Научная статья на тему 'МАЛАКАЛИ БОКСЧИЛАРНИНГ ИНДИВИДУАЛ ХУСУСИЯТЛАРИНИ ҲИСОБГА ОЛГАН ҲОЛДА МУСОБАҚА ФАОЛИЯТИ ТЕХНИК-ТАКТИК ҲАРАКАТЛАРИНИ ТАҲЛИЛ ҚИЛИШ'

МАЛАКАЛИ БОКСЧИЛАРНИНГ ИНДИВИДУАЛ ХУСУСИЯТЛАРИНИ ҲИСОБГА ОЛГАН ҲОЛДА МУСОБАҚА ФАОЛИЯТИ ТЕХНИК-ТАКТИК ҲАРАКАТЛАРИНИ ТАҲЛИЛ ҚИЛИШ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
72
13
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
малакали боксчилар / мусобақа фаолияти / техник-тактик ҳаракатлар таҳлили. / квалифицированные боксеры / соревновательная деятельность / анализ технико-тактической деятельности.

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Ражабов Ғуломжон Қурбонбоевич

Мақолада ўтказилган тадқиқот натижаларига кўра, малакали боксчиларнинг техник-тактик ҳаракатлари ишончлилигини таъминлаш учун турли экстремал вазиятларда чалғитувчи омилларни ҳисобга олиш методикаси ёритиб берилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

АНАЛИЗ ТЕХНИКО-ТАКТИЧЕСКИХ ДЕЙСТВИЙ СОРЕВНОВАТЕЛЬНОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ С УЧЕТОМ ИНДИВИДУАЛЬНЫХ ОСОБЕННОСТЕЙ КВАЛИФИЦИРОВАННЫХ БОКСЕРОВ

В статье по результатам исследований автора раскрывается методика учёта потенциала отвлекающих факторов для обеспечения надежности технико-тактической деятельности боксеров.

Текст научной работы на тему «МАЛАКАЛИ БОКСЧИЛАРНИНГ ИНДИВИДУАЛ ХУСУСИЯТЛАРИНИ ҲИСОБГА ОЛГАН ҲОЛДА МУСОБАҚА ФАОЛИЯТИ ТЕХНИК-ТАКТИК ҲАРАКАТЛАРИНИ ТАҲЛИЛ ҚИЛИШ»

Ражабов fуломжон Курбонбоевич,

Узбекистон давлат жисмоний тарбия ва спорт университети "Бокс, таэквондо, киличбозлик назарияси ва услубияти" кафедраси доценти педагогика фанлари буйича фалсафа доктори (PhD)

МАЛАКАЛИ БОКСЧИЛАРНИНГ ИНДИВИДУАЛ ХУСУСИЯТЛАРИНИ ЩОБГА ОЛГАН ДОЛДА МУСОБАКА ФАОЛИЯТИ ТЕХНИК-ТАКТИК ^АРАКАТЛАРИНИ ЩЛИЛ КИЛИШ

УДК:796.015.534:24:56:83

РАЖАБОВ F.K,. МАЛАКАЛИ БОКСЧИЛАРНИНГ ИНДИВИДУАЛ ХУСУСИЯТЛАРИНИ ЦИСОБГА ОЛГАН ЦОЛДА МУСОБАЦА ФАОЛИЯТИ ТЕХНИК-ТАКТИК ЦАРАКАТЛАРИНИ ТАЦЛИЛ ЦИЛИШ

Маколада утказилган тадкикот натижаларига кура, малакали боксчиларнинг техник-тактик х,аракатлари ишончлилигини таъминлаш учун турли экстремал вазиятларда чалFитувчи омилларни х,исобга олиш методикаси ёритиб берилган.

Таячн суз ва тушунчалар: малакали боксчилар, мусобака фаолияти, техник-тактик х,аракатлар тах,лили.

РАЖАБОВ Г.К. АНАЛИЗ ТЕХНИКО-ТАКТИЧЕСКИХ ДЕЙСТВИЙ СОРЕВНОВАТЕЛЬНОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ С УЧЕТОМ ИНДИВИДУАЛЬНЫХ ОСОБЕННОСТЕЙ КВАЛИФИЦИРОВАННЫХ БОКСЕРОВ

В статье по результатам исследований автора раскрывается методика учёта потенциала отвлекающих факторов для обеспечения надежности технико-тактической деятельности боксеров.

Ключевые слова и понятия: квалифицированные боксеры, соревновательная деятельность, анализ технико-тактической деятельности.

RAJABOV G.Q. ANALYSIS OF TECHNICAL AND TACTICAL ACTIONS OF COMPETITION ACTIVITIES TAKING INTO ACCOUNT INDIVIDUAL CHARACTERISTICS OF QUALIFIED BOXERS

According to the research results, in the article described methodics to taking into account the potential of distractions to ensure the reliability of the technical and tactical activity of boxers.

Key words and concepts: qualified boxers, competitive activity, analysis of technical and tactical activity.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2020, 1(86)

Мавзунинг долзарблиги. Юртимизда жисмо-ний тарбия ва спорт давлат сиёсати даражасига кутарилгани хеч кимга сир эмас. Жисмоний тарбия ва спортни янада ривожлантириш борасида Президент фармонлари ва Вазирлар Махкамаси к,арорларининг к,абул к,илиниши сохага берилаёт-ган эътиборнинг тасд^идир. Узбекистон Республи-каси Президентининг 2017 йил 3 июндаги "Жисмоний тарбия ва оммавий спортни янада ривожлантириш чора-тадбирлари "|урисида"ги ПК-3031-сон Карори1 юртимизда жисмоний тарбия ва спортни янада юкори поFонага кутариш учун конуний асос булиб хизмат килади.

Барчамизга маълумки, мамлакатимиз боксчи-лари 2016 йил Бразилиянинг Рио-де-Жанейро шахрида булиб утган ХХХ1 Олимпиада уйинларида спортчиларимиз умумжамоа хисобида биринчи уринни эгалладилар. Бундай ютуклар тасодифий эмаслигини, Узбекистон том маънода бокс мам-лакатига айланиб бораётганини миллий терма жамоамиз аъзолари яна бир бор бутун дунёга яккол намоён этди. Мазкур Fалаба "Узбекистон бокс мактаби", "Узбекистон боксчилари" деган сузларни жахон спорти тарихига олтин харфлар билан мухрлаб куйди.

2019 йилнинг 6-22 сентябрь кунлари Россиянинг Екатеринбург шахрида булиб утган бокс буйича жахон чемпионати спортчиларимиз учун янада муваффакиятли кечди. Хакикатан хам, дунёнинг 80 га якин мамлакатидан энг кучли чарм кулкоп усталари иштирок этган ва Fоят кескин курашлар остида утган жахон чемпионатида терма жамоамиз энг юкори поFонага кутарилгани барчамизга юксак ^урур туЙFуси билан бир каторда спортчи-лар тайёрлаш тизимини янада юкори поFонага кутаришни талаб килади, зеро халкаро майдонда ракобат кучайиб бормокда2.

Бугунги кунда шиддат билан ривожланиб бора-ётган спорт амалиёти шуни курсатдики, мусобак,а курашида экстремаллик ошганда - фаолият ишон-члилиги юкори даражада булганда спортчилар-гина устунликка эга буладилар. ЧалFитувчи омил-ларга каршилик курсата олиш (чалFитувчи омил-

1 Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 3 июндаги "Жисмоний тарбия ва оммавий спортни янада ривожлантириш чора-тадбирлари туFрисида"ги ПК-3031-сон карори. - «Узбекистон Республикаси конун хужжатлари туплами», 2017 йил 12 июнь, 23-сон, 455-модда.

2 Узбекистон Республикасининг 2015 йил 4 сентябрдаги "Жисмоний тарбия ва спорт туFрисида"ги УРК-394-сон Конуни. - https://lex.uz/docs/2742233

ларга бардошлилик) к,обилияти экстремалликнинг бир кисмидир3.

Жахон спорт фанида профессионал спортчи-ларнинг чалFитувчи омилларга бардошлилигини урганишга баFишланган куп сонли тадкикотлар мавжудки, уларнинг натижалари Германия, Буюк Британия, АКШ, Россия каби давлатлардаги илмий конференциялар, махсус нашрлар, диссертация ишларида мухокама килинган. Хозирги вактда Узбекистонда хам ушбу йуналишда илмий фаоллик кузатилмокда. Замонавий спортда муваффак,иятга эришиш ва эгалланган уринларни сак,лаб к,олишнинг зарур шартларидан бири спорт-чиларни экстремал вазFиятларда мусобака фао-лиятига тайёрлашни оптималлаштиришнинг янги инновацион технологияларини ишлаб чикиш ва жорий этиш хисобланади.

Мавзу буйича илмий манбаларнинг к,иск,ача та^лили. Спорт назарияси ва спорт психоло-гияси сохасидаги мамлакатимиз хамда хори-жий мутахассисларнинг ишларида спорт фао-лиятидаги ишончлилик омилига хамда спорт-чиларни мусобакаларга тайёрлашга катта эъти-бор каратилмокда. Бу билан В.Н.Платонов, 2004; Р.Д.Халмухамедов, 2006; Ж.К.Холодов, В.С.Кузнецов, 2003; Д.Бабушкин, 2006; Е.Н.Гогунов, 2004; Г.Д.Горбунов, 2006; Е.П.Ильин, 2016; А.Ц.Пуни, 1984; А.В.Родионов, 2004; П.А.Рудик, 1974; Н.Б.Стамбулова, 1999; Л.Г.Уляева, 2015 ва бошк,алар илмий тадкикотларда танишиш мумкин4.

Аксарият адабиёт манбаларини тахлил килиш ва умумлаштириш курсатадики, яккакурашчилар, жумладан боксчиларнинг мусобак,а фаолияти нати-жавийлиги ва ишончлилигини ошириш муаммо-сига ягона к,араш йук,. Бу шу билан тасдик,ланадики, спортчининг чалFитувчи омилларга бардошлилиги масалалари кутарилган купчилик ишларда бундай бардошлилик туFрисида спортчи психомоторикаси сифати (ёки алохида хоссаси) сифатида фикр бил-дирилади5.

Боксчиларнинг мусобака фаолияти натижа-вийлиги хамда ишончлилигини ошириш муам-моси хозирга кадар кенг ривож топган булишига

3 Платонов В.Н. Система подготовки спортсменов в Олимпийском спорте. Общая теория и её практические применения. - К: "Олимпийская литература", 2004. - С.343-345.

4 Рудик П.А. Психология. - М. «Физкультура и спорт», 1976; Бабушкин Г.Д. Психологическое обеспечение спортивной деятельности: монография - Омск: изд-во СибГУФК, 2006; Ильин Е.П. Психология спорта. - М.; СПб.: Питер, 2016.

5 Рудик П.А. Психология. - М.: «Физкультура и спорт», 1976. - 240 с.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2020, 1(86)

карамай, унинг долзарблиги нафакат камаймаган, балки янгидан ошиб бормокда. Бу мусобаканинг экстремал шароитларида спортчиларнинг психологик бардошлилигини шакиллантиришнинг мавжуд амалиёти самарали замонавий талабларга етар-лича мос холда х,али бахоланиши мумкин эмас. Юкорида келтирилган далиллар, малакали бок-счилар шахси ва темпераментининг эмоционал-иродавий хусусиятларини хисобга олган холда уларнинг мусобака фаолияти самарадорлигини ошириш муаммосини хал этишнинг янги йулларини излаб топиш долзарблигини тасдиклайди.

Тадк,ик,отнинг мак,сади малакали боксчилар-нинг турли хил экстремал вазиятларида мусобака фаолияти натижадорлигини хисобга олган холда уларни тайёрлаш жараёнини оптималлаштириш-нинг методик йулларини аниклашдан иборат.

Тадк,ик,отнинг асосий вазифаси - бу чалFитувчи омиллар мавжуд ёки чалFитувчи омил-лар йук булган мусобака вазиятларида малакали боксчилар техник-тактик харакатларнинг сон ва сифат параметрларини аниклаш.

Тадк,ик,от усуллари. Илмий - методик адаби-ётларни та,лил килиш, видеотахлил, суровнома, анкета сурови, назарий тахлил, мотивацион - нати-жали методикалар, шахсни ,ар томонлама урганиш методлари. Уртача катталиклар ишончлилигини аниклашнинг статистик методлари.

Тад^и^отнинг объекти - малакали боксчилар-нинг турли даражадаги экстремал вазиятлардаги мусобака фаолияти.

Тадцицотнинг предмети - малакали боксчи-ларнинг турли даражадаги экстремал вазиятларда жанг олиб бориш воситалари, уларнинг таркиби, хажмлари ва натижавийлиги.

Тадкикотлар жараёнида педагогик кузатув-лар утказилди хамда малакали боксчиларнинг мусобака жанглари ёзиб олинди. 2,5 миндан зиёд жанговар харакатлар, жумладан чалFитувчи омиллар таъсири шароитларида бажарилган харакатлар тахлил килинди. Жами 315 мусобака жанглари ёзиб олиб та,лил килинди.

Татцицот натижалари.

Аникланган холатлар шуни эътироф этишга имкон берадики, харакатларнинг асосий турлари таркиби турли хил жанг олиб бориш шароитларида деярли бир хил, - боксда жанг олиб бориш коидалари таъсирида шаклланувчи хисобланади. Шу билан бирга, таъкидлаш жоизки, чалFитувчи омиллар бор вазиятларда купчилик боксчилар ракиб билан узаро харакатланишнинг тактик тар-киблари уЙFунлигини узгартиришга кодирлар, битта ёки иккита тактик таркибий кисмларнинг

уларга карама-карши булганларига алмаштири-лиши содир булади.

Шу билан бирга, чалFитувчи омиллар йук булган ва чалFитувчи омиллар бор булган вазиятларда малакали боксчиларда жанговар харакатларнинг айрим асосий турлари хажмлари ва натижа-дорлиги орасида ишончли фарклар аникланди. Улар муайян педагогик курсатмаларни ва расмий мусобакаларда жанг олиб самарадорлигини оши-ришга йуналтирилган махсус машкларнинг зарур-лигини белгилаб беради.

Спортчиларга максадли ва самарали таъ-сир курсатиш, махоратнинг намоён булиши баркарорлигини ошириш максадида мусобака фаолиятининг индивидуал хусусиятларини ино-батга олган холда техник-тактик харакатларини такомиллашув воситалари ва услубларининг танлаб олинишини оптималлаштириш зарур. Бу спортчиларнинг жанговар харакатлари натижадорлигини, мусобакаларда иштирок этиш курсаткичларини оширишга имкон беради.

Малакали боксчиларда чалFитувчи омиллар бор вазиятларда жанговар харакатларнинг натижадорлигини бахолаётиб, айтиш зарурки, у акса-рият текширувчиларда чалFитувчи омиллар йук вазиятлардаги харакатлар натижадорлигига нис-батан анча пасаяди. (1-жадвал). Факат М.М., Н.Ф., Р.И., Х.А. (синалувчилар таркибидаги спортчилар фамилия ва исмининг бош харфлари деб укилади) ларда шароитлар экстремаллиги усганда жанговар харакатлар натижадорлигининг ошиши кузатилади.

Агар чалFитувчи омиллар йук вазиятларда жанговар харакатларнинг натижадорлиги асосан 53,3% дан юкори булса, чалFитувчи омиллар бор булган вазиятлардаги харакатларнинг натижадорлиги 39,0% дан ошмайди, факат айрим спортчилар бундан мустасно.

Жанг олиб боришни индивидуал курсаткичларининг батафсил тахлили чалFитувчи омиллар бор вазиятларда мусобака фаолияти натижадорлигининг узгариши кандай жанговар харакатлар хисобига содир булишини аниклаш имконини беради1.

Жанговар харакатлар натижадорлиги умумий пасайиб бораётган шароитда аксарият спортчи-ларда бу деярли барча харакат турлари (хужумлар, химояланишлар ва жавоблар, карши хужумлар) хисобига содир булади, айрим боксчиларда эса факат хужумлар ва химоя-жавоблар юзага келади (Й.И., З.Ф.) (2-жадвал).

1 Бабушкин Г. Д. Психологическое обеспечение спортивной деятельности: монография. - Омск: изд-во Сиб-ГУФК, 2006. - 380 с.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2020, 1(86)

1-жадвал. Жанг олиб бориш шароитлари турлича булганда жанговар х,аракатларнинг (хужумлар, х,имоялар ва жавоблар, карши х,ужумлар) натижадорлиги %

Т.р. Спортчилар фамилия ва исмининг бош харфлари Беллашувлардаги вазиятлар: Фарк,

чалFитувчи омиллар йук, чалFитувчи омиллар бор

1 Б.Х. 67 24,4 -42,6

2 З.Ф. 60,6 33,3 -27,3

3 М.Д. 56,4 23,3 -33,1

4 М.М. 53,3 34,4 -18,9

5 М.Ш. 55 66,9 + 11,9

6 Х.А. 55,1 68,8 + 13,7

7 Р.Б. 48,7 17,5 -31,2

8 С.И. 45,8 12,2 -33,6

9 С.А. 47,5 54,4 + 6,9

10 С.Б. 58,9 39 -19,9

11 И.И. 54,3 35 -19,3

12 Р.И. 54,5 27,8 -26,7

13 С.М. 38,5 23,8 -14,7

14 Т.О. 49 23,3 -25,7

15 Н.Ф. 54,6 58,8 +4,2

16 Т.Б. 53,8 35,4 -18,4

53,3 36,6 17,2

6,5 17,3 10,8

ЧалFитувчи омиллар йук вазиятларга нисба-тан чалFитувчи омиллар бор булган вазиятларда хужумлардан фойдаланишда жиддий индивидуал фарклар (хам хажми буйича, хам натижадорлиги буйича) мавжуд.

Чалтитувчи омиллар йук вазиятларда хужумлар хажми 61,3 дан 48,6% гача узгариб туради, бунда уларнинг натижадорлиги етарлича юк,ори (75,9%). Уз навбатида, чалFитувчи омиллар бор вазият-лардаги хужумлар хажми анча каттарок узгариб туради (66,7 дан 27,3% гача), натижадорлиги эса аксарият спортчиларда 47,7% дан ошмайди, М.Д. дан эса хужумлар мутлако натижасиз.

Химоя воситаларининг кулланилиш хажмлари ва натижадорлигининг индивидуал курсаткичларини так,к,ослаётиб, аник,лаш мумкинки, жанг олиб бориш шароитлари турлича булганда кулланиладиган химоя-жавоб харакатлари хажми тахминан бир хилда узгариб туради: чалFитувчи омиллар йук вазиятларда - 16,0 дан 31,4% гача, чалFитувчи омиллар бор вазиятларда - 12,4 дан 36,1% гача.

Бунда чалFитувчи омиллар йук вазиятлардаги жавоблар натижадорлиги, асосан, 57,9% дан юк,ори ва купчилик спортчиларда чалFитувчи омиллар бор вазиятларда пасаяди, факат З.Ф. да улар мутлако натижасиз.

Жанг олиб бориш шароитлари турлича булганда карши хужумлар хажмлари ва натижадорлигини таккослаб туриб, шуни эътироф этиш мумкинки, мураккаб шароитларда хажм ортади1.

1 Ильин, Е.П. Психология спорта. - М.; СПб.: "Питер", 2016. - 351 с.

Агар чалFитувчи омиллар йук вазиятларда карши хужумлар хажми 28,6% дан ошмаса, чалFитувчи омиллар бор вазиятларда у 45,3% га етади. Бунинг устига, купчилик боксчиларда чалFитувчи омиллар бор вазиятларда карши хужумлар хажми ортганда натижадорликни кескин тушириб юборадилар, айрим спортчилар эса (С.И.) уларни умуман самарасиз бажарадилар.

Жанг олиб бориш шароитлари турлича булганда мусобака фаолияти курсаткичлари амалга ошма-ган хужумлар хажми каби ахборотли эканлиги аник,ланади. Куриниб турибдики, келтирилган маъ-лумотлар тахлил к,илинганда уларнинг чалFитувчи омиллар йук вазиятлардаги (6,7-29,9%) хамда чалтитувчи омиллар бор вазиятлардаги (3,3-29,2%) узгарувчанлиги етарлича юкори.

Амалга ошмаган хужумларнинг уртача хажми мос равишда 15,8 ва 17,1% ни ташкил килади. ЧалFитувчи омиллар бор вазиятларда ухшаш харакатлар хажмининг катта микдорда ошиши З.Ф., М.Д. каби спортчиларда учрайди (мос равишда 13,4 ва 22,2%; 17,0 ва 24,4%).

Хулосалар.

Олиб борилган тадкикотларда боксчиларнинг мусобака фаолиятини кийинлаштирувчи, унинг экстремаллигини оширувчи чалFитувчи омиллар бор булган вазиятлар ва чалFитувчи омиллар йук булган вазиятларда боксчилар мусобака фаолиятининг техник-тактик харакатлар ишончлилигини таъминлаш учун юкоридаги харакатлар эхтимолини эътиборга олиш зарур.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2020, 1(86)

2-жадвал. Чалгитувчи омиллар бор булган вазиятларда малакали боксчилар томонидан жанговар харакатлар турларини к,улланилишининг индивидуал курсаткичлари (%)

V__

Т/р Ф.И. ЧалFитувчи омиллар йук, вазиятларда ЧалFитувчи омиллар бор вазиятларда

Харакатлар турлари

хужум химояланишлар к,арши хужум хужум химояланишлар карши хужум

XX ХН XX XН XX XН XX XН XX XН XX XН

1. Б.Х. 58,7 70,2 21,9 85,7 19.4 45,2 27,3 20,0 28,3 33,3 45,3 20,0

2. З.Ф. 55,2 70,9 21,0 66,7 23,8 44,1 55,6 20,0 22,2 0,0 22,2 80,0

3. М.Д. 51,8 63,6 26,2 70,0 22,0 35,7 35,7 0,0 28,6 50,0 35,7 20,0

4. М.М. 48,6 60,2 28,8 65,1 23,0 35,3 38,5 60,0 23,2 33,3 38,5 10,0

5. М.Ш. 59,2 70,4 21,9 68,9 18,9 25,6 56,0 75,2 28,0 76,0 16,0 55,0

6. Х.А. 55,7 53,1 22,7 70,0 21,6 42,1 66,7 65,4 15,4 83,3 17,9 54,7

7. Р.Б. 53.8 58,2 18,4 58,1 27,8 29,8 45,8 27,2 8,4 15,7 45,8 9,1

8. С.И. 61,3 55,0 16,0 48,3 22,7 24,1 30,0 16,7 30,0 20,0 40,0 0,0

9. С.А. 56,3 57,9 24,2 63,0 19,5 21,6 61,8 33,3 23,5 80,0 14,7 50,0

10. С.Б. 56,8 75,9 25,3 62,5 17,9 38,2 44,0 63,2 32,0 37,7 24,0 16,7

11. Й.И. 61,3 68,9 24,3 61,9 14,4 32,0 61,5 30,0 23,1 25,0 15,4 61,5

12. Р.И. 58,3 65,3 23,2 69,2 18,5 29,0 50,0 25,0 12,4 50,0 37,5 8,3

13. С.М. 53,3 49,0 17,6 53,1 28,6 13,5 56,7 11,8 23,3 42,9 20,0 16,7

14. Т.О. 51,8 62,4 23,8 67,9 25,0 26,8 55,5 20,0 16,7 33,3 27,8 16,7

15. Н.Ф. 53,5 56,6 24,2 64,7 22,3 42,6 47,2 47,7 36,1 53,8 16,7 75,0

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

16. Т.Б. 53,9 62,1 31,4 60,0 14,7 39,3 64,0 26,3 20,0 60,0 16,0 20,0

Ундан ташкари, ушбу курсаткичлар мусобака фаолиятининг умумий натижадорлигига ижо-бий боFлик, яъни хисобга олинмаган харакатлар хажмининг ошиши, айникса чалFитувчи омиллар бор вазиятларда, спортчилар фаолияти натижадорлигининг ошишига мос келади, бу беллашувни тузишнинг техник-тактик хусусиятлари билан ифо-даланади.

Изох,: XX - харакатлар хажми; ХН - харакатлар натижадорлиги

Чалтитувчи омиллар бор вазиятларда малакали боксчиларнинг мусобака фаолияти умумий натижадорлигига салбий таъсир курсатиши аникланди. Шу сабабли малакали боксчиларни чалFитувчи

омилларга бардошлилигини оширишга каратилган янги восита ва усулларни ишлаб чикишни такозо этади.

- малакали боксчиларнинг индивидуал хусусиятларини хисобга олиш оркали техник-тактик харакатлари тизимли кузатиш ва тахлил килиш;

- боксчиларни чалFитувчи омилларга бардошлилигини оширишда уларнинг тайёргарлик даражасини узлуксиз ошириб бориш;

- чалтитувчи омиллар бор вазиятларда малакали боксчиларда мусобак,а фаолиятида уларнинг рухий-эмоционал тайёргарлига алохида эътибор каратиш;

Адабиётлар руйхати:

1. Узбекистон Республикасининг "Жисмоний тарбия ва спорт туFрисида"ги Конуни. 2015 йил 4 сентябрь. www.lex.uz

2. Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 3 июндаги "Жисмоний тарбия ва оммавий спортни янада ривожлантириш чора-тадбирлари туFрисида"ги ПК-3031-сон карори. - «Узбекистон Республикаси конун хужжатлари туплами», 2017 йил 12 июнь, 23-сон, 455-модда.

3. Платонов В.Н. Система подготовки спортсменов в Олимпийском спорте. Общая теория и её практические применения.- К: "Олимпийская литература", 2004. - С.343-345.

4. Рудик П.А. Психология. - М. «Физкультура и спорт», 1976. -240 с.

5. Бабушкин Г.Д. Психологическое обеспечение спортивной деятельности: монография - Омск: изд-во СибГУФК, 2006. - 380 с.

6. Ильин Е.П. Психология спорта. - М.; СПб.: Питер, 2016. - 351 с.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2020, 1(86)

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.