Научная статья на тему 'Кәсіби аурулардың дамуындағы пуриндердің рөлі'

Кәсіби аурулардың дамуындағы пуриндердің рөлі Текст научной статьи по специальности «Клиническая медицина»

CC BY
78
15
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
пуриндер / пневмокониоз / шахтерлар / ферменттер / өкпе ауруы / purines / pneumoconiosis / miners / enzymes / lung disease

Аннотация научной статьи по клинической медицине, автор научной работы — Д. М. Шаухат, Л. К. Ибраева, Н. У. Танкибаева

Бұл мақаланың мақсаты пурин рөліне баса назар аудара отырып, өндірістік ортаның шаң факторын көтеру кезінде тау-кен жұмысшыларының кәсіби ауруларының патогенезін зерттеу болып табылады. Шаңның адамға зиянды әсері ежелгі кезде де байқалды. Сонымен қатар, қарқынды шаң тозаңмен байланысты жұмыс қақырық бар жөтел алып жүретін және жиі тыныс алу жетіспеушілігінің дамуымен және өліммен аяқталатын ауруларға әкелуі мүмкін екені белгілі болды. Көмір өнеркәсібінде өндірістік факторлардың әсері көп компоненттілігімен ерекшеленеді, бұл көмір шаңмен байланыс; ауаның газ құрамының өзгеруі (оттегі құрамының төмендеуі, көмірқышқыл газының концентрациясының артуы, шахтаның атмосфераға метан, көміртегі оксидінің, күкіртті сутегінің, күкіртті газдың, азот оксидінің, жарылыс газдарының және т.б. түсуі); шу және діріл; тиімсіз жарықтандыру және желдету; дененің мәжбүрлі жағдайы; жүйке-психикалық, көру, есту шамадан тыс кернеу; ауыр физикалық еңбек. Жарақаттану қаупі жоғары болса және жер асты өтілі көп болған сайын денсаулықтың бұзылуы соғұрлым жоғары болады. Осыған байланысты пуриндік алмасуды зерттеу қазіргі таңда өзекті болып табылады.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Role of purins in the development of professional diseases

The purpose of this article is to study the pathogenesis of occupational diseases of miners in the construction of the dust factor of the working environment with an emphasis on the role of purines. Harmful effects of dust on humans have been seen in ancient times. Even at that time it was already known that the work associated with intense dusting can lead to diseases that are accompanied by cough with sputum and often end in the development of respiratory failure and death. In the coal industry, the impact of production factors is characterized by multicomponent, it is contact with coal-rock dust; change in the gas composition of the air (decrease in oxygen content, increase in the concentration of carbon dioxide, entering the atmosphere of methane, carbon monoxide, hydrogen sulfide, sulfur dioxide, nitrogen oxides, explosive gases, etc.); noise and vibration; irrational lighting and ventilation; forced body position; neuro-mental, visual, auditory overvoltage; heavy physical labor, as well as increased risk of injury. And the more underground experience, the higher the likelihood of health problems as a result of occupational disease or injury.

Текст научной работы на тему «Кәсіби аурулардың дамуындағы пуриндердің рөлі»

КАЗАХСКИИ

МЕДИЦИНСКИЙ

УНИВЕРСИТЕТ

НЕПРЕРЫВНОГО

ОБРАЗОВАНИЯ

ЭДК: 613. 6: 577

'вгШ. о^/0000-0001-9700- 7062 2отс1ё. о^/0000-0001-8024-5726 3отс1й. от%/0000-0002-5270-4478

БОТ: 10.24411/2415-7414-2019-10031

КЭС1БИ АУРУЛАРДЫЦ ДАМУЫНДАFЫ ПУРИНДЕРДЩ РвЛ!

п Д.М. Шаухат, 2 Л.К. Ибраева, 3 Н.У. Танкибаева

1 2 3 «Караганды медициналык университет» КеАК, Караганды каласы

•"'■Г

О &

е»

а «

е» а

¡5

ТYИIНДI

Бул макаланыц максаты пурин релше баса назар аудара отырып, eндiрiстiк ортанын шац факторын кетеру кезшде тау-кен жумысшыларыныц кэсiби ауруларыньщ патогенезiн зерттеу болып табылады. Шацныц адамга зиянды эсерi ежелгi кезде де байкалды. Соны-мен катар, каркынды шац тозацмен байланысты жумыс какырык бар жетел алып жYретiн жэне жиi тыныс алу жетюпеушшгшщ дамуымен жэне eлiммен аякталатын ауруларга экелуi мYмкiн екенi белгiлi болды. Кeмiр eнеркэсiбiнде eндiрiстiк факторлардыц эсерi кеп компоненттiлiгiмен ерекшеленедi, бул кeмiр шацмен байланыс; ауаныц газ курамыныц eзгеруi (оттегi курамыныц тeмендеуi, кeмiркышкыл газыныц концентрациясыныц ар -туы, шахтаныц атмосферага метан, кeмiртегi оксидшщ, кYкiрттi сутегiнiц, кYкiрттi газдыц, азот оксидшщ, жарылыс газдарыныц жэне т.б. тYсуi); шу жэне дiрiл; тшмаз жарыктандыру жэне желдету; дененiц мэжбYрлi жагдайы; жYЙке-психикалык, кeру, есту шамадан тыс кернеу; ауыр физикалык ецбек. Жаракаттану каупi жогары болса жэне жер асты eтiлi кeп болган сайын денсаулыктыц бузылуы согурлым жогары болады. Осыган байланысты пуриндiк алмасуды зерттеу казiргi тацда eзектi болып табылады.

Клт свздер: пуриндер, пневмокониоз, шахтерлар, ферменттер, вкпе ауруы.

Юркпе. Кэсштгк ауру-eзiнiц ецбек (кызмет) мшдеттерш орындауына байланысты кызметкерге зиянды eндiрiстiк факторлардыц эсер етуiнен туындаган созыл-малы немесе жедел ауру болып табылады. [1] ^азакстан бойынша профпато-логиямен наукастардыц ец адп саны Караганды жэне Шыгыс ^азакстан облы-старына келедi, бул республика бойынша аныкталган кэсiптiк аурулардыц жалпы кeрсеткiшiнiц 90%-дан астамын курайды, eйткенi булeцiрлерде eнеркэсiптiк eндiрiстiц тау-кен eндiру саласыныц ен iрi кэсiпорындары шогырланган. [10] Тау-кен eндiрiсiнде зиянды факторлармен байланысты кэсiптiк аурулардыц пайда болу себептерi мынадай факторлардыц руксат етiлген децгейiнен асып кетуiмен сипатталады: дiрiл; колайсыз микроклимат; шац; физикалык жYктеме; шу жэне

т.б. Кэсштж факторларга: ецбек, ецбек процеа, eндiрiстiк орта факторлары жа-тады. ^азiрri уакытта 24 осындай фактор орнатылган, оныц iшiнде ец мацыздысы -динамикалык жэне статикалык физикалык жумыс. [14] Даму каупiнiц факторларын мынадай топтарга бiрiктiруге болады: 1) биологиялык (оныц iшiнде генетикалык); 2) кэаби факторлар: жумыс басталган жас; жумыс узактыгы; кэсiби катыстылыгы: цех немесе зауыт; кэсiби кызметiнiц сипаты; аптасына мерзiмнен тыс жумыс ютеген кYн саны; ауысымдагы мэжбYрлi куйде жумыс жасаган, жумыс сагаттарыныц саны; 3) элеуметлк-турмыстык: дене шыныктырумен жэне спортпен айна-лысу; тамактану сипаты; темекi шегу; алкогольдi тутыну; 4) физиологиялык: физикалык жумыс кабшетц бiр жума немесе бiр кYн iшiндегi шаршаган уакыттыц

diana.usenbekova@mail.ru

РАЗДЕЛI. Экспериментальная и клиническая медицина

пайда болуы; уйкыныц сипаты жэне т.б. [2] Тершщ жэне тыныс алу мYшелерiнiн кэсiби ауруларыныц дамуына (аллергия) eндiрiсте аллергендiк жэне аллергендш емес эсердщ тиiстi косылыстарымен бай-ланысатын жумысшылардыц кэсiбi эсер етедк металл аэрозолдары (хром, никель, кобальт жэне баскалар); шайыр-лар; желiмдер жэне т. б.; - органикалык табигаттыц косылыстары: ун, астык; шеп; агаш шацы; кус фабрикалары мен мал шаруашылыгы кешендершщ шацы;дэрь дэрмектер. Аллергиялык дерматоздыц аса жогары каупi бар кэсiптерге: сырлаушы; эрлеушц плиткалар; Денсаулык сактау, фармацевтикалык кэсшорындар, химия жэне агаш ецдеу eнеркэсiбi жэне т. б. кызметкерлершщ кэсiптерi жатады. [3] ^арагандыда кeмiршi-шахтерлер таскeмiр шацыныц зиянды эсерiнен туындаган кептеген аурулар мен екпе функциясынын бузылуына бейiм. Мундай ауруларга пневмокониоз, созылмалы бронхит жэне eкпенiц обструктивт аурулары жатады. Жиi ауру жэне аурудыц мацыздылыгы шацныц зиянды эсершщ каркындылыгы мен узактыгына байланысты кездесед^ Тас кeмiр шацыныц ерекше курамы кейбiр аурулардыц пайда болуына да эсер етед1 [9,4] Шахтерлердегi пневмокониоз-кeмiр eндiру кызметсмен жиi байланысты ауру. Ауру тез дамымайды; эдетте оныц алгашкы симптомдары пайда болуы Yшiн жиi он жылдан кем емес уакыт кажет етедi, егер эсер ету каркындылыгы тeмен болса, одан да ^п уакыт керек болуы мYмкiн. Аурудыц бастапкы сатысы eкпеде шацныц жогары мeлшерiн кeрсетедi жэне аздаган симптом-дар тYрiнде кeрiнуi мYмкiн. [4,11] Алай-да, аурудыц дамуына карай прогрессивт айкын фиброздыц едэуiр кYPделi тYрiне eту каут артады.

Пневмокониоздар кезiнде пайда бо-латын ец типтiк закымдану - тыныс алу бронхиолы перифериясында шацды жэне шацмен толтырылган макрофагтардыц жи-налуын бiлдiретiн макулалардыц пайда бо -луы. Макулалар коллагеннщ ец аз мeлшерiн камтиды, сондыктан эдетте оларды ай-ыру киын. Олардыц мeлшерi 1-ден 5 мм

дешн, жэне жиi жакын ауа куыстарыныц улгаюымен жYредi, бул ошакты эмфизема деп аталады. [3,25] Макулалар жш жэне кeп болса да, эдетте eкпенiц рентген суретiнде ^ршбейд^

Пневмокониоздарга тэн бастапкы eзгерiстердiц пайда болуы, ягни, макула-да eкпеде шацныц жиналу жэне шeгуiнiц салдарын кeрсетедi. Келесi кезец, ягни тYЙiндердiц пайда болуы eкпенiц шацга кабыну жэне фиброзды реакциясы нэтижесiнде пайда болады. Кремнеземд1 жэне кремнеземдi емес шацныц рeлi осы сатыда узак уакыт талкыланады. [9, 5] Бiр жагынан, таскeмiрге караганда кремнезем тозацыныц едэуiр Yлкен зияндылыгы туралы деректер бар. Бiрак, екiншi жагынан, эпидемиологиялык зерттеулер кремнеземдiк шацныц пневмокониоздардыц таралуы мен даму аукымына эсер ететшш дэлелдейтiн дэлелдердiц жоктыгын ^рсст. Зерттеу деректерi шацдагы кремнезем мeлшерi (эдетте инфракызыл спектрометрия немесе рентген сэулелершщ дифракциясы аркылы eлшенедi) гана емес, сонымен катар кремнезем бeлшектерiнiц биожинакталуы токсикалык эсер етуi мYмкiн. Мысалы, балшык жабыны (окклюзия) токсикалык тYрлендiруде мацызды рeл аткара алады. Агымдагы зерттеудiц тагы бiр мацызды факторы бос радикалдар туршдеп беттiк зарядка жэне бурыннан калыптаскан кремнезем-шацмен салыстырганда пайда болган эсерлерге катысты деп тацылады. [8] Жер астында жумыс iстейтiн шах-терлар арасында пневмокониоздардыц таралуы жумыс тYрiне, жумыс e^mc жэне жасына байланысты болып табыла-ды. Американдык кeмiршi шахтерлерд1 жуырдагы зерттеу нэтижесi бойынша, 1970 жылдан 1972 жылга дейiн тау-кен eнеркэсiбiнде 30 немесе одан да ^п жыл жумыс iстеген шахтерлердiц 25-тен 40% - га дейiнгi жумыскерлердщ eкпесiнiц рентгенограммалык кeрiнiсiнде 1 немесе одан да жогары санатка ие болатын пато-логиялар табылды, бул дeцгелек пiшiндi кiшкентай карацгыланган дактардыц болуы бойынша аныкталды. Бакылау

f'T

«а

>e «

S S¡ e» S

5S *

SC

КАЗАХСКИИ

МЕДИЦИНСКИЙ

УНИВЕРСИТЕТ

НЕПРЕРЫВНОГО

ОБРАЗОВАНИЯ

оТ

SS

«а •e

О &

^

S S

s

cr S

5S

куралдарын колдану нэтижесiнде аурудын таралу аукымыньщ азаюы ¥лыбританияда немесе Австралияда байкалды. Экiнiшке орай, бул жетютштер баска елдердегi ауру-лар саныныц уакытша eсуiмен тецеспршд^ [23] Ауыр екпе инфекциясы немесе механикалык желдету аркылы i (ATI) типт альвеолярлы эпителий жасушаларынын каркынды циклдык деформациясы АТФ жа-сушадан тыс жаппай босатуга экеледi. Со -нымен катар, жасушадан тыс аденозиннiн жогары децгей экспрессияны, eнiмдi жэне про-фибротикалык протеиндердi белсендiрудi арттырады (TGF-P, a-SMA, etc сиякты).) eкпенщ фиброзын одан эрi ор-ната отырып, жасушадан тыс аденозиннщ жогары децгей экспрессияны, eнiмдi жэне про-фибротикалык акуыздарды (TGF-P, aSMA жэне т.б. сиякты) белсендiрудi арттырады, кейiннен екпе фиброзын орната отырып. [13] Жасушадан тыс АТФ-жанама пуринергиялык сигнал беру.

Пуринергиялык нуклеотидтер жэне рецепторлар бiркатар физиологиялык жэне патологиялык жагдайларга арналган аутокрин / паракриннщ негiзгi жYЙесi болып табылады. Аденозин 5' - трифос-фат (АТФ) жасушадан тыс сигналдык молекула ретiнде косымша рел аткаратын барлык жасушалардагы энергиянын негiзгi молекуласы болып табылады. Жасушалардыц закымдануы, механикалык стимуляция, гипоксия / ишемия немесе патогендердщ инвазиясы АТФ-ныц жасушадан тыс кещстшке босатылуын ин-дукциялайды. ^алган барлык внеклеточной ортага, АТФ тез гидролизуется ею ЭКТО-нуклеотидазами. [20] CD39 (ну-клеозид трифосфатдифосфогидролаза- 1-NTPDasel) тYрлендiредi АТФ «адено-зинмонофосфат (AMP), содан кешн CD73 (ЭКТО-5'-нуклеотидаза) тYрлендiредi AMP бул аденозин. [18] Аденозин мен оныц ре-цепторлары фиброздыц патогенезшде тiнге байланысты рел аткарады. [13]

^аз1рп уакытта eкпенiц созылмалы ауруларыныц дамуы мен eршу патологи-ясында жасушадан тыс аденозиннщ рeлi белсендi зерттелуде.

Пуриндi нуклеотидтердщ биосинтезiн

реттеу 5' - фосфорибозиламин глютамин жэне PRPP (phosphoribosyipyrophosphate), аминотрансферазамен катализацияланатын PRPP, пурин синтезшщ реттелу нYктесi болып табылады. Фермент аллостериялык фермент болып табылады, сондыктан ол жогары концентрацияда IMP ( инозин-5'-фосфат), GMP (гуанозинмонофосфат) жэне AMP (аденизин -5'- монофосфат) -ден тYрлендiрiлуi мYмкiн, PRPP ^п мeлшерде болганша ферменттi тежеу бeлiктерiмен байланыстырады, ол белсендiрудi тудыра-тын ферментпен байланысады. Осылайша, IMP, GMP жэне AMP тежепштер болып табылады да, ал PRPP активатор болып табылады. 5'-фосфорибозил, аминоимида-зол жэне IMP тYзiлуi арасында реттелудiн белгш кезещ жок. [21] Метаболизм бузылысымен кейбiр аурулар байланысты: аденозин-деаминаза жогалганда ауыр иммунитет тапшылыгы, гипоксантин-гуанин-фосфорибозилтрансферазаныц жогалуына байланысты гиперурикемия жэне Леша-Нихан синдромы, IMP -дегидрогеназа сиякты ферменттердщ белсендiлiгiн артты-ру аркылы обырдыц эртYрлi тYрлерi. [15]

Жасушадан тыс аденозиннщ реалиспк сипаты бар: кабынуга жэне коргауга ие екендЫ аныкталды. Жуырдагы зерттеулер жасушадан тыс аденозин eкпеде фиброзды процестщ дамуына катысатынын кeрсеттi. Жiтi гипоксияда аденозиннщ жасушадан тыс концентрациясынын жогарылауы кабыну процесiн шектейтiн корганыс кызмет болып табылады. [15] Жiтi гипоксияда аденозиннщ жасушадан тыс концентрациясыныц жогарылауы кабыну процесшщ шектеушi факторы бо-лып табылады.

Сонымен катар, жасушадан тыс аде-нозин концентрациясыныц узартылган eсуi eкпеде патологиялык процестiн агымын кушейтедь Пуриндi нуклеотидтер жYЙесi агзаныц ^теген физиологиялык функцияларыныц эмбебап жасушаiшiлiк реттеуiшi болып табылады. Пуринд1 нуклеотидтердщ туындылары мен компоненттерi акуыз транскрипциясы процестерше, иммундык жуйенщ функция-ларымен тыгыз байланыскан жасушаiшiлiк

реакциялардьщ коферменш^ мен эффек-торлары ретшде энергияны тасымалдауга катысады. Пуриндi нуклеотидтердщ метаболизмшщ иммунокомпетентп

жасушалардагы eзгеруi олардын функционалдык белсендшгшщ жай-кYЙiн детерминациялайды. [6] Бул ретте пурин алмасу ферменттерш зерттеу фер-менттер тапшылыгы бар наукастарды тYзеуге биохимиялык тэсшдщ жаца мYмкiндiктерiн ашады,оган агзаныц шацды закымдануынан кейiн молекулалык децгейде олардыц жумыс iстеуiн зерттеуге ыкпал етедь Кeмiр шацыныц эсерi пурин алмасу ферменттершщ елеулi бузылуларын туындатады. [8] Шац факторыныц эсерiнен

пуриндi нуклеотидтердщ бауырда, лимфа тYЙiндерiнде, бYЙрек Yстi бездерiнде, тимуста жэне лимфолизатта алмасуы белсендiрiледi, кекбауырдагы темендеу1 байкалады, бул пуриндi нуклеотидтер циклiнiц ферменттерш белсендiру жо-лымен зерттелген шац факторыныц эсерiне организмнiц адаптациялык-компенсаторлык механизмдерiнiц кернеуiн сипаттайды. [7]

^ортынды. Пуриндiк алмасудын ерекшелiктерiн зерттеу агзаныц шацды закымдануынан кейiн кэаби патоло-гиясы бар наукастардыц жагдайын тYзеуге биохимиялык тургыдан жаца мYмкiндiктердi ашады.

ЕР Т1З1М1

I. Артемова Л.В., Баскова Н.В., Бурмистрова Т.Б. и др. Федеральные клинические рекомендации по диагностике, лечению и профилактике пневмокониозов. - Москва, 2014. - 46 с.

2. Ильдербаев О.З., Нурмуканов Д.К., Ильдербаева Г.О., Узбеков Д.Е. Влияние угольной пыли на активность ферментов цикла пуриновых нуклеотидов в эксперименте // Международный журнал экспериментального образования. - 2015. - № 11-3. - С. 457-459;

З.Кретов А.С., Бушманов А.Ю., Мамонова Е.Ю. Методика оценки риска развития хронического профессионального заболевания и медицинских противопоказаний // Медицина труда и промышленная экология. - 2015. - №9. - С.78-79.

4. Койгельдинова Ш.С. Функциональное состояние дыхательной системы у шахтеров-угольщиков / Ш. С. Койгельдинова // Медицина труда и промышленная экология. -2004. - N 11. - С. 20-23. - Библиогр.: с. 23 (6 назв. )

5. Мартынова Н.А., Кислицына В.В. Профессиональная заболеваемость шахтеров (обзор литературы) // Здоровье. Медицинская экология. Наука 5 (72) - 2017 - С. 46-52.

6. Муравлева Л.Е., Молотов - Лучанский В.Б., Клюев Д.А., Понамарева О.А., Де-мидчик Л.А., Колесникова Е.А. К вопросу о роли аденозина в механизмах развития и прогрессирования болезней легких// Современные проблемы науки и образования. -2012. - № 4

7. Муравлёва Л.Е., Молотов-Лучанский В.Б., Турмухамбетова А.К., Клюев Д.А., Де-мидчик Л.А. Пурины в плазме крови больных с хронической обструктивной болезнью легких различной формы и степени тяжести // Международный журнал экспериментального образования. - 2013. - № 10 (часть 2) - С. 263-266 N

8. Орешников Е.В., Гунин А.Г., Мадянов И.В., Орешникова С.Ф. Пурины крови ^ иликвора при беременности // Проблемы репродукции. 2008. №6. С. 74-80. s^

9. Павловская Н.А., Рушкевич О.П. Биомаркеры для ранней диагностики послед- ^ ствий воздействия угольной пыли на организм шахтеров // Медицина труда и пром. эко- s

логия. - 2012. - № 9. - С. 36-42. sj

с.

10. Самихова А.М. Пневмокониозы и пути их профилактики // Медицинский жур - | нал Западного Казахстана. - 2011. - №2 (30). - С.28-29 ^

II. Фоменко Д.В., Уланова Е.В., Золоева П.В., Захаренков В.В., Бурдейн А.В., Панев § Н.И. Клинико-экспериментальное исследование метаболических изменений организма

КАЗАХСКИИ МЕДИЦИНСКИЙ V 'И!!! 1.1 ■ [

HL' HL-ЫЫ......

ОБРАЗОВАНИЯ

при длительном вдыхании угольно-породной пыли // Бюллетень СО РАМН, том 30, № 1, 2010 г. - С. 117 - 122.

12. Boueiz A., Damarla M., Hassoun P.M. Xanhine oxidoreductase in respiratory andcardiovascular disorders // AJP - Lung Physiol. 2008. Vol. 294. N 5. P. 830-840

13. Djo Hasan, Paul Blankman, and Gary F. Nieman // Purinergic signalling links mechanical breath profile and alveolar mechanics with the pro-inflammatory innate immune response causing ventilation-induced lung injury // Purinergic Signal. 2017 Sep; 13 (3): 363-386.

14. Edward L. Petsonk, Gregory R. Wagner, Michael D. Attfield 2006

15. Eckle T., Koeppen M., Eltzschig H. K. Role of Extracellular Adenosine in Acute Lunglnjury // Physiology. 2009. Vol. 24. N 5. P. 298-306.

16. Esther C.R.Jr., Alexis N.E., Picher M. // Regulation of Airway Nucleotides in Chronic LungDiseases Purinergic Regulation of Respiratory Diseases // Subcellular Biochemistry. 2011. Vol.55. P. 75-93.

17. Extracellular guanosine and GTP promote expression of differentiation markers andinduce S-phase cell-cycle arrest in human SH-SY5Y neuroblastoma cells / Guarnieri S, PillaR, Morabito C, Sacchetti S et al. Int J Dev Neurosci. 2009. 27 (2): P. 135-47.

18. Hewan A. The Role of Purinergic Signaling on Deformation Induced Injury and RepairResponses of Alveolar Epithelial Cells /Hewan A. Belete, Rolf D. Hubmayr, ShaohuaWang, Raman-Deep Singh MR [Электронный ресурс] PLoS ONE 6(11): e27469. doi:10.1371/journal.pone.0027469 (дата обращения 21.08. 2012).

19. Roy S, Habashi N, Sadowitz B, Andrews P, Ge L, Wang G, Roy P, Ghosh A, Kuhn M, Satalin J., Gatto L.A., Lin X., Dean D.A., Vodovotz Y., Nieman G. // Early airway pressure release ventilation prevents ARDS-a novel preventive approach to lung injury. //Shock (Augusta, Ga) //2013;39 (1): 28-38.

20. Linden A., Eltzschig Y.K. // Role of pulmonary adenosine during hypoxia: extracellulargeneration, signaling and metabolism by surface adenosine deaminase/CD26 // Expert Opinion on Biological Therapy. 2007. Vol. 7, No. 9. P. 1437-1447.

21. Mohsenin A., Blackburn M.R. Adenosine signaling in asthma and chronic obstructivepulmonary disease // Curr Opin Pulm Med. 2006. Vol.12. N1. P. 54-59.

22. Protti A., Andreis D.T., Milesi M., Iapichino G.E., Monti M., Comini B., Pugni P., Melis V., Santini A., Dondossola D., Gatti S., Lombardi L., Votta E., Carlesso E., Gattinoni L.// Lung anatomy, energy load, and ventilator-induced lung injury. // Intensive Care Med Exp. // 2015;3(1):34. doi: 10.1186/s40635-015-0070-1. [PMC free article] [PubMed] [CrossRef] [Google Scholar]

23. Schmidt A.P., Souza D.O. The Role of the Guanine-Based Purinergic System in Seizuresand Epilepsy // The Open Neuroscience Journal. 2010. Vol. 4. P. 102-113.

24. Zhou Y., Murthy J.N., Zeng D., Belardinelli L., Blackburn MR. Alterations in adenosinemetabolism and signaling in patients with chronic obstructive pulmonary disease and

^ idiopathicpulmonary fibrosis [Электронный ресурс] PLoS ONE 5 (2): e9224.doi:10.1371/ <vf journal.pone.0009224 (дата обращения 21.08. 2012).

25.Zhou Y., Schneider D. J., Blackburn M.R. Adenosine signaling and the regulation

§ ofchronic lung disease // Pharmacol Ther. 2009. Vol. 123. Issue 1. P. 105-116. s^ 26. Zhong H., Belardinelli L., Maa T., Zeng D. Synergy between A2 B adenosine receptors

andhypoxia in activating human lung fibroblasts // Am J Respir Cell Mol Biol. 2005. Vol. 32.

a a a

a

P. 2-8

АННОТАЦИЯ

« Целью данной статьи является изучение патогенеза профессиональных заболе-

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

^ ваний горнорабочих при воздествии пылевого фактора производственной среды с ак-

центом на роли пуринов. Вредные воздействия пыли на человека были замечены еще в древности. Ещё в то время уже было известно, что работа, связанная с интенсивными запылениями, способна привести к заболеваниям, которые сопровождаются кашлем с мокротой и часто заканчиваются развитием дыхательной недостаточности и летальным исходом. Специфика работы в угольной промышленности это контакт с угольно-породной пылью; изменение газового состава воздуха (снижение содержания кислорода, уве -личение концентрации углекислого газа, поступление в атмосферу шахты метана, оксида углерода, сероводорода, сернистого газа, оксидов азота, взрывных газов и т.д.). И чем больше подземный стаж, тем выше вероятность нарушения здоровья, в связи с чем ак -туальным является изучение патогенетических звеньев этого нарушения и в частности пуринового обмена.

Ключевые слова: пурины, пневмокониоз, шахтеры, ферменты, болезнь легких.

SUMMARY

The purpose of this article is to study the pathogenesis of occupational diseases of miners in the construction of the dust factor of the working environment with an emphasis on the role of purines. Harmful effects of dust on humans have been seen in ancient times. Even at that time it was already known that the work associated with intense dusting can lead to diseases that are accompanied by cough with sputum and often end in the development of respiratory failure and death. In the coal industry, the impact of production factors is characterized by multicomponent, it is contact with coal-rock dust; change in the gas composition of the air (decrease in oxygen content, increase in the concentration of carbon dioxide, entering the atmosphere of methane, carbon monoxide, hydrogen sulfide, sulfur dioxide, nitrogen oxides, explosive gases, etc.); noise and vibration; irrational lighting and ventilation; forced body position; neuro-mental, visual, auditory overvoltage; heavy physical labor, as well as increased risk of injury. And the more underground experience, the higher the likelihood of health problems as a result of occupational disease or injury.

Key word: purines, pneumoconiosis, miners, enzymes, lung disease.

УДК: 616.6:612.663.5:616.147.5-007.64 DOI:10.24411/2415-7414-2019-10032

РЕЗУЛЬТАТЫ ХИРУРГИЧЕСКОГО РЕШЕНИЯ ВАРИКОЦЕЛЕ У ПАЦИЕНТОВ ПО

ПОВОДУ БЕСПЛОДИЯ

1 М.Д. Сихымбаев, 1 2 Т.Э. Хусаинов, п А.О. Затыбеков, 1 А.А. Корольков,

1 Д.Х. Карамамуд-оглы

АО «Казахский медицинский университет непрерывного образования», г. Алматы 2 Центральная городская клиническая больница, г. Алматы

АННОТАЦИЯ

При варикоцеле длительный застой венозной крови ведёт к ишемии, развитию склеротических изменений в яичке, нарушению сперматогенной функции и поврежде -нию гематотестикулярного барьера, эти причины приводят к развитию мужского беспло-

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.