CC BY
36
ml. bryg. mgr inz. Jacek ZBOINA Z-ca Dyrektora CNBOP PIB ds. certyfikacji i dopuszczen
PRAWO NA RZECZ BEZPIECZENSTWA I OCHRONY
PRZECIWPOZAROWEJ
- system monitorowania zmian w rozporz^dzeniu dotycz^cym
swiadectw dopuszczenia
Law to safety and fire protection - system of monitoring changes in the regulation on the approval certificates
Streszczenie:
W artykule przedstawiono system monitorowania zmian w rozporz^dzeniu dotycz^cym swiadectw dopuszczenia wdrozony przy nowelizacji w 2010 roku. W artykule opisano i przedstawiono innowacyjnosc podejscia do zagadnienia, jakim jest nowelizacja przepisu prawa w randze rozporz^dzenia, ktore reguluje zasady dopuszczania wyrobow stosowanych w ochronie przeciwpozarowej w Polsce. Opisano ponadto unikalny wdrozony system monitoringu zmian wymagan, a takze internetow^. aplikaj sluz^c^. zglaszaniu uwag przez podmioty zainteresowane, jak rowniez wykorzystywan^. do analizy potrzeb i na biez^co przygotowywania kolejnych nowelizacji przepisu.
Summary:
This article presents a system of monitoring changes in the regulation for the approval of certificates which was implemented in the amendment in 2010. This article presents innovative approaches to the subject, which is an amendment to a rule of law in the rank of the Regulation that governs the rules of product admission used in fire protection in Poland. Moreover it describes a unique implemented system of monitoring changes of requirements and internet application used by stakeholders to report comments, as well as used for the analysis of needs and current preparation of next amendment of the provision.
Slowa kluczowe: ochrona przeciwpozarowa, bezpieczenstwo, dopuszczenia wyrobow, ocena zgodnosci, badania,
Keywords: fire protection, security, approval of products, conformity assessment, testing,
Wst^p
W nawi^zaniu do publikowanych wczesniej w naszym kwartalniku wielu artykulow, zarowno dotycz^cych swiadectw dopuszczenia, wymagan techniczno - uzytkowych (WTU),a takze ich nowelizacji, w ponizszym artykule w kilku slowach o unikatowym podejsciu do nowelizacji przepisu, jakim jest rozporz^dzenie MSWiA dotycz3.ce swiadectw dopuszczenia1 i stworzonym system monitorowania zmian w tym rozporz^dzeniu. Przedstawiaj^c system monitorowania zmian w rozporz^dzeniu dotycz^cym swiadectw dopuszczenia konieczne jest krotkie przypomnienie waznych faktow dotycz^cych „budowy” przepisow dotycz^cych oceny zgodnosci wyrobow stosowanych w ochronie przeciwpozarowej i unikalnosci aktualnie stworzonych „narz^dzi ich aktualizacji”, tj. systemu monitorowania skutkow zmian, biez^cego zbierania uwag i potrzeb, a takze przygotowywania zmian na potrzeby nowelizacji przepisu. Na ponizszym rysunku przedstawiono ogolne informacje dotycz^c^. ewolucji przepisow dotycz^cych dopuszczen wyrobow pocz^wszy od 1982 roku, od kiedy to przez blisko 10 lat prowadzono badania i atestaj wyrobow stosowanych w ochronie przeciwpozarowej:
ATESTY
SWIADECTW A DOPUSZCZENIA
CERTYFIKATY ZGODNOSCI
SWIADECTW A DOPUSZCZENIA
Ryc. 1 Dopuszczenia wyrobow stosowanych na potrzeby ochrony przeciwpozarowej w latach
1982-2012 (zrodlo opracowanie wlasne)
Fig. 1 Approval of the products used for fire protection in the years 1982 - 2012
Jak mozna zaobserwowac na powyzszym rysunku, w latach 1982 - 2012 system oceny zgodnosci wyrobow stosowanych na potrzeby ochrony przeciwpozarowej ulegal czterokrotnie
1 rozporz^dzenie z dnia 27 kwietnia 2010 zmieniaj^ce rozporz^dzenie Ministra Spraw Wewn^trznych i Administracji z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie wykazu wyrobow sluz^cych zapewnieniu bezpieczenstwa publicznego lub ochronie zdrowia
i zycia oraz mienia, a takze zasad wydawania dopuszczenia tych wyrobow do uzytkowania (Dz. U. Nr. 85 poz. 553)
istotnym zmianom. Zmiany te poza trybem oceny zgodnosci i zakresu badan wyrobow (odpowiednio atestacja - dopuszczenia - certyfikacja i dopuszczenia) polegaly przede wszystkim na zmianach w grupach wyrobow obj?tym zakresem dopuszczenia i zmianie wymagan stawianych im w procesie dopuszczenia.
Odnosz^c si? do aktualnego systemu dopuszczen wyrobow wprowadzanych do uzytkowania lub wykorzystywanych przez jednostki ochrony przeciwpozarowej, podkreslic
з
nalezy, iz koreluje on z systemem wymagan zasadniczych okreslonych prawem UE . Na ponizszym rysunku przedstawiono ogolnq. idee dopuszczen i certyfikacji wyrobow stosowanych w ochronie przeciwpozarowej dla wyrobow b?d^cych wyrobami budowlanymi w rozumieniu ustawy o wyrobach budowlanych4.
Ryc. 2 Idea dopuszczen i certyfikacji wyrobow stosowanych w ochronie przeciwpozarowej
na przykladzie wyrobow budowlanych (Zrodlo: opracowanie wlasne)
Fig. 2 The idea of approvals and certification of products used in fire protection on the
example of construction products.
2 Na podstawie Art. 7 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpozarowej (Dz.U.2002 Nr147, poz. 1229 z pozniejszymi zmianami)
3 Dyrektywy nowego podejscia UE
4 ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych ( Dz. U. Nr 92, poz. 881)
Jakie wyroby?
To wydaje si? proste pytanie, tym niemniej sprawia liczne problemy zarowno w ramach „stosowania” rozporz^dzenia dotycz^cego swiadectw dopuszczenia5, jak i w ramach prac nad jego nowelizaj. Mimo, iz w zal^czniku do tego rozporz^dzenia wyszczegolniono zarowno list? wyrobow (w 15 grupach), jak i stawiane tym wyrobom w ramach procesu dopuszczenia wymagania techniczno-uzytkowe, w praktyce wlasciwa interpretacja w powiazaniu z innymi przepisami dotycz^cymi wymagan zasadniczych6 stwarza pewne problemy. St^d liczne zapytania kierowane rowniez do CNBOP - PIB w sprawie.
Systemow^ odpowiedzi^ z naszej strony na te zapytania jest publikacja dokumentow
o charakterze pomocniczym, tj. standardow CNBOP PIB seria - ocena zgodnosci poswi?conych wlasnie zagadnieniom dotycz^cych dopuszczen i certyfikacji wyrobow stosowanych w ochronie przeciwpozarowej. Standardy CNBOP PIB - ocena zgodnosci dost?pne s^ na naszej stronie internetowej www.cnbop.pl.
Ryc. 3 Przyklady wyrobow stosowanych w ochronie przeciwpozarowej dopuszczanych i certyfikowanych w CNBOP PIB. (zrodlo zdj?cia ogolnie dost?pne i zdj?cia CNBOP PIB)
Fig. 3 Examples of products used in fire protection approved and certified by CNBOP PIB
5 rozporz^dzenie z dnia 27 kwietnia 2010 zmieniaj^ce rozporz^dzenie Ministra Spraw Wewn^trznych i Administracji z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie wykazu wyrobow sluz^cych zapewnieniu bezpieczenstwa publicznego lub ochronie zdrowia
i zycia oraz mienia, a takze zasad wydawania dopuszczenia tych wyrobow do uzytkowania (Dz. U. Nr. 85 poz. 553)
6 w szczegolnosci wymagan zasadniczych dla wyrobow budowlanych, srodkow ochrony indywidualnej,...
System monitorowania zmian w rozporz^dzeniu dotycz^cym swiadectw dopuszczenia
Faktem jest, iz podejscie do nowelizacji tego przepisu w 2010 roku i kontynuowanie tego kierunku jest niezwykle innowacyjne i przy tym kompleksowe z punktu widzenia wymagan na rzecz bezpieczenstwa, potrzeb ratownikow a takze uwzgl?dnia aktualne mozliwosci producentow i dostawcow wyrobow.
Na czym ta innowacyjnosc i unikalnosc podejscia polega?
Jak wygl^da proces nowelizacji przepisow od strony legislacyjnej, formalnej, udzialu w tych pracach zainteresowanych podmiotow, konsultacji, etc. Wi?kszosc czytelnikow zapewne wie. Jest to, bez w^tpienia, trudny proces w wyniku, ktorego powstaj^ konkretne zapisy przepisow, ktore po wejsciu w zycie maj3 okreslone skutki, konsekwencje. Ocena skutkow regulacji jest jednym z trudniejszych zadan w ramach tworzenia, czy nowelizacji przepisow, bowiem najtrudniej w dlugiej i krotkiej perspektywie ocenic, w jaki sposob i na jakie podmioty przepis b?dzie mial wplyw. W przypadku opisywanej nowelizacji z 2010 roku
i aktualnych prac unikalnosc polega przede wszystkim:
• na ci^glosci tego procesu - rozpocz?ty w 2008 roku nie przerwanie trwa do dzis, (mimo opublikowania nowelizacji w 2010 roku);
• identyfikacji potrzeb przez samych uzytkownikow koncowych, (a nie przez urz?dnikow, producentow etc.);
• opisanie potrzeb poprzez okreslenie wymagan dla wyrobow (WTU);
• biez3.ce zbieranie uwag (przy uzyciu nowoczesnych i powszechnie dost?pnej aplikacji internetowej) od wszystkim zainteresowanych podmiotow;
• biez3.ce analizowanie, uwzgl?dnienie lub odrzucanie propozycji zmian WTU, przygotowywanie propozycji nowelizacji WTU, jak i tresci przepisu.
Przygotowanie nowelizacji w 2010 roku
W ramach przygotowywania nowelizacji rozporz^dzenia o swiadectwach dopuszczenia, ktora zostala opublikowania rozporz^dzeniem z dnia 27 kwietnia 2010 roku zmieniaj^cym rozporz^dzenie Ministra Spraw Wewn?trznych i Administracji z dnia 20 czerwca 2007 r. powolano zespol, ktorego zadaniem bylo opracowanie propozycji nowelizacji WTU. Decyzja o nowelizacji wynikala z analizy potrzeb Panstwowej Strazy Pozarnej, a takze innych jednostek ochrony przeciwpozarowej, jak rowniez analizy problemow w trakcie procesow dopuszczenia wyrobow prowadzonych przez jednostk? badawczo-rozwojow^ PSP - Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpozarowej Panstwowy Instytut Badawczy. Jednym z jasno postawionych przed zespolem celow bylo zapewnienie, aby wymagania techniczno-uzytkowe byly adekwatne do aktualnych potrzeb jednostek ochrony przeciwpozarowej. Dlatego wlasnie po przeprowadzeniu analizy tych potrzeb Komendant Glowny PSP podj^l decyzj? o powolaniu specjalnego zespolu do opracowania propozycji nowelizacji WTU. Metodyka prowadzenia prac nad nowelizuj^ tych wymagan byla unikalna, a sformulowane wnioski koncowe, poza zasadniczym celem prac zespolu niezwykle wazne. Co istotne i niecodzienne w sklad przedmiotowego zespolu weszli przede wszystkim strazacy pelni^cy sluzb? w jednostkach ratowniczo-gasniczych.
Unikalnosc podejscia do nowelizacji przedmiotowego przepisu polegala ponadto na przyj?ciu tezy, iz jest to rozporz^dzenie dla strazy pozarnej i dlatego wymagania dla wyrobow b?d3 odzwierciedleniem potrzeb jednostek ochrony przeciwpozarowej, jezeli okresl^ je sami strazacy. Zatem sami uzytkownicy zdefiniowali swoje potrzeby a specjalisci, urz?dnicy, rzeczoznawcy opisali te potrzeby j?zykiem wymagan w przepisie. Innym unikalnym zalozeniem przy nowelizacji bylo okreslenie wymagan, ale nie narzucanie rozwi^zan, jednoczesnie pozostawiaj^c propozycj? rozwi^zan spelniaj^cych postawione wymagania producentom wyrobow.
Kolejnym waznym zalozeniem prac nad nowelizacji byla teza, iz przepis nalezy tak sformulowac (wymagania techniczno-uzytkowe dla wyrobow), aby dostosowac go do wci^z zmieniaj^cych si? potrzeb jednostek ochrony przeciwpozarowej, przy konsekwentnym dzialaniu polegaj^cym na tym, iz te potrzeby musz^ zdefiniowac sami uzytkownicy a nie w ich zast?pstwie producenci, dostawcy, urz?dnicy, czy specjalisci innych branzy. Zalozono takze, iz nowelizacja wymagan nie moze spowodowac obnizenia poziomu ochrony strazaka-ratownika, ratowanych, a takze obnizenia poziomu ochrony przeciwpozarowej w obiektach budowlanych. Kolejne kierunki przyj?te przy nowelizacji to ograniczenie wymagan do tych najwazniejszych, usuni?cie wymagan nieprecyzyjnych, usuni?cie wymagan aktualnie juz nie istotnych dla strazy pozarnej.7 Maj^c na uwadze przyj?te podczas tej nowelizacji przyblizone jw. zalozenia latwiej b?dzie w dalszej cz?sci wyjasnic, dlaczego, pomimo opublikowania w 2010 roku nowelizacji, zespol nie przestal pracowac do dzis a kolejne zadania dla niego s3 systematycznie okreslane, a jego praca nadal nadzorowana i kontrolowane jej post?py.
Monitorowanie skutkow nowelizacji
Po opublikowaniu nowelizacji w 2010 roku prace zespolu nie zostaly zaniechane, a jedynie nieco skorygowano ich charakter i postawiono przed nim kolejne cele. Po pierwsze, wskazano potrzeb? monitorowania skutkow nowelizacji rozporz^dzenia dotycz^cego swiadectw dopuszczenia. Po drugie, wskazano potrzeb? biez^cego zbierania uwag, od zainteresowanych podmiotow, na potrzeby przygotowywania kolejnych nowelizacji. Na potrzeby monitorowania tych skutkow, a takze na potrzeby skutecznego zbierania uwag stworzono specjaln^ aplikacj? internetow^ pozwalaj^c^ na zglaszanie propozycji zmian w przepisie dotycz^cym swiadectw dopuszczenia wraz z mozliwosci przedstawiania propozycji konkretnych zapisow i ich uzasadnienia.
Biezqce zbieranie uwag, przygotowanie kolejnych nowelizacji
Na potrzeby sprawnego i biez^cego zbierania uwag, od zainteresowanych podmiotow, w celu przygotowywania kolejnych nowelizacji, stworzono i wdrozono aplikacj? internetow3, ktora dziala pod adresem internetowym - http://www.monit.straz.gov.pl. (na stronie internetowej Komendy Glownej Panstwowej Strazy pozarnej)
7 nadbryg. Marek Kowalski Z-ca Komendanta Glownego Panstwowej Strazy Pozarnej Rozporz^dzenie dla strazy pozarnej Kwartalnik CNBOP PIB Bezpieczenstwo i technika Pozarnicza nr 2008/3
Ryc. 4. Strona glowna - Aplikacji internetowej do monitorowania zmian w rozporz^dzeniu.
(zrodlo http://www.monit.straz.gov.pl)
Fig. 4 Home page of a web application to monitor changes in the regulation.
Po wejsciu na strong internetow^ http://www.monit.straz.gov.pl i uruchomieniu aplikacji (na stronie glownej po klikni^ciu - Wprowadzanie uwag) mamy mozliwosc wyboru grupy wyrobow, a dalej samych wyrobow, a takze mozliwosc zglaszania uwag do tresci przedmiotowego rozporz^dzenia. Po dokonaniu wyboru wyrobu do ktorego chcemy wniesc propozycj^, do wypelnienia mamy 3 pola (Uwagi, opinie - Propozycje zapisow - Uzasadnienie proponowanych zmian). Po wprowadzeniu swoich propozycji i/lub uwag przed przeslaniem tej informacji koniecznym jest podanie danych obowi^zkowych (instytucja/osoba fizyczna - nazwa/imi% nazwisko - telefon kontaktowy). Nast^pnie po klikni^ciu przycisku - Zatwierdz uwaga zostaje przeslana i trafia do bazy uwag.
Ryc. 5 Wprowadzanie uwag - Aplikacji internetowej do monitorowania zmian w rozporz^dzeniu. (zrodlo http://www.monit.straz.gov.pl)
Fig. 5 Putting comments in web application to monitor changes in the regulation.
Zglaszane uwagi trafiaj^. do wskazanych admiratorow - zespolu ds. nowelizacji, ktory na biez^co je analizuje, rozpatruje i przygotowuje propozycje zapisow nowelizacji
Podsumowanie
Faktem jest, iz system dopuszczen wyrobow wprowadzanych do uzytkowania w jednostkach ochrony przeciwpozarowej oraz wykorzystywanych przez te jednostki do alarmowania o pozarze lub innym zagrozeniu oraz do prowadzenia dzialan ratowniczych, a takze wyrobow stanowi^cych podr^czny sprz^t gasniczy, ktore mog^. bye stosowane wyl^cznie po uprzednim uzyskaniu dopuszczenia do uzytkowania od lat jest waznym narz^dziem na rzecz bezpieczenstwa i ochrony przeciwpozarowej w RP. Przez kolejne lata system dopuszczen stosowanych w ochronie przeciwpozarowej ewoluowal i istotnie ewoluuje nadal. Aktualnie system dopuszczen jest szeroko powi^zany z obowi^zkow^. certyfikaj w ramach prawa UE (wymagania zasadnicze dla wyrobow), normalizaj a takze coraz skuteczniejsz^. kontrol^. i nadzorem rynku wyrobow i uslug na rzecz ochrony przeciwpozarowej.
Ryc. 6 Powi^zania systemu dopuszczen z obowi^zkow^. certyfikaj (wymagania zasadnicze dla wyrobow), normalizaj a takze kontrol^ i nadzorem rynku wyrobow i uslug na rzecz ochrony przeciwpozarowej. (zrodlo opracowanie wlasne)
Fig. 6 Relationship of approval system with mandatory certification (essential requirements for products), standardization and market control and supervision of products and services for
fire protection.
Wdrozenie wyzej opisanego - systemu monitorowania zmian w rozporz^dzeniu dotycz^cym swiadectw dopuszczenia, jest innowacyjnym i unikalnym rozwi^zaniem pozwalaj^cym na efektywne nowelizowanie prawa na rzecz bezpieczenstwa i ochrony przeciwpozarowej. Przygotowanie i wdrozenie tego systemu monitorowania zmian znacz^co wzmacnia rol? dopuszczen wyrobow stosowanych w ochronie przeciwpozarowej, zapewniaj^c biez^c^. mozliwose odpowiadania na zglaszane potrzeby. Tym samym nalezy stwierdzie, iz w powi^zaniach systemu dopuszczen pojawil si? kolejny wazny element, istotny dla jego ci^glego doskonalenia, jakim jest system monitorowania zmian, zglaszania uwag, analizy potrzeb i na biez^co przygotowywania kolejnych nowelizacji przepisu.
Ryc.7. Powi^zania systemu dopuszczen z system monitoringu zmian. (Zrodlo opracowanie wlasne)
Fig. 7 Relationship of the approval system with system of monitoring changes.
Literatura
1. Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpozarowej ( Dz. U. z 2009 r. Nr 178, poz. 1380, z pozniejszymi zmianami;
2. Rozporz^dzenie Ministra Spraw Wewn?trznych i Administracji z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie wykazu wyrobow sluz^cych zapewnieniu bezpieczenstwa publicznego lub ochronie zdrowia i zycia oraz mienia, a takze zasad wydawania dopuszczenia tych wyrobow do uzytkowania (Dz. U. Nr. 143 poz. 1002);
3. Rozporz^dzenie z dnia 27 kwietnia 2010 zmieniaj^ce rozporz^dzenie Ministra Spraw Wewn?trznych i Administracji z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie wykazu wyrobow sluz^cych zapewnieniu bezpieczenstwa publicznego lub ochronie zdrowia i zycia oraz mienia, a takze zasad wydawania dopuszczenia tych wyrobow do uzytkowania (Dz. U. Nr. 85 poz. 553);
4. Rozporz^dzenie Ministra Spraw Wewn^trznych i Administracji z dnia 2G czerwca 2GG7 r. w sprawie szczegolowych czynnosci wykonywanych podczas procesu dopuszczenia, zmiany i kontroli dopuszczenia wyrobow, oplat pobieranych przez jednostk? uprawnion^. oraz sposobu ustalania wysokosci oplat za te czynnosci (Dz. U. Nr 143 poz. 1GG1);
5. Kowalski M., Rozporzqdzenie dla strazy pozarnej, Bezpieczenstwo i Technika Pozarnicza nr G3/GS, Wydawnictwo Centrum Naukowo-Badawczego Ochrony Przeciwpozarowej, Jozefow 2GGS;
6. Standardy CNBOP-PIB GGG1:2G11, wydanie 3 Ocena zgodnosci wyrobow budowlanych sluz^cych do ochrony przeciwpozarowej;
7. Standardy CNBOP-PIB GGG2:2G1G, wydanie 2 ocena zgodnosci wyrobow wykorzystywanych przez jednostki ochrony przeciwpozarowej.
ml. bryg. mgr inz. Jacek Zboina
Urodzony w 1975 roku, absolwent Szkoly Glownej Sluzby Pozarniczej (SGSP) w zakresie Inzynierii Bezpieczenstwa (studia inzynierskie ukonczone w 1999 rok, magisterskie w 2GG1 rok) - funkcjonariusz, oficer Panstwowej Strazy Pozarnej. Po ukonczeniu studiow w latach 1999-2GG2 pracownik SGSP. Od 2GG2 roku pracownik Jednostki Certyfikuj^cej Centrum Naukowo-Badawczego Ochrony Przeciwpozarowej Panstwowego Instytutu Badawczego (CNBOP PIB) na stanowisku specjalisty, a nast?pnie starszego specjalisty, ds. systemow sygnalizacji alarmu pozarowego i automatyki pozarniczej. Od G1.G1.2GG6 roku. Kierownik Jednostki Certyfikuj^cej CNBOP PIB. Od G1.G6.2GG9 roku do chwili obecnej Z-ca Dyrektora CNBOP PIB ds. certyfikacji i dopuszczen.
Recenzenci
bryg. dr inz. Waldemar Wn^k
st. bryg. mgr inz. Piotr Wojtaszewski
CERTYFIKATY, APROBATY I REKOMENDACJE
