CC BY
59KOGNITIV TILSHUNOSLIKDA FRAZEOLOGIK BIRLIKLARNING
IFODALANISHI
d https://doi.org/10.5281/zenodo.6653608
Abdullayeva Visóla Sherali qizi
Yaqin Shaгq tillaгi kafedrasi o'qituvchisi
Umida Abdusamadova
SamDChTI, Sharq tillari fakulteti, Filologiya va tillarni o'qitish: Xitoy tili 2-bosqich
207-guruh talabasi
ANNOTATSIYA
Ushbu maqolada xitoy xalqi folklori, til birliklari hamda frazeologik birliklar tuzilmasi haqida fikr yuritiladi.
Kalit so'zlar: Kognitiv tilshunoslik, konsept, subkonsept, felisitologiya, konstanta.
ABSTRACT
This article discusses the structure of Chinese folklore, language units and phraseological units.
Keywords: Cognitive linguistics, concept, subconcept, felicitology, constant.
АННОТАЦИЯ
В данной статье рассматривается структура китайского фольклора, языковые единицы и фразеологизмы.
Ключевые слова: Когнитивная лингвистика, концепт, субконцепт, фелицитология, константа.
KIRISH
Insoniyat yaralibdiki, til uning dunyoqarashi va madaniyati rivojida katta ahamiyatga ega. Aynan til yordamida har bir inson o'zini anglash va tafakkur qilish jarayonini ifodalaydi. Tarixdan bizga ma'lumki, "biror-bir xalqni yo'q qilmoqchi bo'lsang, uning tilidan, madaniyatidan boshla" degan naql bor. Til- har bir etnosni indientifik ko'rsatkichidir[6, b. 3] degan ta'rifdan ko'rish mumkinki, til bu xalqning madaniyat, ma'rifat ko'zgusidir. Zamonaviy tilshunoslikda XX asrning oxiri va XXI asr boshlariga kelib antroposentrik qarashlar birlamchiga aylanib, ko'pgina yangi lingvistik sohalar, tarmoqlar yuzaga keldi. Shulardan biri kognitiv tilshunoslikdir.
Kognitiv tilshunoslik (inglizcha cognize-bilmoq, anglamoq, tushunmoq) falsafadagi bilish nazariyasi bilan cheklanmay, balki tilni tafakkur bilan bog'lab, uning hos il bo'lishidagi psixologik, biologik va neyrofiziologik jihatlarining ijtimoiy, madaniy, lisoniy hodisalar bilan uzviy aloqasini chuqur ilmiy tadqiq etadi. Kognitiv tilshunoslik psixologiyadagi tushuncha va konsept birliklari bilan ish ko'radi. Konsept tushunchasi asosida ma'no va obraz yotadi [2, b. 23]. Kognitiv tilshunoslik kognitologiya fanining tarkibiy qismi bo'lib, unga 1956-yilda quyidagicha ta'rif beriladi, "Axborot texnologiyalari taraqqiyoti natijasida yuzaga kelgan «sun'iy intellekt» tizimi vositalariga oid mushohada, savollarga javob izlovchi" [14, b. 312] Dunyo tilshunosligida kognitiv tilshunoslik sohasi inson ongi va lison bilan bog'liq bo'lgan, his-tuyg'ularini ifodalovchi til birliklarining leksik-semantik talqin etish muammosi jahonda eng ustuvor yo'nalishlardan biri sanaladi.
ADABIYOTLAR TAHLILI VA METODOLOGIYA
Kognitiv tilshunoslik tilshunoslikning "yosh" sohalaridan biri bo'lib, rus tilshunosi E.S. Kubryakova "kognitiv" tushunchasi psixologiyadan kirib kelgan bo'lib, u rus tiliga "bilishga taalluqli" ma'nosida tarjima qilinadi" [6, b. 14] deb yozgan bo'lsa, A.P. Babushkin "kognitologiya turli fan sohalari chorrahasida yuzaga kelgan fan" ekanligini ta'kidlab o'tgan va uning tadqiqot sohasi bilimni to'plash, qo'llash usullarini tadqiq qilish sifatida belgilanish kerakligi haqida yozilgan [4, b. 52-58]. Amerikalik olimlar Ronald Langaker, Rey Djekendoff esa o'z tadqiqotlari bilan uning rivojlanishiga sababchi bo'lganlar [3, b. 19]. Demak, kognitiv tilshunoslikning paydo bo'lishida inson ongi, dunyoni bilishi, voqelikni aks ettirishi va tafakkuri alohida o'rin kasb etadi.
Kognitiv tilshunoslikning asosi konsept hisoblanib, u fan sifatida XX asrning 70-yillarning o'rtalarida shakllangan, aniqrog'i rasman 1989-yilga Germaniyadagi Xalqaro tilshunoslar simpoziumda kiritiladi. Hozirga qadar kognitiv tilshunoslik haqida ko'plab monografiyalar, tadqiqot ishlari yaratildi, ilmiy izlanishlar amalga oshirilgan bo'lsa-da, biroq o'zbek tili ko'rinishida hali-hanuz dolzarb masalalardan biri bo'lib kelmoqda.
XX asrning birinchi choragida faylasuf S.Askoldov tomonidan 1928-yil ilmiy muomalaga kiritilgan ko'pgina kognitiv manbalarda "konsept lotin tilida conceptus
- "tushuncha" so'zining kalkasidir" deya ta'rif berilgan. Yana bir tilshunos Lyapin konsept- bu "ko'p tarmoqli idealizatsiyalashtirilgan shakl" [9, b.16] degan, Kubryakovaning ta'kidlashicha esa konsept - inson psixikasida aks etadigan, butun olam qiyofasini ifodalaydigan lisoniy ong bo'lib, mental leksikonning xotiradagi operativ mazmuniy birligi sanaladi deb ta'kidlaydi. Shu bilan birga "konsept inson
123
ruhiy olamidagi madaniyatning asosiy birligi(yacheykasi) hisoblanadi. Ular his tuyg'ular, yoqtirish va yoqtirmaslik, ba'zida to'qnashuvlar mavzusidir" degan ta'rifni Yu.S Stepanov (Stepanov Yu.S., 2004:) berib o'tgan. Yuqoridagi fikrlardan ko'rinib turibdiki, hozirgacha kognitiv ta'rif keltirilmagan va o'rganish jarayonida. Biz ham mazkur fikrlarni kelib chiqib, konsept ham umumiy, ham individual bo'lib, har bir inson shaxsiy mental olamidan kelib chiqib, dunyoni, his-tuyg'ularini, vazifani bajaruvchi tushuncha. Konseptni tahlil qilib o'rganar ekan, tilshunoslar uni turlicha qismlarga ajratadi. Jumladan, Stepanov konsept tuzilishini 3 qismga bo'lgan: a) asosiy (aktual) belgi; b) qo'shimcha yoki passiv belgi; c) ichki shakl [11, b.46] Uning ta'kidlashicha, oxirgi belgi hozirda qo'llanilayotgan konseptlarning tub komponentini ifodalab, asosan, birinchi shakli bilan bog'liqlik tomoni kam bo'ladi. Boshqa olimlar ham ta'riflarini keltirib o'tsak: G.G. Slishkin yuqoridagi ta'rifdan farqli konseptni 4ta zonaga, ya'ni a) asosiy zona- intrazona va ekstrazona; qo'shimcha zona - kvazizona va kvaziekstrazonalarga bo'lib o'rganib taklif qilgan bo'lsa, Popov va Sterninlar ikkiga ya'ni v) yadroviy zona va periferik zonalarga ajratgan va ularning o'zaro mutanosibligi konsept strukturasini tushunchasiga berishi [10, b. 12] haqida tushuntirib o'tilgan. Tilshunoslikda konsept lingvokognitiv va lingvomadaniy hodisa sifatida qaraladi. Konseptni o'rganish uchun ma'lum bir millatning dunyoqarashi, turmush-sharoiti va mentaliteti, an'analarini o'rganib, aynan o'sha konseptni tutgan o'rnini aniqlab, tahlil qilish kerak.
MUHOKAMA VA NATIJALAR
Muvaffaqiyatli hayot yo'li sifatida "baxt" konsepti qadim zamonlardan buyon jamoatchilik ongida mavjud bo'lib, deyarli ko'pgina konseptlarning ham tor ma'noda, ham keng ma'noda komponentlariga "mos"dir [5, b.6] biroq, aynan "baxt" konsepti aniq ichki shaklga ega, baxt haqidagi qarashlar etnomadaniy tarzda belgilanadi va birinchi taxminda bir sivilizatsiyadan boshqasiga farq qiladi [8, b.12]. Demak, "baxt" konsepti madaniyatning konstanti desak mubolag'a bo'lmaydi. Quyida maqola doirasida bir-necha frazeologik birliklarda xitoy tilida "baxt" konseptining komponentlaridan biri bo'lgan "boylik" supkonseptini tahlilga tortdik: yi ben wan li kam mablag' bilan katta daromadga ega bo'lish
wf rntMo
«Shji» : "Tianxia xi xi, jie wei li läi; tianxia rängräng, jie wei li wäng." Jiushi chuxi ye ying cäishen he da man chü er ji cäishen, döu shi chünjie qijian de minsu
124
huôdông. Zhè zhong yin you câishén yé hé jili huà de xïnchûn tiëzi, shi gong ying, jisi câishén yông de, yi qiü niân chü yï fen bën, niândi wàn fèn lizhïfü.
«Shïji» ("Tarixiy yozuvlar") kitobida yozilishicha: "osmon ostidagi hatti xarakatlar, barcha yumushlar ostida farovonlikka va mablag'ga bo'lgan ehtiyoj yotadi". Qadimdan xitoyliklar oy taqvimi bo'yicha yangi yil arafasida va ikkinchi kunida boylik ilohi uchun qurbonliklar qilishadi, uylarga chorlashadi, bularning hammasi xitoy yangi yil bayrami vaqtidagi marosimlardir. Yuqorida keltirilgan so'zlar, boylik ilohi suratlari bilan keltirilgan tabriknomalar aynan oy taqvimi bo'yicha xitoy yangi yili oldi tadbirlarda qo'llaniladi, ya'ni yil avvalida kichik mablag' sarflab, yil so'ngida katta daromad qo'lga kiritishdir[1, b.23].
Yuqoridagi frazeologik birlikka keltirilgan ta'rifdan ko'rinib turibdiki, xitoyliklar azaldan daromad olishga, biznesga usta xalqdir ya'ni biror-bir ishga boshlang'ich mablag' sarflab, ma'lum bir muddatdan so'ng katta daromadni qo'lga kiritish haqidagi ushbu ibora Qing sulolasi (1644-1912y, 1917 yilda qisqa muddat tiklangan) davrida yashagan Ji Venning kitobining yigirma oltinchi bobida
keltirilgan: "^ÎT^M, ¿PfêM^^^Mo Zhè hui pôfuchénzhôu, yuan xingyï tàng, què zhiwàng shou ta gè yïbënwànli lï."
Bu safar men barchasini yig'ishtirib (O'z qayiqlarini yoqib yuborish), uzoq safarga chiqdim, kam mablag' bilan ko'p daromad olishni umid qilgandim.
Ushbu frazeologik birlik qadimdan bayram tabriklarida ham qo'llanilib, asosan tadbirkorlikda kam mablag' bilan qiyinchiliklarsiz, yoqotishlarsiz maqsadga, daromadga erishishni ifodalaydi.
dà ji dà li buyuk omad, baxt va omad,
i-^to rnrnmimt mmmmm^-^mmmM ^-se^tm
J=l
Gudài zui chângjiàn de qiân shi yuân xing fang kong de tôngqiân, qi xingzhuàng qu "tiân yuân difang","wài fa tian, nèi fa de" zhïyi. Qinshihuâng shi jiang qita gè zhong xingzhuàng de huôbi tongyï wéi zhè zhong xingzhi, qi hôu yïzhi yân yôngle liang qian yü niân. Qiân shi câifù de dàibiao, tü shàng hâi you jïn yuânbao ji dàji dàli ziyàng, gèng shi jixiâng.
Qadim zamonlardan eng keng tarqalgan pullar bu yumaloq, o'rtasi to'rtburchak teshikli mis pullar bo 'lgan. Ushbu pullarning shakli "yumaloq osmon, to'rtburchak yer", "tashqi tomon osmon va ichki tomon yer" ma'nosini ifodalagan. Qin Shihuang imperatorlik davrida har xil shakldagi boshqa pullarni aynan ushbu shaklga
birlashtirdi va aynan shu shakldagi tangalar ikki ming yildan ko'proq vaqt davomida muomalada bo'ldi. Pul - boylik ramzi. Ushbu tangalarda "buyuk omad" yozuvi ham bor, bu yanada xayrlidir.
Mazkur frazeologik birlikda xitoy xalqining pul, martabaga bo'lgan munosabatini ko'rish mumkin. Matnda Xitoyning birinchi imperatori, Qin imperiyasi (m.av. 221- m. 206-yillar) asoschisi Qin Shihuan hukmronlik davri keltirilgan bo'lib, qadimiy puli ya'ni tanganing shakliga ham izoh berib ketilgan. Yumaloq tanga osmonni ifodalasa, markaziy to'rtburchak teshik yerni anglatib, butun bir borliqni o'zida aks ettirgan. Xitoyning oy taqvimi bo'yicha yangi yil ( bayramida ham suvenir tangachalar, tabriknomalarda aynan mazkur frazeologik birlik yoziladi.
Qadimda bashorat qilish uchun ham keng qo'llanilgan.
wu gu feng deng farovonlik, to'kin-sochinlik, hosildorlik.
m» - mm
■Ms
Wugu fengdeng, shi dui taiping shengshi, fengshou man jing de zhu song. Wugu wei wu zhongguwu: Dao, shu, ji, mai, shu."Zhou litian guanjiyi":"Yi wuwei, wugu, wuwei yang qi bing." Fojiao mizong xiufa ye shiydng wugu, yi wugu fan zhi nongzuowu/'Han shuli shi qi chuan":"Min yi shi wei tian." tinchlik va
farovonlik, donning ko'pliginidan dalolatdir.
Quyidagi besh xil donni o'z ichiga oladi: guruch, tariq(nmeHo), tariq, bug'doy va sunon (dukkakli o'simliklar). «Chjou Li Tian GuanKasallik tabobati» : "besh xil turdagi don mahsulotlarini bemorlar iste'mol qiladi, kasallikni bartaraf qiladi." Buddizm tantrik amaliyotida ham ushbu mahsulotlardan foydalaniladi. "Han Shu Li Shiqi Tarjimai holi": "Odamlar oziq-ovqat mahsulotlarini osmonning marhamatidir", deb aytishadi.
Xitoyliklarni oziq-ovqatga bo 'lgan munosabati barchaga ma'lum bo'lsa kerak ya'ni ular tabobatni aynan sog'lom turmush tarzi bilan bog'lashadi, shu sababdan ham xitoy tilidan to'g'ridan-to'g'ri tarjima qilsak, "dori-darmon ichish" emas, bal'ki "iste'mol qilish" kabi iborani uchratishimiz mumkin. Guruch mahsulotini esa xitoyliklarchalik ko'p iste'mol qiladigan xalq bo'lmasa kerak. Aynan, yuqoridagi besh turdagi don mahsulotlarining bo'lishi, mo'l hosildan darak desak mubolag'a bo'lmaydi. Marosimlarda, tabrik so'zlarda hosildorlik, farovonlik bo'lsin ma'nosida mazkur frazeologik birlikni uchratishimiz mumkin.
Il m gongming fugui shon-sharaf va boylik, ulug' martaba va boylik
tilamoq
Dà ji zuôwéi "dàji" zhi wù, bèi "wu dé". Ji mingjiang dàn, guangming dàolâi, yi "gongming" xiéyin "gongming". Liûyuxi "tong lè tian sông llng hû xiànggong fù dong du liûshôu":"Shlshàng gongming jian jiàng xiàng, rénjian shëng jià shi wénzhang." Sushi "môbâo tâng lùn ": "Shi dang yi gong ming wén yû shi. " Gôngchéngmingjiù zlyôu fùgul.
Xo'roz "omad" kabi talaffuz qilinib, o'zida beshta fazilatni mujassamlaydi. Xo'roz qichqirishi bilan tong otadi, shu bilan birga xo'roz bilan shuhrat xitoy tilida ohagdoshdir. Tan sulolasi(618—907) davrida yashab, ijod qilgan Liu Yuxi va Song sulolasi (960-1279) davrida yashab, ijod qilgan Su Shining she'rlarida usha davrning talabidan kelib chiqib, mansabdor shaxslarni topish va ulug'lashga katta ahamiyat berilgan. Mansabdor shaxslarning o'z-o'zidan boyligi ham ko'payadi kabi qarashlar hukm surgan.
Mazkur frazeologik birlik xo'roz xitoyliklar uchun "omad" yoki "shon-shuhrat" timsoli ekani ko'rsatmoqda, shu bilan birga sharq davlati sifatida mansabga katta e'tibor berilishini ifodalaydi.
XULOSA VA TAKLIFLAR
Xulosa sifatida yuqoridagi barcha misollar "baxt" konseptining asosiy komponentlaridan biri "boylik" subkonseptini ifodalaydi. Agar baxt komponentlarini shkala bo 'ylab yozib chiqsak, har bir inson uchun mazkur subkonsept nechanchi o'rinda turishi uning dunyoni qabul qilishi bilan bog'liq bo'ladi. Aynan insonning ruhiy holati haqida ham ma'lumot olish mumkin, "Sen baxt deganda nimani tushunishingni ayt, men senga kimligingni aytaman" [5, b.6] degan naql ham bekorga emas. Falsafa va psixologiya rivojlanish tarixida ham "baxt"ni tushunish bo'lgan harakatlar hozirda, felisitologiyani (baxtning nazariy va amaliy muammolari o'rganuvchi yo'nalish) paydo bo'lishiga olib keldi. Biroq, "madaniy va psixologik yo'nalishlarda o'z ahamiyatiga ega bo 'lishiga qaramay, "baxt" konsepti tilshunoslik sohasida to'liq qamrovda o'rganilmagan" deydi tilshunos Vorkachev, biz ham mazkur fikrga qo'shilgan holda, xitoy madaniyatining "baxt" konsepti bilan bog'liq yo'nalishi tahlilini amalga oshirmoqchimiz va psixologik ahamiyatga ega bo'lishiga
qaramay, biz bilganimizdek, baxt tushunchasi hali o'z tilshunoslik qamrovini olmagan.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR (REFERENCES)
1. - irn2003., - c.245.
2. Abduazizov AA. Tilshunoslik nazariyasiga kirish.- Toshkent: Sharq, 2010.176b.
3. Khamroeva, F. F., & Abdullaeva, V. S. (2022). NOVELS THAT CREATE ADDITIONAL NARRATIVE STRUCTURES.(THE ICE PALACE). Eurasian Journal of Academic Research, 2(2), 703-709.
4. George Lakoff, Mark Johnson. Metaphors We Live By. The University of Chicago Press. 2003, 193p.
5. Бабушкин А.П. Концепты разных туров в лексике и фразеологии и методика их выявления. // Методологические проблемы когнитивной лингвистики. - Воронеж, 2001, 52-58c.
6. Воркачев С.Г. Концепт счастья в русском языковом сознании: опыт лингвокультурологического анализа- Краснодар КТУ, 2002. -142 с.
7. Кубрякова Э.С. Об установках когнитивной науки и актуальних проблемах когнитивной лингвистики// Вопросы когнитивной лингвистики. Москва,2004. -C.10-14.
8. Кубрякова Е.С. Концепт // Краткий словарь когнитивных терминов. -М., Изд-во Моск. Ун-та, 1997. -С 90-93
9. Кларин М.В. На путях познания счастья (вступительная статья) // Аргайл М. Психология счастья. М., 1990. С.5-26.
10. Ляпин С.Х. Концептология: к становлению подхода // Концепты. Вып. I. Архангельск, 1997. С.11-35.
11. Попова З Д. Стернин И.А. Язык и национальная картина мира - Воронеж: Истоки, 2002 - 60 с
12. Степанов, Ю. С. Константы: Словарь русской культуры - М.: Академиче-ский проект, 2004. 992c
13. Слышкин Г.Г. Лингвокультурные концепты и истаконцепты Волгоград: Перемена, 2004. - С.17-18
14. Степанов Ю.С. Константы: Словарь русской культуры -М. Языки русской культуры, 1997.-С. 41
15. Тулкиновна Г.А., Эшбоева Т.С.,Cognitive analysis of the concept «woman»' in the French language// Молодой ученый Международный научный журнал № 30 (320) / 2020.
16. Ошанин И. М. (ред.) Большой китайско-русский словарь.Т. 1-4. M.: Hayka, 1983-1984. - С.1062.
17. Китайско-русский словарь /Сост. Фу Чонг. - Шанхай, 2004. - 1249 с.
18. http://xh.5156edu.com/html5/79339.html
19. http://chengyu.t086.com/c_b4f4
20. Nasirova, S. A., Hashimova, S. A., & Rikhsieva, G. S. (2021). THE INFLUENCE OF THE POLITICAL SYSTEM OF CHINA ON THE FORMATION OF SOCIAL AND POLITICAL TERMINOLOGY. Journal of Central Asian Social Studies, 2(04), 10-17.
21. Mirzakhmedova, H. V., Omonov, K. S., & Khalmurzaeva, N. T. (2021). METHODS OF IMPROVING LANGUAGE SKILLS USING MEDIA SOFTWARE. Journal of Central Asian Social Studies, 2(03), 47-55.
22. SA Hashimova Peculiarities of Making Nouns Using Suffixes in Chinese (On the Example of Suffixes Ш "Jia" and # "Zhe")- International Journal of Multicultural and Multireligious ..., 2021
23. Турниязов, Н. К. (1985). Принципы формирования синтаксической структуры сложноподчинённого предложения в узбекском языке/-Ташкент. Укитувчи.-1985,-с22.
24. Turniyozov, N., & Rahimov, A. (2006). O'zbek Tili [M].
25. Турниёзов, Н. (1998). Назарий грамматикадан очерклар. Самарканд: СамДЧТИ, 998, 48.
26. Сулейманова, Н. М., & Турниязов, Н. К. (2018). О ФОРМИРОВАНИИ СТРУКТУРНОЙ СХЕМЫ В ЧЕЛОВЕЧЕСКОМ СОЗНАНИИ. In Научные школы. Молодёжь в науке и культуре XXI века (pp. 39-42).
27. Турниёзов, Н. (2016). Синтагматик муносабат ва дискурс шаклланишига доир баъзи кайдлар. Иностранная филология: язык, литература, образование, 1(4), 10-13.
28. Джураев, Д. (2020). Талабаларни таълим жараёнида хитой тилига укитиш самарадорлигини ошириш методлари. Иностранная филология: язык, литература, образование, (1 (74)), 124-127.
29. Джураев, Д. (2021). ХИТОЙ ТИЛИНИ У^ИТИШ0ДА ТАЛАБА ХАРАКТЕРИНИНГ АХДМИЯТИ. АКТУАЛЬНОЕ В ФИЛОЛОГИИ, 1(1).
30. Джураев, Д. М. (2017, January). ИСТОРИЧЕСКИЕ ПРЕДПОСЫЛКИ ОБУЧЕНИЯ И МЕТОДЫ ПРЕПОДОВАНИЯ КИТАЙСКОГО ЯЗЫКА В УЗБЕКИСТАНЕ. In Актуальные вопросы преподавания китайского и других восточных языков в XXI в. (pp. 84-88).
31. Odil ogli, T. I. (2021, October). Qadimgi Xitoy Madaniyatining Shakllanishi. In " ONLINE-CONFERENCES" PLATFORM (pp. 137-139).
32. Tojiboev, I. O. U. (2021). CHINESE ARCHITECTURE. Oriental renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences, 1(8), 40-42.
33. Odil o'g'li, T. I. The history of the origin of the Chinese language and the work done to date.
34. Тухтасинов, И. М. (2011). Лингвокультурологические и гендерные особенности сложных слов в художественном тексте (на материале английского и узбекского языков). Автореф. дисс.... канд. филол. наук. Ташкент: УзГУМЯ.
35. Тухтасинов, И., & Хакимов, М. (2021). Modern views on the problem of distance and traditional methods of teaching italian language in higher education institutions. Society and Innovation, 2(2), 111-117.
36. Tukhtasinov, I. M., Muminov, O. M., & Khamidov, A. A. (2017). The days gone by. Novel by Abdulla Qodiriy. Toshkent.
37. Tukhtasinov, I. M. (2018). The structure of the phenomenon of equivalence and its importance for translation strategies. In Modern Romano-German linguistics and new pedagogical technologies in language teaching, Materials of the Republican scientific-practical conference, Samarkand.
38. Тухтасинов, И. М. (2018). Развитие профессиональной компетенции на основе эквивалентности при подготовке переводчиков.
39. Tukhtasinov, I. M. (2017). Discursive approach in the training of translators. In Mat. International scientific and creative forum" Youth in science and culture of the XXI century". Chelyabinsk: Chelyabinsk State Institute of Culture (pp. 229-231).
40. Тухтасинов, И. М. (2012). Национально-культурная специфика сложных слов, выражающих внешность и характер человека, в английском и узбекском языках. Вестник Челябинского государственного университета, (2 (256)), 122125.
41. Тухтасинов, И., & Хакимов, М. (2021). Современные взгляды на проблему дистанционного и традиционного методов обучения итальянскому языку в высших учебных заведениях. Общество и инновации, 2(2), 111-117.
42. Тухтасинов, И. М. (2017). Дискурсивный подход в обучении переводчиков. In Научные школы. Молодежь в науке и культуре XXI в. (pp. 229-231).
43. Тухтасинов, И. (2021). Таржимоннинг касбий компетенцияси ва фаолият функциялари. Иностранная филология: язык, литература, образование, (3 (80)), 5-10.
44. Тухтасинов, И. (2021). Особенности формирования учебного процесса в системе высшего образования Узбекистана в условиях Covid-19. Иностранная филология: язык, литература, образование, (1 (78)), 11-18.
45. Тухтасинов, И. М. (2020). Лингвокультурологический аспект обучения переводческой компетенции. In Язык и культура (pp. 226-231).
46. Tuxtasinov Maqsadjon Murodjon O'G'Li (2020). San'at va madaniyat sohasi talabalari bilimlarini nazorat qilishda nostandart testlarning afzalliklari. Oriental Art and Culture, (III), 320-325.
47. Тухтасинов, У. М. (2020). ИГРОВЫЕ ТЕХНОЛОГИИ НА УРОКАХ РУССКОГО ЯЗЫКА. Мировая наука, (3), 498-501.
48. Тухтасинов, И. М. (2020). Лингвокультурологический аспект обучения переводческой компетенции. In Язык и культура (pp. 226-231).
49. Tuhtasinov, Ilhom and Lutfilloeva, Fahriniso, The Japanese Language Teaching Technologies Based on Computer Simulation Models (September 10, 2019). Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=3458780
50. Тухтасинов, И. М. (2019). ВНЕДРЕНИЕ ИННОВАЦИЙ В ПРОЦЕСС ОБУЧЕНИЯ ТЕОРИИ И ПРАКТИКИ ПЕРЕВОДА. In Россия-Узбекистан. Международные образовательные и социально-культурные технологии: векторы развития (pp. 111-113).
51. Сукиасян, Г. А., Тухтасинов, И. М., Гушул, Ю. В., & Баштанар, И. М. (2019). Научные школы. Молодежь в науке и культуре XXI века: материалы междунар. науч.-творч. форума (научной конференции), 7-8 нояб. 2019 г./сост.: СБ Синецкий (отв. сост.).
52. Тухтасинов, И. М. (2018). Методика выявления эквивалентности слов разносистемных языков в процессе перевода. Бюллетень науки и практики, 4(7), 539-544.
53. Тухтасинов, И. (2017). Таржимада маданий мослашиш хрлатлари. Иностранная филология: язык, литература, образование, 2(2 (63)), 5-9.
54. Тухтасинов, И. (2017). Жамият тарихининг хрзирги боскдчида таржимонлар тайёрлашнинг асосий муаммолари. Иностранная филология: язык, литература, образование, 2(4 (65)), 20-24.
55. Тухтасинов, И. (2016). Таржима назариясида тиллараро эквивалентлик тушунчаси ва унинг тадкики. Иностранная филология: язык, литература, образование, 1(4), 26-30.
56. Тухтасинов, И. М. СОЦИОЛИНГВИСТИЧЕСКАЯ СПЕЦИФИКА В ОБУЧЕНИИ ИНОСТРАННЫМ ЯЗЫКАМ. ББК 74.48 Р 76, 314.
