Научная статья на тему 'КАЗУСЛИ ВАЗИЯТЛАРДА СПОРТЧИ ШАХСИНИНГ ЭМПИРИК ТАДҚИҚ ЭТИЛИШИ'

КАЗУСЛИ ВАЗИЯТЛАРДА СПОРТЧИ ШАХСИНИНГ ЭМПИРИК ТАДҚИҚ ЭТИЛИШИ Текст научной статьи по специальности «Психологические науки»

CC BY
57
16
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
спортчилар / казусли (кутилмаган / тасодифий) вазиятлар / эмоционал ҳолатлар / невротизм / экстроверт / интроверт шкалласи / психокоррекция. / спортсмены / в случайных ситуациях / эмоциональные ситуации / невротизм / экстраверсия / шкала интроверсии / психокоррекция.

Аннотация научной статьи по психологическим наукам, автор научной работы — Файзиев Зоҳиддин Ҳасанбоевич

Мақолада спортчиларнинг невротизм, экстроверт-интровертга мойиллигини ўрганишга оид олиб борилган тадқиқотларда таҳлил этилган. Тажрибалар натижаси шуни кўрсатадики, казусли (кутилмаган) вазиятда спортчи индивидуал хусусиятларини назорат қилиш, унинг спорт фаолияти ва натижаларига ижобий таъсир кўрсатиши мумкинлиги тадқиқотда ўз исботини топган. Мазкур мақолада спортчиларнинг индивидуал хусусиятининг ижтимоий-психологик механизмлари тадқиқот методлари орқали таҳлил этилган. Амалий тавсия ва хулосалар келтирилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ЭМПИРИЧЕСКОЕ ИССЛЕДОВАНИЕ ЛИЧНОСТИ СПОРТСМЕНА В СЛУЧАЙНЫХ СИТУАЦИЯХ

Эта статья дает информацию об исследовании склонности спортсмена к невротизму, экстраверсии и интроверсии. Результаты исследования показывают, что спортсмен контролирует свои индивидуальные характеристики в случайных ситуациях и возможность положительно влиять на его спортивные результаты и результаты. Социально-психологические механизмы индивидуальных особенностей спортсмена анализируются методами исследования. Даны практические рекомендации и выводы.

Текст научной работы на тему «КАЗУСЛИ ВАЗИЯТЛАРДА СПОРТЧИ ШАХСИНИНГ ЭМПИРИК ТАДҚИҚ ЭТИЛИШИ»

Файзиев Зох,иддин ^асанбоевич,

К,арши давлат университети "Психология" кафедраси укитувчиси

КАЗУСЛИ (КУТИЛМАГАН, ТАСОДИФИЙ) ВАЗИЯТЛАРДА СПОРТЧИ ШАХСИНИНГ ЭМПИРИК ТАДКИК ЭТИЛИШИ

УДК: 796.071.2:154.2

ФАЙЗИЕВ.З.Х,. КАЗУСЛИ ВАЗИЯТЛАРДА СПОРТЧИ ШАХСИНИНГ ЭМПИРИК ТАДЖИК, ЭТИЛИШИ

Маколада спортчиларнинг невротизм, экстроверт-интровертга мойиллигини урганишга оид олиб борилган тадкикотларда тах,лил этилган. Тажрибалар натижаси шуни курсатадики, казусли (кутилмаган) вазиятда спортчи индивидуал хусусиятларини назорат килиш, унинг спорт фао-лияти ва натижаларига ижобий таъсир курсатиши мумкинлиги тадкикотда уз исботини топ-ган. Мазкур маколада спортчиларнинг индивидуал хусусиятининг ижтимоий-психологик меха-низмлари тадкикот методлари оркали тах,лил этилган. Амалий тавсия ва хулосалар келтирил-ган.

Таянч суз ва тушунчалар: спортчилар, казусли (кутилмаган, тасодифий) вазиятлар, эмоцио-нал х,олатлар, невротизм, экстроверт, интроверт шкалласи, психокоррекция.

ФАЙЗИЕВ.З.Х. ЭМПИРИЧЕСКОЕ ИССЛЕДОВАНИЕ ЛИЧНОСТИ СПОРТСМЕНА В СЛУЧАЙНЫХ СИТУАЦИЯХ

Эта статья дает информацию об исследовании склонности спортсмена к невротизму, экстраверсии и интроверсии. Результаты исследования показывают, что спортсмен контролирует свои индивидуальные характеристики в случайных ситуациях и возможность положительно влиять на его спортивные результаты и результаты. Социально-психологические механизмы индивидуальных особенностей спортсмена анализируются методами исследования. Даны практические рекомендации и выводы.

Ключевые слова и понятия: спортсмены, в случайных ситуациях, эмоциональные ситуации, невротизм, экстраверсия, шкала интроверсии, психокоррекция.

FAYZIEVZ.X. EMPIRICAL STUDY OF ATHLETS PERSONALITY IN CASUAL SITUATIONS

This article gives information about the research on an athlete's tendency to neuroticism and extraversion and introversion. The results of the research show that athlete's controlling over their individual characteristics in casual situations and their possibility to have positive impact on his sporting performance and outcomes. The social and psychological mechanisms of athlete's individual characteristics are analyzed with the research methods. Practical recommendations and conclusions are provided.

Key words and concepts: athletes, in casual situations, emotional situations, neuroticism, extroversion, the scale of introversion, psychocorrection.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2020, 3 (88)

Кириш.

Жамият тараккиётининг х,озирги боскичида фан-техникани ривожланиши инсонлар х,аёти ва фаолиятида узига хос хусусиятларнинг юзага келишини такозо этади. Моддий ва маъ-навий ишлаб чикаришнинг барча сох,алари инсоннинг бажараётган фаолиятида алох,ида ах,амият касб этадиган натижалар долзарбла-шиб бораётганлиги, фаолиятни амалга оши-риш жараёнида инсониятнинг масъулиятини, хавф-хатар ва турли казусли вазиятларда фао-лиятидаги муваффакиятсизликларни кечири-шига мажбур килади.

Сунгги йилларда халкимизнинг саломат-лиги туFрисида Fамхурлик килиш, маънавий ва жисмоний баркамол авлодни шаклланти-риш, миллионлар уйини булган ва мамлакати-мизда алох,ида урин тутадиган спортнинг футбол турига ах,олини, айникса ёшларни кенг жалб этиш буйича бир катор чора-тадбирлар амалга оширилиб келинмокда1.

Шундан куриниб турибдики, спорт фаоли-ятини мувафаккиятли амалга ошириш учун спортчиларни психологик тайёргарлигига алох,ида эътибор каратиш мух,им масалалар-дан бир х,исобланади.

Бирок мамлакатимизда спорт психологи-яси сох,асида ушбу муаммо юзасидан айтарли тадк,ик,от ишлари олиб борилмаганлиги маса-лага алох,ида эътибор карашишни талаб этади. Шунинг учун спортчининг казусли (кутилмаган, тасодифий) вазиятларда мосла-шув йулларини излаб топиш бугунги кунда бизнингча етарли булиб колмасдан, казусли (кутилмаган, тасодифий) вазиятларда хаво-тирланиш х,олати ва эмоционал кечин-маларни бошк,ариш ва енгиш усулларини ургатиш х,ам ута долзарб муаммолардан бири х,исобланади.

Макола мавзусининг долзарблигини ва зарурати.

Бугунги кунда мамлакатимиз спорт пси-хологияси сох,асида ушбу муаммо юзасидан айтарли тадк,ик,от ишлари олиб борилмаган-

1 Узбекистон Республикаси Президентининг 2019 йил 4 декабрдаги "Узбекистонда футболни ривожлантиришни мутлако янги боск,ичга олиб чик,иш чора-тадбирлари туFрисида"ги ПФ-5887-сонли Фармони. - https://lex.uz/ docs/4631208

лиги масалага алох,ида эътибор каратишни талаб этади. Шунинг учун спортчиларнинг казусли (кутилмаган, тасодифий) вазиятларда мослашув йулларини излаб топиш бугунги кунда етарли булиб колмасдан, эмоционал х,олатларни бошк,ариш ва енгиш усулларини ургатиш х,ам ута долзарб муаммолардан булиб к,олмок,да.

Мамлакатимиз спортида тадк,ик,отнинг ама-лий жих,атдан долзарблиги шундаки, инсоннинг уз олдига куйган максади йулида тур-ган х,ар кандай тусикларни, жумладан, ички тусикларни (салбий х,олатлар, куркув, узига ишонмаслик, чарчаш ва бошкалар.) енга олиш куникмасини шакллантириш ва тар-биялаш зарурати билан боFлик1. Мазкур тусикларни енгиш инсоннинг уз-узини психологик тайёрлаш билан ташки тусикларни (ракибнинг карама-каршилиги, фаолиятнинг нохуш шароитлари, масалан, х,акамларнинг нореал бах,оси, спорт атрофидаги мух,ит билан узаро таъсирнинг нокулайлиги ва бошкалар.) енгишга жисмоний-психологик йуналганлик асосидаги курашиш жараёнини уз ичига олади.

Назарий жих,атдан олиб караганда эса тадк,ик,отнинг долзарблиги мазкур муам-мони концептуал аппарати ишланмаган-лиги, казусли (кутилмаган, тасодифий) вази-ятларни енгиш куникмаларини шакллантириш методикалари ва усулларига ёндашувни характерловчи экспериментал маълумотлар-нинг йуклиги билан изох,лаш мумкин. Бундан ташкари, спорт психологияси ва педагогика-сида тарбия тизими факатгина умумий тавси-ялар билан чегаралиниб колганлигини куза-тамиз мумкин. Шу боис, тадк,ик,отлар аслида спортга мослаштирилган таълим муассасала-рида олиб борилишини такозо этмокда.

Казусли (кутилмаган, тасодифий) вазиятларда эмоционал х,олатларни енгиш куникмаларини максадга йуналтирилган тарзда шакллантириш спорт фаолиятига доир вазифаларни муваффакиятли х,ал килиш ман-баидир. Шундай экан, казусли (кутилмаган, тасодифий) вазиятларда спортчи эмоционал х,олати узгаришини тадкик этиш ва бу муам-монинг замонавий ечимларини ишлаб чикиш

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2020, 3 (88)

узок, хориж ва мамлакатимиз психологиясида ута долзарб масалалардан бири х,исобланади.

Мацоланинг мацсади. Казусли вази-ятларда эмоционал х,олатларни енгиш куникмаларини максадга йуналтирилган тарзда шакллантириш спорт фаолиятига доир вазифаларни муваффакиятли х,ал килишдан иборатдир.

Мацоланинг моцияти. Г.Ю.Айзенк мето-дикаси (синалувчиланинг уртача кийматлари 11,13 баллни ташкил этди) натижалар тах,лилига кура, уларда кучсиз ифодалан-ган мусбат асимметрия ва кучсиз ифодалан-ган мусбат эксцесс мавжудлигини кузатиши-миз мумкин. Спортчиларда нейротизм шка-ласининг жуда юкори эмаслиги кайд этилди. Бунда жамоадаги узаро муносабатлар, бир-бирини тез ва яхши тушуниш, уйиннинг яхши кечиши х,амда муваффакиятни таъминловчи мух,им омиллар эканлигини курсатади. Экстраверсия- интроверсия курсаткичи буйича респодентларда энг кичик курсаткич 8 бал-дан, энг юкори курсаткич 18 балгача ифода-ланди, бу курсаткич буйича уртача киймат 10,78 баллни ташкил этди. Бу эса синалувчи-ларнинг натижалари кучсиз ифодаланган мусбат ассиметрия ва кучсиз ифодаланган мусбат эксцесс мавжудлигини ифодалади. Натижалар тах,лилига кура, синалувчиларнинг асосий кисми интроверт эканлигини аникланди.

Тадцицотнинг объекти. Спортнинг футбол тури билан шуFулланувчи жами 290 нафар спортчи ташкил этади. Шундан, болалар ва усмирлар спорт мактабларидаги (БУСМ) 144 нафар спортчи ва футбол академияларидан 146 нафар юкори гурух,лардаги спортчилар синалувчи сифатида танлаб олинди.

Мавзу буйича олимлар изланишларининг кискача тах,лили.

Узбекистон Республикаси Президенти-нинг 2017 йил 7 февралдаги "Узбекистон Республикасини янада ривожлантириш буйича Харакатлар стратегияси туFрисида»ги ПФ-4947-сон Фармонида илгари сурилган спортни янада оммалаштириш, мах,оратли мураббий ва спортчиларни тайёрлаш бугунги куннинг мух,им масалалардан бири эканлиги ушбу тадкикотга илмий-методологик асос булиб хизмат килади.

Спорт психологиясида спортчиларнинг психологик тайёргарлиги ва эмоционал х,олатларини бошкариш мавзуси жуда долзарб булиб, ушбу муаммони узок ва якин хориж психологиясида А.Ц.Пуни1, Е.П.Ильин2, А.В.Алексеев, Ю.Я.Киселев, Г.Д.Горбунов, И.П.Волков, А.Н.Николаев, П.А.Рудик,

A.В.Родионов, Ж.К.Серова, Ю.Л.Ханин3,

B.Ф.Сопов ва бошка олимлар томони-дан урганиб чикилган. Бирок спортчиларнинг стартолди вазиятлари, экстремал ёки казусли (кутилмаган, тасодифий) вазият-ларда узини бошкариши ва ундан кузланган оптимал жанговар х,олатининг модели етар-лича ишлаб чикилмаган. Жуда куп спорт тур-лари айникса футбол учун спортчиларнинг казусли (кутилмаган, тасодифий) вазиятлар билан узаро таъсирини ифодалаб беришдаги ёндашув бугунги кунда талаб этилмокда ва бу долзарб муаммо сифатида каралади. Казусли (кутилмаган, тасодифий), экстремал, стрес-сли вазиятларни, жарох,атли хрдисалар, хаво-тирланиш х,олати ва эмоционал кечинмалар окибатларини урганиш муаммоси Л.А.Китаев-Смык, М.Ш.Магомед-Эминов, Б. Колодзин, Н.В.Тарабрина, Е.О.Лазебной, М.Е.Зеленова, Е.М.Черепанова, Е.Е.Торчинская, И.П.Соловьев, Л.Г.Макпаков, М.М.Решетников, И.О.Котеневлар илмий тадкикотларида кенг ёритилган.

Муаллиф олиб борган тадкикотнинг асосий мазмуни.

Юкоридагилардан куриниб турибдики, бугунги кунда спортчиларни казусли (кутилмаган, тасодифий) вазиятларга дуч кел-ганда уларнинг психологик хусусиятларни урганиш мух,им масалаларда х,исобланади. Спортчи шахсини психологик такик этишда Болалар ва усмирлар спорт мактаблари ва футбол академияси спортчиларини танлаб олиб, Г.Ю.Айзенкнинг шахсни "Индивидуал-типологик хусусиятларни аниклаш мето-

1 Пуни А.Ц. 0 диагностике состояния психической готовности спортсмена к соревнованию. // Психологическая подготовка спортсменов различных видов спорта к соревнованию. - М.: ФиС, 1998. - 10 с.

2 Ильин Е.П. Психология спорта. - Санкт-Петербург: Питер, 2008.

3 Ханин Ю.Л. Психология общения в совместной деятельности / Автореф. докт. дисс. - Л. 1986.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2020, 3 (88)

80 ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ ВА САЛОМАТЛИК / ФИЗИЧЕСКАЯ КУЛЬТУРА И ЗДОРОВЬЕ ч__

1-жадвал. Г.Ю.Айзенк методикаси буйича бирламчи маълумотлар тах,лили, п=290

Шкала п Уртача Стандарт OFИШ Асимметрия Эксцесс

Нейротизм 290 11,13 3,07 1,04 0,53

Экстраверсия-интроверсия 290 10,78 2,34 0,83 0,15

2-жадвал. Г.Ю.Айзенк методикаси буйича гуродлараро ишонч даражасидаги фарк,лар (п=290)

Шкала Жамоалар П1 П2 Уртача Стандарт OFИШ 1 Ишонч дара-жаси

Нейротизм БУСМлар 144 12,16 3,716

Футбол академияси 146 10,15 1,850 3,265 ,002

Экстраверсия БУСМлар 144 11,23 2,523

-интроверсия Футбол академияси 146 10,35 2,079 1,808 ,074

дикасидан фойдаланганимизда натижалар куйидагича намаён булди. Нейротизм шка-ласи буйича синалувчиларнинг энг мини-мал курсаткич натижалари 6 баллдан энг юк,ори курсатгич натижаси 20 баллни таш-кил килади. Синалувчиланинг мазкур шкала буйича уртача к,ийматлари 11,13 баллни таш-кил этди. Натижалар тах,лилига эътибор бер-ганимизда, уларда кучсиз ифодаланган мусбат асимметрия ва кучсиз ифодаланган мусбат эксцесс мавжудлигини кузатишимиз мумкин. Спортчиларда нейротизм шкаласининг жуда юк,ори эмаслиги к,айд этилди. Бу х,олат жамо-адаги узаро муносабатлар, бир-бирини тез ва яхши тушуниш, уйиннинг яхши кечиши х,амда муваффак,иятни таъминловчи мух,им омил-лардан бири х,исобланади. Экстраверсия-интроверсия курсаткичи буйича респодент-ларда энг кичик курсаткич 8 балдан, энг юк,ори курсаткич 18 балгачаи фодаланди, бу курсаткич буйича уртача к,иймат 10,78 баллни ташкил этди. Бу курсаткич буйича синалувчиларнинг натижалари кучсиз ифодаланган мусбат ассиметрия ва кучсиз ифодаланган мусбат эксцесс мавжудлигини курсатди. Натижалар тах,лилига кура, синалувчиларнинг асо-сий кисми интроверт эканлигини курсатди. Бу х,олатлар 1-жадвалда уз ифодасини топган.

Тадк,ик,отимиз натижаларини тах,лил килиш вак,тида гурух,ларга нисбатан х,ам тах,лил килишга уриндик. Бунда респондент-лар гурух,лари уртасида ишонч даражасидаги фарклар мавжудлиги ёки йук,лигига эъти-

борни каратдик. Олинган натижаларнинг тах,лили шуни курсатдики, нейротизм шка-ласи буйича синалувчилар уртасида ишон-чли фарклар мавжудлиги кузатилди, яъни БУСМларнинг уртача к,ийматлари 12,16 баллни ташкил килса, футбол академияси вакил-ларида бу курсаткич уртача 10,15 баллни ташкил килганлигини кузатишимиз мумкин. Натижаларга кура, БУСМлар синалувчила-рида нейротизмнинг бироз юк,ори эканлигини кузатишимиз мумкин. Натижаларга кура, БУСМлар синалувчилари футбол академияси синалувчиларига нисбатан бироз асабийрок,, нотинчрок,, куз^алувчан ва беток,ат эканлигини куришимиз мумкин. Бу ишонч даражасидаги фарклар мавжудлигидан далолат беради. Экстраверсия ва интроверсия шкаласи буйича ишонч даражасидаги фарк,лар кузатилмади. Бу х,олат БУСМлар ва футбол академияси спортчилари орасида экстраверт х,ам интроверт х,ам мавжудлиги ва унга хос сифат ва хусусиятлар меъёрли ривожланаётганлигидан далолат беради. Бу х,олатларни 2-жадвалда як,к,олрок, ифодаланганлигини куришимиз мумкин.

Юк,оридаги мулох,азалар ва илмий тадк,ик,от иши натижаларидан маълумки, замонавий спортчи шахсини шакллантиришда унинг психологик тадк,ик, этиш бугунги кунда ечилиши лозим булган масалалардан бири эканлиги айни хак,ик,атдир.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2020, 3 (88)

Мацола юзасидаги назарий тацлилларга таяниб, цуйидаги хулосаларни чицариш мумкин:

Г.Ю.Айзенк методикаси (синалувчилар-нинг уртача кийматлари 11,13 баллни ташкил этди) натижалари тах,лилига кура, уларда куч-сиз ифодаланган мусбат асимметрия ва куч-сиз ифодаланган мусбат эксцесс мавжудлиги аникланди. Спортчиларда нейротизм шкала-сининг жуда юкори эмаслиги кайд этилди. Бу жамоадаги узаро муносабатлар, бир-бирини тез ва яхши тушуниш, уйиннинг яхши кечиши х,амда муваффакиятни таъминловчи мух,им омиллар х,исобланади. Экстраверсия- интро-версия курсаткичи буйича (10,78 балл) сина-лувчиларнинг натижалари кучсиз ифодаланган мусбат ассиметрия ва кучсиз ифодаланган мусбат эксцесс мавжудлигини ифодалади. Натижалар тах,лилига кура, синалувчиларнинг асосий кисми интроверт эканлигини курсатди.

Тадкикотларимиз тах,лилига кура, казусли (кутилмаган, тасодифий) вазиятларда сина-лувчиларда хавотирланиш курсаткич даража-лари ошиши кузатилди. Бу х,олат БУСМ спорт-чиларида юкори натижа курсатгичида ифо-даланди. Футбол академияси аъзоларида узини узи бах,олаш урта даражадаги хавотир-лик намаён булганлигини курсатди. Бу уларда казусли (кутилмаган, тасодифий) вазиятларда узларини хавотирлик даражаларини назорат килиш ва бошкара олиш имконияти борлиги-дан далолат беради.

Болалар ва усмирлар спорт мактаби тарби-яланувчилари уртасида сезгирлик курсаткичи Футбол академияси спортчиларига нисбатан бироз пастлиги кузатилди. Казусли (кутилмаган, тасодифий) вазиятларда спортчилар ута сезгир булмаса, улар бу мусобакада Fолиб чикишлари анча мушкуллиги аён булди. Футбол академияси вакилларининг курсаткичида тафаккурнинг ижодийлиги юкори эканлиги кузатилди. Бу эса,футбол академияси синалув-чиларининг х,ар бир уйинга ижодийлик билан ёндошишидан далолат беради. Айнан казусли (кутилмаган, тасодифий) вазиятларда спорт-чилардаги бу хусусиятлар енгиш билан боFлик жараённи таъминлашда мух,им ах,амият касб этади.

Айзенк методикаси буйича олинган кор-реляцион тах,лил натижаларига кура, узини бах,олаш шкаласи ва экстраверсия-интроверсия курсаткичлари уртасида ижо-бий муносабат (г=0.210; р>0.05) кузатилди. Бунда хавотирлик даражасининг ортиши экс-траверсиянинг х,ам ошиб боришига, спортчилар канчалик меъёрларга амал килса, уларда хавотирланиш даражаси паст булиши кузатилди. Узига ишонч ва узини узи бах,олаш шкаласи буйича ижобий (г=0.276; р>0.01) корреляцион муносабатлар ифодаланди. Уларда узига ишонч канчалик юкори булса узини бах,олаш реал ва туFри булиши исбот-ланди.

Утказилган тадцицот ва психокор-рекцион ривожлантирувчи тренинглар цуйидаги тавсиялар беришимизга сабаб булди:

1. Спортчиларда узини-узи бошкариш, назорат килиш, фаолияти натижала-рини бах,олаш, уйин жараёнида эмоцио-нал баркарорлик, мувафаккиятни х,ис килиш куникмаларини шакллантиришда уларнинг типологик ва шахсийлик хусусиятларини х,исобга олиш лозим.

2. Спортчиларнинг х,амкорликдаги олиб борадиган фаолияти казусли вазият-ларни енгишнинг энг мух,им омилларидан бири х,исобланади. Спортчилар жамоасида жисмоний-психологик машFулотларни олиб бориш, жипсликни таъминлаш ва салбий эмо-ционал х,олатларни олдини олиш х,амда уни бартараф этиш учун хизмат килади.

3. Спортчиларда хавотирланиш дара-жасини камайтириш ёки бартараф этиш максадида узини-узи мусобакага психологик тайёрлаш устувор вазифа х,исобланади.

4. Спорт фаолиятида мусобакадан олдинги максадли ижтимоий-психологик тренинглар казусли вазиятларни енгиш ва муваффакиятга эришиш х,иссини шаклланти-ради.

5. Спортчи шахсида пайдо буладиган салбий эмоционал х,олатларни бошкаришда жисмоний-психологик машклардан фойдала-ниш мувафаккият гаровидир.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2020, 3 (88)

82 ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ ВА САЛОМАТЛИК / ФИЗИЧЕСКАЯ КУЛЬТУРА И ЗДОРОВЬЕ ч__

Адабиётлар руй^ати:

1. Узбекистон Республикаси Президентининг 2019 йил 4 декабрдаги "Узбекистонда футболни ривожлантиришни мутлак,о янги боск,ичга олиб чик,иш чора-тадбирлари туFрисида"ги ПФ-5887-сонли Фармони. - https://lex.uz/docs/4631208

2. Ильин Е.П. Психология спорта. - Санкт-Петербург: "Питер", 2008.

3. Пуни А.Ц. О диагностике состояния психической готовности спортсмена к соревнованию. // Психологическая подготовка спортсменов различных видов спорта к соревнованию. - М.: ФиС, 1998. - 10 с.

4. Ханин Ю.Л. Психология общения в совместной деятельности / Автореф. докт. дисс. - Л. 1986.

5. Шестаков М.М. Футбол: структура соревновательной деятельности и критерии её эффективности в футболе. / Учебно-методическое пособие. - Краснодар: ФиС, 1993. -28с.

6. Золотарёв А.П., Шамардин А.И. Структура основных компонентов соревновательной деятельности юных футболистов: Учебно-методическое пособие. / Под ред. Н.Д. Васильева. - Волгоград: ВГИФК, 1992г.-С 25-29,

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2020, 3 (88)

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.