Научная статья на тему 'КЎП ҚИРАЛИ ВАФЕЛ ЎРИЛИШЛИ ТЎҚИМАЛАРИНИНГ ТЕХНОЛОГИК КЎРСАТКИЧЛАРИ ТАҲЛИЛИ'

КЎП ҚИРАЛИ ВАФЕЛ ЎРИЛИШЛИ ТЎҚИМАЛАРИНИНГ ТЕХНОЛОГИК КЎРСАТКИЧЛАРИ ТАҲЛИЛИ Текст научной статьи по специальности «Науки о Земле и смежные экологические науки»

24
5
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
вафел ўрилиш / танда / арқоқ / тўқима / танда қоплама / тахтлаш тасвири

Аннотация научной статьи по наукам о Земле и смежным экологическим наукам, автор научной работы — Абдували Маматханович Акрамов, Охунжон Абдурахманович Ахунбабаев, Дилбар Ганиевна Алиева

Мақолада амалдаги ўрилишлар асосида вафел ўрилишли тўқимани такомилашган намунаси тўла тахтлаш тасвирлари келтирилган,шунингдек олинган тўқималар оғирлиги ҳисоби келтириб ўтилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по наукам о Земле и смежным экологическим наукам , автор научной работы — Абдували Маматханович Акрамов, Охунжон Абдурахманович Ахунбабаев, Дилбар Ганиевна Алиева

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «КЎП ҚИРАЛИ ВАФЕЛ ЎРИЛИШЛИ ТЎҚИМАЛАРИНИНГ ТЕХНОЛОГИК КЎРСАТКИЧЛАРИ ТАҲЛИЛИ»

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 12 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-12-1015-1022

КУП ЦИРАЛИ ВАФЕЛ УРИЛИШЛИ ТУЦИМАЛАРИНИНГ ТЕХНОЛОГИК КУРСАТКИЧЛАРИ ТА^ЛИЛИ

Абдували Маматханович Акрамов

Наманган мухандислик-технология институти мустакил тадкикотчиси

Охунжон Абдурахманович Ахунбабаев

Узбекистан табиий толалар илмий тадкикот институти директори, техника

фанлари доктори, профессор

Дилбар Ганиевна Алиева

Наманган мухандислик-технология институти доценти. техника фанлари

номзоди

АННОТАЦИЯ

Маколада амалдаги урилишлар асосида вафел урилишли тукимани такомилашган намунаси тула тахтлаш тасвирлари келтирилган,шунингдек олинган тукималар OFирлиги хисоби келтириб утилган.

Таянч сузлар: вафел урилиш, танда, аркок, тукима,танда коплама,тахтлаш тасвири

КИРИШ

Вафел урилишли тукималари ассортиментини кенгайтириш ва тукималарининг сифат курсаткичларини яхшилаш ва «VAMATEX» -русумли тукув дастгохнинг технологик имкониятларидан самарали фойдаланиш максадида ишда вафел урилишли тукимаси асосида вафел урилишли тукимасининг 3 та варианти яратилди ва ишлаб чикарилди, хомашё сифатида Тт= 18.5х2 текс; Та= 27 текс чизикли зичликка эга булган пахта калава ипидан фойдаланилди. Тукимани аркок буйича зичлиги Ра=200 ип/10см, ишлатиладиган тиF номери № 80. Барча намуналар Италиянинг ITEMA фирмаси томонидан ишлаб чикарилган ишчи эни 190 см булган «VAMATEX» маркали тукув дастгохида ишлаб чикилган.

Тадкикотимиз жараёнида вафел урилишли тукимаси тузилишига танда ва аркок йуналишига марказдаги копламлар каторларини киритиш хисобига матони куп киррали шакл куринишига эга булиши, хажмий зичлиги ошиши ва

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 12 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-12-1015-1022

вафел урилишли тукиманинг сифат курсаткичларини яхшилашга эришилганлигини келтириб утдик.

Тадкикот ишида вафел урилишли тукимани капиллярлик хусусиятини ошириш учун вафел урилишли тукимаси тузилишига танда ва аркок йуналишига марказдаги копламлар каторларини киритиш ва натижада куп киррали шакл куринишлари таклиф этилди.

АДАБИЁТЛАР ТАХЛИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯ

Вафел урилишли тукима ассортиментини кенгайтириш, капиллярлик ва матони куп киррали шакл куринишига эга булиш максадида «VAMATEX» русумли тукув дастгохида вафел урилишли тукимани танда ва аркок йуналишига марказдаги копламлар каторларини ошириш оркали тукиманинг 3 хил варианти ишлаб чикарилди Ишлаб чикарилган вафел урилишли тукима намуналарининг технологик курсаткичлари ва физик-механик хусусиятларини таккослаш учун амалдаги тукима сифатида вафел урилишли тукимаси тузилишига 1 тадан танда ва аркок йуналишига марказдаги копламлар каторларини киритиш хдсобига куп киррали вафел урилишли тукима намуналари ишлаб чикарилди (2-3расм).

Танда ипи сифатида Тт=18.5х2 текс чизикли зичликка эга булган пахта калава ипидан, аркок ипи сифатида эса Та=27 текс чизикли зичликли пахта калава ипидан фойдаланилди.Ишлаб чикарилган вафел урилишли тукимаси танда йуналишига марказдаги копламлар каторларини киритиш х,исобига олинган 1-намунанинг хдсоби келтирилган. 1-вариант намунасини ишлаб чикариш учун амалдаги урилиш саржа С1/4, силжиши S=1 тенг урилиш асосида танда йуналишига марказдаги копламлар каторларини 1та кушиб киритамиз.

Демак : R6=1+4=5 , S=1

RT = (2 ■ RB - 2) + Hтан (1) RT = (2 ■ RB - 2 ) + 1 = 9

Ra = 2 ■ Rb — 2 = 8

Ишлаб чикарилган куп киррали вафел урилиш тукимасининг тула тахтлаш тасвири 1 - расмда курсатилган.

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 12 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-12-1015-1022

0

x

0

0

x

x

0

0

x

X

x

0

0

x

X

X

X

x

0

0

x

X

X

X

X

X

2

4

6

8

1- pacM

fflyHHHgeK Hmnaö HHKapHnraH Ba^en ypH.HmnH TyKHMacH apKOK HyHannmHra MapKa3garH KonnaMnap KaTopnapHHH KHpHTHm x,HCOÖHra o.HHraH 2 -HaMyHaHHHr x,HCO6H Ke.rrapH.nraH. 2-BapHaHT HaMyHacHHH Hmnaö HHKapHm ynyH aMangarH ypH.Hm cap^a C1/4, CHn^HmH S=1 TeHr ypH.Hm acocHga apKOK

fiyHa.HmHra MapKa3garH Kon.aM.ap KaTopnapHHH lTa KymHÖ KHpHTaMH3.

AeMaK : R6=1+4=5 , S=1

RT = 2 ■ R6 — 2 = 8 Ra = (2 ■ R6 — 2) + HapK; Ra = (2 ■ R6 — 2) + l = 9

Hmnaö HHKapHrraH Kyn KHppanH Ba^en ypH.Hm TyKHMacHHHHr Tyna TaxT.am TacBHpH 2 - pacMga KypcaranraH.

1

3

5

7

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 12 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-12-1015-1022

2 - расм

ишлаб чикарилган 3 намунанинг вафел урилишли тукимаси танда ва аркок йуналишига марказдаги копламлар каторларини киритиш х,исобига олинган хдсоби келтирилган.

3-вариант ишлаб чикариш учун амалдаги урилиш Саржа С1/4, силжиши S=1 тенг урилиш асосида танда ва аркок йуналишига марказдаги копламлар каторларини 1тадан кушиб киритамиз.

Демак : R6=5 , S=1

RT = 2 ■ R6 - 2 = 8 (2)

Rt,a = (2 ■ Rb — 2) + Ht>a

Rt,a = (2 ■ 5 — 2) + 1 = 9 (3)

Ишлаб чикарилган куп киррали вафел урилиш тукимасининг тула тахтлаш тасвири 3 - расмда курсатилган.

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 12 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-12-1015-1022

0

0

0

0

0

0

0

0

0

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

х

х

2

х

х

х

х

х

4

х

х

х

х

х

х

х

х

6

х

х

х

7

х

х

8

х

х

9

3 - расм.

Ишлаб чикарилган намуналарнинг технологик курсаткичлари ва физик -механик хусусиятлари Наманган мухдндислик-техналогия институти кошидаги "Тукимачилик" синов лабораториясида стандарт усулда аникланди ва олинган натижалар 1-жадвалда келтирилди.

3

1

5

МУХОКАМА ВА НАТИЖАЛАР

Тукиманинг юза зичлиги анъанавий равишда хомашё сарфи критерияси буйича хдсобланади. Маълумки, вафел урилишли тукимасининг юза зичлигини ошиши, унинг физик-механик хусусиятлари узгаришига олиб келади. Шунинг учун бир вактнинг узида тукиманинг хомашё сарфини ва сифат курсаткичларини тавсифловчи OFирлик курсаткичлари киритилган.

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 12 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-12-1015-1022

Вафел урилишли тукимасининг OFирлик курсаткичлари бу погон метр, метр квадрат ва хажмий OFирликлардир.

Турли тузилишга эга булган куп киррали вафел урилишли тукималарнинг OFирлик курсаткичлари хар бир намуна учун турлича.

Х,ар бир намуналар учун OFирлик курсаткичларининг кийматлари ва хисоби келтирилган

Тукимани OFирлигини хисоби. амалдаги тузима

Бир погон метр тукимани OFирлиги

Вхом ■ М 184.99 ■ 141

М1 =-=-= 261 г/пог. м

L 100 '

Бир квадрат метр тукимани OFирлиги

106 ■ М 106 ■ 1.41 Mi = т п = „„„ = 141 г/м2 1 L■В 100-100 '

Тукиманинг хажмий OFирлиги.

103-М 103 ■ 1.41 § - т—г = „„„ „ ^———— = 0.064 мг/мм L-B-b 100-100-2.176 '

1-намуна ту^имаси

Бир погон метр тукимани OFирлиги

Вхом ■ М 184.99 ■ 174

М1 =-=-= 322 г/пог. м

L 100 '

Бир квадрат метр тукимани OFирлиги

106 ■ М 106 ■ 1.74 Mi = т п = „„„ = 174 г/м2 1 L■В 100-100 '

Тукиманинг хажмий OFирлиги.

103-М 103 ■ 1.74 § = т——г = „„„ „„„ 0 = 0.079 мг/мм3 L-B-b 100-100-2.176 '

2-намуна ту^имаси

Бир погон метр тукимани OFирлиги

, Вхом ■ М 184.99 ■ 177

М1 =-=-= 327 г/пог. м

L 100 '

Бир квадрат метр тукимани OFирлиги

106 ■ М 106 ■ 1.77 Mi = т „ = „„„ = 177 г/м2 1 L■В 100-100 '

Тукиманинг хажмий OFирлиги.

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 12 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-12-1015-1022

103-M 103 ■ 1.77

s = t——г =_______ = 0.084 мг/мм3

L-B-b 100-100-2.104 '

3-намуна

Бир погон метр тукимани OFирлиги

, Вхом ■ М 184.99 ■ 185

М1 =-=-= 342 г/пог. м

L 100 '

Бир квадрат метр тукимани OFирлиги

106 ■ М 106 ■ 1.85 Mi = т „ = „„„ = 185 г/м2 1 L■В 100-100 '

Тукиманинг хажмий OFирлиги.

103-М 103 ■ 1.85 б - т—г = „ ^ „ ^ „ „„„ = 0.056 мг/мм L-B-b 100-100-3.281 '

1-жадвал

Ишлаб чикарилган намуналарнинг технологик курсаткичлари ва физик-

механик хусусиятлари

Намуналар Намуна OFирлиги (гр.) бир погон метр тукимани OFирлиги (г/м) Бир квадрат метр тукимани OFирлиги (г /м2) Тукиманинг хажмий зичлиги. (мг/ мм3)

Амалдаги 1.41 261 141 0.064

1 -намуна 174 322 174 0.079

2-намуна 1.77 327 177 0.084

3-намуна 1.85 342 185 0.083

Мазкур жадвалдан куришимиз мумкинки, амалдаги тукимага нисбатан тавси яэтилаётган куп киррали вафел урилишларнинг OFирлиги юкорирок. Айникса 3-намунаники, унинг сабаби танда ва аркок йуналишида копламлар сони купайгани ва шунингдек, кушилган ипларнинг йуFOнлиги сабабли унинг OFирлиги ортган.

REFERENCES

1. Г.Б.Дамянов., Ц.З.Бачев., Н.Ф.Сурнина.Строение ткани и современные методы ее проектирования.// М.: Легкая и пищевая промышленность.1984.ст -46-47

2. Е.Ш.Алимбаев Тукима тузилиши назарияси. - Ташкент: "Алокачи". -2005.-97-99.б

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 12 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-12-1015-1022

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

3. Мартынова A.A., Слостина Г.Л., Власова H.A.; под редакцией А.И. Цветковой. Строение и проектирование тканей: учебник.// - М.:МГТУ им. Косыгина, 1999. - 434 с.

4. Saloydinov, S. Q. (2021). PAXTA TOZALASH ZAVODLARIDA ENERGIYA SARFINI KAMAYTIRISHNING TEXNIK-IQTISODIY MEXANIZMINI YARATISH. "ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES", 2(9), 886-889. https://doi.org/10.24412/2181-1385-2021-9-886-889

5. Бавструк Н.Ф. Курс ткацких переплетений: учебник. - М.: Искусство, 1951.343 с

6. Лунд-Иверсен Б. Ткацкие переплетения. Пер. с норв.:- М.: Легпром-бытиздат, 1987.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.