады (Калифорния судьялары кауымда-стыгыныц 78-шi ресми корындысы, 2020 ж.). Апелляциялык сатыдагы судья сот кы-зметкеpi элеуметпк желшерде канондар ды бузатын комментарий жiбеpгенiн бiлгенде, дереу тэpтiпбузyшылыкты жою Yшiн ша-ралар колнаду керек. Кем дегенде кызмет-керден «когамдык жариялыктан жойылды» деген хабарламасын жариялау Yшiн барлык акылга конымды кадамдарды жасауды талап етедi. Егер судья орынсыз пiкipдi кeпшiлiк караганын, кайта жариялаганын немесе баска жолмен таратылганын бшсе, жагдайга сэйкес, эсipесе комментарий соттыц абырой-ына тиетiн, оны корлайтын немесе баскадай

о

X

Т

ы А

о х о

ь А

сг

В

СП А

>

го О го О

X

е о

"U А

JZ

The National Center for State Courts / Сайт материалдары 01.04.2021 / https://www.ncsc.org/about-us

терю эсер ететiн болса, сот кызметкерше элеуметiк желiлердегi комментарийдi тYзету немесе алып тастау туралы нускаулык беру керек. Апелляциялык сатыдагы сот кызмет-керлерiн окыту, олардыц элеуметтiк меди-адагы жарияланымдарында сот билiгiнiц адалдыгына когамдык сенiмдi сактаудагы eздерiнiц рeлiн тYсiнуге кeмектеседi (202037 Калифорния судьялары кауымдастыгы-ныц ауызша нускаулыгы) [2].

Судьялар элеуметтiк желiлердi «агымдагы саяси мэселелерге колдау немесе наразылык бiлдiру Yшiн» пайдаланбауы керек. Соныц iшiнде, eздерiнiц атактарын колданбаса да, «адамды, бейненi немесе баска адамныц ай-ткан сeзiн растау, макулдау немесе симпатия бiлдiру» Yшiн судьялар элеуметпк желiлердi пайдаланбайды (Колорадо судьялары ассо-циациясыныц 2020-2 консультативтiк коры-тындысы). Судья адамныц психикалык ден-саулыгына катысты сот шешiмiнiц жобасын тек психикалык денсаулык сактау уйымы-ныц веб-сайтында гана колданылатын ви-деода талкылай алады. Белгiлi бiр уйымды насихаттауга мYДделi болмай, судья ол уй-ымныц багдарламасын элеуметпк желiлер алацында талкылай алады (2019-26 Флорида судьялары ассоциациясыныц консульта-тивтiк корытындысы). Эрiптес судья жазган г^ кiтаптыц шыгу кYнiн Facebook немесе баска 8 элеуметтiк желшерде судья жариялай алады (2020-21 Флорида судьялары ассоциациясы-™ ныц консультативтiк корытындысы) [2].

Судьяныц алдына келген адвокат, eзiнiц Facebook-таFы бурынгы досы екенiн бiлген кезде, бул фактiнi жариялау талап етшмейдь | Бiрак судья болFан накты карым-катынастар-

0 дыц сипатын ескерiп, осы мэлiметтi ашудыц

1 каншалыкты керегi барын аныктайды. Судья накты катынастардыц сипатын: достык, су-

§ дьямен адвокат арасындаFы кез-келген баска < карым-катынастыц дэрежес жэне адвокат-с тыц судьямен ерекше жакын катынастары <1 бар екендш туралы эсер туFызу Yшiн кол-¡5 данатын судья жариялаFан жеке акпаратты, с? ескеруi керек (2018-3 Массачусетс судьяла-^ ры ассоциациясыныц корытынды-хаты). Сот о органдарыныц лауазымды тулFалары, егер о олардыц эрекеп судьялык этика кодексiн ¡3 бузбайтын болса, элеуметтiк желiлерде ак-^ каунттары болуы мYмкiн (Л-147, 2019 Ми-ЁЕ чиган штаты судьялары ассоциациясыныц Ь консультативтiк корытындысы). Судьялар ^ элеуметтiк желiлерде кайырымдылыкпен ^ айналысатын уйымдарды колдай алады. Су-Ь дьялар eздерiнiц кайырымдылыкка берген т акшаларын элеуметтiк желшерде ^рсете

алмайды. ^айырымдылык корлардыц дирек-торлар кецесiне кiретiн судьялар, уйымныц веб-сайттында жэне элеуметтiк желшер-де ездершщ лауазымын жариялауга руксат бере алады. Судьялар ездершщ есiмдерiмен фотосуреттерш кайырымдылык уйымныц веб-сайтында немесе элеуметпк желшерде орналастыруга руксат бере алады. Егер су-дьяныц кайырымдылык уйымымен байла-нысын жарияламау туралы келiсiмi болса, уйым колданатын элеуметпк медиа жэне баска сандык акпарат куралдарынан аулак болуы тшс (JI-148, 2019 Мичиган штаты судьялары ассоциациясыныц консультативпк корытындысы) [2].

Судьялар элеуметпк желiлердi баска когам мYшелерiмен бiрдей пайдаланамыз дей алмайды. 1ске катысатын адвокаттыц элеуметтiк желiлерде судьямен байланысы-ныц болуы автоматты турде судьяны дис-квалификацияга экелмейдi. 1сп караудан ездiгiнен бас тарту туралы шешiм кабыл-даган кезде судья ол адвокатпен араласуы-ныц жишшн (мысалы, комментарий, репо-сттар жасау жишш жэне т.б.) ескеруi керек. Судья бул тарап катысатын ютен бас тарту туралы шешiм кабылдаган кезде, элеуметтiк медиада ол тарап екшмен карым-катына-сыныц жиiлiгiмен мазмунын ескеруi керек. Аякталмаган iске адвокат репнде катысатын адаммен судья элеуметпк желщеп аккаун-ты аркылы байланыса алады, егер хабарла-ма ex parte мэлiмет ерекшелiктерiнiц бiрiне сэйкес келсе (бейтараптылык кагидасын бузбаса). Судья адвокаттарды LinkedIn-де немесе баска элеуметтiк желще «усына» алмайды. Элеуметтiк желiде судья бизне-стi колдай алмайды. Алайда ол элеуметпк медиада кайырымдылык уйымын колдай алады (2020, Мичиган штаты соттарыныц элеуметпк желiлерi туралы жш койылатын сурактар [2].

Жэбiрленушiнiц жакын туыстарынан iс бойынша мазмунды талкылауды камтитын элеуметтiк медиа хабарламасын алган судья хабарламаны барлык тараптарга жария етуi керек. Алайда, ешкандай iстi караудан бас тарту талап етiлмейдi жэне бул туралы шешiмдi судья езi кабылдайды (2017-53, Нью-Йорк судьялары ассоциациясыныц консультативпк корытындысы). Зацгерлер алкасы немесе баска кэаби уйым уйымда-стырган жеке немесе кэсшпк демалыстарга онлайн-шолуды, онда адамдардыц есiмдерi жасырын болса да жэне судьяныц мэрте-бесiне катысы болмаса да, судья жаза жэне жариялай алмайды (2019-87, Нью-Йорк

судьялары ассоциациясыныц консульта-тивпк корытындысы). Судьямен судьялык кауымдастык соттардыц курылымына, жу-мысына эсер ететiн зацдык немесе консти-туциялык eзгеpiстеpдi жария тYPде колдай алады немесе карсылык бiлдipе алады. Бipак элеyметтiк желшерде ез устанымдарын бш-дipyде судьялар дискрециялык эpекеттеpдi жYзеге асыруы керек (2019-120, Нью-Йорк судьялары ассоциациясыныц консульта-тивпк корытындысы) [2].

Судьялардыц жур1с-турысына катысты тэртштж шеш1мдерд1 карастырай-ык. Судьялардыц жYpiс-туpысы жeнiндегi Аризона штатыныц комиссиясы, талапкеpдi Facebook паракшасындагы маскаралаганы Yшiн судьяга ашык тYPде сeгiс жариялады. Сондай-ак, комиссия судьяга хабарламаны алып тастап, консyльтативтiк корытындыны окуды буйырды (12.06.2018 ж. Ури iсi, Буй-рык. Судьялардыц жYpiс-туpысы жeнiндегi Аризона штатыныц комиссиясы). Судьялардыц жYpiс-туpысы жeнiндегi Аризона штатыныц комиссиясы, шерифп коргауга арналган кампаниясы Yшiн Facebook-тагы жазбаларында eзiнiц судья мэртебесш пай-даланганы Yшiн, штаттан тыс кызмет атка-ратын судьяга ашык тYPде сeгiс жариялады (10.06.2020, Барт iсi, Буйрык. Судьялардыц жYpiс-туpысы жeнiндегi Аризона штатыныц комиссиясы). Комиссия по вопросам поведения судей штата Аризона объявила публичный выговор судье, помимо других проступков, за просмотр сообщения в социальной сети, в котором супруга обвиняемого по уголовному делу критиковала его. Затем обсуждение сообщения с описанием предполагаемых неточностей и просьбой чтобы это было исправлено (17.11.2020 ж. Стэ-ггс id, Буйрык. Судьялардыц жYpiс-туpы-сы женшдеп Аризона штатыныц комиссиясы) [2].

Келiсiмге сэйкес, Арканзас штатыныц судьялык тэртш женшдеп комиссиясы, судьяныц отставкага кететшдшн жэне оныц штатта судьялык кызмет аткаруга бipжола-та тыйым салуга келюкендшн жариялады. Комиссия судьяныц баска да терю кылыкта-рымен катар, Facebook Messenger жэне телефон аркылы байланыскан, айыпталушы эй-елге катысты барлык iстеpдi караудан дереу бас тарту туралы арыз бермегеш Yшiн айып-тауга дайын болган (01.05.2020, Отставка жэне кызметке тиым салу туралы шешiм. Арканзас штатыныц судьялык тэртш женшдеп комиссиясы) [2].

Сот кызмет женшдеп калифорниялык

Комиссия бурынгы сот органдарыныц лауа-зымды тулгасын кeпшiлiк алдында айыптап, оган Калифорнияныц кез-келген сотында судья ретшде кызмет етyiне тыйым салды. 1) Ол eзiнiц Facebook паракшасында келе-сi материалдарды жариялаган: мусылман-дарга карсы, иммиграцияга карсы, жергшк-тi американдыктарга карсы пiкipлеp; бip жыныстык некеге, трансгендерлерге карсы сездер; либералдыкка, демократияга карсы кезкарастар; кара нэсiлдi адамдарга карсы сездер; сол кездеп пpезиденттiкке кандидат Х. Клинтонга карсы, А^Ш президент Б. Обамага карсы айыптаулар; сот тереле-генiц федералдык жYЙесiн курметтемеу, ке-дейлеpдi менсiнбеyмен байланысты сездер; жэне 2) осы посттар элеуметпк желiде ендi кeпшiлiктiц окуына кол жетiмдi емес деп санап, терагалык етyшi судьяга жэне Ко-миссияга посттарды алып тастаганы туралы айткан. Алайда бул сeзi шындыкка жанас-пай шыккан (22.08.2018 ж. Джанкинто id, Шешiм жэне буйрык. Калифорнияныц сот кызмет жeнiндегi комиссиясы) [2].

Кентукки штаты судьяларыныц жYpiс-туpысы жeнiндегi комиссия eзiнiц Facebook-тегi аккаунтында: «Кiнэсiн по-лицияда мойындаган бул адам eлтipгенiне кYдiктi, бipнеше сагатта тYpмеден боса-тылып жiбеpiлген», - деген комментариймен е белюкеш Yшiн судьяга ашык сепс жария- р лаган (12.06.2018 ж. Маклафлин id, Келiсiл- К ген буйрыкпен когамдык сепс. Кентукки s штаты судьяларыныц жYpiс-туpысы бойын- р ша комиссия). Кентуккидщ Жогаргы соты У судьяны эpтYpлi тэpтiп бузганы Yшiн, оныц А iшiнде Snapchat сухбаттарына катыска- А ны жэне сот персоналы мYшесiмен кейбip о сeздеpi жыныстык сипатта болганы Yшiн g кызметшен босатты (17.12.2020, Джентри р

г ^ m

судьялардыц жYpiс-туpысы бойынша комис- Ь сияга карсы. Кентукки Жогаргы соты) [2].

Судьяныц берген айгактарына CYЙене И

отырып, Монтана Жогаргы соты судьяны 30 р

^н меpзiмге, баска теpiскылыктаpмен ка- В

тар eзiнiц Facebook-тегi жеке паракшасында О

соттан тыс кызметке партияныц екi кандида- и

тын ашык т^рде колдаганы Yшiн; сондай-ак ф

Facebook-тагы сайлауалды паракшасында р

екi партия кандидаттарымен бip саяси уй- Ц

ымныц колдауын алганы Yшiн кызметiнен и

шектедi (2020, Харада бойынша сураным к

461 P.3d 869. Монтана Жогаргы соты) [3]. ■§

Отставкага кету жэне болашакта судьялык (

кызметке езш усынбау туралы шартты ка- —

былдай отырып, Нью-Йорк штаты судьяла- Е^

рыныц жYpiс-туpысы бойынша комиссиясы, 2

CL

< Z

CL

о е

X

о

СП

о

СП <

< СП

ь

с;

ш £

Ч О X

о <

СП

мемлекеттiк лауазымды тулгалармен штат-ты сынга алган Facebook-те ашык комментарий жасаганы туралы шагым бойынша тер-геудi жапкан. Комментарийлер атыс каруын реттеуге, кукыккоргау органдарымен саяси уйымдарга, когам белсендiлерiне жэне дiни топ мYшелерiне катысты болган (08.12.2017 ж. Кларкин id, Шешiм жэне буйрык. Нью-Йорк штаты судьяларыныц ^рю-турысы бойынша комиссиясы). Нью-Йорк штаты судьяларыныц жYрiс-турысы бойынша ко-миссиясы мYлiк иесiнiц руксатынсыз YЙге кiргенi, мYлiктi суретке тYсiргенi, фотосу-реттердi Facebook элеуметтiк желiсiне жари-ялаганы, меншш иесi туралы жаман пiкiрлер жазганы Yшiн; жэне Комиссияны осындай посты жедел алып тастаймын деп сендiрiп, езi эрекетсiздiк танытканы Yшiн судьяга ашык сегiс жариялаган (26.06.2018 ж. Фишер id, Аныктама. Нью-Йорк штаты судьяларыныц жYрiс-турысы бойынша комисси-ясы) [2]. Отставкага кету жэне болашакта судьялык кызметке езш усынбау туралы шартты кабылдай отырып, Нью-Йорк штаты судьяларыныц жYрiс-турысы бойынша комиссиясы, осы мэлiметтердi жария етуге болатын шектеулi келемде купиялылыктан бас тарткан бурынгы судьяга катысты сот iсiн аяктады. Судья Facebook-теп езiнiц ак-каунтында адамды асып елтiруге арналган iлмектiц келесi жазуы бар: «IF WE WANT TO MAKE AMERICA GREAT AGAIN WE WILL HAVE TO MAKE EVIL PEOPLE FEAR PUNISHMENT AGAIN» фотосYретiн орна-ластырган, - деп Комиссия ресми шагым жа-саган (12.09.2019, Канинг iсi, Шешiм жэне буйрык. Нью-Йорк штаты судьяларыныц жYрiс-турысы бойынша комиссиясы).

Нью-Йорк штаты судьяларыныц жYрiс-турысы бойынша комиссиясы судьяга (1) езшщ сайлау науканы кезiнде Facebook-тегi жеке паракшасында кастан-дык теорияларын насихаттайтын мемдердi орналастырганы Yшiн, судья ретiнде ант бергенде мYлтiксiз орындауды камтамасыз етуге тшсп зацдарга курметсiздiкпен карап, орынсыз тYсiнiктемелер бергенi Yшiн; жэне (2) судья Facebook-теп жеке паракшасында езi жауапкершшкке тарткан айыпталушы-ны босату туралы комментарий, баска ютер бойынша кепшдшпен босату шешiмдерiн

сынайтын макалаларга сштеме жэне осы iстердiц бiрiне комментарий жасаганы Yшiн судьяга ашык сепс жарияган (03.11.2020 ж. Шмидт id, Аныктама. Нью-Йорк штаты судьяларыныц жYрiс-турысы бойынша ко-миссиясы). Нью-Йорк штаты судьяларыныц жYрiс-турысы бойынша комиссиясы кызы-ныц мектеп муFалiмдерiн кепшiлiк алдында колдаганы Yшiн судьяFа ашык сегiс жария-лады. Бшм беру кецесiнiц катысуымен сот iсiн жYргiзген кезде судья сот id^ катысты мэселелермен жеке тулгаларга бетпе-бет, электронды пошта, жэне элеуметтiк медиа аркылы ашык комментарийлер берген. Судья мектепте ата-аналарга кукыктык акпаратпен кецестер берген; процессуалдык кужаттарга кол койган; бiлiм кецесiнiц мYшелерiмен сот iсiн жYргiзу туралы эцгiмескен; муFалiмдер кэсшодагыныц адвокаттарымен сот оты-рысы басталганга дейiн сот залынан тыс жерде сейлескен; сот процесшде берiлген айгактарды рэсiмдеген екен. (09.12.2020, Панепинто id, Аныктама. Нью-Йорк штаты судьяларыныц жYрiс-турысы бойынша комиссиясы) [4].

Корытынды

Сонымен, судьялар элеуметтiк желiлердi колданганда абайлык таныту керек. Матери-алдарды элеуметтiк желiлерге орналастыру кезiнде олар жариялаганныц бэрi жойылган-нан кешн де сакталып калатындыгын жэне судья берген мэлiметтi бiреулер бурмалап тYсiндiруi, контекстен белiп алып керсетiлуi мYмкiн екенiн ескеруi керек. Интернетте анонимдi комментарий жазган кезде, адамды аныктаудыц эртYрлi тэсiлдерi бар екенш есте сактауы керек. Элеуметтiк желще жа-рияланган кез-келген жеке акпарат немесе фотосуреттер кiшiпейiл жэне лайыкты бо-луы керек. Судьялар эркашан бiржакты саяси комментарий беруден аулак болгандары жен жэне ешбiр жагдайда судьялык кыз-меттiц абыройына нуксан келтiретiн немесе мемлекеттiк институт ретшдеп сот органда-рына терю эсер ететiн ештеце жарияламауы керек. Судьялар Twitter^i колдана алады; дегенмен, Twitter аккаунты колданушыны судья ретшде аныктайтындыктан, оны тек акпараттык, бiлiм беру жэне кэсiби максат-тарда пайдалану керек.

ЭДЕБИЕТ

X

Ь

1. Judges & Social Media: Managing the Risks by Dimitra Blitsa, Ioannis Papathanasiou & Maria Salmanli 2015 /https://papers.ssmxom/sol3/papers.cfm?abstract_id=2634043

2. Social Media and Judicial Ethics / Compiled by Cynthia Gray, Director / NCSC Center for

Judicial Ethics / Сайт материалдары 01.04.2021 / www.ncsc.org/cje

3. INSIDE THIS ISSUE Social media and judicial ethics: Part 1 / Сайт материалдары 01.04.2021 / https://www.ncsc.org/data/assets/pdf_file/0015/15513/jcr_spring_2017.pdf

4. Social Media and Judicial Ethics / Compiled by Cynthia Gray, Director / Сайт материалдары 01.04.2021 / https://www.sog.unc.edu/sites/www.sog.unc.edu/files/course_materials/ NCSC%20CJE%20Social%20Media%20and%20Judicial%20Ethics%20Update%20Sept%20 2019.pdf

REFERENCES

1. Judges & Social Media: Managing the Risks by Dimitra Blitsa, Ioannis Papathanasiou & Maria Salmanli 2015 /https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2634043

2. Social Media and Judicial Ethics / Compiled by Cynthia Gray, Director / NCSC Center for Judicial Ethics /Sajt materialdary 01.04.2021 / www.ncsc.org/cje

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

3. INSIDE THIS ISSUE Social media and judicial ethics: Part 1 /Sajt materialdary 01.04.2021 / https://www. ncsc.org/data/assets/pdf_file/0015/15513/jcr_spring_2017.pdf

4. Social Media and Judicial Ethics / Compiled by Cynthia Gray, Director / Sajt materialdary 01.04.2021 / https://www.sog.unc.edu/sites/www.sog.unc.edu/files/course_materials/NCSC%20 CJE%20Social%20Media%20and%20Judicial%20Ethics%20Update%20Sept%202019.pdf

ZQAI

>

ro

О

сп

О

X

e о

"U 2 А JZ

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.