Научная статья на тему 'КОРРУПЦИЯ ИЖТИМОИЙ ТАРТИБНИ БУЗУВЧИ ВА ЖАМИЯТ ИШОНЧИНИ ПАЙМОЛ ЭТУВЧИ ИЛЛАТ СИФАТИДА'

КОРРУПЦИЯ ИЖТИМОИЙ ТАРТИБНИ БУЗУВЧИ ВА ЖАМИЯТ ИШОНЧИНИ ПАЙМОЛ ЭТУВЧИ ИЛЛАТ СИФАТИДА Текст научной статьи по специальности «Право»

85
25
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Область наук
Ключевые слова
коррупция / ижтимоийлашув / девиант / психологик омиллар / corruption / socialization / deviation / psychological factors

Аннотация научной статьи по праву, автор научной работы — Халида Арибжановна Рухиева, Холида Халилжоновна Салохидинова, Шахноза Худойбергенова

Жаҳонда тараққиѐт кушандаси бўлмиш иллаткоррупцияга қарши мамлакатимизда кенг кўламли ишлар олиб борилмоқда. Бу борада муҳим қонун хужжатлари қабул қилиниб, мустақил тузилмаКоррупцияга қарши курашиш агентлиги ташкил этилди.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по праву , автор научной работы — Халида Арибжановна Рухиева, Холида Халилжоновна Салохидинова, Шахноза Худойбергенова

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Extensive work is being carried out in our country against corruption, which is a relative of development in the world. Important legislation has been adopted in this regard, and an independent body, the Anti-Corruption Agency, has been established

Текст научной работы на тему «КОРРУПЦИЯ ИЖТИМОИЙ ТАРТИБНИ БУЗУВЧИ ВА ЖАМИЯТ ИШОНЧИНИ ПАЙМОЛ ЭТУВЧИ ИЛЛАТ СИФАТИДА»

^^pecialists^n^heFie/doiTtantSotM

КОРРУПЦИЯ- ИЖТИМОИИ ТАРТИБНИ БУЗУВЧИ ВА ЖАМИЯТ ИШОНЧИНИ ПАЙМОЛ ЭТУВЧИ ИЛЛАТ СИФАТИДА

Халида Арибжановна Рухиева

Мирзо Улугбек номидаги УзМУ Ижтимоий фанлар факультети Психология

кафедраси профессори

Холида Халилжоновна Салохидинова

Мирзо Улугбек номидаги УзМУ Ижтимоий фанлар факультети Психология

кафедраси докторанти.

Шахноза Худойбергенова

Мирзо Улугбек номидаги УзМУ Ижтимоий фанлар факультети Психология

кафедраси магистранти

АННОТАЦИЯ

Жахонда тараккиёт кушандаси булмиш иллат- коррупцияга карши мамлакатимизда кенг куламли ишлар олиб борилмокда. Бу борада мухим конун хужжатлари кабул килиниб, мустакил тузилма- Коррупцияга карши курашиш агентлиги ташкил этилди.

Калит сузлар: коррупция, ижтимоийлашув, девиант, психологик омиллар

ABSTRACT

Extensive work is being carried out in our country against corruption, which is a relative of development in the world. Important legislation has been adopted in this regard, and an independent body, the Anti-Corruption Agency, has been established.

Keywords: corruption, socialization, deviation, psychological factors

КИРИШ

Узбекистан Республикаси Президенти Ш.Мирзиёев ижтимоий адолатни идрок этишнинг халкимиз менталитетига хос мухдм жихатини ута зийраклик билан таъкидлаб утганидек, биз "Адолат - конун устуворлигида" деган тамойил асосида жамиятимизда конунга хурмат, хукукбузарлик

холатларига муросасизлик хиссини кучайтиришга каратилган

April 21-22

686

^^pecialists^n^heFie/doiTtantSotM

ишларимизни жадал давом эттиришимиз лозим. Зеро, ижтимоий адолат демократиянинг асоси булиб, халкимиз демократия, деганда, аввало, ижтимоий адолатни идрок этади. Чунки айнан ижтимоий адолат ва демократиянинг узаро уйгунлиги асосидаги баркарор тараккиёт оркали стратегик максадларимизга эришиш учун замин яратади.

АДАБИЁТЛАР ТА^ЛИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯ

2021 йил 6 ойи давомида мансабдор шахслари жиноий жавобгарликка тортилган давлат органлари ва ташкилотлари:

Кишилар сони

Ветеринария ва чорвачиликни ривожлантириш давлат...

^оким уринбосарлари Ма^алла ва оилани куллаб-кувватлаш вазирлиги Давлат солик, кумитаси Олий ва урта махсус таълим вазирлиги Мехнат вазирлиги Энергетика вазирлиги Мактабгача таълим вазирлиги Давлат улуши булган давлат ташкилотлари Сомик,ни саклаш вазирлиги

23

24

55

64

69

0

20

40

60

80

100

120

кейинги йилларда эришилаётган салмокли холда шуни катъий ишонч билан айтиш баркарор тараккиёт, ижтимоий адолат

Мамлакатимизда натижаларга таянган мумкинки, Узбекистонда модели амал килмокда.

Президентимиз Ш.Мирзиёев уз чикишларида утказилаётган ислохотлар айрим лолларда ахолининг муайян катламларига етиб бормаётганлигини кескин танкид килиб. "Жамият ривожига гов булаётган яна бир иллат - бу коррупция балосидир", деб бежиз кайд этмади. ^онун устуворлигига нисбатан хам шуни айтиш мумкин. Мана шу икки коида - ижтимоий адолат ва конуннинг устуворлиги

демократиянинг сиёсий кадрини таъминлай олади. Ижтимоий

April 21-22

687

DOI: 10.24412/2181-1385-2022-1-449-458

p

ort

адолат ва демократия жамиятдаги узаро уйгунлик билан бевосита ва билвосита богликдир. Ижтимоий адолат жамият ва давлат уртасидаги муносабатларни тартибга солувчи кадрият сифатида сиёсий мазмун касб этади. Хрзирда куплаб давлатларда терроризм, уюшган жиноятчилик, шу жумладан, коррупция авж олаётгани дунё жамоатчилигини ташвишга солмокда. Коррупция фукаролар, айникса, ёш авлодда ижтимоий адолатга, хакикатга, давлат органлари ва мансабдор шахсларга булган ишончни сусайтириши мумкин. Шу нуктаи назардан усиб келаётган ёш авлодни, айникса, ёшларга коррупциянинг нечогли хавфли иллат экани хакида доимий укув дастурлари, укув адабиётларида, мактаб, лицей, коллеж, олий таълим муассасаларда дарс соатларини купайтириб, таргибот ишларини олиб боришимиз зарур. Негаки, бугунги кун тарбияланаётган фарзандларимиз, битирувчиси, талабалар эртанги мутахассис, жамият ва давлат бошкарувининг иштирокчисидир.

Коррупция демократик институтларни заифлаштирувчи, ижтимоий тартибни бузувчи ва жамият ишончини поймол этувчи иллат сифатида кайд этилиб, унинг олдини олиш ва унга бархам беришда давлатлар, хукуматлар, халкаро ташкилотлар, хукукни мухофаза килувчи органлар ва фукаролик жамияти институтларининг узаро хамкорлигини кучайтириш хозирги кун талабидир.

Мамлакатимизда коррупцияга карши кураш сохасида

мустахкам хукукий асос яратилган. Мамлакатимиз 2008 йил 7 июлда БМТнинг Коррупцияга карши конвенциясига кушилди. Узбекистон минтакамизда биринчилардан булиб "Жиноий фаолиятдан олинган даромадларни легаллаштиришга ва терроризмни молиялаштиришга карши курашиш тугрисида" конун кабул килди. Алохида таъкидлаш керакки, коррупциянинг олдини олишга каратилган институционал механизмларни ислох килишда мамлакатимизда демократик ислохотларни янада чукурлаштириш ва фукаролик жамиятини ривожлантириш концепцияси мухим ахамият касб этмокда.

Мамлакатимизда адолатли жамият барпо этилди. Бу жараёнда халк давлат идораларига эмас, давлат идоралари халкимизга хизмат килиши лозимлигини барча бугиндаги рахбарлар яхши тушуниб етишмокда.

МУХОКАМА ВА НАТИЖАЛАР

Юртимизда олиб борилаётган ислохотларга назар

April 21-22

^^pecialists^n^heFie/doiTtantSotM

TamnacaK, xyKyKufi geMoKparaK gaBnaT Ba h^thmohh HyHanTHpnnraH 6o3op HKTHCogn acocugaru ^yKaponuK ^aMuaTuHu Sapno этнm ocoh KeHMaëTraHnnrH Ky3aTHHMOKga moxug SynaMro. XyKyKufi geMoKparnara acocnaHraH, кoppynцнacнз agonarau ^aMuaTHu Kypum acocufi Ba3H^anapHMH3gaH Supugup.

H^THMOHH agonaT эca ^aMuaT xaëTuHuHr cHëcufi, uKTucogufi, MatHaBHH coxanapuHu KaMpaS onuS, gaBnaT Ba ^aMuaT KypunumuHu эpкннпamтнpнmнннr MyxuM oMunugup. EyHga ogaMnap y3napuHu ^a^aT y3 Maxannacu, ^umnoru ëKu ropraHuruHa BaKunu, geS эмac, Sarau ohuk ^y^aponuK ^aMuaTuHuHr at3ocu cu^araga xuc этнmн TanaS этнпagн. ^eMaK, KmuMoufi agonaTcronuK ^puHumnapuHu SapTapa^ этнm Macanacu gaBnaT opraHnapu Ba ^y^aponuK ^aMuaTu uHcTuTyTnapuHuHr SapaBap Mactymuru Ba xaMKopnuruHu TanaS этagн. ^aMuaTuMrogaru кoppyпцнaнннг y3ura xoc KypuHumnapugaH Supu MaxannuHHunuK xucoSnaHagu. MaxannuHHunuK-acnuga ^aMuaTga ypyF-afiMoKnunuK acocu Sungupagu. Y ^aMuaT xaëTuHuHr KynruHa coxacuHu ypruMnaK yacugafi KaMpaS onum xaB^u Ty^afinu yTa 3apapnugup. OuKpuMrona, Sy unnaTra Kapmu Maxcyc ropuguK Kouganap Ba KypcaTManap umnaS nu^um н^тнмoнfi-cнëcнfi xaëTHu эpкннпamтнpнm coxacugaru MyxuM KagaM SynraH Synap эgн. Top goupa BaKunnapugaH uSopaT nopaxypnuru, TatMarupnuru Ba Moggufi KagpuaraapHu TaKçuMnam coxacugaru кyзSyaмaннпнкпap xaM ^aMuaT ynyH pean xaB^gup. AnSaira, So3op MyHocaSaraapu maKmaHumu, xycycufi MynK puBo^M, cofhom pa^oSaT, y3apo MycoSaKaHuHr TaKoMunnamyBu SyHgafi canSufi KypuHumnapHuHr ungroura Soma ypagu. ffly Souc xyKyKHu Myxo$a3a KunyBnu opraHnap Ba ^aMoaTHunuK ToMoHugaH 3apyp TagSupnapHu aManra omupuS KenMoKga. By KaSu unnaraapra Kapmu ^a^aT xaëTufi KoHyH Kynu Ba SyTyH ^aMoaTHunuK ëpgaMu SunaH Kapmu Kypamum, ynapHu omKopanuK Ba KoHyHnunuK ëpgaMuga SapTapa^ этнm goœapS Macana SynuS KonMoKga.

Кoppynцнaнннr agonaTra знgпнrн myHga HaMoëH SynaguKu, y xan этнпмaraн KmuMoufi MyaMMonapHuHr MypaKKaSnamyBura, KecKuHnamyBura onuS Kenagu. 3epo y afipuM нмтнëзпapнн y3ura HucSaTaH HoKoHyHufi gatBo Kunagu. Hara^aga 3ypaBoHnuK, um coxacuHu axmu SunMacnuK, MaHcaSgopnapra Kyp-KypoHa uToaT этнm,

April 21-22

689

^^pecialists^n^heFie/doiTtantSotM

расмиятчилик, сансалорлик, буйрукбозлик, кузбуямачилик каби иш жараёнидаги иллатлар сохта обруга интилиш, фиску фасод, такаббурлик, катъиятсизлик, сохта дадиллик, одамларга беписандлик, ёлгон ишлатиш, шароитга мослашиш, маъмурий буйрукбозлик каби салбий холатларга олиб келади. С.Бурьяновнинг фикрича, соха мутахассислари давлат бошкарув органларининг "мажбурлов"1 хукукларини амалга ошириш жараёнида, жумладан, куйидаги омиллар хам коррупцияга сабаб булиши мумкин деб хисобланади: мансабдор шахслар томонидан мажбурий туловларни ундиришни амалга оширишда жамоатчилик назоратининг йуклиги, жамиятда "яширин иктисод" ва "уюшган жиноятчилик" каби салбий иллатлар мавжудлиги. Ушбу салбий холатларни олдини олиб, Узбекистон Республикамизда коррупцияга карши кескин кураш олиб борилмокда. Энди таълим сохасига тухталиб утсак, халкаро тажрибадан маълумки, ривожланган мамлакатларнинг конунларида давлат хизматчилари учун стандарт такик ва чекловлар мавжуд.

Ушбу чоралар цатъий амалга оширилса, самара бериши исботланган. Куйида коррупцияга царши курашда таълим тизимининг роли ва а^амияти, чора услубларига бир неча давлат мисолида тухталамиз.

АВСТРИЯ. Мамлакатда коррупцияга карши кураш сохасида уч хафталик малака ошириш курслари мавжуд булиб, Австрия ички ишлар вазирлигининг коррупцияга карши кураш булими томонидан ташкил этилади. Талаб ва самарадорлик юкорилиги туфайли бундай курслар йилига икки марта утказилади. Курсда полицияда ёки хукукни мухофаза килиш органларида ишловчи, коррупция хавфи остида булган (масалан, мухожирлар ва бошпана бериш учун номзодлар билан ишлайдиган ва х.) ходимлар иштирок этади. Тингловчилар Коррупцияга карши кураш федерал бюроси (ККК) томонидан номзодлар юборган аризалар асосида танлаб олинадилар. Курсларда тингловчиларга коррупция мавзуси ва унга карши курашнинг узига хос хусусиятлари хакидаги асосий маълумотлар етказилади. Аввало, бу ходисанинг манбалари, муаммолари ва хавфи (биринчи навбатда давлат бошкаруви сохасида), шунингдек,

1 Бурьянов С. Системная коррупция в области отношений государства. "Право и жизнь",№ 57, июнь 2003 г,

April 21-22

690

^^pecialists^n^heFie/doiTtantSotM

ривожланган давлатларнинг коррупцияга карши кураш тажрибаси урганилади. Укитувчи сифатида одатда Ички ишлар вазирлиги, Адлия вазирлиги вакиллари, олимлар, психологлар, иктисодий жиноятларга карши курашиш департамент сохасидаги

мутахассислар таклиф этиладилар. Синфлар куйидаги асосий блокларга булинади:

-К^К фаолияти билан танишиш (вазифаси, максади, иш йуналишлари, меъёрий-хукукий база ва б.к);

-жиноят ва жиноят-процессуал кодексларининг жавобгарлик масалалари, жамоат хавфсизлиги полицияси тугрисидаги конун, шахсий маълумотларни сир саклаш ва химоя килиш, хизмат курсатиш ва интизомий хукук сохасидаги коррупцион ишларни тергов килишнинг хукукий асослари;

-профессионал этика, муомала ва низоларни хал килиш асослари;

-коррупцияга карши курашиш буйича халкаро тажрибалар ва воситаларни урганиш.

Австрия коррупцияга карши кураш федерал бюроси ходимлари 14 ёшдан 18 ёшгача булган болалар учун коррупцияга карши тренинг лойихасини ишлаб чикган. Бошлангич лойиха талабалар ва экспертлар - психологлар, социологлар, адвокатлар, криминологлар ва укитувчиларнинг фикрлари билан тулдирилади. Лойиха талабаларни коррупцияга карши кураш ва иктисодий жиноят тушунчалари, мазкур курашнинг хукукий асослари билан таништиришга мулжалланган. Назарий кисмида "коррупция" атамасининг маъноси, унинг шакллари, сабаб ва окибатлари, шунингдек, коррупцияга карши курашга ихтисослашган институтларни таништириш кузда тутилган. Тренинг кирк беш дакикалик саккизта дарсга булинган улар укувчи ва талабаларнинг тайёргарлигини хисобга олган холда ишлаб чикилган. Тренингда такдимотлар, мухокамалар, суровномалар утказилади, коррупция хакидаги фильмлар курсатилади. Дастурга интерактив вазифалар хам киритилган. «Коррупцион барометр» машклари учун мактаб укувчиларидан бу вазиятни ортиб бораётган холатларда -коррупция

мавжуд булмаган ва ижтимоий хавфли шаклга эга булган

April 21-22

691

^^peciaiists^n^heFieidOfTransPorM

холда

тартибга солиш талаб этилади. Кейин иштирокчилар уз танловини тушунтиришлари керак булади ва таклиф этилган холатлар батафсил мухокама килинади. Тренингнинг бошка кисмида укувчиларга ролли уйинлар таклиф этилади ва тулик тушунтирилади. Асосий мавзулардан бири сифатида мактабдаги совгалар масаласига тухталиб утилади. Тренинг сунгида талабалар тренингнинг назарий кисмида урганилган маълумотларни уз ичига олган суровномаларни олади. Иштирокчилар коррупцияни аниклаб олишлари, унинг сабаб ва окибатларини, шу жумладан, хукукий масалаларни тушунтиришлари ва коррупцияга карши кураш бюросининг фаолияти хакида гапиришлари керак булади. Ушбу тренингнинг максади юкори синф укувчиларининг фукаролик жавобгарлигини ошириш, инсон хукуклари ва жамоат бурчларини тушунтиришдан иборат. 10 ёшдан 14 ёшгача булган болалар учун хам тренинг ташкил этиш режалаштирилади.

БУЮК БРИТАНИЯ. Мамлакатда коррупцияга карши таълим дастурлари идоравий даражада амалга оширилмокда. Мисол учун, коррупцияга карши махсус семинарлар Ташки ишлар вазирлигининг иктисодий гурухлар шунингдек, Савдо ва саноат вазирлиги хамда бошка идораларнинг хорижий вакилларини тайёрлаш курслари дастурига киритилган. Мазкур семинарларда булажак ходимларга инглиз бизнеси иштирокидаги коррупция холатлари хакида зудлик билан хабар бериш мажбурияти тушунтирилади. Уларга миллий ва трансмиллий компанияларнинг ходимлари таклиф этилади. Х,ар йили Ташки ишлар вазирлиги элчихоналарда коррупцияга карши кураш буйича семинарлар уюштиради (шу каби тадбирлар сунгги йилларда Хитой, Россия, Аргентина, Тайланд, Сингапур, Мексика, Испания ва Бирлашган араб амирликларининг дипломатик миссияларида булиб утган). Дипломатик лавозимларга тайинланган ходимлар учун икки кунлик интенсив курслар ташкил этилади, улар доирасида коррупцияга карши кураш сохасидаги мутахассислар ТИВ ходимлари билан шахсий интервьюлар коррупцияга карши кураш буйича ёзма ишларни текширади.

Халкаро тараккиёт вазирлиги Буюк Британия савдо ва инвестициялар агентлигининг кушма лойихаси доирасида

утказади ва

April 21-22

692

^^peciaiists^n^heFieidOfTransPorM

коррупция фактларини аникдаш буйича махсус дарслик чоп этилди, у мажбурий равишда хорижий мамлакатлардаги савдо ваколатхоналари ва элчихоналарга юборилади. Мамлакатда катта микдордаги фирибгарликка карши кураш бошкармаси (SFO, Serious Fraud Office) коррупцияга карши курашнинг бош органи хисобланиб, коррупцион хатарларга карши профилактик сухбатлар олиб боради ва таълим профилига эгадир. Касаба уюшмаларида коррупцияга карши таълимга алохида эътибор каратилмокда. Касаба уюшмалари рахбарияти ва аъзолари учун мунтазам равишда махсус тренинглар утказилади, ахборот материаллари чоп этилади.

Коррупцияга карши кураш сиёсатида давлат таълимининг яна бир хусусияти ахолининг эътиборини ички коррупция муаммосидан чалгитишдир. Давлат коррупцияга карши курашишга оид таълим дастурларининг ташки йуналишини сузсиз куллаб-кувватлайди. «Британия коррупцияга карши кураш форуми», «Трэнспэренси интернэшнл», «^ашшокликка карши мухандислар» ва бошка нодавлат ташкилотлар Лондоннинг коррупцияни глобал бартараф этиш гоясининг энг фаол намояндалари хисобланади. Британия нодавлат ташкилотларининг аксарияти давлат органлари, бизнес ва хорижий давлатларнинг фукаролик жамияти институтлари учун коррупцияга карши таълим дастурларини бегараз амалга оширмокда.

ЛИТВА. Литванинг баъзи университет ва институтларида коррупцияга карши махорат ва техникани укитишни уз ичига олган дастурлар мавжуд. Вилнюс университетининг юридик факултети, Каунас технология университети, Литва харбий академияси шулар жумласидандир. Улар одатда бир семестрга мулжалланади ва 40дан 160 академик соатгача вактни уз ичига олади. Давлат хизматчилари учун шундай биринчи укув курси 1994 йили Каунас техноло гия университети томонидан ишлаб чикилган.

КОРЕЯ РЕСПУБЛИКАСИ. Мамлакатда Фукаролик

хукуклари ва коррупцияга карши кураш комиссияси (Civil Rights and Anticorruption Comission) 2008 йил 28 февралда ташкил этилган. 2002 дан 2008 йилгача бу орган Коррупцияга карши кураш комиссияси деб номланган. Комиссиянинг фаолиятида жамиятда ва

April 21-22

693

^^pecialists^n^heFie/doiTtantSotM

gaBgaT uHCTuTyTgapuga кoppyпцнAнн pag этнm MyxuTuHu Aparnmra KaparngraH TapruSoT umgapu MyxuM ypuH TyTagu. Komuccua TapKuSuga кoppyпцнAгa Kapmu Kypam Syfiuna TatguM gacTypgapuHu umgaS HHKHm Ba aMagra omupum SugaH myryggaHaguraH SyguM MaB^yg.

2003 fiuggaH SomgaS komuccua ma^eguruga MaMgaKaTga кoppyпцнAгa Kapmu Kypam Syfiuna Maxcyc Kypcgap fiygra Kyfiuggu. 2006 nun MapT ofiuga komuccua кoppyпцнAгa Kapmu Kypam Syfiuna OHnafiH KypcgapHu ongu Ba my TapuKa axpguHu Maco^agaH yKuTum opKagu AHaga KeHrpoK KaMpaS ogum umkohuatu nafigo Syggu.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

fflyHuHrgeK, SomgaHrun Ba ypTa MaKTaS gapcguKgapuga «кoppyпцнA» TymyHnacu, yHuHr cagSufi osuSamapu, кoppyпцнAгa Kapmu nopagap Sara^cug ëpuTugMoKga. Eup KaTop MaKTaSgapga ymSy Macaga Syfiuna KymuMna MamrygoTgap TamKug этнggн. Komuccua MaKTaS yKuTyBnugapu ynyH ycgySufi KyggaHMagap Tafiëpgafigu, ygapra gouMufi paBumga Macgax,aT SepuS Kegagu. MaMgaKaT MaKTaSgapuga кoppyпцнA MaB3ycuga uHmogap TaHgoBu yTKa3ugMoKga.

Ä^ffl ÄMepuKaHuHr SomgaHrun Ba ypTa MaKTaSgapuga umuMoufi этнкa Syfiuna MamrygoTgap oguS SopugMoKga. AK^HuHr geApgu Sapna ^egepag opraHgapuga MyHTa3aM paBumga (ogaTga fiugura Sup MapTa) кoppyпцнAгa Kapmu Kypam Syfiuna TpeHuHrgap yTKasugagu. KynruHa ugopagapga

сyннстetмogннgнкнн aHuKgam ynyH uhku Ha3opaT xu3Mara (Internal Revenue Service) KaSu Maxcyc SyguHMagap TamKug этнgгaн SyguS, ygapra ëpgaM ëKu MacgaxaT ynyH Mypo^aaT KuguHagu.

XY.TOCA

Xygoca KuguS afiTraHga, xopu^ufi MaMgaKaTgap Ta^puSacuHu ypraHuguS, afiTum MyMKuHKu, кoppyпцнAгa Kapmu Kypamum ^apaëHuga axpguHuHr xyKyKufi caBogxoHguruHu omupum, xyKyKKfi oHr Ba MagaHuATHu MKcagrapumga KyfiugarugapHu xucoSra ogum MaKcagra MyBo^uK

EupuHHuàaH, maxcHuHr xyKyKufi xygK-aTBopu

xyKyKufi oHr SugaH SeBocura SorguK SyguS, xyKyKKa SygraH MyHocaSaTura KapaS maKggaHagu.

MKKUHHUÖaH, maxc xyKyKufi oHruHuHr puBo^gaHumu cyg-xyKyK тнзнмнgaгн ucgoxpTgapra Tatcup этagн. ^yHKu u^TuMoufi MyHocaSaTgapHu TapTuSra cogumHuHr 3apypguruHu, yHgaH oKugoHa ^ofigagaHum goзнмgнгннн aHrgam, aMaggaru KoHyH

BZ^ April 21-22 https://tstu.uz/ International Scientific and Practical Conference

DOI: 10.24412/2181-1385-2022-1-449-458

p

ort

хужжатларининг ижтимоий муносабатларга мос келиш-келмаслигини аникдаш ва уларга бахо бера олиш, хукукий коидаларни урнатиш ва уни татбик этиш хукукий онг даражаси билан боглик.

таълим ва саводхонлик, хукукий билим, куникма ва малаканинг даражаси билан белгиланади. Шахс хукукий таълим оркали хукук асосларини, унинг асосий нормаларини билиб олади. Шундагина узининг харакатларини бахолаш, бировларнинг хукукка муносабати хакида фикр билдириш, хукукий билимларни хаётга татбик этиш куникмасини хосил килиш, конунга риоя этиш ва хукукбузарликка нисбатан муросасизликни тарбиялашга эришилади.

Шунингдек, Янги Узбекистонда хукукий демократияга асосланган коррупциясиз адолатли жамиятни куриш хукукий онг даражаси билан боглик холда амалга оширилади.

REFERENCES

1. Бурьянов С. Системная коррупция в области отношений государства."Право и жизнь",№ 57, июнь 2003 г,

2. Бочарникова Л.Н., Диденко К.В., Михайлова И.А. 2012. Личностные характеристики сотрудника органов внутренних дел, совершающего коррупционные преступления. - Вестник Белгородского юридического института МВД России. № 2(20). С. 52-56.

3. Горобова В.В. 2015. Коррупция и нравственные пороки личности. -Гуманитарные ведомости ТГПУ им. Л.Н. Толстого. № 2(14). С. 41-45.

4. Попов Е.А. 2012. Коррупция и культура человека. - Евразийский юридический журнал. № 3(46). С. 63-66. Рассадовская А.В. 2018. Влияние социального капитала на восприятие коррупции в группе. - Вестник Нижегородского университета им. Н.И. Лобачевского. Сер. Социальные науки. № 2(50). С. 16-24.

5. Рухиева.Х.А. Вояга етмаганлар уртасида хукукбузарлик ва суицидал холатлар психопрофилактикаси. 2021.-360 б. "Тошкент" "TAFAKKUR TOMCHILARI"

6. Савченко И.А. 2015. Гражданское общество в дискурсивном измерении. -Власть. Т. 23. № 5. C. 122-126. Савченко И.А., Снегирева Л.А. 2017. Коррупционная направленность личности в эмпирическом измерении. -Юридическая наука и практика: Вестник Нижегородской академии МВД России. № 1(37). С. 78-83.

7. Савченко И.А., Снегирева Л.А., Устинкин С.В. 2016.

Учинчидан, хукукий

онгнинг

шаклланиши

хукукий

Факторы формирования коррупциогенной личности: иерархия и экспертные оценки. - Власть. № 12. С. 177-182.

April 21-22

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.