Научная статья на тему 'ЛЕКСИКО-СЕМАНТИЧЕСКИЙ АНАЛИЗ ГЕРУНДИЯ В АНГЛИЙСКОМ ЯЗЫКЕ И СПОСОБЫ ЕГО ПЕРЕВОДА НА ТАДЖИКСКИЙ ЯЗЫК'

ЛЕКСИКО-СЕМАНТИЧЕСКИЙ АНАЛИЗ ГЕРУНДИЯ В АНГЛИЙСКОМ ЯЗЫКЕ И СПОСОБЫ ЕГО ПЕРЕВОДА НА ТАДЖИКСКИЙ ЯЗЫК Текст научной статьи по специальности «Языкознание и литературоведение»

CC BY
129
9
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ЭТИМОЛОГИЧЕСКИЕ ПРИМЕРЫ / ТЕРМИН / ПРИЧАСТИЕ / ДРЕВНИЙ ВЕК / СРЕДНИЙ ВЕК / ПАРАДИГМА / ВЫСТУПЛЕНИЯ / СРАВНИТЕЛЬНАЯ ЛИНГВИСТИЧЕСКАЯ ТИПОЛОГИЯ / ПРОИСХОЖДЕНИЕ / ПОЛОЖЕНИЕ / СООТВЕТСТВИЕ / ПЕРЕВОД / СПОСОБЫ ПЕРЕВОДА

Аннотация научной статьи по языкознанию и литературоведению, автор научной работы — Эмомов Умед

В настоящей статье автор высказал мнение об идеях учёных в области сравнительной лингвистики, происхождения и использования герундия в английском языке, его использований и его значимую позицию в Европе а также о парадоксальных аспектах его перевода и интерпретации в английском и таджикском языках. Таким образом, автор проанализировал герундий, от английско-таджикский двуязычний словарь, для того, чтобы собрать и проанализировать свою позицию, включая подробную информацию. В своей статье о сопоставлении герундия с другими частями речи он разделил последовательное повествование с другими авторами, которые прокомментировали перевод автора и объяснили различия герундия в между другими глагольными временами, особенно в форме инфинитива. Во время опроса он использовал обширные примеры художественных произведений, переведенных на таджикский язык с английского языка. Он подчеркнул, что в процессе перевода важно сделать перевод в данной форме.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ANALYSES OF THE STRUCTURE OF GERUND IN THE ENGLISH LANGUAGE AND WAYS OF ITS TRANSLATION INTO TAJIK

In this article, the authors expressed their opinion on the ideas of scientists in the field of comparative linguistics, the origin and use of Gerund in English language, its use and its significant position in Europe. Also about the paradigm aspects of its translation and comparing it in English and Tajik language. Thus, author analyzed the Gerund from the English-Tajik language dictionary in order to collect and analyze his position, including detailed information. In his article on comparing Gerunds with other parts of speech, he shared a consistent narrative with other authors who commented on the author's translation and explained the Gerund difference in the difference between other verb tenses, especially in the form of an infinitive. During the research, he used extensive examples of works of art translated into Tajik from English. He underlined that in the translation process it is important to make a translation in this form.

Текст научной работы на тему «ЛЕКСИКО-СЕМАНТИЧЕСКИЙ АНАЛИЗ ГЕРУНДИЯ В АНГЛИЙСКОМ ЯЗЫКЕ И СПОСОБЫ ЕГО ПЕРЕВОДА НА ТАДЖИКСКИЙ ЯЗЫК»

«14. Сируси Шамисо. Сабкшиносии наср. -Техрон: Нашри митро, 1377.

15. Фазлуллох, Рашидаддин. Ч,омеъ-ут-таворих. -Идораи интишороти дониш. -Маскав, 1965.

ЛЕКСИЧЕСКИЕ ПЛАСТЫ ЛЕКСИКИ <<ДЖОМЕ УТ-ТАВОРИХ»

рашидаддина фазлуллоха

«Джоме ут-Таворих» Рашидаддина Фазлуллоха считается одним из важных источников для определения состояния таджикского языка в 13 веке. Среди источников, написанных на персидском языке, есть несколько работ, которые имеют сходство с ««Джоме ут-Таворих». Основываясь на большом количестве материалов, образ жизни мигрантов, их мораль, традиции и обычьи на оригинальном таджикском языке с использованием некоторых турецких и монгольских слов описаны в этой работе. Несомненно, это важный источник для определения позиции таджикского языка в 13 веке.

Ключевые слова: лексический слой, Джоме-ут-Таворих, Рашидаддин Фазлуллох, словарный запас, частота слов, лексикология, оригинальные таджикские слова, заимствованные слова.

LEXICAL LAYERS OF RASHIDADDIN FAZLULLOH'S «JOME' UT-TAVORIKH» VOCABULARY

«Jome' ut-Tavorikh» of Rashidaddin Fazlulloh is considered to be one of the important sources for identifying the condition of Tajik language in 13th century. Among sources that written in Persian language, there are a few works that have a resemblance to ««Jome' ut-Tavorikh». Based on a great deal of materials, migrants' ways of life, their moral, traditions and customs are described by means of original Tajik language with the use of some Turkish and Mongolian words in this work. No doubt, it is an important source for identifying Tajik language position in 13th century.

Keywords: lexical layer, Jome'ut-Tavorikh, RRashidaddin Fazlulloh, vocabulary, word frequency, lexicology, original Tajik words, loan words.

Сведения об авторе:

Ходжамиров Муслихиддин - аспирант третьего курса кафедры теории и практики таджикского языка Таджикского государственного педагогического университета им. Садриддина Айни Электронная почта: muslih0903@mail.ru Тел.: (+992) 931107252

About the author:

Khojamirov Muslihiddin - the third year postgraduate students in the Department of Theory and Practice of Tajik Language of Tajik State Pedagogical University named after Sadriddin Ayni E -mail: muslih0903@mail.ru Tel.: (+992) 931107252

ТАХЛИЛИ СОХТОРУ МАЪНОИИ ГЕРУНД дар ЗАБОНИ англиси ВА РОХХОИ ТАРЧУМАИ ОН БА ЗАБОНИ ТОНИКИ

Эмомов У.

Коллечи омузгории ба номи Х. Махсумоваи Донишго^и давлатии омузгории Точикистон ба номи Садриддин Айни

Вакте сухан дар мавзуи сарфу нахв меравад, мукоисаи он бо мавзуъхои грамматикам дигар забонхо, бахусус забони модарй, гузаронида мешавад. Хангоме, ки мо мавзуеро аз грамматикаи забони англисй бо забони модарии худ мукоиса мекунем, ё роххои тарчумаи онро муайян месозем, забони модарй чун забони ченкунанда хизмат мекунад, аммо сохтори сарфу нахви забони модарй ва забонхои хоричй мухталиф мешаванд, зеро хар як забон унсурхои грамматикии худро дорад. Махз ба хамин васила мо чихатхои фарккунанда ва монандии грамматикаи дигар забонхоро меомузем ё доир ба мавзуе тадкикот мегузаронем. Аз ин бар меояд, ки мукоиса бехтарин усули омузиши забон ва барои муайян кардани хусусиятхои ба хам монанд ва фархкунандаи он ба хисоб меравад. Дар айни замон гузаронидани тадкикоту мукоисахо дар масоили мавзуъхои грамматикй бештар ба назар мерасад.

Забон воситаи муоширати инсонхо буда, одамон тавассути забон фикри якдигарро мефахманд. Забон дорои хиссахои нутк мебошад. Бояд гуфт, ки забони аглисй яке аз забонхои пешрафтаи дунё ба шумор рафта дорои хиссахои мустакил ва номустакили нутк мебошад. Яке аз хиссахои номустакили нутки забони англисй ин герунд мебошад. Маколаи мазкур оид ба омузиши роххои тарчумаи герунд аз забони англисй ба забони точикй бахшида шудааст.

Герунд - шакли номустакили нутк буда, дорои тобиши исмй ва феълй мебошад.

Аз ин ру, мо аз гуфтаи мухаккикони соха Камянова Т., Ильиш Б.А., Иванова И., Чахоян Л., Беляева Т. ва асари бадеии Шарлота Бронте «Ч,ен Эйр» истифода намуда, доир ба мавзуи мазкур маълумот хохем дод.

Сараввал мехохем барои муайян кардани пайдоиш ва маънои герунд аз гуфтаи олимони соха ва тадкикотхои гузарондаашон истифода намуда, маълумоти мукаммале дихем.

Мухакии рус Татьяна Камянова дар китоби худ «Грамматикам забони англисй: назария ва амалия»- чихати этимологии истилохи «герунд»-ро чунин шарх додааст: истилохи «герунд» аз калимаи лотини «gerere» гирифта шуда, дар забонхои аврупой пахн шуда, барои шаклхои феълии бешахсро нишон додан истифода шуда, монандаш дар забони русси вучуд надорад [4, с. 616].

Тавре дар боло аз гуфтаи мухаккики рус ёдовар шудем, «герунд»- калимаи лотинии «gerere» буда, маънояш ба забони точикй «бурдан», «кашонидан» аввалин истифодаашро марбут ба асрхои XV-XVI медиханд. [Dictionary Merriam Webster] (гунаи алектрони) аммо ин хусусият дар грамматикаи забони точикй вучуд надорад. Танхо мо метавонем бо роххои гуногун онро тарчума намоем.

Аз ин лихоз, мо ба хулосае омадем, ки доир ба истифодаи герунд дар даврахои забони англисй аз нигохи B. Ilyish, ки дар асараш таърихи забони англисй «History of the English language» дарч кардааст, маълумот оварем.

Давраи куххани забони англисй (Old English) амали феълиро бо илова кардани пасвандхои -in3, -ипз ба пайдоиши герунд нисбат медихад.

Муаллиф бо мисоли зерин мукоиса намудааст, ки герунд хамчун исм нишондихандаи пуркунанда истифода шудааст: than schal we all have ynogh to done liftyng up his hevy drunken cors ~ then all shall have much to do in lilting his heavy drunken body. ё I slough Samson in scharyng the piler ~ I slew Samson by shaking the pillar [3, с. 221].

Герунд, ки алакай дар давраи миёнаи забони англисй (Middle English) арзи хасти дошта, минбаъд густариш ёфт. Тадричан ба таври возех пахн гашта аз амали феълй бо худ -ing кабул кард [3, с. 292].

Герунд дорои парадигма мебошад. (парадигма - чадвали тасрифи ягон калима) ва аз сабабе, ки парадигмаи он хусусиятхои феълй ва кобилияти гирифтани пуркунандаи бевоситаро дорад, герунд дар чумла танхо мавкеи аввалиндарачаро мегирад [2, с.85].

Мухакикй точик К. Усмонов дар китоби худ «Грамматикаи назарии забони англисй» доир ба сохти герунд чунин гуфтааст: Суффикси «-ing» низ як морфема набуда, ду морфемаи шаклан якхела аст. 1) морфемае, ки сифати феълии якум - (Participle I) месозад. 2) морфемае, ки герундий (як навъ шакли гайритасрифии феъл) бунёд мекунад [5, с.33].

Дар фарханги англисй-точикии профессор Абдусалом Мамадназаров герунд хамчун исми феълй тарчума шудааст [6, с. 362].

Мушкилоти асосии мавзуи герунд ин роххои тарчумаи он ба забони точикй мебошад, чунки дар забони точикй чунин хиссаи нутк бо номи герунд вучуд надорад. Аз сабабе, ки герунд дар забони точикй ягон мувофикат надорад, пас тарчумаи он метавонад мушкмлмятхои гуногунро ба вучуд орад. Герунд ба забони точикй бо якчанд усулхои гуногун тарчума мешавад, ки дар бисёр маврид аз табиати ду донагии он аз шакли он, аз пайвастшавии он дар чумла ва вазифаи синтаксисие, ки дар он истифода мешавад, вобастагй дорад.

Дар умум усулхои асосии тарчумаи герунд ба забони точикй хамчун исм, исми феълй, исм бо пешоянд, масдар, феъли хол ва сифат дар чумлаи пайрав тарчума мешавад, ки ба накши смнтаксисмм герунд дар чумла мувофикат мекунад. Тарчумаи герунд бисёр вакт аз он вазифаи синтаксисие, ки он дар чумла ичро мекунад, вобастагй дорад.

1. Храмин тарик, ба вазифаи мубтадо ё аъзои хабарии герунд исм ё масдар тарчума мешавад:

Returning, I had to cross before the looking-glass, my fascinated glance involuntarily explored the depth it

revealed [7, с. 8]. ~ Ро^и баргашт, аз бари оина мегузашт ва ман гаириихтиёр ба жарфои он назар духтам [1, с.12].

Being unable to sleep in bed, I got up and opened the window [7, с. 292].~Хобидан натавониста аз бистар бархостам ва тирезаро кушодам [1, с.301].

In crossing a field, I saw the church spire before me: I hastened towards it [7, с. 313]. ~ Аз майдон убур карда, зангулахонаро дидам ва ба он суй шитофтам [7, с. 321].

Shaking my hair from my eyes, I lifted my head and tried to look boldly round the dark room, at this moment a light gleamed on the wall [7, с. 10].~ Муйхои ба пешониам фуромадаро пушт партофта, сар бардоштам ва кушиш намудам, ки хонаи торикро часурона аз назар гузаронам [1, с.15].

2. Тарчумаи герунд дар чумлахои инкори шаклхои гуногун дорад:

She was three days without speaking, but last Tuesday she seemed rather better [7, с. 209]. ~ Се руз аз щрфзани боз монд ва окибат сешанбеи гузашта, холаш гуйё каме бехтар шуд [1, с.218].

No flying fish broke the surface and there was no scattering of bait fish [8, с. 46]. ~ На ягон моуии парон сатхи обро халалдор мекард ва на ягон мохичае дар гирлу атроф менамуд [8, 47].

Oh, no! Mason will not defy me, nor, knowing it, will he hurt me [7, с. 204]. ~ -Э не! Мэзон намефурушад ва хеч гох дидаву дониста ба ман зарар намерасонад [1, с.213].

I have not considered the subject,' said he indifferently, looking straight before him [7, с. 165]. ~ Ман дар ин бора фикр накардам,-гуфт бехавсала чаноби Рочестер, чашм аз замин наканда [1, с. 173].

3. Шаклхои герунд бо замонхои давомдор ва сифати феълии I монандй дорад. Аммо ин ду шакли гуногуни феълй мебошанд, ки аз руйи маъно ва вазифаи синтаксисиашон фарк мекунанд. Герунд бо

шаклхои сифати феълй монанд аст, вале аз сабабе, ки дар забони точикй шаклхои мувофики герунд вучуд надорад, бояд ба усулхои тарчумаи он диккати чиддй дихем. Тарчумаи герунд аз вазифаи он дар чумла вобастагй дорад.

Adele came running to meet us in the hall [7, 99]. ~ Дар толор Адел ба назди мо давида омад [1, с. 104].

I was tired of sitting still in the library through a whole long morning [7, с. 102]. ~ Ман дар китобхона аз нишастани тулонй хаста шудам [1, с.107].

She kissed me, and still keeping me at her side, she proceeded to address Helen Burns [7, с. 64]. ~ у аз руи ман бусид ва хануз маро ра%о накарда мурочиатан ба Элен Бернс давом дод [1, с.68].

4. Шакли перфективии герунд хамеша ба забони точикй бо чумлаи пайрав тарчума мешавад, ки дар он ба герунд шакли шахсии феъл мувофикат мекунад.

A sufficient interval having elapsed for the performers to resume their ordinary costume, they re-entered the dining-room [7, с. 173]. ~ Баъди чанд лахза ба ичрокунандагони накшахо лозим омад, ки тагйири либос намоянд ва онхо ба ошхона баргаштанд [1, с. 180].

I went, and having found Bessie and despatched her on my errand, I proceeded to take further measures [7, с. 217]. ~ Ман баромадам, Бессиро кофта ёфтам ва аз у ичро кардани хохишамро такозо намуда, чунин катъи амал намуданро давом бахшидам [1, с. 225].

The rest being concealed by a screen, hung with some sort of dark and coarse drapery [7, с. 16] ~ Сахнаи бокимонда бо пардаи сиёх маркам карда шуда буд [1, с. 180].

I was now nearly sick from inanition, having taken so little the day before [7, с. 39]. ~ Ман бо сабаби гуруснагй худро тамоман мариз эхсос менамудам, чунки дируз кариб хеч чиз тановул накарда будам [1, с.44].

5. Герунд бештар дар забони точикй бо масдар ифода меёбад. Дар забони муосири англисй низ самти омехташавии герунд бо масдар дида мешавад ва шояд дар оянда яке аз онхо аз байн равад, вале айни хол категорияи герунд ба таври мустакил вучуд дорад. Герундро дар забони точикй бештар бо масдархое, ки ба вазифаи мубтадо омадаанд, тарчума кардан мумкин аст.

Масалан:

Her coming disturbed me [7, с. 323]. ~ Аз омаданиу вучудамро хаячон фаро мегирифт [1, с.328].

Is it the thoughts of going to London that takes away your appetite [7, с. 265]? ~ Фикри сафар ба Лондон туро аз иштихо мемонад [1, с.274].

Instead of speaking, I smiled [7, с. 124], ~ Ман ба чойи он, ки сухане бигуям, беихтиёр дар лабонам табассум накш баст [1, с.130].

I can remember you throwing me into the bow where the wet coiled lines were feeling the whole boat shiver and the noise of you clubbing him like chopping a tree down and the sweet blood smell all over me[8, с.10]. ~ Ба хотир дорам, ки ту маро ба пеши заврак болои ресмонхои тар партофтй, ларзаи завракро хис мекардам, садои чубдаст ба сараш задани ту мисли афтондани дарахт буд ва буи хун мешунидам, ба хама баданам чошида буд[8, 11].

6. Дар забони муосири англисй герунд ба таври васеъ истифода мешавад ва дар бисёр холатхо бо масдар ракобат мекунад. Дар холатхои зерин танхо герунд истифода мешавад:

How much have you in the world, Jane?' he asked, smiling [7, 212]. ~Шумо хамаги чанд сум доред, Ч,ейн? -бо табассум пурсид у [1, с. 220]?

I declined accepting more than was my due [7, 208]. ~ Лекин ман аз хакки худ зиёд гирифтанро рад намудам [1, с. 220].

I heard her sweeping away [7, с.11]. ~Ман шунидам, ки чи тавр у шитобон дур шуд [1, с. 16].

Bessie had now finished dusting and tidying the room, and having washed her hands [7, с.16]. ~Бесси гардруби ва батартибдарории хонаро анчом бахшида, дастонашро шуст [1, с.19].

7. Герунд дар забони точикй бо исм низ тарчума мешавад.

I wonder if he read that notion in my face, for, all at once, without speaking, he struck suddenly and strongly [7, с. 204].~ Эхтимол Ч,ен ин андешаи маро дар чехраам бихонд, ки нохост, сухане бар забон наронда, кашида ва кушода зарбаи дардангезе хаволаам кард [1, с. 8].

You think I have nofeelings, and that I can do without one bit of love or kindness, but I cannot live so [7, с. 30]. ~Шумо гумон мебаред, ки дар сиришти ман ягон хел э%сос вучуд надорад ва ман ниёзманди лоакал заррае мехру навозиш нестам, аммо шумо хато мекунед [1, с.34].

Of late I had often recalled this saying and this incident [7, 208]. ~ Ман вактхои охир на як бору ду бор ин %урофот ва ин руйдодро ба хотир овардам [1, с. 216].

8. Герунд бештар пас аз пешоянд меояд. Аз сабабе, ки пешояндхо танхо исмхо (ё чонишинхоро) идора карда метавонанд, хама гуна феъл баъда пешоянд шакли герундро, яъне шакли феълеро, ки аз руи хусусиятхои худ ба исм наздик аст, мегирад. Тарчумаи герунд баъди пешояндхо.

You said Mr. Rochester was not strikingly peculiar, Mrs. Fairfax,' I observed, when I rejoined her in her room, after putting Adele to bed [7, с. 118]. ~ Шумо гуфтед, дар шахсияти чаноби Рочестер ягон хусусияти

фарккунанда, ки ба чашм бархурад, нест, хонум Фэйрфакс, - чун вориди хучраи у шудему Аделро хобонда, изхор доштам ман [1, с. 124].

The next day commenced as before, getting up and dressing by rushlight, but this morning we were obliged to dispense with the ceremony of washing, the water in the pitchers was frozen [7, с. 45]. ~ Рузи дигар мисли имруз огоз ёфт, мо бархостем ва тахти партави шамъхо либос пушидем, валекин имруз аз маросими шустушуй сарфи назар кардан лозим омад, об андаруни кузахо ях бастанд [1, с. 50].

You little sharp thing! you've got quite a new way of talking [7, с. 33].~ Ана шумо чи гуна маккоред? Шумо комилан бо шеваи дигар су^бат намуданро шуруъ кардед [1, с. 37].

9. Тарчумаи герунд бо чумлахои тобеъ низ мушохида мешавад.

I heard her sweeping away [7, с. 11].~Ман шунидам, ки чи тавр у шитобон дур шуд [1, с. 16].

I pronounced his name, offering him at the same time my hand: he took it, smiling and saying, 'We shall do very well by-and-by [7, 12].~Ман номашро зикр намудам ва дастамро чонибаш ёзонидам, у бо табассум дастамро гирифта гуфт: -Ана акнун мо охиста-охиста офият хохем ёфт [1, с.17].

I was making my bed, having received strict orders from Bessie to get it arranged before she returned [7, с. 23].~Ман чогахи худро гун медоштам, зеро Бесси чиддан амр дода буд, ки то бозгашташ ин коро сомон

дихам [1, с. 28].

Герунд аз дигар шаклхои гайришахсии феъли англисй бо он фарк мекунад, ки дар забони точикй мувофикатй бевосита надорад. Дар маколаи мазкур усулхои бештар истифодашавандае, ки хангоми тарчумаи герунд кор фармуда мешаванд, номбар ва мухокима шудаанд, аммо аз сабаби гуногунии тарзи истеъмол ва хусусиятхои индивидулии он, усулхои тарчумаи он ба забони точикй метавонанд дигаргун ва бо якдигар вобаста шаванд. Кдйд кардан зарур аст, ки мухокимаи масъалаи усулхои тарчумаи герунд дар асоси мукоисаи таркиби лугавии асархои бадей дар ду забон (англисй ва точикй) бо он мушкил мегардад, ки чунин вохиди забонй мисли герунд дар забони точикй умуман вучуд надорад.

АДАБИЁТ

1. Бронте Ш. Ч,ен Эйр. -Душанбе: Истиклол, 2010. -412 с.

2. Иванова И. История английского языка: учебник, хрестоматия, словарь Иванова И., Чахоян Л., Беляева Т. - СПб.

Лань. 1998. - 509 c.

3. Ильиш БА. История английского языка. - Ленинград, 1973. -350 с.

4. Камянова Т. грамматика английского языка. - М. 2015. -1023 c.

5. Усмонов К. Грамматикаи назарии забони англисй . - Душанбе, - 2009 -250 с

6. Мамадназаров А. Фарханги англисй-точикй / А. Мамадназаров. - Душанбе: Эр-граф, 2015. -1016 c.

7. Bronte Ch. Jane Eyre. - USA, 1986. -435p.

8. [Dictionary Merriam Webster] (гущи электрони).

9. Ernest Hemingway. The old man and the sea. «Пирамард ва бахр» -Душанбе, -2014. - 167 с.

ЛЕКСИКО-СЕМАНТИЧЕСКИЙ АНАЛИЗ ГЕРУНДИЯ В АНГЛИЙСКОМ ЯЗЫ1КЕ И СПОСОБЫ ЕГО ПЕРЕВОДА НА ТАДЖИКСКИЙ ЯЗЫ1К

В настоящей статье автор высказал мнение об идеях учёных в области сравнительной лингвистики, происхождения и использования герундия в английском языке, его использований и его значимую позицию в Европе а также о парадоксальных аспектах его перевода и интерпретации в английском и таджикском языках. Таким образом, автор проанализировал герундий, от английско-таджикский двуязычний словарь, для того, чтобы собрать и проанализировать свою позицию, включая подробную информацию. В своей статье о сопоставлении герундия с другими частями речи он разделил последовательное повествование с другими авторами, которые прокомментировали перевод автора и объяснили различия герундия в между другими глагольными временами, особенно в форме инфинитива. Во время опроса он использовал обширные примеры художественных произведений, переведенных на таджикский язык с английского языка. Он подчеркнул, что в процессе перевода важно сделать перевод в данной форме.

Ключевые слова: этимологические примеры, термин, причастие, древний век, средний век, парадигма, выступления, сравнительная лингвистическая типология, происхождение, положение, соответствие, перевод, способы перевода.

ANALYSES OF THE STRUCTURE OF GERUND IN THE ENGLISH LANGUAGE AND WAYS OF ITS TRANSLATION INTO TAJIK

In this article, the authors expressed their opinion on the ideas of scientists in the field of comparative linguistics, the origin and use of Gerund in English language, its use and its significant position in Europe. Also about the paradigm aspects of its translation and comparing it in English and Tajik language. Thus, author analyzed the Gerund from the English-Tajik language dictionary in order to collect and analyze his position, including detailed information. In his article on comparing Gerunds with other parts of speech, he shared a consistent narrative with

other authors who commented on the author's translation and explained the Gerund difference in the difference between other verb tenses, especially in the form of an infinitive.

During the research, he used extensive examples of works of art translated into Tajik from English. He underlined that in the translation process it is important to make a translation in thisform.

Key words: etymological examples, participle, old English, middle English, paradigm, speeches, comparative linguistic typology, origin, position, correspondence, translation, and ways of translation.

Сведения об авторе:

Эмомов Умед - старший преподаватель кафедры иностранных языков Педагогического колледжа имени Хосият Махсумовой Таджикский государственный педагогический университет имени С. Айни.: (+992) 918 4168 81. E-mail: umed-0508@mail.ru

About the author:

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Emomov Umed - senior teacher of foreign languages chair of Pedagogical College named after Khosiyat Makhsumova of Tajik steat pedagogical univtrsity named after Sadriddin Ainy: tel: (+992)918416881; E-mail: umed-0508@mail.ru

УДК 811.161.1

КОЛАБ^ОИ ДАСТУРИИ ГЕМЕРОНИЩО ДАР ЗАБОНИ ТО^ИКЙ (НОМХОИ ЯКЧУЗЪА: ХУСУСИЯЩОИ СЕМАНТИКЙ ВА ПРАГМАТИКЙ)

Амирбекзода Н.

Донишгоуи давлатии Хоруг ба номи М. Назаршоев

Номхои воситахои ахбори омма (ВАО) яке аз бахшхои лугати номшиносй буда, дар осори илмй тавассути истилохи махсус - гемероним (юн. gemer «руз», «шабонаруз», onim «ном») ифода меёбад. Муаллифи «Фарханги истилохоти номшиносй» Н.В. Подольская гемеронимияро чун «номхои хоси макомоти матбуоти даврй, варакахои ипилоотй» шарх додааст [3, с. 16].

Номшиноси маъруфи рус А.В. Суперанская дар доираи васеи номхои хос номи ВАО чунин тавсиф намудааст: «Исмхои хоси марбут ба макомоти матбуоти даврй, шабакахои телевизионй, барномахои телевизионй ва радио ба унвони идораю муассисахо наздиканд, зеро тахти чунин номхо гурухи одамон, ки дар асоси хадаф, гоя ва мукаррароти муайян муттахид шуда, матолиби чопиро нашр ва барномахои телевизиониро пахш мекунанд» [4, с.246].

Бархе аз муаллифон номхои хоси марбути ВАО -ро ба катори идеонимхр дохил намудаанд. Идеоним хелхои гуногуни исмхои хосро дар бар мегирад, ки ба фаъолияти мафкуравй, акидатй ва эчодии инсон алокаманданд[8, c.34]. Аз ин чихат номхои расонахои иттилооти бо маъно ва мохияти худ ба афкору чахонбинй ва акидаю назари инсонхо робитаи зич доранд ва як гурухе аз идеонимхо мебошанд.

Номшиноси рус И.В.Крюкова номхои хоси ВАО-ро дар доираи номхои рекламавй баррасй намудааст. У гемеронимхоро дар баробари дигар номхои рекламавй: эргонимхо( номхои хоси муассисахои тичоращ марказхои тичоратй, мтIмходияхои хамшарикй, созмонхои чамъиятию сиёсй, , созмонхои варзишй, ташкилотхои бонкй, чамоахои эчодй, мпмходияи эчодй), парагматонимхо (номхои хоси молу махсулотхои корхонахои муайян), порейонимхо ( номхои хоси тамгаи накдиёт, катора тайёра ва гайра), георотонимхо ( номхои хоси чорабинихои эчодй мисли чашнворахо, озмунхо, сабкатхо, тазохуроти сиёсй ва f.) мавриди омузиш карор додааст [2, с. 18].

Номхои расонахои ахбор дар байни соири исмхои хос мавкеъ ва накши махсус дорад, зеро ВАО дорои аломату мохияти ягона мебошанд, маводеро нашру пахш мекунанд, ки дорои хадафхо, мавзухо, вахам FOяхои ягона мебошанд ва мунтазам дар истеъмоли чорй мебошанд. Номхои хоси марбути ВАО тибки мукаррароти конунгузоррй сабти ном гардида, аз назари хукукй хифз мешаванд [2, с. 4-7].

Пайдоиши исмхои хосе, ки номхои воситахои ахбори оммаро ифода менамоянд, ба давраи муайяни инкишофи таркиби луFавмм забон рост меояд, ки зарурати номгузории сохаи мазкур ба миён омадааст. Лозим ба ёдоварист, ки гемеронимия на танхо номи рузномаю мачалла, шабакаи телевизионию радийойй, балки унвони барномахои радио ва телевизион, унвони филмномахои гуногуни мпилоотй, номхои очонсхои хабарй ва сомонахои мнIернетмро низ дар бар мегирад. Бахши мазкури исмхои хос конуниятхои пайдоиши худро дорад ва дар доираи конумандихои гузуриши исмхои ом ба исмхои хос арзи вучуд менамоянд. Аз исмхои ом таркиб ёфтани гемеронимхо дорои конуниятхои муайяне мебошанд, ки ба тобиши маъно, дарки маънии исми чинс дар шуури забонии сохибзабонон ва чихатхои чозибанокй ва муассирии вожахои аппелятивй иртиботи зич дорадунмн.Гемеронмммя ба макулахои канории ономастикй дохил мешавад, зеро аз руи пайдоиш нисбат ба дигар намуди номхои хос дертар пайдо мешаванд. Бунёди чунин номхои хосро ба Fайр аз исмхои хоси мукаррарй инчунин вожахои аппелятивй ташкил додаанд.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.