Научная статья на тему 'ҚОРИН ЧУРРАСИ ВА АБДОМИНОПТОЗДА ҚОРИН ОЛД ДЕВОРИ ПЛАСТИКАСИНИ ЯХШИЛАШ ЙЎЛЛАРИ'

ҚОРИН ЧУРРАСИ ВА АБДОМИНОПТОЗДА ҚОРИН ОЛД ДЕВОРИ ПЛАСТИКАСИНИ ЯХШИЛАШ ЙЎЛЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Фундаментальная медицина»

CC BY
38
2
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Research Focus
Ключевые слова
Вентрал чурра / абдоминоптоз / жаррохлик даволаш. / вентральная грыжа / абдоминоптоз / хирургическое лечение.

Аннотация научной статьи по фундаментальной медицине, автор научной работы — Хайдарова Л.О.

Жарроҳлик даво ўтказилган, вентрал чурра ва абдоминоптоз билан бўлган 121 нафар беморларнинг текшириш ва даволаш натижалари келтирилган. Қорин чурралари ва абдоминоптоз билан беморларда операциядан олдинги адекват тайёрлаш ва герниоалло-, ҳамда аллопластика усулини танлашнинг тавсия этилган алгоритмининг қўлланилиши операциядан кейинги асоратлар частотасини 14,8% дан 8,9% гача (p=0,045), шунингдек жароҳатга оид асоратларни 11,5% дан 4,5% гача камайтириш имконини берди.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ПУТИ УЛУЧШЕНИЕ ПЛАСТИКИ ПЕРЕДНЕЙ БРЮШНОЙ СТЕНКИ ПРИ БРЮШНОЙ ГРЫЖЕ И АБДОМИНОПТОЗЕ

Представлены результаты обследования и лечения 121 оперированного больного с вентральной грыжей и абдоминоптозом. У больных с грыжами живота и абдоминоптозом адекватная предоперационная подготовка и использование рекомендованного алгоритма выбора метода герниоаллои аллопластики позволили снизить частоту послеоперационных осложнений с 14,8% до 8,9% (р=0,045), а также раневых осложнений с 11,5% позволило снизить с 4,5%.

Текст научной работы на тему «ҚОРИН ЧУРРАСИ ВА АБДОМИНОПТОЗДА ҚОРИН ОЛД ДЕВОРИ ПЛАСТИКАСИНИ ЯХШИЛАШ ЙЎЛЛАРИ»

ЦОРИН ЧУРРАСИ ВА АБДОМИНОПТОЗДА ЦОРИН ОЛД ДЕВОРИ ПЛАСТИКАСИНИ ЯХШИЛАШ ЙУЛЛАРИ Хайдарова Л.О.

Самарканд давлат тиббиёт университети. Самарканд. Узбекистан. https://doi.org/10.5281/zenodo.10029624 Аннотация: Жаррохлик даво утказилган, вентрал чурра ва абдоминоптоз билан булган 121 нафар беморларнинг текшириш ва даволаш натижалари келтирилган. ^орин чурралари ва абдоминоптоз билан беморларда операциядан олдинги адекват тайёрлаш ва герниоалло-, хамда аллопластика усулини танлашнинг тавсия этилган алгоритмининг кулланилиши операциядан кейинги асоратлар частотасини 14,8% дан 8,9% гача (p=0,045), шунингдек жарохатга оид асоратларни 11,5% дан 4,5% гача камайтириш имконини берди. Калит сузлар: Вентрал чурра, абдоминоптоз, жаррохлик даволаш.

ПУТИ УЛУЧШЕНИЕ ПЛАСТИКИ ПЕРЕДНЕЙ БРЮШНОЙ СТЕНКИ ПРИ

БРЮШНОЙ ГРЫЖЕ И АБДОМИНОПТОЗЕ Аннотация: Представлены результаты обследования и лечения 121 оперированного больного с вентральной грыжей и абдоминоптозом. У больных с грыжами живота и абдоминоптозом адекватная предоперационная подготовка и использование рекомендованного алгоритма выбора метода герниоалло- и аллопластики позволили снизить частоту послеоперационных осложнений с 14,8% до 8,9% (р=0,045), а также раневых осложнений с 11,5% позволило снизить с 4,5%.

Ключевые слова: вентральная грыжа, абдоминоптоз, хирургическое лечение.

WAYS TO IMPROVE ANTERIOR ABDOMINAL WALL PLASTY FOR ABDOMINAL HERNIA AND ABDOMINOPTOSIS Abstract: The results of examination and treatment of 121 operated patients with ventral hernia and abdominoptosis are presented. In patients with abdominal hernias and abdominoptosis, adequate preoperative preparation and the use of the recommended algorithm for choosing the method of hernia and alloplasty made it possible to reduce the incidence of postoperative complications from 14.8% to 8.9% (p = 0.045), as well as wound complications from 11.5% allowed to reduce from 4.5%.

Keywords: ventral hernia, abdominoptosis, surgical treatment.

КИРИШ

Вентрал чурранинг сабабларидан бири бу семизликнинг мавжудлигидир. Турли даражадаги семизлиги булган беморлар вентрал чурра билан булган барча беморларнинг 50 дан 70% гача кисмини ташкил килса, морбид семизлик - 34% беморларда кузатилади. Семизлик, бир томондан, чурра шаклланишига олиб келади, бошка томондан - унинг белгиларини авж олдиради, яъни семизлик вентрал чурралар ривожланишида ва кайталанишида этиологик омил эканлиги шубхасиз тан олинади. "Герниопластикадан кейин кайталаниш частотаси 3-13% ни ташкил килади, морбид семизликда 28% га етади" (2,5). Физиологик жихатдан энг макбул усул, шубхасиз, чурра нуксонини ёпишнинг аутопластик усулидир. "Х,озирги вактда полипропилен ва политетрафлороэтилендан тайёрланган турли эндопротезлар кенг кулланилмокда" (1,4,7). Бирок, уларни амалда куллаш имкониятлари купинча турли хил омиллар, шу жумладан операциядан кейинги асоратларнинг ривожланиши туфайли чекланган.

Вентрал чурра ва семизлиги булган беморларда тана вазнини камайиши купчилик муаллифлар курсатганидек, чурра кайталанишининг олдини олишда асосий этиопатогенетик омил хисобланади. ^оникарсиз натижалар улушининг катталиги, макбул даволаш усулини танлаш имконсизлиги, бу сохада яна тадкикотлар олиб борилишини рагбатлантиради. Юкорида айтиб утилганлар, айникса, организмнинг захира имкониятларини бахолаш билан тайёргарлик боскичи нуктаи назаридан, семизлиги булган беморларда вентрал чурраларни жаррохлик даволашда макбул ёндашувларни ишлаб чикиш ва амалда куллаш зарурлигини белгилайди (3,6).

Тадкикотнинг максади герниоалло- ва абдоминопластиканинг тактик - техник жихатларини макбуллаштириш оркали вентрал чурра ва абдоминоптоз булган беморларнинг жаррохлик даволаш натижаларини яхшилашдан иборат.

КЛИНИК МАТЕРИАЛ ВА ЦУЛЛАНИЛГАН ТАДЦИЦОТ УСУЛЛАРИ

Тадкикот Самарканд давлат тиббиёт университети куп тармокли клиникаси хирургия булимларида, 2012-2021-йиллар давомида жаррохлик даво утказилган, вентрал чурра ва морбид семизлик билан булган 121 нафар беморларнинг текшириш ва даволаш натижаларига асосланади. Барча беморларга режали равишда оператив даво утказилган. Даволаш тактикасини танлашга караб, беморлар икки гурухга булинган. Биринчи, таккослаш гурухига факатгина герниоаллопластика утказилган 54 нафар бемор киритилган. Иккинчи, асосий гурухдаги 67 нафар беморга аллопластика абдоминопластика билан биргаликда утказилган.

121 нафар бемордан 37 (30,6%) нафари эркак ва 84 (69,4%) нафари аёл булди. Беморларнинг ёши буйича таксимланиши: 45 ёшгача - 22 (18,2%), 46-59 ёш - 67 (55,4%), 60-74 ёш - 29 (23,9%), 75-80 ёш - 3 (2,5%).

Барча беморларга тана вазнини улчаш оркали антропометрия утказилди. Барча беморларда морбид семизлик булиб, овкатланиш узига хос хусусиятларига боглик булган алиментар сабабли ва паст жисмоний фаоллик сабабли булди. Ортикча тана вазни БЖССТ мутахассислари тавсия этган тасниф буйича бахоланди. ^орин олд девори птози даражасига кура беморлар А. Matarasso (1989 г.) таснифи буйича таксимланди. Минимал ва урта даражадаги птоз (1-11 даража) тадкикот гурухларига мос равишда Ш-ГУ даражали семизлик билан беморларнинг 34 ва 42 нафарида кузатилди. Ш-ГУ даражали семизлик билан беморларнинг 20 ва 25 нафарида урта даражадаги ва яккол ривожланган птоз кузатилди (1 - жадвал).

1 - жадвал

Морбид семизлик билан беморларни абдоминоптоз даражаси буйича

таксимланиши

Семизлик III-IV даражаси Таккослаш гурухи (n=54) Асосий гурух (n=67) Жами (n=121)

Абдоминоптоз

I-II III-IV I-II III-IV I-II III-IV

34 (62,9%) 20 (37,1%) 42 (62,7%) 25 (37,3%) 76 (62,8%) 45 (37,2%)

121 нафар вентрал чурра ва морбид семизлги булган беморларнинг 90 (74,4%) нафарида хамрох коморбид патология булган. Улардан 49 нафарида 1 хамрох касаллик, 29 нафарида 2 ва 12 нафарида бошка аъзо ва тизимларнинг 3 хамрох патологияси булган. Х,амрох касалликлар орасида купинча юрак кон томир касалликлари 82,6%, нафас тизим

касалликлари 9 (7,4%), оёк веналари варикози 20 (16,5%), хамда кандли диабет 32 (26,4%) нафар беморларда кузатилди.

Chervel J.P. ва Rath A.M. (1999 г.) таснифига кура беморларнинг асосий кисмида (85

- 70,2%) киндик усти соха (M1) ва киндик атрофи соха (M2) чурралари аникланди. Энг кам сонли беморлар ён (L) 9 (7,4%) ва кушма (M+L) 3 (2,5%) вентрал чурра билан беморлар булди. 46 (38,0%) нафар ьеморларда катта (W3) ва гигант (W4) чурралар кузатилди. 121 бемордан 40 (33,0%) нафарида бирламчи, 50 (41,3%) нафарида операциядан кейинги вентрал чурралар (R0) ва 31 (25,6%) нафар беморда рецидив (Rn) чурралар аникланди.

Интсрументал текширувлардан энг информативлиги юкори булган усул компютер томографик герниоабдоминометрия (КТГА) булиб, асосий гурухдаги беморларнинг 58 нафарида утказилган. КТГА корин олд деворидаги нуксонлар топографиясини, чурра хажмини корин бушлиги хажмига нисбатини аниклаш, хамда операциядан олдинги адекват тайёрлаш ва пластиканинг макбул усулини танлаш имконини берди. Бизнинг тадкикотларимизга кура, чуррали буртма хажмининг корин бушлиги хажмига нисбати 14% гача булган холатларда герниоаллопластиканинг таранглашган усулларини куллаш мумкин

- яъни апоневроз нуксони ткилиб, устидан «onlay» усулида эндопротез имплантация килинади. 14,1% дан юкори хажмдаги чурраларда пластиканинг таранглашмаган усулларига устунлик берилди.

Таккослаш гурухидаги беморларда (n=54) герниоаллопластика 37 (68,5%) нафар беморда таранглашган ва 17 (31,5%) нафар беморда таранглашмаган усулда утказилган. Асосий гурухдаги беморларда герниоаллопластика усулини танлаш табакалаштирилган булиб, биз томондан тавсия этилган дастурга мувофик абдоминопластика билан тулдирилди.

Баллар йигиндиси 5 баллгача булган 1- кичик гурухдаги беморларда, шунингдек КТ герниоабдоминометрия маълумотларига кура чуррали буртма хажми корин бушлиги хажмининг 14% гача булганда чурра нуксони тикилиб, эндопротезнинг «onlay» усулида имплантацияси бажарилди. Ушбу гурухга 24 (35,8%) нафар морбид семизлик ва III-IV даражали абдоминоптоз билан беморлар киритилиб, уларда герниоаллопластика абдоминопластика билан кушиб бажарилди.

Баллар йигиндиси 5 дан 10 баллгача буган ва КТГА маълумотларига кура чуррали буртма хажми корин бушлиги хажмининг 14,1% идан куп булган 2-кичик гурухдаги беморларга биз герниопластиканинг таранглашмаган усулидан фойдаландик. ^орин бушлиги хажмини ошириш, АКС юзага келишини олдини олиш максадида корин бушлиги чурра халтаси лахтаги билан чегаралангандан сунг корин олд девори пластикаси апоневрозни тикмасдан туриб устидан турсимон имплантат жойлаштириш оркали бажарилди. Эндопротез фиксацияси П-симон чоклар ёрдамида бажарилди. Ушбу чоклар корин бушлиги чурра халтаси лахтаги билан ёпилишидан олдин урнатилган корин пардагача булган барча каватларни олиш оркали куйилди.

Чурра нуксони 10 смдан катта, хамда КТГА маълумотларига кура чуррали буртма хажми корин бушлиги хажмининг 18% идан куп булган 3-кичик гурухдаги 12 (17,9%) беморларга таранглашмаган комбинациялашган «onlay + sublay» усулида герниоаллопластика бажарилди, яъни битта имплант корин бушлиги чурра халтаси лахтаги билан чегаралангандан сунг, мушак - апоневротик кават остидан куйилиб, иккинчи имплант апоневроз устидан жойлаштирилди.

Тукималарнинг тортилиши ва корин ички босими ошиш хавфи юкори булган III-IV даражали абдоминоптоз ва баллар йигиндиси 16 дан 20 гача булган 13 нафар 4- кичик гурухдаги беморларга бизлар корин тугри мушаклар кинини Ramirez буйича мобилизация килиш оркали таранглашмаган аллопластикани кулладик (2 - жадвал).

2 - жадвал

Асосий гурухда герниоалло- ва абдоминопластика турлари

Кичик гурухлар Операция тури Сони %

Пластиканинг таранглашган усуллари

1 -кичик гурух Чурра нуксонини тикиш ва эндопротез «onlay» имплантацияси +абдоминопластика 24 35,8

Пластиканинг таранглашмаган усуллари

2-кичик гурух Чурра нуксонини тикмасдан эндопротез «onlay» имплантацияси +абдоминопластика 18 26,9

3-кичик гурух Чурра нуксонини тикмасдан эндопротез «onlay + sublay» усулида комбинациялашган имплантацияси +абдоминопластика 12 17,9

4-кичик гурух Чурра нуксонини тикмасдан корин тугри мушакларини Ramirez буйича мобилизацияси ва эндопротез «onlay + sublay» усулида комбинациялашган имплантацияси +абдоминопластика 13 19,4

Жами 67 100

Асосий гурухдаги барча беморларда корин олд девори пластика килингандан сунг абдоминопластика бажарилди. Бевосита, операциядан олдин - чуррали буртма, эски операциядан кейинги чандик ва тери - ёг бурмасини ураб олган, олиб ташланадигар тери "белгилаб" олинади.

1 2

1 - расм. Терини "лангар" типида белгилаш (Castanares буйича кесим) (1) ва абдоминопластикадан кейинги корин олд деворининг куриниши (2)

Озиклантирувчи кон томирлар кесилмаслиги учун абдоминопластика режалаштирилганда хисобга олинди. Агар ушбу кон томирлар кесилса жарохат

кирраларининг некрози юзага келиши мумкин. Аввалги турли хилдаги операциялардан колган корин олд деворидаги чандиклар тери ва тери ости ёг каватининг кон билан таъминланишини бузади, шунинг учун биз кейинчалик махаллий асоратлар юзага келишига сабабчи булган, кон айланиши бузилган, чандикли терини кесиб ташладик. Лангарсимон кесманинг геометрик шакли туфайли жарохат кирралари тикилгандан сунг перпендикуляр тортилиш факат марказда кузатилади. Операцион жарохат марказидан узоклашган сари тортилиш кучи купрок кундалангига таксимланади ва шу оркали чокларнинг очилиши, хамда жарохат кирраларининг некрози каби асоратлар юзага келишини олдини олади.

НАТИЖАЛАР ВА УЛАРНИНГ МУХОКАМАСИ

^айд этиш лозимки, таккослаш гурухидаги беморларда уртача 2 - 3 хилдаги асорат, бронх - упка ёки (ва) юрак кон томир тизими асоратларининг жарохатга оид асоратлар билан кушилиб келиши куринишида кузатилди. Умуман олганда, таккослаш гурухида турли хил асоратлар 8 (54 бемордан 14,8%) нафар беморларда кузатилди, улардан 6 (11,1%) нафарида жарохатга оид асоратлари ва 4 (7,4%) нафарида умумий корин бушлигидан ташкари асоратлар кузатилди. Асосий гурухда 6 (67 бемордан 8,9%) нафар беморда турли хил асоратлар, жумладан мос равишда 3 (4,5%) нафарида жарохат асоратлари ва яна 3 (4,5%) нафарида умумий асоратлар кузатилди. Асоратлар сонини киёсланганда асосий гурухда курсаткичларнинг сезиларли яхшиланишига эришилди. (х2 =4,043; Df=1; р=0,045).

121 нафар операция килинган бемордан 93 (76,8%) нафарида узок муддатли натижалар тахлил килиб чикилди, вентрал чурра кайталаниши таккослаш гурухидаги 5 (12,5%) нафар беморда аникланди. Чурранинг кайталаниши герниоаллопластикадан кейин корин ички босимининг ошиши ва огирлик кучи таъсири остида имплантни пастга силжитиб, протез юкори сохаларидаги корин олд деворининг зайиф жойларини очилишига олиб келувчи тери - ёг фартугини катта микдорда колдириш хисобига юзага келиши аникланди. Шунингдек, Ш-ГУ даражали яккол абдоминоптоз билан беморларда жарохатнинг йиринглаши ва имплантнинг кучиб тушиши хам чурра кайталаниш сабаби булди. Герниоаллопластикани «onlay+suЫay» усулида комбинациялашган эндопротез имплантацияси билан таранглашмаган усулларини абдоминопластика билан биргаликда бажариш техник жихатларининг такомиллаштирилиши касаллик кайталанишини бартараф килиш имконини берди (2 - расм).

I Киёслаш гурухи ■ Асосий гурух

2 - расм. Тадкикот гурух,ларида даволаш натижаларининг киёсий тах,лили

Кушма герниоалло- ва абдоминопластиканинг клиник самарадорлиги семизлик даражасининг сезиларли камайиши, ташки нафас курсаткичлариниг яхшиланиши, юкори артериал кон босимининг ва кандли диабет белгиларининг камайиши оркали намоён булди.

Ишлаб чикилган дастур оркали операциядан кейинги узок даврда кузатувдаги 93 нафар бемордан 87 (93,5%) нафарининг хаёт сифати бахоланди. Уларнинг таккослаш гурухида 36 нафар ва асосий гурухда 51 нафарни ташкил килди. Таккослаш гурухида аъло натижалар 11 (30,5%), яхши 17 (47,2%), коникарли 5 (13,9%) ва коникарсиз 3 (8,3%) нафар беморларда кузатилди. Уз навбатида асосий гурухда аъло натижалар 51 нафар бемордан 28 (54,9%) нафарида, яхши 19 (37,2%), коникарли 3 (5,9%) ва коникарсиз факатгина 1 (1,9%) нафар беморда кузатилди.

ХУЛОСА

1. КТ герниоабдоминометрия корин олд деворидаги нуксонлар топографиясини аниклаш, чурра хажмини корин бушлиги хажмига нисбатини хисоблаш, операциядан олдин адекват тайёрлашни, хамда пластиканинг энг макбул усулини танлаш имконини беради.

2. Герниоаллопластикани «onlay+sublay» усулида комбинациялашган эндопротез имплантацияси билан таранглашмаган усулларини абдоминопластика билан биргаликда бажариш техник жихатларининг такомиллаштирилиши касаллик кайталанишини бартараф килиш имконини берди (таккослаш гурухида кайталанишлар12,5%).

3. Корин чурралари ва абдоминоптоз билан беморларда операциядан олдинги адекват тайёрлаш ва герниоалло-, хамда аллопластика усулини танлашнинг тавсия этилган алгоритмининг кулланилиши операциядан кейинги асоратлар частотасини 14,8% дан 8,9% гача (p=0,045), шунингдек жарохатга оид асоратларни 11,5% дан 4,5% гача камайтириш имконини берди.

4. Вентрал чурра ва III-IV даражали абдоминоптоз ривожланган морбид семизлик билан беморларда герниоаллопластикани абдоминопластика билан иргаликда бажарилиши беморларнинг эстетик, хамда функционал холатини етарлича яхшилаш имконини берди, беморлар яшаш сифатини ошириб, аъло ва яхши узок муддатли натижалар улушини 77,7% дан 92,1% гача ошириб, коникарсиз натижалар улушини 8,3% дан 1,9% (p=0,030) гача камайтирди.

Адабиётлар

1. Курбаниязов З. и др. Выбор хирургической тактики при синдроме Мириззи //Журнал вестник врача. - 2012. - Т. 1. - №. 03. - С. 96-98.

2. Murtazaev Z. I. et al. Pulmonary Echinococcosis Surgery //The American Journal of Medical Sciences and Pharmaceutical Research. - 2021. - Т. 3. - №. 04. - С. 68-75.

3. Murtazaev Z. I. et al. Possibilities of Mini-Invasive Interventions in Pulmonary Echinococcosis //Annals of the Romanian Society for Cell Biology. - 2021. - С. 3794-3801.

4. Ismailov S. I. et al. Predictors of postoperative complications in patients with ventral hernia //Khirurgiia. - 2022. - №. 1. - С. 56-60.

5. Dusiyarov M.M., Eshonxodjaev J.D., Xujabaev S.T., Sherkulov K.U., & Rustamov I.M. (2021). Estimation of the efficiency of antisseal coating on the model of lung wound in experiment. Central Asian Journal of Medical and Natural Science, 1(4), 1-6. https://doi.org/10.47494/cajmns.v1i4.57.

6. Ismailov S.I., Khuzhabaev S. T., Khayaliev R. Ya., Dusiyarov M. M. Current Trends in the Treatment of Giant Postoperative Hernias // American Journal of Medicine and Medical Sciences 2022, 12(2): 115-119 DOI: 0.5923/j.ajmms.202212.02.09. (14.00.00, №2)

7. 10. Ismailov S.I., Khuzhabaev S. T., Sultanov S. A., Shayusupov A. R. Comparative analysis of the effect of different combinations of laser irradiation to formation of sulfur after prosthetic hernioplasty. // Journal of Hunan (University Natural Sciences) Vol. 49. No. 03. March 2022. 444-451.(№3, SCOPUS, SiteScore - 0,9)

12. Ismailov S.I., Khuzhabaev S. T., Sadykov R.A., Dusiyarov M.M. New alloplasty method for large incisional ventral hernias. // Uzbek medical journal. Volume 3. Issue 4. 2022. 615. Doi Journal 10.26739/2181-0664. (14.00.00, №24)

8. Sadykov, R. A., Babadjanov, A. K., Khuzhabaev, S. T., Rustamov, M. I., &Karabaev, Z. A. (2022). Long-term results of prosthetic plasty of extensive and giant incisional ventral hernias. // International Journal of Health Sciences,6 (S5), 1935-1943. https://doi.org/10.53730/ijhs.v6nS5.9045. (№3, SCOPUS, SiteScore - 2,0)

9. Ismailov S.I., Babadzhanov A.Kh., Khuzhabaev S.T., Khayaliev R.Ya., Rustamov M.I., Narzullaev Sh.Sh. Comparative analysis of immediate results of prosthetic plasty in extensive and giant incisional ventral hernias // Asian journal of Pharmaceutical and biological research. Volume 11 Issue 2. 2022. 109-120. https://doi.org/10.5281/zenodo.6627311. (№23, SJIF- 4.465)

10. Ismailov S.I., Khuzhabaev S.T., РустамовМ.И., ШеркуловК.У., Рустамов И.М. Determinants of Post-Operative Complications in Patients with Ventral Hernia: Retrospective Cohort Study// American Journal of Medicine and Medical Sciences 2022, 12(8): 802-805. DOI: 10.5923/j.ajmms.20221208.06. (14.00.00, №2).

11. Xujabaev S. T., Dusiyarov M. M., Sherkulov K. U. Comparative analysis of immediate results of prosthetic plasty in extensive and giant incisional ventral hernias. World Bulletin of Public Health (WBPH) Available Online at: https://www.scholar express.net. Volume-18, January 2023.ISSN: 2749-3644. 34-42.

12. Исмаилов С. И., Шаюсупов А. Р., Хужабаев С. Т., Дусияров М. М. К вопросу взаимодействия эндопротезов с биотканями при аллогерниопластике (литературный обзор). // Журнал биомедицины и практики. №2 (2022) DOI http://dx.doi.org/10.26739/2181-9300-2022-1. Стр. 395-407. (14.00.00, №24)

13. Хужабаев С.Т., Дусияров М.М., Рустамов И.М. Предикторы осложнений и смертности в хирургии послеоперационных вентральных грыж. Проблемы биологии и медицины. «Высокие технологии в хирургии» Сборник статей и тезисов Международной научно-практической конференции.(Самарканд, 14-15 декабря 2022 г.) https://doi.org/10.38096/2181-5674.2022.6.1. Стр. 440-444.

14. Хужабаев С.Т., Дусияров М.М., Рустамов И.М. Современные тенденции в лечении гигантских послеоперационных грыж. Проблемы биологии и медицины. «Высокие технологии в хирургии» Сборник статей и тезисов Международной научно-практической конференции.(Самарканд, 14-15 декабря 2022 г.) https://doi.org/10.38096/2181-5674.2022.6.1. Стр. 444-449.

15. Исмаилов С.И., Хужабаев С.Т., Рустамов М.И., Дусияров М.М., Шеркулов К.У., Рустамов И.М. Предикторы послеоперационных осложнений у пациентов с вентральными грыжами. Хирургия. Журнал имени Н.И. Пирогова 2023, №1, с. 56-60. https://doi.org/10.17116/hirurgia 202301156.

16. Хужабаев С.Т., Нарзуллаев Ш.Ш. Современные тенденции в лечении гигантских послеоперационных грыж. RESEARCH FOCUS | VOLUME 2 | ISSUE 1 | 2023. SSN:

2181-3833 Research Bip (14) | Google Scholar | SJIF (4.597) | UIF (8.3) https://doi.org/10.5281/zenodo. 7622192. 473-482.

17. Эшонходжаев О.Д., Худойберганов Ш.Н., Исмоилов Б.А., Дусияров М.М., Рустамов М.И. Оценка эффективности антиспаечного покрытия из производных целлюлозы модели образования спаек в брюшной полости в эксперименте. // Биология ва тиббиёт муаммолари; №6 (124); 2020; стр-193-201. (14.00.00, №19)

18. Eshonxodjaev O.D.,Dusiyarov M.M.,Xujabaev S.T.,Sherkulov K.U.,Radjabov J.P. The Main Directions Of Prevention Of Adhesions In Abdominal And Thoracic Surgery // European Journal of Molecular & Clinical Medicine ISSN 2515-8260 Volume 07, Issue 03, 2020; р. 5214-5222. (№3, SCOPUS, IF 0,2)

19. Eshonkhodjaev O. D., Dusiyarov M. M. Evaluation of the Effectiveness of the Anti-Adhesive Coating Made of Cellulose Derivatives on the Adhesion Formation Model in the Abdominal Cavity. // American Journal of Medicine and Medical Sciences 2020, 10(12): DOI: 10.5923/j.ajmms.20201012.10; р.975-982. (14.00.00, №2)

20. Eshonxodjaev O.D., Dusiyarov M.M., Sherkulov K.U., Rustamov M.I., Bobokambarov N.A. Evalution of the effectiveness of anti-adhesive coating on a model of a lung wound in an experiment. // JournalNX A Multidisciplnary Peer Reviewed journal ISSN:2581-4230. Volume 7. Issue 2. February 2021. P.87-98. (№2, Journal Impact Factor - 7,223)

21. Эшонходжаев О.Д., Худойберганов Ш.Н., Исмаилов Б.А., Дусияров М.М., Рустамов М.И., Хужабоев С.Т. Оценка эффективности антиспаечного покрытия на модели раны легкого в эксприменте. // Хирургия Узбекистана; №2; 2021; стр. 18-27. (14.00.00, №9)

22. Садыков Р.А., Дусияров М.М., Ибадов Р.А. Оценка эффективности антиспаечного покрытия на модели раны легкого в эксперименте. // Биология ва тиббиёт муаммолари №3 (128); 2021; стр-188-198. (14.00.00, №19)

23. Эшонходжаев О.Д., Дусияров М.М., Ахмедов Г.К., Худайназаров У.Р., Курбанов А.С. Методы профилактики спаечного процесса в абдоминальной и торакальной хирургии // Доктор ахборотномаси; №2 (99); 2021; стр-177-184. (14.00.00, №20)

24. Эшонходжаев О.Д., Дусияров М.М. Экспериментальная модель образования спаек в брюшной и плевральной полости для испытания антиспаечных покрытий. // Методические рекомендации. Тошкент. 2021г.

25. Eshonxodjaev O.D., Dusiyarov M.M., Xujabaev S.T., Sherkulov K.U., Rustamov I.M. Estimation of the efficiency of antisseal coating on the model of lung wound in experiment. // Central asian journal of medical and natural sciences. Volume 01. Issue 04 Nov-Dec 2020 ISSN: 2660-4159 стр. 1-6.

26. Абдурахманов Д. Ш., Хайдарова Л. О. Современные взгляды на патологию эхинококкоза печени //international scientific review of the problems of natural sciences and medicine. - 2020. - С. 44-57.

27. Абдурахманов Д. Ш., Хайдарова Л. О. Алгоритм ведения больных с эхинококкозом печени //Вопросы науки и образования. - 2020. - №. 41 (125). - С. 92-103.

28. Абдурахманов Д. Ш., Хайдарова Л. О. Качество жизни больных, перенесших эхинококкэктомию из печени //Вопросы науки и образования. - 2020. - №. 41 (125). -С. 81-91.

29. Eshonxodjaev O.D., Dusiyarov M.M., Sherbekov U.A., Xujaboev S.T., Sherkulov K.U. The main directions of prevention of adhesions inabdominal and thoracic surgerv. //

ACADEMICIA An International Multidisciplinary Research Journal DOI: 10.5958/22497137.2021.01141.1 Vol.11. Стр.906-915. 30. Эшонходжаев О.Д., Дусияров М.М., Шеркулов К.У., Рустамов М.И., Бобокамбаров Н.М. Оценка эффективности антиспаечного покррытия на модели раны легкого в эксприменте. // Polish science journal International science journal Issue 2 (35) Part 1. Warsav-2021.стр.71-88.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.