Научная статья на тему 'Қўл кафти ва бармоқларининг чуқур куйган жароҳатларини даволашда "нам ҳаволи муҳитни" қўллаш самарадорлиги '

Қўл кафти ва бармоқларининг чуқур куйган жароҳатларини даволашда "нам ҳаволи муҳитни" қўллаш самарадорлиги Текст научной статьи по специальности «Клиническая медицина»

CC BY
4
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
қўл кафти ва бармоқларининг куйиши / нам ҳаволи муҳит / аутодермопластика / deep burns of the hand and fingers / moist air / autodermoplasty

Аннотация научной статьи по клинической медицине, автор научной работы — Хакимов Эркин Абдихалилович, Янгиев Бахтиёр Ахмедович, Хайитов Улугбек Хужамкулович, Умедов Хушвакт Алишерович, Некбоев Хасан Сайфуллоевич

Мақсад. Қўл кафти ва бармоқларининг чуқур куйиш жароҳатини даволашда ва тери аутодермопластикаси амалиётини эрта ўтказишда «нам ҳаволи муҳитнинг» самарадорлигини баҳолаш. Материал ва услублар. РШТЁИМнинг Самарқанд филиали комбустиология бўлимида 2017–2022 йилларда қўл кафти ва бармоқларнинг чуқур куйиш жароҳатлари бўлган 125 нафар беморларни даво-лаш натижалари ўрганилди. Асосий гуруҳдаги 68 та (54,4%) беморни даволашда «нам ҳаволи муҳит» қўлланилди. Назорат гуруҳидаги 57 нафар (46,6%) беморда анъанавий даволаш усуллари ўтказилди. Беморлар ёши 7 ойликдан 73 ёшгача бўлиб, ўртача 23±3,0 ёшни ташкил этди. Натижалар. Асосий гуруҳдаги қўл кафти ва бармоқларнинг чуқур куйишида «намли ҳаво муҳити» қўлланилиб даволанганларда регенерация жараёни жадаллашганлиги, тери қаватининг тикланиш даври қисқариб, даволаниш кунлари 10–12 кунгача камайганлиги кузатилди. Назорат гуруҳидаги беморларда грануляция жараёни секинлик билан кечди, операциядан кейинги асоратлари (келлоид чандиқлар, контрактуралар, пегментатив ўзгаришлар) 63,2% ни ташкил этди. Ушбу асоратлар асосий гуруҳда 8,9% гача камайиши кузатилди. Хулоса. Қўл кафти ва бармоқ соҳаларининг чуқур куйишини даволашда «намли ҳаво муҳитини» қўллаш юқори самарали бўлиб, ушбу даволаш усули тери пластик амалиётини эрта ўтказишга, амалиётдан сўнги асоратларнинг 2,5 баробарга камайишига ва даволаниш кунлари 10–12 кунгача қисқаришига эришилди, шунингдек, жабрланганларни кунлик боғламларини алмаштиришда ва жароҳатларга ишлов беришдаги оғриқ ва салбий ҳиссиётларнинг камайишига олиб келди.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по клинической медицине , автор научной работы — Хакимов Эркин Абдихалилович, Янгиев Бахтиёр Ахмедович, Хайитов Улугбек Хужамкулович, Умедов Хушвакт Алишерович, Некбоев Хасан Сайфуллоевич

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

The effectiveness of the use of «moist air» in the treatment of deep burns of the palm and fingers

Aim. Evaluation of the effectiveness of moist air in the treatment of deep burn wounds of the palms and fingers and in early cutaneous autodermoplasty. Material and methods. In 2017-2022, 125 patients with deep burn wounds of the hands, palms and fingers were divided into 2 groups, and the results of treatment were studied in the combustiology department of the Samarkand branch of the Republican Scientific Center of Emergency Medicine. Sixty-eight (54.4%) patients in the main group were treated with a moist air environment. Traditional methods of treatment were used in 57 (46.6%) patients in the control group. The age of the patients ranged from 7 months to 73 years, and the average age was 23 ± 3,0 years. Results. When patients with deep burns of the hands, palms and fingers in the main group were treated with moist air, due to unfavorable conditions for the life and reproduction of microorganisms in the burn wound, the regeneration processes were accelerated, the recovery period of the skin was shortened, and the bed-days were reduced to 10-12 days. As a result of the traditional method of treatment in patients in the control group, the granulation process proceeded more slowly, and postoperative complications (keloid scars, contractures, pigmentary changes) amounted to 63.2%, whereas in the main group, these complications decreased to 8.9%. Conclusions. In the treatment of deep burns of the palms and fingers, the use of a «moist air environment» is highly effective. This method of treatment not only allows for early skin plastic surgery and acceleration of the granulation process but also accelerates wound healing and reduces complications. In patients in the control group, complications after skin grafting were reduced by 2.5 times, and bed-days were reduced to 10-12 days. In addition, it led to a decrease in pain and negative emotions during daily dressing and wound care.

Текст научной работы на тему «Қўл кафти ва бармоқларининг чуқур куйган жароҳатларини даволашда "нам ҳаволи муҳитни" қўллаш самарадорлиги »

КУЛ КАФТИ ВА БАРМОКЛАРИНИНГ ЧУКУР КУЙГАН ЖАРОХАТЛАРИНИ ДАВОЛАШДА «НАМ ХАВОЛИ МУХИТНИ» КУЛЛАШ САМАРАДОРЛИГИ

Э.А. ХАКИМОВ, Б.А. ЯНГИЕВ, У.Х. ХАЙИТОВ, Х.А. УМЕДОВ, Х.С. НЕКБОЕВ

Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий марказининг Самарканд филиали, Самарканд давлат тиббиёт университети, Узбекистан

THE EFFECTIVENESS OF THE USE OF «MOIST AIR» IN THE TREATMENT OF DEEP BURNS OF THE PALM AND FINGERS

E. KHAKIMOV, B. YANGIEV, U. KHAYITOV, H. UMEDOV, H. NEKBOEV

Samarkand branch of the Republican Research Center of Emergency Medicine, Samarkand State Medical University, Uzbekistan

Мацсад. Кул кафти ва бармокларининг чукур куйиш жарохатини даволашда ва тери аутодермопласти-каси амалиётини эрта утказишда «нам хаволи мухитнинг» самарадорлигини бахолаш. Материал ва услублар. РШТЁИМнинг Самарканд филиали комбустиология булимида 2017-2022 йилларда кул кафти ва бармокдарнинг чукур куйиш жарохатлари булган 125 нафар беморларни даво-лаш натижалари урганилди. Асосий гурухдаги 68 та (54,4%) беморни даволашда «нам хаволи мухит» кулланилди. Назорат гурухидаги 57 нафар (46,6%) беморда анъанавий даволаш усуллари утказилди. Беморлар ёши 7 ойликдан 73 ёшгача булиб, уртача 23±3,0 ёшни ташкил этди.

Натижалар. Асосий гурухдаги кул кафти ва бармокларнинг чукур куйишида «намли хаво мухити» кулланилиб даволанганларда регенерация жараёни жадаллашганлиги, тери каватининг тикланиш даври кискариб, даволаниш кунлари 10-12 кунгача камайганлиги кузатилди. Назорат гурухидаги беморларда грануляция жараёни секинлик билан кечди, операциядан кейинги асоратлари (келлоид чандикдар, контрактуралар, пегментатив узгаришлар) 63,2% ни ташкил этди. Ушбу асоратлар асосий гурухда 8,9% гача камайиши кузатилди.

Хулоса. Кул кафти ва бармок сохаларининг чукур куйишини даволашда «намли хаво мухитини» куллаш юкори самарали булиб, ушбу даволаш усули тери пластик амалиётини эрта утказишга, амалиётдан сунги асоратларнинг 2,5 баробарга камайишига ва даволаниш кунлари 10-12 кунгача кискаришига эришилди, шунингдек, жабрланганларни кунлик богламларини алмаштиришда ва жарохатларга иш-лов беришдаги огрик ва салбий хиссиётларнинг камайишига олиб келди.

Калит сузлар: кул кафти ва бармоцларининг чукур куйиши, нам %аволи му^ит, аутодермопластика.

Aim. Evaluation of the effectiveness of moist air in the treatment of deep burn wounds of the palms and fingers and in early cutaneous autodermoplasty.

Material and methods. In 2017-2022, 125 patients with deep burn wounds of the hands, palms and fingers were divided into 2 groups, and the results of treatment were studied in the combustiology department of the Samarkand branch of the Republican Scientific Center of Emergency Medicine. Sixty-eight (54.4%) patients in the main group were treated with a moist air environment. Traditional methods of treatment were used in 57 (46.6%) patients in the control group. The age of the patients ranged from 7 months to 73 years, and the average age was 23 ± 3,0 years.

Results. When patients with deep burns of the hands, palms and fingers in the main group were treated with moist air, due to unfavorable conditions for the life and reproduction of microorganisms in the burn wound, the regeneration processes were accelerated, the recovery period of the skin was shortened, and the bed-days were reduced to 10-12 days. As a result of the traditional method of treatment in patients in the control group, the granulation process proceeded more slowly, and postoperative complications (keloid scars, contractures, pigmentary changes) amounted to 63.2%, whereas in the main group, these complications decreased to 8.9%.

Conclusions. In the treatment of deep burns of the palms and fingers, the use of a «moist air environment» is highly effective. This method of treatment not only allows for early skin plastic surgery and acceleration of the granulation process but also accelerates wound healing and reduces complications. In patients in the control group, complications after skin grafting were reduced by 2.5 times, and bed-days were reduced to 10-12 days. In addition, it led to a decrease in pain and negative emotions during daily dressing and wound care.

Key words: deep burns of the hand and fingers, moist air, autodermoplasty.

Кул кафти ва бармокларининг чукур куйган жарохатларини даволашда «нам хаволи мухитни» куллаш самарадорлиги

https://doi.org/10.54185/TBEM/vol16_iss4/a7

Долзарблиги. ^озирги кунда касалликларни даволаш ва ташхислашда юкори технологияларга таянган холда, за-монавий асбоб-ускуналардан фойдаланиш, касалликлар-ни эрта аниклаш, кам харажат ва киска кунларда бемор соми^ни тиклаш мухим ахамиятга эга булмокда [1].

Аммо айрим патологиялардаги муаммолар хамон уз долзарблигини йукотмаганлигини таъкидлаш жоиз. К,ул кафти ва бармокларининг чукур куйиш холатлари, ку-йишдан кейинги асоратларни (контрактуралар, келлоид чандиклар, пигментатив узгаришлар, кафт ва бармоклар эстетикасининг бузилиши) куйиш жарохатининг 35% ини ташкил килмокда. Болалар уртасида бу курсаткич бундан-да купро^ни ташкил этади [2].

Асосан эрта ёшдаги болаларда 55% куйиш жарохатлари кул кафти ва бармоклар сохасига туfри келади. Бу куйиш жарохатлари асосан уйни иситиш жихозлари, иссик сувни сакловчи идишларни (термос) ишлатиш окибатида хамда киш ойларида тоfли худудларда уйни иситиш учун сандал-дан фойдаланиш хамон сакланиб колганлиги натижасида келиб чикмокда, жумладан сандалдан асосан оёк, кул, бош ва юз сохалари чукур куйиши жарохатлари купрок кузати-лади [3-4].

Катта ёшдаги одамларда кул кафти ва бармокларининг куйиши, асосан очик оловдан ва иссик жисмдан жабрлани-ши куп холларда кузатилади [5].

Кул кафти ва бармокларининг чукур куйиш жарохатларини даволаш хозирги кунда хам замонавий комбустиологиянинг долзарб муаммоларидан бири бу-либ колмокда. Куйиш жарохатининг битиш жараёни узок вактларга чузилиши, шу билан бирга кул кафт ва бармокларининг деформацияловчи контрактураларининг пайдо булиши 25-50% ни ташкил этмокда [6,7].

Кул кафт ва бармок сохалари чукур куйиш жа-рохатларининг тузалиш даври 1-1,5 ойни ташкил килади. Бу даврда жарохатда калин кора кутир пайдо булиб, яллиманиш даври ичида жарохатда йиринглаш холати кузатилади. «Намли хаво мухити» айнан чукур куйган жарохатларда самарадорлиги шундан иборатки, жарохат тубидаги терини озиклантирувчи кон томирларнинг утказувчанлигини саклаб колишда мухим ахамиятга эга [8, 9,10].

Жарохатнинг тозаланиш даврида некротомия, некроэк-томия жаррохлик амалиётидан сунг, жарохатда грануляция пайдо булади. Шундан сунг жаррохлик усули билан эркин тери кучириб утказиш (аутодермопластика) амалиёти ба-жарилади. «Намли хаво мухити» жаррохлик амалиётининг бажарилишида некрозга учраган тукималарнинг ажралиши оfриксиз ва жарохатнинг конаши кузатилмаслиги билан изохланади [11].

Ма^сад. Кул кафти ва бармокларининг чукур куйиш жарохатини даволашда ва тери аутодермопластикаси ама-лиётини эрта утказишда «нам хаволи мухитнинг» самара-дорлигини бахолаш.

Материал ва усуллар. РШТЁИМнинг Самарканд филиа-ли комбустиология булимида 2017-2022 йилларда кул кафт ва бармокларнинг чукур куйиш жарохатлари билан даволанган 125 беморлар 2 гурухга ажратилиб даволаш на-тижалари урганилди. Асосий гурухдаги 68 (54,4%) беморни даволашда «намли хаво мухитидан» фойдаланилди (1-расм).

Назорат гурухдаги 57 (46,6%) беморда анъанавий даволаш усуллари билан даволанган. Беморлар 7 ойликдан 73 ёшгача булиб, уртача 23±3,0 ёшни ташкил этди.

Жабрланганларнинг 28 (21,4%) нафари иссик жисмдан куйиш жарохати олган. Очик оловдан куйганлар 58 на-фар (46,4%), кайнок сувдан 39 нафар (31,2%) чукур куйиш жарохати билан даволанган. Жабрланганларнинг чукур куйиш майдони 5% дан 12% гачани ташкил этди.

Тадкикотимизда кул кафти ва бармокларининг 111Б-IV даражали куйиш жарохатлари олган, куйиш майдони жихатидан хамда шифохонага тушган вактини хисобга олган холда, беморларни 2 гурухга ажратган холда урганилди.

Асосий гурухдаги 68 бемор куйиш жарохати олган вактдан жарохатга бирламчи жаррохлик ишлови берилиб, таркибида оfрик колдирувчи доксидин-лидокаинли ара-лашма аэрозоли сепилиб оfриксизлантирилди. Некрозга учраган тукималар олиб ташланиб, жарохатланган майдонга дермазин 1% ли малхами суртилиб, 1% ли бетадин эритма-си билан асептик бомам куйилди. Бомам устидан 0,3-0,4 мм калинликдаги стерил полиэтиленли пакет билан гер-метик боfлам куйилди (2-расм). Бу муолажалар 13-14 кун давом эттирилди. ^ар куни пакетга йи^лган сероз суюклик микдори улчаб борилди хамда олинган суюклик биокимё-вий тахлилдан утказилди. 8-10-кунга келиб жарохатдан чикадиган ажралма камайиб борди, жарохат устида калин фибрин секинлик билан тозаланиб, жарохатдан кон кетиши ва оfрикли хиссиётлар кузатилмади (3-расм). Жарохатнинг йирингли жараёни ривожланмаслиги учун жарохатга таркибида антибиотик сакловчи левомеколь-офломелид-дер-мазин малхами билан комбинациялаштирилиб суртилди, устки каватига бетадинли асептик бомам куйилиб, пакет стерил холатда билак кафти ва бармок сохаларига герметик холатда боfлам куйилди. Даволаниш жараёнида бемор-ларда оfрикли холатлар деярли кузатилмади. Бармокларда билак-кафт бу^мида харакатлар чекланиши «намли хаво мухити» хисобига кузатилмади. 15-17-кунларда жарохатда грануляция пайдо булди ва шундан сунг эркин тери кучириб утказиш жаррохлик амалиёти утказилди (4-7-расмлар).

Олинган донор сохадан тери калинлиги 0,3-0,4 мм булиб, кул ва кафт сохасининг эстетик холатини саклаб колиш, келажакда контрактура пайдо булишининг ол-дини олиш максадида, олинган эркин тери перфорация килинмасидан узунасига буйлама равишда тери пластик амалиёти бажарилди (8-10-расмлар).

усулининг схематик куриниши

2-расм. «Намли хаво мухити» пайдо к,илиш 3-Расм КУйиш жароХатидан кейинги дасглабки

1-кунда «нам хаво мухитининг» таъсири

6-расм. Эркин тери кучириб утказиш 7-расм. Эркин тери кучириб утказиш

(аутодермопластика) кафт ички юзаси (аутодермопластика) кафт ташк,и юзаси

8-расм. Операциядан кейинги 9-расм. Чик,ариш эпикризи олди

3-сутка холати 18-сутка

10-расм. Операциядан сунги 1-ойдан кейинги натижа

Кул кафти ва бармокларининг чукур куйган жарох,атларини даволашда «нам х,аволи мух,итни» куллаш самарадорлиги

Назорат гурухидаги 57 нафар беморлар к,ул кафти ва бармокларининг чукур куйиши билан стационар-га ёткизилгандан сунг, анъанавий даволаш стандартлари буйича олиб борилди. Беморлар кул кафти ва бармокларида ШБ-IV даражали куйиш ташхиси куйилганидан сунг, оFриксизлантирилиб жарохатга бирламчи ишлов берилиб, левомеколь-диоксизол-дермазин малхами суртилиб, бета-динли асептик боFлам куйилди ва у х,ар 3-4 кун оралиFида алмаштирилиб, некрозлардан тозалаш учун салицил 10-20% ли малхами билан консерватив некроэктомия килинди.

Жарохатни йирингли фибринлардан тозалаш учун аутодермопластика амалиётига тайёрлаш максадида трипсин, хемотрипсин ферментларидан фойдаланилди. Назорат гурухидаги беморларда боFламасини алмашти-риш даврида кучли оFрик хиссиётлари хамда жарохатдан кон кетиш хрллари кузатилиб 23-24-кунларда грануляция пайдо булди. Шундан сунг пластик жаррохлик амалиёти бажарилди. Кафт устки ва пастки юзасидаги грануляция-ланган жарохатларга перфорация килинган 0,3-0,4 мм калинликдаги тери булаклари куйилди. Донор терини пер-форатив тешиклар куйишимиз зарурияти майда учокли некрозлар ва грануляция тулик намоён булмаганли сабаб булди. Барча беморларнинг кул кафти ва бармок сохалари харакат зонаси булганлиги сабабли юмшок лангеталардан фойдаланилди.

Асосий гурухдан жой олган беморларнинг барчасида, полиэтилен пакетга йиFилган ажралмалар бактериологик текширувдан утказилди. Бактериологик тахлилларда 19 (28%) нафарида Staph. aureus, 9 нафар (11%) беморларда Staph. epidermidis аникланди. Назорат гурухидаги беморларнинг жарохат юзасидан олинган суртмадан бактериологик тах,лил килинди, бунда олинган намуналар бакте-рологик тахлилларда 32 (56%) нафарида Staph. aureus, 15 нафар (26%) беморларда Staph. epidermidis аникланди. Микробиологик тахлиллар асосида микроорганизмлар-нинг антибиотикларга сезгирлиги куп хрлларда аминогли-козид гурухига кирувчи амикацин ва цефалоспоринлар гурухидаги цефтазидимга аникланди, шунинг учун улар-ни биргаликда куллаш ижобий натижалар берганлигини жарохатда грануляциянинг киска вактда ривожланиши, экссудациянинг камайиши билан яккол намоён булди.

Натижалар. Асосий гурухда даволанган беморларнинг кул кафти ва бармоклар сохасидаги жарохатларга дастлабки 1-соатдан бошлаб бетадинли асептик боFлам полиэтилен пакет кийдирилиб «намли хаво мухити» пайдо килинди. Маълум вактдан сунг тук сарFиш экссудат суюклик ажралиб чикиши бошланди. Бир кунда катта ёшдаги беморлар жарохатидан 500-1000 мл гача суюклик аж-

11-расм. Назорат гурухида даволанган бемордаги II даражали контрактура

ралиб чикди. «Намли хаво мухитда» жарохатда курук некроз пайдо булишининг олди олиниб, жарохат чукурлашиб тукималарни кон билан таъминлашининг бузилиши олди олинди. Шу билан бирга беморларда жарохатда буладиган оFрикдан хам шикояти деярли булмади.

Жарохатдаги боFлам х,ар куни бир маротаба очилди. БоFлам алмаштиришда «намли х,аво мух,итида» булганлиги сабабли оFриксиз булиб, боFлам жарох,атдан ажралиши ен-гил кечди. 2-кунда жарох,ат устида калин сарFиш фибрин-лар пайдо булди, фибринлар х,ар боFлам алмаштирилганда боFлов материалига ёпишиб ажралиб тушаверди. Некрозга учраган тери тукималари оFриксиз ажралиши, х,ар боFлам алмаштирилганда енгил олиб борилди. Жарох,атдан чикадиган суюклик х,ар кунига 10-15% га камайиб ранги хиралашиб куюклашиб борди. Олинган суюклик экссудат биокимёвий тах,лилида умумий оксил микдори 55 г/л дан секин аста 6-7-кунларда 25-30 г/л гача камайиб борди. Бундан ташкари, суюкликда калий-натрий-хлор электро-литлари аникланди.

Электролитлар кондаги тах,лилига караганда 3-4 баро-бар камлигини курсатди. Шундай килиб, асосий гурухда даволанган беморларга кулланган «намли хаво мухити» 10-15-кунда жарохатда грануляция пайдо булиши, жарохатнинг киска муддатда тоза булишига ёрдам бериб, асосий гурухдаги беморлар 16-17-кунларда тери пластикаси амалиёти бажарилди. Бу эса асосий гурухдаги беморлар даволаниш кунлари 22,5±1,5 кунни ташкил килди. Назорат гурухидаги беморлар даволаниш кунлари эса 32,5±3,4 кунни ташкил этди (1-жадвал).

Иккала гурухда даволанган беморларга тери бутунлиги тиклангандан сунг, кул кафти ва бармоклар сохаларига 3-4 ой мобайнида гипсли каттик лангеталар ёки юмшок лан-геталар куйилиб, хар кунига бир маротаба боFлам ечилиб камфора мойи 5-10% ли эритмаси билан массаж хамда даволаш гимнастикаси килиниб борилди. Даволаниш гимна-стикаси 30-40 дакикагача давом эттирилди. Бу эса кул кафт ва бармокларида контрактуралар пайдо булишининг эрта олдини олишга каратилди.

Тери пластикаси амалиётидан сунг асосий гурухдаги беморларнинг (икки йилда) атиги 8 тасида (8,9%) кул кафт ва бармокларида контрактура I-II даражаси кузатилди. Бу эса беморларнинг берилган тавсияларга риоя килинмаганлиги окибатида булганлиги аникланди. Шу сабабли кайта тери пластикаси амалиёти бажарилди.

Назорат гурухда анъанавий усулда даволанган беморларнинг 36 тасида (63,2%) II-III даражали кул кафти ва бармокларининг (flexion-extension) контрактуралари кузатилди (11-12-расмлар).

12-расм. Назорат гурухида даволанган бемордаги III даражали контрактура

Назорат гурухдаги беморларда кузатилган асоратлар 10-12 ой давомида консерватив усулда электрофорез, юм-шатувчи ва чандикларни сурдирувчи дори воситалар кабул килгандан сунг 36 (63,2%) нафарида кайта тери пластикаси амалиёти бажарилган (1-жадвал).

1-жадвал. Кул кафти ва бармок, сохаларининг чукур куйи-шини даволаш натижалари.

Тахлиллар натижасидан маълум булдики, назорат гурухидаги даволанган беморларда кулланилган анъанавий даволаш усулига караганда, асосий гурухдаги «намли хаво мухити» кулланилиб даволанганлар куйиш жарохатида микроорганизмларнинг яшаши ва купайиш учун нокулай шароит булганлиги сабабли, тукималарнинг куриб колиши олди олиниб, кон томирлар утказувчанлиги сакланиб туриши эвазига, регенерация жараёни жадаллаш-ганлигини кузатдик.

Хулоса. Келтирилган тадкикот ва тахлиллар натижалари шуни курсатиб турибдики, кул кафти ва бармок сохаларининг чукур куйишини даволашда «намли хаво мухитидан» фойдаланиш юкори самарали булиб, ушбу даволаш усули жаррохлик тери пластикаси амалиётини эрта утказишга ва уни муддатларни кискартиришга, жарохатнинг тозаланишини тезлаштирибгина колмасдан, тери пластик амалиётидан сунги асоратларни камайтиришга ижобий таъсир курсатади. Шунингдек, жабрланганларнинг кунлик боFламларини алмаштиришда ва жарохатларга ишлов бе-ришдаги оFрик ва салбий хиссиётларни камайтиришга са-баб булади, бу эса беморларда куйиш касаллигини даволаш амалиётида алохида урин тутади.

Адабиётлар

1. Алексеев А.А., Бобровников А.Э., Хунафин С.Н. Лечение поверхностных и пограничных ожоговых ран с применением современных раневых повязок. Медицинский вестник Башкортостана. 2013;8(3):25-30 [Alekseev A.A., Bobrivnikov A.E., Khunafin S.N. Leche-nie poverkhnostnykh i pogranichnykh ozhogovykh ran s primeneniem sovremennykh ranevykh povyazok. Meditsinskii vestnik Bashkortostana. 2013;8(3):25-30. In Russian].

2. Карабаев Х.К., Хакимов Э.А., Тогаев К.Р. Ожоговый шок у детей. Сборник научных трудов I съезда ком-бустиологов России. М. 2005:56-57 [Karabaev Kh.K., Khakimov E.A., Togaev K.R. Ozhogovji shok u detey.

Sbornik nauchnykh trudov I-sezda kombustiologov Rossii. M. 2005;56-57. In Russian].

3. Фаязов А.Д. Принципы и пути улучшения результа-

тов хирургического лечения тяжелообожженных. Автореф. дисс. ... д-ра мед. наук. Ташкент. 2007:4 [Fayazov A.D. Printsipy i puti uluchsheniya rezul'tatov khirurgicheskogo lecheniya tyazheloobozhzhennykh. Avtoref. diss.d-ra med. nauk. Tashkent. 2007:4. In Russian].

4. Шакиров Б.М., Ахмедов Ю.М., Тагаев К.Р., Карабаев Х.К., Хакимов Э.А. Лечение глубоких ожогов стопы во влажной среде. Вестник экстренной медицины Узбекистана. 2013;(4):33-36 [Shakirov B.M., Akhmedov Y.M., Tagaev K.R., Karabaev H.K., Khakimov E.A. Treatment of deep foot burns in a humid environment. Bulletin of Emergency Medicine Uzbekistana. 2013;(4):33-36. In Russian].

5. Shakirov B.M. Sandal Burns and their Treatment in Children. J Burn Care Rehabilitation. 2004; 25:501-505.

6. Бобровников А.Э. Технологии местного консервативного лечения обожжённых. Дисс. д-ра мед. наук. Москва. 2012:4-312 [Bobrovnikov A.E. Technologies of local conservative treatment of the burned. Dissertation of the Doctor of Medical Sciences. Moscow. 2012:4312. In Russian].

7. Хаджибаев А.М., Фаязов А.Д. Принципы хирургического лечения тяжелообожженных. Методические рекомендации. Ташкент. 2004:3-4 [Khad-jibaev A.M., Fayazov A.D. Printsipy khirurgicheskogo lecheniya tyazheloobozhzhennykh. Metodicheskie re-komendatsil. Tashkent. 2004:3-4. In Russian].

8. Евтеев А.А., Тюрников Ю.И., Шерстнёв Р.А., Астафьев И.В. К вопросу об оценке эффективности аутодермопластики. Мир без ожогов. Москва. 2011:159-160 [Evteev A.A., Tyurnikov Yu.I., Sherst-nev R.A., Astafyev I.V. On the issue of evaluating the effectiveness of autodermoplasty. A world without burns. Moscow. 2011:159-160. In Russian].

9. Крутиков М.Г. Лечение ожоговых ран во влажной среде. Российский научно-практический журнал. Скорая медицинская помощь. 2006;3(7):115-116 [Krutikov M.G. Treatment of burn wounds in a humid environment. Russian Scientific and Practical journal. Emergency medical care. 2006;3(7):115-116. In Russian].

10. Atiyeh B., Masellis A., Conte C.: Optimizing burn treatment in developing low-and middle-income countries with limited health care resources. Public Health, Annals of burn and fire disasters. 2009;121-125.

11. Крылов К.М., Юрова Ю.В. Раневые покрытия в комбустиологии: эволюция, перспективы. Мир без ожогов. Комбустиология. 2011; 46-47 [Krylov K.M., Yurova Yu.V. Wound coverings in kombustiology: evolution, prospects. A world without burns Combustio-logy. 2011; 46-47. In Russian].

Курсаткич Асосий гуру*, n=68 Назорат гуру*, n=57

Тери пластикаси амалиёти кунлари 15-16 23-24

Даволаниш кунлари 22,5±1,5 33,5±3,4

Кайта жаррохлик амалиёти 8 (8,9%) 36 (63,2%)

Кул кафти ва бармокларининг чукур куйган жарох,атларини даволашда «нам хаволи мухитни» куллаш самарадорлиги

ЭФФЕКТИВНОСТЬ ПРИМЕНЕНИЯ «ВЛАЖНОЙ ВОЗДУШНОЙ СРЕДЫ» ПРИ ЛЕЧЕНИИ ГЛУБОКИХ ОЖОГОВ КИСТИ И ПАЛЬЦЕВ

Э.А. ХАКИМОВ, Б.А. ЯНГИЕВ, У.Х. ХАЙИТОВ, Х.А. УМЕДОВ, Х.С. НЕКБОЕВ

Самаркандский филиал Республиканского научного центра экстренной медицинской помощи, Самаркандский Государственный медицинский университет, Узбекистан

Цель. Оценка эффективности влажной среды при лечении глубоких ожоговых ран ладоней и пальцев и при ранней кожной аутодермопластике.

Материалы и методы исследования. В 2017-2022 годах были разделены на 2 группы и изучены результаты лечения 125 больных с глубокими ожоговыми ранами кистей, ладоней и пальцев в отделении комбустиологии Самаркандского филиала РНЦЭМП. Влажно-воздушной средой лечили 68 (54,4%) больных основной группы. Традиционные методы лечения применялись у 57 (46,6%) больных контрольной группы. Возраст больных колеблется от 7 мес. до 73 лет, средний возраст 23±3,0 года. Результаты. При глубоких ожогах кистей, ладоней и пальцев в основной группе, получавших лечение с применением «влажно-воздушной среды», из-за неблагоприятных условий для жизнедеятельности и размножения микроорганизмов в ожоговой ране процессы регенерации ускорялись, восстановительный период кожного покрова укорачивался, а койко-дни сокращались до 10-12 дней. В результате традиционного метода лечения у больных контрольной группы процесс грануляции протекал медленнее, послеоперационные осложнения (келоидные рубцы, контрактуры, пигментные изменения) составили 63,2%, в основной группе эти осложнения уменьшились на 8,9%.

Выводы. При лечении глубоких ожогов ладоней и пальцев высокоэффективно использование «влажно-воздушной среды». Этот метод лечения не только позволяет проводить раннюю пластику кожи и ускорение процесса грануляции, ускоряет заживление ран, но и уменьшает осложнения после кожной пластики в 2,5 раза, а койко-дней сокращает до 10-12 дней, а также уменьшает боли и негативные эмоции при ежедневной перевязке и уходе за раной.

Ключевые слова: глубокие ожоги кисти и пальцев рук, влажная воздушная среда, аутодермо-пластика.

Сведения об авторах:

Хакимов Эркин Абдихалилович - доктор медицинских наук, заведующий отделением комбустиологии Самаркандского филиала Республиканского научного центра экстренной медицинской помощи. E-mail: erkinxakimov@mail.ru.

Янгиев Бахтиёр Ахмедович - кандидат медицинских наук, директор Самаркандского филиала Республиканского научного центра экстренной медицинской помощи. E-mail: bahtierangi-ev560@gmail.ru.

Хайитов Улугбек Хужамкулович - старший преподаватель кафедры детской хирургии №2 Самаркандского государственного медицинского университета.

Умедов Хушвакт Алишерович - ассистент кафедры хирургии №2 Самаркандского государственного медицинского университета.

Некбоев Хасан Сайфуллоевич - врач-ординатор отделения комбустиологии Самаркандского филиала Республиканского научного центра экстренной медицинской помощи.

Поступила в редакцию: 21.07.2023

Information about the authors:

Khakimov Erkin - Doctor of Medical Sciences, Head of the Department of Combustiology of the Samarkand branch of the Republican Scientific Center for Emergency Medicine. E-mail: erkinxakimov@mail.ru.

Yangiev Bakhtiyor- Ph.D, Director of the Samarkand branch of the Republican Scientific Center for Emergency Medicine. E-mail: bahtierangiev560@gmail.ru.

Khaitov Ulugbek - Senior Lecturer of the Department of Pediatric Surgery No. 2 of Samarkand State Medical University.

Umedov Khushvakt - Assistant of the Department of Surgery No. 2 of Samarkand State Medical University.

Nekbоev Hasan - Resident physician of the Department of Combustiology of the Samarkand branch of the Republican Scientific Center for Emergency Medicine.

Received: 21.07.2023

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.