Научная статья на тему 'ОБ ОСОБЕННОСТЯХ ПЕРЕВОДА ИМЕНИ ПРИЛАГАТЕЛЬНОГО НА ПРИМЕРЕ АНГЛИЙСКОГО И ТАДЖИКСКОГО ЯЗЫКОВ'

ОБ ОСОБЕННОСТЯХ ПЕРЕВОДА ИМЕНИ ПРИЛАГАТЕЛЬНОГО НА ПРИМЕРЕ АНГЛИЙСКОГО И ТАДЖИКСКОГО ЯЗЫКОВ Текст научной статьи по специальности «Языкознание и литературоведение»

CC BY
203
29
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ИМЯ ПРИЛАГАТЕЛЬНОЕ / СРАВНЕНИЕ / ПЕРЕВОД / СОЧЕТАНИЕ ПРИЛАГАТЕЛЬНОГО С ДРУГИМИ ЧАСТЯМИ РЕЧИ / ПЕРЕВОДЧЕСКАЯ ТРАНСФОРМАЦИЯ / АНГЛИЙСКИЙ ЯЗЫК / ТАДЖИКСКИЙ ЯЗЫК

Аннотация научной статьи по языкознанию и литературоведению, автор научной работы — Турсунов Фаёзджон Мелибоевич, Сафарзода Рухангези Акбар

В статье рассматриваются особенности перевода имени прилагательного с английского языка на таджикский язык в связи с грамматическими проблемами перевода. В самом деле, в процессе перевода, особенно в процессе таджикского перевода и переводоведения, специалисты сталкиваются с такими проблемами, устранение которых невозможно без знаний тонкостей использования и сочетания имени прлагательного с другими языковыми единицами. В этом направлении в таджикском переводоведении очень многое предстоит сделать, а настоящая статья восполнит пробел в грамматитческих проблемах англо-таджикского перевода. Конечно, грамматика - понятие широкое, поэтому даются пояснения отдельных случаев влияния имени существительного на качество переводов, а также его использование в качестве грамматической единицы. Грамматические средства каждого языка отражают грамматические значения и категории с учетом своих грамматических возможностей. Уместно отметить, что наряду с грамматическими категориями и элементами, присущими всем языкам, имеются грамматические единицы, присущие только отдельным языкам. Английский язык, в сособенности, располагает рядом особых грамматических единиц, которые отсутствуют в таджикском языке. С этой точки зрения специальное изучение данного аспекта рассматриваемых языков представляет собой лингвистический интерес.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ON THE FEATURES OF TRANSLATION OF ADJECTIVES FROM ENGLISH INTO TAJIKI

The article deals with the translation features of adjectives from English into Tajiki in terms of the grammatical problems of translation. Indeed, there are problems the specialists face in the process of translation, especially in the Tajiki translation process and translation studies which are impossible to overcome without knowing how to use and make word combinations with adjectives. There is so much to do in Tajiki Translation Studies in this regard, and the article fills the gap in the Grammatical Problems of the English-Tajiki translation process. Certainly, grammar is a wide notion, that’s why the article pays much attention to the cases when the noun affects the translation quality and it is used a grammatical means. The grammatical means of each language reflect the grammatical meanings and categories of other languages based upon their own capacity. It is worth mentioning that besides the grammatical categories and elements which are common to all languages, there are a number of grammatical units which are specific to a certain language. The English language, in particular, possesses a number of specific grammatical elements that are not seen in the Tajiki language. Therefore, the special study of this very aspect of the languages in question is of linguistic interest.

Текст научной работы на тему «ОБ ОСОБЕННОСТЯХ ПЕРЕВОДА ИМЕНИ ПРИЛАГАТЕЛЬНОГО НА ПРИМЕРЕ АНГЛИЙСКОГО И ТАДЖИКСКОГО ЯЗЫКОВ»

ЗАБОНШИНОСЙ / ЯЗЫКОЗНАНИЕ

УДК: 42:491.550 ОИД БА ХУСУСИЯТИ ТАРЧУМАИ СИФАТ ДАР МИСОЛИ ЗАБОНХОИ АНГЛИСЙ ВА ТОЧДКЙ

Турсунов Ф.М., Сафарзода Р.А.

Донишкадаи давлатии забонхри Тоцикистон ба номи С. Улугзода

Дар радифи масъалахои лексикй, услубй ва дигари тарчума мушкилихои марбут ба дастури забон ё худ грамматика низ дар раванди тарчума накши мухим доранд. Аксарияти мушкилоти лексикии тарчумаро дар асоси маъно ва тобишхои маъноии калима ва вохидхои дигари лугавй бо истифода аз фархангхои луготи дузабона ва хусусияти матн то андозае метавон халлу фасл намуд, вале агар тарчумон аз нозукихои грамматикии вохидхои забон хуб огох набошад, дар фаъолияти худ метавонад ба душворихои чиддй ру ба ру гардад. Дар адабиёти илмй-назариявй таквияти гуфтахои болоро мушохида кардан мумкин аст, чунончи: "Чанбаи грамматикии тарчумаро хангоми чустучуи роххои халли масъалахои тарчума асосй шуморидан лозим аст, зеро махз хамин чихат стратегияи тарчумаро бо рохи тахлили сохтор ва функсияи вохиди забон муайян месозад" [5, с.4].

Мушкилихои грамматикии тарчумаро шартан ба ду гурухи калон чудо кардан мумкин аст, аз чумла: а) мушкилихои марбут ба шаклхои грамматикй ё худ хусусияти морфологии калимахо. Аз ин лихоз, агар хуб донистани махсусиятхои морфологии хиссахои нутк як масъала бошад (шаклхои гуногуни хиссахои номии нутк, шаклхои замонии феълхои тасрифшаванда, хусусияти грамматикии шаклхои тасрифнашандаи феъл ва f.), дарк карда тавонистани шаклу мазмуни категорияхои грамматикии онхо хангоми корбандй дар холати мушаххас масъалаи дигар аст, ки хар ду ахамият доранд; б) мушкилихои марбут ба синтаксис ё худ чумлабандй ва барои худ дуруст фахмида тавонистани хусусияти сохтории чумлахо. Ин гурухи мушкилихо низ ду чанбаи асосй доранд. Агар, аз як тараф, дар асоси ягон маънй ё мазмуну мундаричаи даркшуда тартиб дода тавонистани чумла, чи дар забони модарй ва чи дар забони хоричй, як чихати масъала бошад, аз тарафи дигар, чунон ки аз тачрибахо бармеояд, дуруст дарк карда тавонистани сохтори синтаксисй, яъне чумла, ва муносибатхои байни чузъхои он, яъне аъзои чумла, барои дуруст тарчума кардани мухтавои вохиди забонй чихдти дигари масъала мебошанд, ки ин хар ду низ мухиманд. Дар ин бобат гуфтахои Мечковская Н. Б. таквиятгари ин фикрхост: "Раванди омузиши забони англисй нишон медихад, ки сабаби як идда мушкилоти тарчума «ба таври кофй дарк нашудани муносибатхои байни унсурхои гуногуни таркиби чумла (субйектй, предикативй, муайянкунандагй, сабаб, максад, шартй ва г)-и забон мебошад» [3, с.79]. Мавриди зикр аст, ки тибки маълумоти назарявй ва тачрибахои амалй, дар миёни мушкилоти грамматикй дар раванди тарчума мушкилоти синтаксисй таъсири бештар доранд. Дар ин чо метавон ёдовар шуд, ки тартиби калимахо дар чумлаи содаи хар ду забон устувор аст, вале бо чойгиршавии сараъзо ва аъзои пайрави чумла аз хамдигар фарк мекунад. Агар дар аксари мавридхо хабари забони англисй пас аз мубтадо ояд, хабари забони точикй маъмулан дар охири чумла омада, байни мубтадо ва хабар хеле фосилаи зиёд ва аъзои дигари чумла мавчуданд, ки ин чихат дар мархилахои аввали фаъолияти тарчумонй, алалхусус хангоми тарчумаи шифохии паихам ва хамзамон, мушкилихои чиддй эчод мекунад. Дар мархилахои минбаъда ба ин чихати тарчумаи забонхои мавриди назар диккати махсус хохем дод.

Бояд ёдовар шуд, ки грамматикаи хар забон "асоси он забонро ташкил медихад" [4, с.203].

Х,адаф аз навиштани маколаи мазкур тахлили хусни тарчумаи сифат дар раванди тарчумаи англисй-точикй-англисй мебошад.

Сифат хамчун як падидаи грамматикй дар раванди тарчума аз нигохи пайвастшавй бо калимахои дигар, корбаст ва сохторхои гуногуни худ мушкилихои хос эчод мекунад. Забонхои англисй ва точикй аз лихози пайвастшавии сифат бо исм махсусиятхои худро доранд. Масалан, чунин махсусиятхоро дар пайвастшавии маъмулии сифат бо исм мушохида кардан мумкин аст: a bitter cold-''сармои шадид", a heavy downpour - "борони сел" ва Fайра. Чунон ки мебинем, дар назари аввал чунин пайвастшавй хеле оддй ба назар мерасад, вале хангоми тарчума бояд эхтиёткор буд ва аз тарчумахои калима ба калима худдорй намуд. Дар ин холат тарчумахои сармои тунд ва борони вазнин пеши назар меояд, вале тарчумони огох ва вокиф аз хусусияти пайвастшавии сифати забони точикй хатман аз тарчумаи тахтулафзй худдорй намуда, иборахоро ба корбасти сифат дар ин забон ва бо дарназардошти саликаи хонандаи точик баргардон мекунад. Ногуфта намонад, ки хангоми тарчума аз забони точикй ба забони англисй низ ин холат метавонад барои тарчумон мушкилихои чиддй эчод намояд, зеро баъзан ба таври бояду шояд донистани хусусияти пайвастшавии забони англисй хамчун забони бегона ба тарчумони точикзабон муяссар намегардад. Мисолхои зикргардида, албатта, чандон мураккаб нестанд, вале

гурухи иборахои сифатие мавчуданд, ки бо осонй дарк намудани шаклу мазмуни онхо бо як нигох муяссар намегардад.

Дар мавридхои зиёд сифати забони англисй бо чанд исми дигар якчоя омада метавонад, дар холе ки вазъият дар забони точикй дигаргун аст ва тарчумаи тахлулафзй дар ин чо роич нест. Мисол: a bad headache - "дарди сахти сар", a bad mistake - "хатогии дагал", a bad joke-шухии ногувор, бемаврид.

Дар лугатхо одатан мисолхое оварда мешаванд, ки сифатхо бо исмхо дар шаклхои гуногун алокаманд шуда меоянд, вале фархангхои лугог хамаи холатхои истифодаи сифатро бо исм фаро гирифта наметавонанд. Дар холатхои чудогона, хатто вакте ки сифати забони англисй дар забони точикй муодили худро дошта бошад, хангоми тарчума тарчумонро зарур меояд, ки бинобар хусусияти бо хам омадани сифат бо исм сифатро бо калимахои дигар иваз намояд. Масалан, ба сифати public забони англисй дар лугатхои англисй-точикй калимахои "чамъиятй", "оммавй" мушохида мешаванд: public career — карйераи чамъиятй, public opinion — афкори чамъиятй; public scandal — мочарохои чамъиятй. Вале калимаи public бо калимахои loud public applause бо маънои "хамагонй" меояд -дасткубихои баланди хамагонй.

Мушкилихои марбут ба тарчумаи сифат боз дар он зохир мегарданд, ки дар баъзе мавридхо аз нигохи синтаксис онхо муносибатхои атрибутивиро ифода намуда, аз нигохи маъно муносибатхои адвербиалиро ифода мекунанд. Мисол: Frost was succeeded by a rapid thaw. - Сардиро гарми зуд иваз кард. Дар чумлаи асл rapid дар шакли сифат омада, дар тарчума мавриди тахвили тарчумавй (трансформатсия) карор гирифта, дар шакли зарф омадааст. Мисоли дигар: At the age of eighteen Charles earned an honest living. - Дар синни цаждахролагй Чарлз барои зиндагии худ вщдонан пул кор мекард.

Дар бисёр мавридхо тарзи истифодаи сифати забони англисй ба тарзи истифодаи сифати забони точикй рост намеояд. Ин холат алалхусус дар истифодаи сифатхои ифодакунандаи номхои чугрофй бараъло мушохида мегардад. Масалан: Australian prosperity wasfollowed by a slump. - Пас аз шукуфоии ицтисодии Австралия бухрон сар зад. Western ministers — Вазирони кишвархои Fарб. Anglo-French aims in the Middle East were not realised ^Нацшщш Англия ва Франсия нисбат ба Ховари Миёна амали нагардиданд.

Ин гуна номувофикатй дар истифодаи сифат бо нуктаи боло махдуд намегардад. Мисолхои дигарро дида мебароем: Cotton capitalism [2] — капитализм дар саноати нассоци.

Мушкилоти дигарро барои тарчума сифатхое эчод мекунанд, ки аз сифати феълии замони гузашта ифода ёфтаанд. Масалан: An attempted overthrow in Ethiopia [2] - Кушиши анцом додани табодулоти давлати дар Эфиопия; A long and unprotested delay in the work of the Parliamentary Commission. - Таъхири тулони дар кори комиссиям парлумони, ки хрц гуна эътирозро ба вуцуд наовард; a blitzed city— шахре, ки мавриди хамлахои хавоии олмониён карор гирифтааст. Дар ин гуна холатхо бинобар набудани сифатхои монанд аз руи сохтор аз тарчумаи тасвирй истифода мегардад.

Бинобар тарзхои гуногуни пайвастшавии сифат бо исм дар забонхои англисй ва точикй дар ибораи sullen revolt сифати sullen бо хиссаи нутки дигар, яъне исм тарчума мешавад, ки маънои наздик дорад. Маънои сифати sullen "дилгир", "хашмгин" дар ин маврид аз хама бехтар бо исми "норозигй" тарчума мешавад. Ин мисол собит месозад, ки дар ин гуна мавридхо хангоми тарчума усули таъвизи муносиб истифода гардад.

Сифати феълй дар якчоягй бо пайвандаки while дар аксари мавридхо бо феъли шахс ё феъли хол тарчума мешавад. ^айд кардан зарур аст, ки while метавонад хам муносибати замонй ва хам муносибати хилофиро ифода намояд ва мутаносибан ба хамон маънохо тарчума гардад: While claiming that miners' wages had been raised by five shillings during that period, he admitted that they were still lagging behind rising prices [2]. Ду тарчумаи ин чумла роич аст: 1) Харчанд у изхор намуд, ки маоши кухканхо дар ин давра панц шиллинг афзудааст, бо вуцуди ин у эътироф намуд, ки он (маош) аз болоравии нарххо цафо мемонад. 2) Афзоиши маоши кухканхоро ба панц шиллинг дар ин давра тасдиц намуда, бо вуцуди ин у эътироф кард, ки он хануз хам аз болоравии нарххо цафо мемонад.

Ба забони муосири англисй муайянкунандахои бо сифатхои таркибй ифодаёфта хеле мансубанд, ки унсури дуюми онхоро сифатхои феълии замони гузашта ташкил медиханд. Дар баъзе мавридхо чунин муайянкунандахо бо муайянкунандахои забони точикй мувофикат мекунанд, ки бо калимахои таркибй ё ду вохиди лугавй ифода ёфтаанд. Масалан: The long-expected reform. - Ислохоти деринтизор. Much-advertised policy. - сиёсати ба таври васеъ таблигшаванда.

Дар мавридхои дигар ин гурухи муайянкунандахо бо роххои дигар тарчума мешаванд: Tory-directed policy. - сиёсате, ки аз чониби консерваторон идора мешавад; A State Department controlled minority. - Акалияти миллие, ки зери назорати Департамента давлатй карор дорад; Не travels so much that he has become train-minded.- У он кадар зиёд саёхат мекунад, ки ба хама чиз бо чашми мусофир нигох мекунад.

Сифати феълии гурухи перфект коидатан бо феъли холи замони гузашта тарчума мешавад: Having investigated the facts, the commission drew up their report. - Х,амаи далелхоро тахкик намуда, комиссия гузориш омода кард.

Х,амчунин ба тарчумаи ба истилох "нимгерундий" (half-gerund) таваччух кардан ба максад мувофик аст. Ин шакли грамматикие мебошад, ки миёни герундий ва сифати феълй карор дорад. Масалан: Earlier estimates had spoken of it (the Soviet spaceship) passing the planet at a distance ofnot more than 112,000 miles from it... [2]. - Аз руи щсобхри цаблй дар бораи он (киштии кайхрнии шуравй) сухая мерафт, ки аз наздикии сайёра дар масофаи на зиёда аз 160 000 километр мегузашт.

Дар бисёр мавридхо хангоми тарчумаи сифатхои мураккабе, ки аз сифати феълии замони гузашта ва калимаи муайянкунанда иборатанд, ба чойгузин кардани сифат руй овардан лозим меояд, ки дар боло низ ишора кардем. Масалан: Our youth is air-minded. - Цавонони мо ба соцаи цавопаймой завц доранд.

Сифат дар вазифаи чузъи хабари таркибй бо фаъл ва пуркунанда тарчума карда мешавад: Tory-dominated Parliament. - Хрйати парлумоне, ки дар он аксарият ба консерваторон тааллуц доранд. Сифат дар ин чо бо чумлаи пайрав тарчума карда мешавад. Right-wing directedpolicy. - сиёсате, ки аз цониби ростгароён илцо карда мешавад; Hard-pressed economy. - Ицтисодиёте, ки дар хрлати вазнин царор дорад.

Гурухи чудогонаи мушкилоти грамматикии тарчумахоро вобаста ба мафхуми сифат ба истилох таркибхои атрибутивии нимтиредори забони англисй ташкил медиханд. Ин гуна таркибхои сифатй хоси забони англисй буда, хангоми тарчума аз забони англисй ба забони точикй мушкилихои чиддй эчод мекунанд, зеро дар забони точикй муодилхои мустакими худро бо чунин колаби грамматикй надоранд.

Дар вазифаи атрибутивй гуруххои зерини иборахо метавонанд истифода гарданд, ки бо нимтире, дар нохунакхо бидуни нимтире ё хамзамон бо нимтире ва нохунакхо яклухт карда шудаанд:

1. Таркибхои озод дар вазифаи атрибутивй.

Ин навъи вохидхои мураккабро берун аз матни муайян баррасй кардан нашояд, зеро дар аксари мавридхо онхо махз барои холатхои мушаххас сохта шуда, фаротар аз онхо маънои худро аз даст медиханд, яъне онхоро хамчун вохидхои лугавии мустакил баррасй намудан ба максад мувофик нест [1].

1. Sensing the new momentum, Anderson returned to the outspoken, tell-the-hard-truth approach that first attracted supporters to him during his primaries (6).-Фурсати тозаеро эусос намуда, Андерсон аз равиши самимии гуфтани уацицати талх дубора истифода кард, ки таваццущ тарафдоронро ба у дар овоздщии ибтидой цалб карда буд.

2. And as usual a single toy has emerged as the must-have-but-nowhere-to-be-found item for parents desperate to please their offspring (10).-Ва мисли щмеша барои волидоне, ки барои хушхрл кардани фарзандони худ ноумед гашта буданд, ягона бозичае пайдо шуда буд, ки бояд бачагон дошта бошанд, вале пайдо кардани он хеле мушкил аст.

3. We do not have a fox-hunting problem in London. We have all kinds of other problems: a crime problem, a transport problem, a how-to-get-a-decent-mayor problem, but not a fox-hunting problem (12).-Мо дар шахри Лондон мушкилии марбут ба шикори рубохро надорем. Мо тамоми намудхои дигари мушкилихоро дорем: мушкилии вобаста ба чинояткорй, наклиёт ва чй тавр пайдо кардани раиси хуби шахр, вале на мушкилии марбут ба шикори рубох.

Тачрибахои тарчумонй нишон медиханд, ки нигох доштани сохтори ин гуна вохидхои нотакрори забони англисй дар тарчумаи точикй амри махол аст.

2. Вохидхои фразеологй, зарбулмасалхо ва таркибхои устувор дар вазифаи атрибутивй.

1. This neither-fish-nor-fowl character of China's state enterprises has produced much the same effect that "perestroika" had in the last days of the Soviet Union (14). - Ин муносибати подар^авои корхонацои давлатии Чинй цамон гуна таъсире дошт, ки "азнавсозй" дар рузхри охирини Иттщоди Шуравй дошт.

2. "Blaming everything on viruses is the dog-ate-my-home-work excuse (8). - Гунащор кардани вирус барои щмаи мушкилщои техники бахрнаест ба монанди "Шохро намоз нест, хонацо танг аст ".

3. It was a do-as-we-say-not-as-we-do approach that was never likely to work (7).- Ин усули коре буд ба мисли "гуфтаиморокуну кардаамонроне", кинатицанамедод.

Махсусияти тарчумаи ин зергурух ба забони точикй дар он аст, ки барои калимахои мураккаб-иборахои атрибутивии англисй, ки бо иборахои устувори маъруф ифода ёфтаанд, дар забони точикй метавон, дар сурати мавчуда, хамтохои хаммаънои точикии онхоро дарёфт кард. Вале дар сурати имконпазир набудани дарёфти муодилу муродифхо онхоро метавон бо истифода аз тарчумаи тасвирй ё калка (тахтулафзй) тарчума кард. Бояд дар назар дошт, ки хатто дар сурати мавчуд будани ин ё он муодил ё муродиф онхоро бе назардошти хусусияти матн наметавон истифода кард. Масалан, дар

чумлаи якум барои ифодаи neither-fish-nor-fowl дар забони точикй зарбулмасали на дузди бозору на шайхи мазор рост меояд. Вале истифодаи он дар тарчума аз нигохи услуб муносиб нест.

3. Гуфторхои чудогонаи том дар вазифаи атрибутивй.

1. How can intelligent people watch the "We're right, you are wrong" blather on the talk-shows... ? (13). - Чи тавр шахсони оцил метавонанд сафсатахои "мо хрц хрстем, шумо нох/ац хрстед"-ро дар токшоухо метавонанд тамошо мекунанд?

2. What will ordinary Serbs say when Americans and our friends march in as part of our make-peace-or-we'll-kill-you policy? (11). - Агар амрикрихр ва дустони мо хрмчун цузъи сиёсати "сущ кунед, вагарна мо шуморо ба цатл хохемрасонд " цатор шуда мебароянд, мардуми оддии серби чи мегуянд?

3. What was great about Sinatra was that 'I-don 't-care-about-anybody' attitude, but he was impressed by Kennedy - he wanted his approval (9). - Як рафтори олицаноби Синатра ин муносибати "ман бо касе коре надорам "-и у буд, вале у аз Кеннеди мутаассир гашта буд ва таъйиди уро мехост.

Чунон ки ишора гардид, иборахои атрибутивии болозикр метавонанд аз якчанд чузъ иборат бошанд. Яклухтии онхо бо ёрии нимтире ва нохунакхо таъмин мегардад.

Ин гурухи иборахои атрибутивии забони англисй дар забони точикй, гайр аз баъзе вохидхои фразеологй ва зарбулмасалхо, чи аз чихати сохтор ва чи аз чихати маъно баробархои худро надоранд ва масъалаи тарчумаи онхо бо истифода аз шархи маънй ё худ тарчумаи тасвирй, намудхои гуногуни тахвилхои тарчумавй дар сатхи чумла ва дар мавридхои чудогона бо истифода аз тарчумаи харфохарф (калка) халли худро меёбад.

Барои ноил шудан ба тарчумаи комил хангоми тарчумаи иборахои атрибутивй тарчумон хамчунин метавонад аз хусусияти контексти умумй истифода барад, то мохияти ифодахои истифодашудаи матнро дарк намуда, роххои дурусти тарчумаро интихоб намояд.

Аз тахлили мисолхо бармеояд, ки пайвастшавии сифатхо бо исм дар хар забон ба таври хос сурат мегирад. Дар бисёр мавридхо дар забони англисй як сифат метавонад бо як катор исмхои гуногун пайваст шавад, дар холе ки дар забони точикй дар ин гуна иборахо сифатх,ои дигар истифода мегарданд.

Чунон ки мебинем, сифатх,о дар рафти тарчума мушкилихо эчод мекунанд ва ин ба пайвастшавии сифат бо хиссахои дигари нутк, аз чумла исм, вобаста аст. Мушкилоти тарчума хамчунин ба анъана ва тарзи истифодаи сифат ва хусусияти сохтории он дар забонхои мавриди назар вобастагии калон доранд.

Тахлили тарчумаи сифат вобаста ба хусусиятх,ои дигари он ба монанди вазифахои синтаксисй, категорияхои грамматикй ва гайра аз манфиат холй нест, ки мавзуи тахкикоти чудогонаро оид ба мушкилоти грамматикии тарчума дар доираи забонхои мавриди назар ташкил хохад дод.

АДАБИЁТ

1. Бузаджи, Д. М. Техника перевода. Сборник упражнений по переводу с английского языка на русский язык. Грамматические аспекты перевода / Д. М. Бузаджи, А. С. Маганов. - М.: Р. Валент, 2007. - Часть I. - 208 с.

2. Захираи интернетй. URL: http://www.norma-tm.ru/libraiy1_2.html (санаи мутолиа 29.09.2019)

3. Мечковская Н. Б.Общее языкознание. Структурная и социальная типология языков: учеб. пособие для студентов филологических и лингвистических специальностей/Н. Б. Мечковская. - 4-е изд., испр. - М.: Флинта: Наука, 2006. -312 с.

4. Слепович В.С. Настольная книга переводчика с русского языка на английский язык = Russian-English Translation handbook/В.С.Слешвич. - 3-е изд. - Минск: ТетраСистемс, 2008.-203-304 с.

5. Сулейманова О.А., Беклемешева Н.Н., Карданова К.С. и др. Грамматические аспекты перевода: учеб.пособие для студ. филол илингв. фак.вузов.-М.:Издательский центр "Академия", 2010. - 240 с.

6. Newsweek, September 22, 1975

7. The Moscow Times, May 20, 1998

8. The Times, September, 4, 1998

9. The Daily Telegraph, November 25, 1998

10. The Independent, November 28, 1998

11. The International Herald Tribune, March 11, 1999

12. The Independent, December 17, 1999

13. The Economist, August, 16, 2003

14. The International Herald Tribune, September 20-21, 1997

ОБ ОСОБЕННОСТЯХ ПЕРЕВОДА ИМЕНИ ПРИЛАГАТЕЛЬНОГО НА ПРИМЕРЕ АНГЛИЙСКОГО И ТАДЖИКСКОГО ЯЗЫКОВ

В статье рассматриваются особенности перевода имени прилагательного с английского языка на таджикский язык в связи с грамматическими проблемами перевода. В самом деле, в процессе перевода, особенно в процессе таджикского перевода и переводоведения, специалисты сталкиваются с такими проблемами, устранение которых невозможно без знаний тонкостей использования и

сочетания имени прлагательного с другими языковыми единицами. В этом направлении в таджикском переводоведении очень многое предстоит сделать, а настоящая статья восполнит пробел в грамматитческих проблемах англо-таджикского перевода. Конечно, грамматика - понятие широкое, поэтому даются пояснения отдельных случаев влияния имени существительного на качество переводов, а также его использование в качестве грамматической единицы. Грамматические средства каждого языка отражают грамматические значения и категории с учетом своих грамматических возможностей. Уместно отметить, что наряду с грамматическими категориями и элементами, присущими всем языкам, имеются грамматические единицы, присущие только отдельным языкам. Английский язык, в сособенности, располагает рядом особых грамматических единиц, которые отсутствуют в таджикском языке. С этой точки зрения специальное изучение данного аспекта рассматриваемых языков представляет собой лингвистический интерес.

Ключевые слова: имя прилагательное, сравнение, перевод, сочетание прилагательного с другими частями речи, переводческая трансформация, английский язык, таджикский язык.

ON THE FEATURES OF TRANSLATION OF ADJECTIVES FROM ENGLISH INTO TAJIKI

The article deals with the translation features of adjectives from English into Tajiki in terms of the grammatical problems of translation. Indeed, there are problems the specialists face in the process of translation, especially in the Tajiki translation process and translation studies which are impossible to overcome without knowing how to use and make word combinations with adjectives. There is so much to do in Tajiki Translation Studies in this regard, and the article fills the gap in the Grammatical Problems of the English-Tajiki translation process. Certainly, grammar is a wide notion, that's why the article pays much attention to the cases when the noun affects the translation quality and it is used a grammatical means. The grammatical means of each language reflect the grammatical meanings and categories of other languages based upon their own capacity. It is worth mentioning that besides the grammatical categories and elements which are common to all languages, there are a number of grammatical units which are specific to a certain language. The English language, in particular, possesses a number of specific grammatical elements that are not seen in the Tajiki language. Therefore, the special study of this very aspect of the languages in question is of linguistic interest.

Keywords: adjective, comparison, transformations in translation, word combinations with adjectives, English Language, Tajiki Language.

Сведения об авторах:

Турсунов Фаёзджон Мелибоевич — доктор филологических наук, профессор кафедры сопоставительного языкознания и теории перевода Таджикского государственного института языков имени Сотима Улугзода. Тел.: (+992) 935772037, адрес: 734019, г. Душанбе, ул. Ф.Мухаммадиева, 17/6, E-mail: fayzbakhsh@rambler.ru Сафарзода Рухангези Акбар - преподаватель кафедры сопоставительного языкознания и теории перевода Таджикского государственного института языков имени С. Улугзода. Адрес: Республика Таджикистан, 734019, г. Душанбе, ул. Мухаммадиева 17/6. E-mail: ruhangezakbar@mail.ru

About the authors:

Турсунов Фаёзджон Мелибоевич — Doctor of Philological Sciences, Professor of the Comparative Linguistics and Translation Theory of the Tajik State Institute of Languages named after Sotim Ulughzoda. Тел.: (+992) 935772037, address: 734019, 17/6-Muhammadiev Street, Dushanbe City; E - mail: fayzbakhsh@rambler.ru

Safarzoda Rukhangezi Akbar - the teacher of the Department of Comparative Linguistics and Translation Theory, Tajik State Institute of Languages named after S. Ulughzoda. Address: 17/6, st. Muhammadiev, Dushanbe, 734019, Republic of Tajikistan. E-mail: ruhangezakbar@mail.ru

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.