Научная статья на тему 'ХУСУСИЙ МУЛК ҲУҚУҚИ ДАХЛСИЗЛИГИНИНГ КАФОЛАТЛАРИ'

ХУСУСИЙ МУЛК ҲУҚУҚИ ДАХЛСИЗЛИГИНИНГ КАФОЛАТЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Языкознание и литературоведение»

CC BY
409
49
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
хусусий мулк ҳуқуқи / механизм / мулк ҳуқуқларини ҳимоя қилиш / ноқонуний тажовузлар / қонунчилик асосларини такомиллаштириш / ноқонуний хатти-ҳаракатларни содир этиш / ижтимоий-иқтисодий муносабатлар. / private property rights / mechanism / protection of property rights / illegal encroachments / improvement of the legal framework / committing illegal acts / socio-economic relations.

Аннотация научной статьи по языкознанию и литературоведению, автор научной работы — Умиджон Хакимжонович Сафаров

Ушбу мақолада мулк ҳуқуқи дахлсизлиги, уни ноқонуний тажовузлардан ҳимоя қилиш кафолатларининг ҳуқуқий асослари ҳамда бу борада мавжуд айрим муаммолар ва уларни бартараф этиш юзасидан тавсиялар мушоҳада қилинган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

GUARANTEES OF PRIVATE PROPERTY INVIOLABILITY

This article discusses the inviolability of property rights, the legal basis for guarantees of its protection from unlawful encroachment, as well as some existing problems in this regard and recommendations for their elimination.

Текст научной работы на тему «ХУСУСИЙ МУЛК ҲУҚУҚИ ДАХЛСИЗЛИГИНИНГ КАФОЛАТЛАРИ»

SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 2 I ISSUE 2 I 2021

ISSN: 2181-1601

ХУСУСИЙ МУЛК ХУЦУКИ ДАХЛСИЗЛИГИНИНГ КАФОЛАТЛАРИ

Умиджон Хакимжонович Сафаров

Узбекистон Республикаси Судьялар Олий кенгаши хузуридаги Судьялар олий

мактаби магистри

АННОТАЦИЯ

Ушбу маколада мулк хукуки дахлсизлиги, уни ноконуний тажовузлардан химоя килиш кафолатларининг хукукий асослари хамда бу борада мавжуд айрим муаммолар ва уларни бартараф этиш юзасидан тавсиялар мушохада килинган.

Калит сузлар: хусусий мулк хукуки, механизм, мулк хукукларини химоя килиш, ноконуний тажовузлар, конунчилик асосларини такомиллаштириш, ноконуний хатти-харакатларни содир этиш, ижтимоий-иктисодий муносабатлар.

GUARANTEES OF PRIVATE PROPERTY INVIOLABILITY

Umidjon Khakimjonovich Safarov

Master of the Higher School of Judges under the Supreme Council of Judges of the

Republic of Uzbekistan

ABCTRACT

This article discusses the inviolability of property rights, the legal basis for guarantees of its protection from unlawful encroachment, as well as some existing problems in this regard and recommendations for their elimination.

Keywords: private property rights, mechanism, protection of property rights, illegal encroachments, improvement of the legal framework, committing illegal acts, socio-economic relations.

КИРИШ

Жамиятнинг иктисодий негизини мулк ташкил этади. Шунингдек, жамиятнинг ижтимоий-иктисодий тузилиши хам мулк билан, мулкнинг кимларга тегишли эканлиги билан белгиланади. Мулксиз ижтимоий муносабатларни ривожлантиришнинг, мамлакатда халк фаравонлигини таъминлашга каратилган чора-тадбирларни амалга оширишнинг иложи йук.

Мулк ижтимоий хаётнинг барча сохаларида амалга ошириладиган харакат манбаидир1.

1 Х.Рахмонкулов. Хусусий мулк ва унинг дахлсизлиги. - Т.: - Адолат, 2000. - 3 б.

Хусусий мулк хукуки мулкдорнинг ашё ёки бошка моддий ва номоддий неъматлар устидан давлат томонидан кафолатланган ва жамият манфаатлари йулида чегараланган хукмронлигидир.

Хусусий мулкдор узига карашли мол-мулкдан уз хохиши билан уз манфаатларини кузлаб хар кандай тарзда фойдаланиш хукукини кафолатланган (ФК 164-модда).

Узбекистон Республикаси Конституциясининг 53-моддасида "Давлат истеъмолчиларнинг хукуклари устуворлиги, барча мулк шаклларининг тенглиги ва хукукий химоясини хисобга олган холда иктисодий фаолият, тадбиркорлик ва мехнат эркинлигини кафолатлайди. Шу билан бирга, хусусий мулк бошка мулк шакллари билан бирга дахлсиздир ва Давлат химоясидадир. Мулкдор факат конунда назарда тутилган холларда ва тартибда ундан махрум этилиши мумкин.2"

Бунга кушимча равишда, Узбекистон Республикасининг "Мулк тугрисида"ги, "Дехкон хужалиги тугрисида"ги, "Хусусий мулкни химоя килиш ва мулкдорлар хукукларининг кафолатлари тугрисида"ги, "Тадбиркорлик фаолияти эркинлигининг кафолатлари тугрисида"ги, "^ишлок хужалиги булмаган ер участкаларини хусусийлаштириш тугрисида"ги, "Узбекистон Республикаси Президенти хузуридаги тадбиркорлик субъектларининг хукуклари ва конуний манфаатларини химоя килиш буйича вакил тугрисида"ги ва бошка конунларида хам мулк хукуки дахлсизлиги кафолатларининг хукукий асослари мустахкамланган.

АДАБИЁТЛАР ТА^ЛИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯ

Таъкидлаш жоизки, кейинги турт йил давомида амалга оширилаётган ижтимоий-иктисодий муносабатларни тубдан узгартириш борасида мулкий хукукларни ноконуний тажовузлардан таъминлаш ва химоя килиш муаммоси айникса долзарб булиб колди. Бу даврда юкорида кайд этилган конун хужжатлари асосида мулкдорлар хукукларини таъминлашга каратилган Президент ва хукуматнинг 300 дан ортик хужжатлари кабул килинди.

Шу билан бирга, хокимият институтларига булган ишончнинг йуколиши, инвестицион жозибадорликни камайиши, бозор муносабатларининг баркарор ривожланишини бекарорлаштилиши, умуман олганда, бугунги кунда олиб борилаётган ислохотларни обрусизлантирлишини олдини олиш максадида мулкдорлар хукукларини коррупцион характердаги жиноий тажовузлардан химоя килиш масалаларига алохида эътибор каратилмокда.

Мулкий хукуклардан ноконуний махрум булган тажовузлар маъмурий органлар ва уларнинг мансабдор шахслари томонидан давлат ва жамоат эхтиёжлари учун мулк объектларини олиб куйилиши, мансабдор шахслар ва

2 Узбекистон Республикаси Конституцияси. - Т.: - Узбекистон , 2019. - 18 б.

Uzbekistan www.scientificprogress.uz Page 1231

6u3Hec Ty3HHManapHHHHr tu. ö^uKTupumu opKagu 6o3opHu MoHononuanam, 6omKa ogaM.apHuHr Mon-MynKHHH TanoH-Tapo^; Kugum, My.KHu oguö Kyfium öyfiuna HOKOHyHHH cyg Kapop.apuHu Kaöy. Kugum Ba Kaöu maKggapga HaMoeH öynagu.

OnHMnapHHHr ^uKpura Kypa, My.K xyKyKuHu Kartufi TatMuHgam Ba caMapagu ^aMoaTHHHHK Ha3opara aHtaHagapuHuHr fiyKguru, KoHyHHuguKHuHr HoMyKaMMannnrn Ba MynKgopnapHuHr xyKyKgapuHu TatMuHgam Ba xuMoa Kunum MexaHH3Mnapn, MaHcaögop maxc.ap ^aonuaraga öropoKparna, BaKonarau MaHcaögop maxcnapHHHr xyKyKufi oHru Ba MagaHuaTuHuHr eTapgu эмacпнгн, ^aMoarnunuK öugaH anoKa Kugum aManueTHHHHr eTumMacguru, My.K xyKyKgapuHu TatMuHgam ^apaeHnapura Tatcup KypcarumHuHr MatMypufi ycynnapuHHHr KeHr TapKagraHnuru, afipuM MaHcaögop maxcgapHuHr öropoKparuK, 6at3aH uxTuepufi xaTra-xapaKaraapu ^aKTnapu MaB^ygnuru Ba öomKagap My.K эгagapннннг y3 xyKyKgapuHu KoHyHra xuno$ paBumga neKnamnapu TyFpucuga muKoaraapHuHr ce3unapnu gapa^aga Kynafiumura oguö Ke.agu3.

Y36eKucToH PecnyöguKacu OyKaponuK KogeKcuHuHr 197-Moggacura Kypa My.K xyKyKu MynKgop ToMoHugaH Ma^öypuaTHu uxTuepufi öa^apum, Mon-My.K TaKgupuHu öenrunoBHu 6up ToMoH.aMa KapopHuHr эгacн ToMoHugaH Kaöy. KuguHumu, cyg Kapopu acocuga Mon-MynKHu oguö Kyfium (cotuö o.um), myHuHrgeK, My.K xyKyKuHu TyraTyBHu KoHyH xy^^araapu aKTu öugaH Tyrarunagu. Xyggu myHgafi Tagaö.ap Yfi-^ofi KogeKcuHuHr 11-Moggacuga KemupunraH 6ynu6, yHra Kypa "Xycycufi My.K öygraH yfigap, KBapTupagap oguö Kyfiunumu, MygKgop эca yfira, KBapTupara My.K xyKyKugaH MaxpyM этнпнmн MyMKuH эмac, KoHyHga öenrunaHraH xpnnap öyHgaH MycTacHo. Typap ^ofinapHu Ma^öypufi oguö HuKumra $aKar KoHyH xy^^araapuga Ha3apga TyranraH xpnnapga Ba TapTuöga cyg Kapopu acocuga fiyg Kyfiunagu."

2012-fiun 24-ceHTaöpga Kaöy. KunuHraH "Xycycufi My.KHu xuMoa Kunum Ba MygKgop.ap xyKyKgapuHuHr Ka^onaraapu тyFpнcнgaмгн Y36eKucTOH PecnyöguKacu KoHyHuga xycycufi My.KHu HoKoHyHufi Ta«:oBy3napgaH xuMoa Kunum, MygKgopra eTKa3u.raH 3apap TyguK xa^Mga KongaHumuHu aHuKgam MexaHu3Mu KypcaranraH. Ep ynacTKacuHu oguö Kyfium Ba yfiHu, öomKa SuHonapHu, uHmooT.apHu eKu ппaнтaцнaпapнн öy3um TyFpucugaru Kapop ycTaMa pe^anapra, myHuHrgeK Typap ^ofinap Ba Typap-^oö TyMaHgapuHu öaTa^cun pe^anamTupum Ba puBo^gaHTupum nofiuxagapura MyBo^uK aMagra omupugagu. Eo3op KufiMaTuga nyKoTumnapHu gacT.aÖKu Ba Ty.uK KongamgaH ogguH Mycogapa KunuHraH ep ynacTKacuga yfi, öomKa öuHo.ap, uHmooT.ap eKu yTKasumnapHu öy3umra fiy. KyfiugMafigu. Arap MygKgop xycycufi My.K xyKyKKHuHr TyraTugumura caöaö öygraH Kapopra po3u öygMaca, hu3o cyg ToMoHugaH xa. этнпмaгyннa yHu aMagra omupuö öynMafigu.

3 B.HcManfloB, A.PacygeB "CoBepmeHcTBoBaHue MexaHu3Ma 3a^uTH npaB co6cтвeннocтн ot кoppyпцнoнннх nocaraTeflbcTB b PecnyöguKe Y36eKucTaH" DOI: https://doi.org/10.47689/2181-1415-vol2-iss2-pp180-195

hh30hh Kypuö HHKurnga KegTupugraH 3apapgapHu эгacнгa Kongam Macagagapu xaM xag этнgagн. TagöupKopguK coxacuga MygKnuguK xyKyKuHu MycTaxKaMgam MaKcaguga 2012-Hug 2-MaHga Kaöyg KuguHraH "TagöupKopguK ^aogutfra эpкннgнгннннг Ka^ogaraapu Tyrpucuga^ru ^oHyHHuHr 23-Moggacuga "MygK xyKyKuHu öeKop KugaguraH KoHyH xy^^ara Kaöyg KuguHraH TaKgupga, ymöy xy^^arnu Kaöyg Kugum Hara^acuga Mog-MygKHuHr MygKgopu öygraH TagöupKopguK cyöteKTura eTKa3ugraH 3apapHuHr ypHu, my ^yMgagaH Mog-MygKHuHr KufiMara gaBgar TOMOHugaH KongaHagu. 3apapHuHr ypHuHu Kongam öugaH öorguK Hu3ogap cyg TOMOHugaH xag KuguHagu. MygK xyKyKu öeKop KuguHraHga oguö KyfiunaeTraH Mog - MygKHuHr KufiMara, arap KOHyH xy^^araapuga öomKana Kouga öegrugaHraH öygMaca, MygK xyKyKu öeKop KuguHraH naHTgaru xogarra Kypa öaxonoBHu TamKugoT ToMoHugaH öenrunaHagu" geöugraH.

MYXOKAMA

TatKuggam ^ou3Ku, ymöy KoHyH xy^^araapu MygKgopgap xyKyKgapura KaTtuH puoa этнgнmннн TyguK Ka^ogaraaö ogMaH, uxTuepufi paBumga ep ynacTKanapu a^parnmga MaHcaögop maxcgapHuHr тamкнgнн-xyкyкнн pe^acuga xag этнgмaгaн MyaMMogap, öropoKparnK TycuKgap MaB^yg эgн. MaHcaögop maxcgap xycycufi MygK gaxgcroguruHu TatMuHgaMaraH, acoccro paBumga ep ynacTKagapu a^paramga öy3um (choc), HoTyrpu ^oögagaHum öaxoHacuga xycycuö MygKHu oguö KyHum xogargapura Hyg KyHugumu opKagu MygKgopgapHuHr кoнcтнтyцнaвнн xyKyKgapuHu noHMog этнgгaн. Hara^aga axoguHuHr Hopo3uguru KecKuH omuö, xyKyK-TapTuöoT Ba cyg opraHgapura Mypo^aaraap cohu KynaöraH. ffly öugaH öupra, MygKuH xyKyKgapHuHr öy3ugraHguru xaKugaru ^aKTgap MaHcaögop maxcgapHuHr HoKoHyHuH xapaKaTgapu xaMga ^yKapogapHuHr cygra acoccu3 Mypo^aaraau Ty^afigu xaM cogup öygumuHu xucoöra ogum go3uM.

MygKuH xyKyKgapHu xumoa Kugum Tyrpucugaru aproagapHuHr geapgu apMura akuhu pag этнgгaнgнгн ygapHuHr cygra öy3ugraH xyKyKuHu xumoa Kugum, KoHyHgapHu öugMacguK eKu HoTyrpu TymyHum xaMga MagaKagu ropuguK epgaM KypcaTMacguK öugaH rooxgaHagu. KynuHna, ogaMgapHu cyggapra, aMagra omupugaeTraH ucgoxoTgapra Ba oxup-oKuöaT gaBgaTra umoHumHu TyxTaTumra oguö KegaguraH KoHyHgapHu öugMacguK eKu HoTyrpu TymyHumgup. A^cycKu, MygK xyKyKu coxacugaru MyaMMogapHuHr cagMoKgu KucMura ^yKapogap xaM, TagöupKopgap xaM KoHyH xy^^aTgapuHuHr эtтнöopcнз Koggupugumu caöaö öygMoKga. ^KKa TapTuögaru Kypugumra a^paTugraH 100 gaH opTuK ep ynacTKagapuga yn Ba yHgaH Kyn KaBaTgu Kyn KaBaTgu yfi-^ofigap KypugraH. By axoguHuHr Hopo3ugurura caöaö öyggu Ba KoMMyHag coxagaru MyaMMogapHuHr KynaHumura oguö Keggu. PyxcaTcu3 öuHogapHu öy3um ynyH cyggapra gatBo apu3agapu KupuTuggu. Xyggu myHgaö xogaT öomKa coxagapga xaM Ky3aTugagu.

XycycaH, cyropugaguraH epHuHr hoko^huh yзgamтнpнgнmн öyöuHa xogaTgap aHuKgaHuö, oöteKTgapHuHr HoKoHyHufi Kypugumu öyöuHa ep MaögoHgapugaru öuHogap öy3uö TamgaHraH.

MygKuH xyKyKgapHu xuMoa Kugum öyöuHa cyg aMagueTu myHu KypcaTaguKu, MatMypuH cyggapga Kypuö nuKugaguraH umgapHuHr cagMoKgu kucmu xoKuMgapHuHr KyHMac MygKKa эгagнк Kugum xyKyKu, ep ynacTKanapura эгagнк Kugum Ba ^ofiganaHum xyKyKu öugaH öofhuk Kapopgapura, myHuHrgeK, MatMypuH MaHcaögop maxcgapHuHr hoko^huh xapaKaraapu (xapaKaTcroguru) ycTugaH muKoaT aproanapu (muKoaTgapu) xucoögaHagu.

CyHru Huggapga pecnyöguKa MatMypuH cyggapu ToMoHugaH xoKuMgapHuHr KapopgapuHu öeKop Kugum ynyH aproanap (muKoaTgap) Ba MaHcaögop maxcgapuHuHr HoKoHyHuH xaTTu-xapaKaTgapu (xapaKarcroguru) muKoaTgapu öyöuHa Kypuö nuKugraH umgapHuHr cyg cTaTucTuKacu Kypuö nuKugraH öapna xogaraapHuHr 8,3 ^orouHu TamKug eTagu. 2020 Hugga ^yKapogapHuHr MygKuH xyKyKgapuHu xuMoa Kugum öyHuHa Mypo^aaraapuHuHr 46 ^orou KaHoaTgaHTupugraH, 40,2 ^orou pag

eTugraH, KograH Mypo^aaraap эca Kypuö nuKugMacgaH KoggupugraH eKu

TyxTaTugraH. Ymöy Tou^agaru Mypo^aaraap coHuHuHr opTumu xagKHuHr cyg Tu3uMura umoHHu, KoHyH Ba agogaTra umoHnu opTuö öopaeTraHugaH gagogaT öepagu, öy эca y3 HaBöarnga cyggapra Ogug cyggoBHu öomKapum ynyH aHaga Karra MactyguaT WKgafigu.

MaB^yg MyaMMogapHu Taxgug Kugum, ugFop xopu^MH Ta^puöaHu ypraHum, myHuHrgeK, xaraapo TamKugoTgap, gaBgaT opraHgapuHuHr TaBcuagapu acocuga MygKuH xyKyKgapra KaTtufi puoa eTugumuHu TatMuHgamHuHr ^oHyHnuguK acocgapuHu MycTaxKaMgam Hopa-Tagöupgapu KypugMoKga. fflyHgaö Kuguö, öo3op ^^cogue™ TaMofiuggapu Ba xagKapo cTaHgapTgapra MyBo^uK ^yKapoguK KoHyHHuguruHu MogepHroauua Kugum, uKTucogufi ucgoxoTgapHu aHaga nyKypgamTupum Ba öo3op нктнcogнeтннн puBo^gaHTupum ynyH 3aMoHaBufi ^yKapoguK xyKyKuö acocgapuHu maKggaHTupum MaKcaguga, 2019 Hug 5 npegga Y3öeKucToH PecnyöguKacu Пpeзнgeнтннннг "YsöeKucTOH PecnyöguKacuHuHr ^yKapoguK KoHyHnuguruHu TaKoMuggamTupum nopa-Tagöupgapu TyFpucuga" ru № OapMoHu. P-5464 Y3öeKucToH PecnyöguKacu ^yKapoguK KoHyHnuguruHu aHaga TaKoMuggamTupum, ^yKapoguK KoHyHHuguru HopMagapuHu тнзнмgamтнpнm Ba öupgamTupum, ygapHuHr энг axmu xopu^MH aMagueTgap öugaH yHFyHgamyBuHu TatMuHgam, öy coxaga ugFop xagKapo cTaHgapTgapHu aMagra omupum, myHuHrgeK, xycycufi MygKHuHr gaxgcroguruHu TatMuHgam ynyH caMapagu ^yKapoguK xyKyKu MexaHu3MgapuHu apaTum öyHuHa acocufi ycTyBop MyHanumnapHu öegrugaö öepgu, xycycufi MygKHu xuMoa Kugum caMapagopguruHu omupum, my ^yMgagaH MygK maKggapuHu aHuKgam TapT^uHu KaHTa Kypuö nuKum, xycycufi MygK xyKyKuHu xuMoa Kugum MexaHu3MgapuHu ^opufi eTum, myHuHrgeK, xagog okhobhuhu xuMoa

Kunum TapTuöuHu TaKoMuggamTupum. 2019-fiug 13-aBrycTga MaMgaKar napgaMeHTu "KumgoK xy^anurura Kapamgu öygMaraH ep ynacTKagapura эгagнк Kugum xyKyKuHu TatMuHgam Ma^caguga" KumgoK xy^agurura Kapamgu öygMaraH ep ynacTKagapuHu xycycufigamTupum TyFpucuga^ru KpHyHHu Kaöyg Kuggu. XycycufigamTupugraH ep ynacTKacuHu MygKgopgaH oguö Kyfium $aK;ar ym6y ep ynacTKacura MygKgopHuHr Ma^öypuaTgapu öyfiuna KpHyHnuguK xy^^argapuga Ha3apga TyTugraH xoggapga Ba TapTuöga, myHuHrgeK нaцнoнagнзaцнa, peквнзнцнa Ba Mycogapa Kugum Tap3uga rapoBra KyfiugraHga fiyg Kyfiugagu. ^oHyHga xycycufigamTupugraH ep ynacTKacuHu нaцнoнagнзaцнa Kugum $aKar gaBgar Ba ^aMoaT exTue^gapu ynyH aMagra omupugumu Ba ep ynacTKacu eracuHuHr poзнgнгннн ogran, ep ynacTKacu eracu 6ugaH Y36eKucToH PecnyöguKacu Ba3upgap MaxKaMacu BaKogar öepraH gaBgar opraHu ypTacuga TeHr Myggargapga Ty3ugraH ep ynacTKacu oggu-coTgu mapTHoMacu öugaH pacMufigamTupugumu Ha3apga TyrugraH. By, afiHuKca, xycycufigamTupugraH ep ynacTKacu Ba 6omKa 3apap mapTHoMa KufiMaru gaBgar ToMoHugaH gacTgaÖKu кoмпeнcaцнa go3uM aMagra omupugagu. TatKuggam go3uMKu, ^HyHnuguK opraHugaH TamKapu, ^yKapogapHuHr xyKyKgapuHu TatMuHgamra uxTucocgamraH Myaccacagap MygKufi xyKyKgap gaxgcroguruHu TatMuHgamra cagMoKgu xucca KymMoKga. fflyHgafi Kuguö, YsöeKucTOH PecnyöguKacu Пpeзнgeнтннннг 2019 fiug 14 Mafigaru "TagöupKopguK ^aoguaraHu Kyggaö-KyBBargam Ba xuMoa Kugum TrouMuHu TyögaH TaKoMuggamTupum Hopa-Tagöupnapu TyFpucuga" ru OapMoHura MyBo^uK, Y36eKucToH PecnyöguKacu 6om BasupuHuHr KaöygxoHagapu MaHcaögop maxcgap Ba TapTuöra cogum opraHgapuHuHr xarra-xapaKaraapu w3acugaH TagöupKopgapgaH muKoaT ogum BaKogarura era TagöupKopgapHuHr Mypo^aargapuHu Kypuö nuKumu öegrugaHgu.

HATH^A

Xycycufi MygKHu xuMoa KugumHu aHaga KynafiTupum Ba MygKgopgap xyKyKgapuHu Ka^ogargam, TagöupKopguKHu puBo^garnupum ynyH KymuMna TypTKu apaTum, TagöupKopguK Tamaööycgapu Ba gofiuxagapuHu Kyggaö-KyBBargam, TagöupKopguK cyöteKTgapuHuHr MoguaBufi pecypcgapra KupumuHu KeHrafiTupum, coxara umuMoufi Kymugum gapa^acuHu omupum MaKcaguga, 2019 fiug 13 aBrycTga "Xycycufi MygKHu xuMoa Kugum Ba MygKgopgap xyKyKgapuHuHr Ka^ogargapuHu KynafiTupum, TagöupKopguK TamaööycgapuHu Kyggaö-KyBBargam öopacugaru umgapHu TamKug Kugum TrouMuHu TyögaH TaKoMuggamTupum öyfiuna KymuMna nopa-Tagöupgap, myHuHrgeK, TagöupKopguK cyöteKTgapuHuHr MoguaBufi pecypcgap Ba umgaö nuKapum нн$paтyзнgмacнgaн ^ofigagaHum uMKoHuaTgapuHu KeHrafiTupum тyFpнcнga"гн nO-5780-coHgu npe3ugeHT OapMoHu Kaöyg KuguHgu. YHra MyBo^uK KopaKagnoFucTOH PecnyöguKacu Ba3upgap KeHramu Paucu, BugoaTgap, TomKeHT maxap, TyMaHgap Ba maxapgap xoKuMgapu, Y^eKucroH

Республикаси Курилиш вазирлиги, Ер ресурслари, геодезия, картография ва давлат кадастри давлат кумитаси (кейинги уринларда — Давергеодезкадастр кумитаси) ва уларнинг худудий булинмалари хамда бошка ваколатли давлат органлари рахбарлари Узбекистон Республикаси Конституциясининг хусусий мулкнинг дахлсизлиги, иктисодий фаолият ва тадбиркорлик эркинлигини таъминлаш, тажовузлардан химоя килиш, хусусий мулкни саклаш ва янада купайтириш учун барча зарур шарт-шароитларни яратиш тугрисидаги нормаларини сузсиз ижро этиш ва уларга катъий риоя килиш буйича шахсан жавобгар эканлиги тугрисида огохлантирилган.

Бош прокуратура ва Узбекистон Республикаси Президенти хузуридаги Тадбиркорлик субъектларининг хукуклари ва конуний манфаатларини химоя килиш буйича вакил (кейинги уринларда - Тадбиркорлар хукукларини химоя килиш буйича вакил) томонидан хусусий мулкдорларга уларнинг хукукларини бузган холда зарар етказилишига, шу жумладан мулк хукукини ноконуний чеклаш ва (ёки) ундан махрум килиш, хусусий мулкка, жумладан аввал хусусийлаштирилган мулкка тажовуз килиш, мулкдорга касддан номакбул шартларни, шу жумладан мулкни ёки мулкий хукукни топширишга доир асоссиз талабларни куйиш, шунингдек, мулкни олиб куйиш ёхуд мулк эгасини шахсий мулк хукукидан воз кечишга мажбур килишга йул куйилмаслиги устидан тизимли назорат (контроль) урнатилган.

Юкоридагилардан мулкий хукук кафолатларига реал тахдид солаётган вазиятлар яккол куринмокда. Бу эса уз навбатида ахоли ва хусусий сектор вакилларининг конун устуворлиги гояларига булган ишончини сусайтириб, давлат органларига ишончни таъминлаш, мамлакатда амалга оширилаётган кенг куламли ижтимоий-иктисодий ислохотларни обрусизлантирмокда.

Санаб утилган муаммоларни бартарф этиш ва хусусий мулкчиликни кенг химоя килиш максадида давлат органлари томонидан Узбекистонда фукаролар, инвесторлар, тадбиркорлик субектларининг интеллектуал мулк хукукларини ишончли амалга ошириш ва химоя килишга булган ишончини ошириш борасида машаккатли ишлар амалга оширилмокда. Конун чикарувчи мулкий хукукларни эгаллаш ва бегоналаштириш жараёнида норасмий муносабатларни минималлаштиришга каратилган, расмий позицияни суиистеъмол килиш ва савдога таъсир курсатиш имкониятини истисно этувчи Конунчилик тизимини шакллантирилмокда. Суд ва хукукни мухофаза килиш органлари нафакат коррупция жиноятига, балки коррупция омиллари, уларнинг намоён булишига ёрдам берувчи сабаб ва шарт-шароитларни бартараф этишга тизимли карши курашни амалга оширмокда.

Сунгги беш йилда республикада коррупция омилларини аниклаш ва ноконуний хатти-харакатлар содир этганларни жавобгарликка тортишнинг

SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 2 I ISSUE 2 I 2021

ISSN: 2181-1601

3aMoHaBufi MexaHu3Mgapu ^agan maKggaHTupuggu. ByHgafi MexaHu3Mgapra Kyfiugarugap Kupagu: TamKu (npoKypop Ha3opaTu, napgaMeHT, ^aMoamuguK, MoguaBufi, MatMypufi Ha3opaT Ba öom^anap) Ba uhku Ha3opaT (кoppyпцнaгa Kapmu MyBo^uKguK, axgurguK nopa-Ta^upgapuHu MycTaxKaMgam, xaB^-xarapgapHu Taxgug Kugum) coxacuga кoppyпцнaгa Kapmu Kypam.

XY^OCA

Xygoca ypHuga afiTum MyMKuHKu, xycycufi MygKHuHr gaxgcroguruHu TatMuHgam, Typgu Ta^oBy3napgaH xuMoa Kugum, xycycufi MygKHu caKgam Ba кyпafiтнpнm ynyH 6apna 3apyp mapT-mapomgapHu apaTum, MygKgopgap cuh^uhu Kyggaö-KyBBaTgam, y3ura Terumgu öygraH Mog-MygKKa MycTaKug эгagнк Kugum, ^ofiganaHum Ba Tacappy^ этнm xyKyKgapuHu xuMoa Kugum Ka^ogargapuHu aHaga KynafiTupum - xyKyKufi geMoKpaTuK gaBgar Ba OyKapoguK ^aMuaraHuHr энг MyxuM Me3oHugup.

REFERENCES

1.Mup3ueeB ffl.M. Koнcтнтyцнa Ba KoHyH ycTyBopguru - xyKyKufi geMoKpaTuK gaBgar Ba OyKapoguK ^aMuaraHuHr энг MyxuM Me3oHugup. npe3ugeHT fflaBKar Мнpзнeeвнннг y36eKucTOH PeCTyöguKacu Koнcтнтyцнacн Kaöyg KuguHraHuHuHr 27 fiuggurura 6aFumgaHraH TaHTaHagu MapocuMgaru Matpy3acugaH // XagK cy3u ra3. 2019 fi. 10 geKaöpt cohu.

2.y36eKucToH Рecпy6gнкacн npe3ugeHTu ffl.Мнpзнeeвнннг 2020 fiug 24 aHBapgaru Ogufi Ma^gucra fiyggaraH Mypo^aaraoMacu, www huquq.uz

3.OyKapoguK xyKyKu gapcguK H.3aKupoB Ba öomKagap 2-kucm 381-6eT T^MH-2008fi.

4.y36eKucToH Рecпy6gнкacннннг OyKapoguK KogeKcu. PacMufi Hamp. y36eKucTOH Pecпy6gнкacн Aggua Baaupguru. - TomKeHT: Agogar, 2018.

5.y36eKucToH Pec^ög^acuHuHr "Cyggap TyFpucuga" ru ^oHyHu // y36eKucToH Pecпy6gнкacн Ogufi Ma^guc AxöopoTHoMacu. 2001fi.

6.H.HacpueB. OyKapoguK MyHocaöaTgapuHu TapTuöra cogum-MaMgaKaT TapaKKueTu capu aHa 6up MyxuM KagaM, https:kun.uz/83484240/, 00.33, 16.04.2019, ^aMuaT.

7. B.HcMaugoB, A.PacygeB "CoBepmeHcTBoBaHue MexaHu3Ma 3am,uTbi пpaв coöcTBeHHocTu ot кoppyпцнoннмx пocaгaтegbcтв b Pecпy6gнкe Y36eKucTaH" DOI: https://doi.org/10.47689/2181-1415-vol2-iss2-pp 180-195

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.