Научная статья на тему 'ВОЛЕЙБОЛ СПОРТ ТУРИДА ЖИСМОНИЙ ТАЙЁРГАРЛИК АКМЕОЛОГИЯСИ'

ВОЛЕЙБОЛ СПОРТ ТУРИДА ЖИСМОНИЙ ТАЙЁРГАРЛИК АКМЕОЛОГИЯСИ Текст научной статьи по специальности «Науки о Земле и смежные экологические науки»

180
16
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
волейбол / жисмоний тарбия / ўқувчи / ривожланиш / машғулот / натижа / сифат. / volleyball / physical education / student / development / occupation / result / quality.

Аннотация научной статьи по наукам о Земле и смежным экологическим наукам, автор научной работы — Жўрабек Максадбаевич Шукурллаев, Раъно Аюбхоновна Имонкулова

Мазкур мақолада умумтаълим мактаблари ўқувчиларига жисмоний тарбия дарслари ва синфдан ташқари машғулотларда волейбол спорт турида жисмоний тайѐргарлик акмеологияси юзасидан кўрсатма ва таклифлар келтирилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по наукам о Земле и смежным экологическим наукам , автор научной работы — Жўрабек Максадбаевич Шукурллаев, Раъно Аюбхоновна Имонкулова

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

This article provides guidance and suggestions for secondary school students on the acmeology of physical training in volleyball in physical education classes and extracurricular activities.

Текст научной работы на тему «ВОЛЕЙБОЛ СПОРТ ТУРИДА ЖИСМОНИЙ ТАЙЁРГАРЛИК АКМЕОЛОГИЯСИ»

ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES VOLUME 2 | ISSUE 9 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-9-913-917

ВОЛЕЙБОЛ СПОРТ ТУРИДА ЖИСМОНИЙ ТАЙЁРГАРЛИК

АКМЕОЛОГИЯСИ

Журабек Максадбаевич Шукурллаев

Тошкент вилояти ЧДПИ «Жисмоний маданият» кафедраси укитувчиси

Раъно Аюбхоновна Имонкулова

Тошкент вилояти ЧДПИ «Жисмоний маданият» таълим йуналиши

3-курс талабаси

АННОТАЦИЯ

Мазкур маколада умумтаълим мактаблари укувчиларига жисмоний тарбия дарслари ва синфдан ташкари машFулотларда волейбол спорт турида жисмоний тайёргарлик акмеологияси юзасидан курсатма ва таклифлар келтирилган.

Таянч сузлар: волейбол, жисмоний тарбия, укувчи, ривожланиш, машFулот, натижа, сифат.

ACMELOGY OF PHYSICAL TRAINING IN VOLLEYBALL SPORTS

ABSTRACT

This article provides guidance and suggestions for secondary school students on the acmeology of physical training in volleyball in physical education classes and extracurricular activities.

Keywords: volleyball, physical education, student, development, occupation, result, quality.

КИРИШ

Х,аёт чархпалаги сингари хар бир соха айланиб ривожланиб бораверади. Спорт ва таълим сохасининг замон талабига мос холда тараккий топиб бориши бугунги кунда ракобат даражасининг кескин юкорилашувига олиб келмокда. Таълим ва тарбиянинг ривожланишида ёшлар катламининг билим ва махоратининг юксак даражага чикишини таъминлашда бугунги кунда замонавий ёндашувга эхтиёж сезилади. Айникса спортнинг бутун дунё жамият хаётидаги роли тобора ошиб чукурлашиб бориши хар доим инновацион ва илмий ёндашувга асосланиб ёндашишни такозо этади. Бугунги кунда педагогик

ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES VOLUME 2 | ISSUE 9 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-9-913-917

таълим инновацион кластери ва акмеологиянинг спорт сохасида амалиётга тадбик килиниши замонавий механизмдир.

Х,озирги кунда замон Спорт мактабларининг амалдаги дастурларини тахлил килиш, укувчиларни бошланFич тайёргарлик гурухларига танлаш, куп йиллик тайёргарлик жараёнида ёш волейболчиларни битирув ва жорий синовларига асосан жисмоний ривожланганлиги, жисмоний ва техник тайёргарлиги белгиларини хисобга олиш асосида утказилишини курсатади. Шу билан бир вактда сунгги йилларда республикамизда кенг таркалган спорт турларидан бири -волейболнинг ривожланишида яккол кузга ташланадиган томонларидан бири комбинацион уйиннинг кучайиши хисобланади. Бу эса спортчиларнинг уйинда фикрлашлари ва тактик тайёргарликларига бир катор катъий талабларни куяди. Волейбол билан шуFулланиш учун болаларни танлашда бошка курсаткичлар билан биргаликда факатгина жисмоний ривожланганлик, жисмоний ва техник тайёргарлик курсаткичлари ёрдамида аниклаш мумкин булмаган уйин фаолиятига кобилиятларини ривожлантириш ва намоён этишга сабаб булувчи шахсий сифат ва хусусиятларини аниклаш алохида ахамиятга эга. Бу борада юртимизда кенг куламда ишлар олиб борилмокда. Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг карори, 2002 -йил 31 октябр, 374-сон. Болалар спортини тарFиб килиш ва болалар учун спорт товарлари ишлаб чикариш турларини кенгайтириш буйича кушимча чора-тадбирлар туFрисида, Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг 2003-йил 18-июл, 318-сонли карорлари ёш катламнинг ривожланиши ва спортга янада кизикишининг ортиб боришига муайян даражада хизмат килиб келмокда. Бунинг замирида хозирги кунда спортда эришилаётган ютукларимиз олимпиадада юкори чуккиларга чикишимизнинг узи спортимизнинг кундан-кунга ривожланиб бораётганлигининг яккол исботидир.

АДАБИЁТЛАР ТА^ЛИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯ

Жисмоний тайёргарлик умумий ва махсус жисмоний тайёргарликка булинади. Умумий жисмоний тайёргарлик спорт тренировкасини мухим вазифаларидан бири сифатида шуFулланувчиларнинг тулаконли жисмоний тараккиёти ва хар томонлама жисмоний тайёргарлигини таъминлашга каратилади. Умумий жисмоний тайёргарлик зарур хаётий малакани такомиллаштиришга ва асосий жисмоний сифатларни ривожлантиришга йуналтирилган жараёндир. Максади махсус жисмоний тайёргарликнинг пойдевори булган умумий жисмоний тайёргарлик базасини яратишдир.

ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES VOLUME 2 | ISSUE 9 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-9-913-917

Умумий жисмоний тайёргарликнинг вазифалари - асосий жисмоний сифатларни ривожлантириш, организмнинг функционал имкониятларини ошириш харакат малакаларининг хажми ва ижроий чегарасини кенгайтириш ва соFликни мустахкамлаш, тикланиш жараёнини фаоллаштириш, организмнинг таш^и ва ички салбий таъсирларига булган бардошини оширишдан иборат.

Махсус жисмоний тайёргарлик - танланган спорт турида юкори натижаларга эришиш максадида шу спорт турида асосий ва хал этувчи ахамиятга эга булган жисмоний сифатларни ривожлантиришга йуналтирилган жараёндир.

Вазифалари:

-волейболга хос махсус харакат сифатлари ва кобилиятларини (тезкорлик, куч-тезкорлик, чакконлик, махсус чидамкорлик ва х.) ривожлантириш;

-уйин техникасини узлаштиришда зарур булган комбина1Б1яларни ривожлантириш;

-уйин тактикасини узлаштиришда зарур булган комбина1Б1яларни ривожлантириш;

Махсус жисмоний тайёргарлик спорт тренировкасининг барча боскич ва даврларида хажм ва шиддат жихатидан муносиб меъёрда кулланилади.

Назарий ва психологик тайёргарлик

"Психология" - рухият ва хислатларни урганувчи фанни ифодалайди. Демак, "психологик тайёргарлик" жумласини урнига "психик тайёргарлик" жумласини куллаш аникрок булади дейиш мумкин.

ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES VOLUME 2 | ISSUE 9 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-9-913-917

Х,ар бир тайёргарлик жараёнида укувчиларни психологик тайёрлаб бориш лозим.

НАТИЖАЛАР

Жисмоний тайёргарликни юкори даражага чикаришда бир неча мухим шартларни амалга ошириш даркор.

Жисмоний тарбия дарслари ва дарсдан ташкари машFулотларда волейбол спорт тури воситасида жисмоний таёргарлик акмеологиясини шакллантириш шартлари:

- вактни туFри ташкил этиш;

- фаол харакатланиш позицияни шакллантириш;

- техника ва тактикани туFри куллаш;

- тезкор фикрлаш хамда вазиятни олдиндан кура билишга ургатиш;

- ихтисослаштирилган тартибли машклар тизимини ишлаб чикиш;

- машклар юкумлилигининг ёшга караб даражаларини аник белгилаш;

Акмеологик ёндашув эса унинг энг юкори даражага чикиш йулларини

асослаш билан характерланади. Бунинг учун:

- волейболга мос булган харакатли уйинлар оркали ривожланиш динамикаси ва шаклланганлик даражаси буйича датлабки жисмоний сифатларини шакллантиришга доир назарий ва амалий ишлар жараёни механизми такомиллаштирилади;

- прогрессив ривожланишга хамда биринчи навбатда шахснинг профессионализми ва муайян мехнат субъектлари фаолиятининг тараккиётига имкон берадиган талаблар, шароит ва омилларни шакллантириш, ёш волейболчиларнинг сифат куринишини узгартириш тизими ишлаб чикилади;

ХУЛОСА

Акмеологик хулосалар натижаларининг катта амалий ахамияти шундаки, улар инсонни кандай шароитларда интеллектуал, жисмоний ва маънавий фаоллик чуккисига олиб чикканлиги туFрисида маълумотни ифодалайди.

REFERENCES

1. Шукурллаев Ж.М. БошланFич синф укувчиларини волейбол спорт турига саралаб олиш усулларини такомиллаштириш. "Бошлаетич таълимни компетенциявий ташкил этиш: назария ва амалиёт" мавзусидаги онлайн халкаро илмий-назарий анжуман. 2020-йил 28-апрел.

ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES VOLUME 2 | ISSUE 9 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-9-913-917

2. Xudoyberganov J.S. Pedagogik ta'lim innovatsion klasteri taraqqiyoting asosi. Актуалние визови современной науки сборник научних трудов 65 -68 бетлар. Украина 2020.

3. Утепбергенов А.К, Шукруллаев Ж.М. Особенности акмеологического подхода и системы дидактического обоснования развития физических качеств у школьников средствами волейбольного. Экономика и социум №3(82) 2021.

4. Шукурллаев Ж.М. Укувчи ёшларни волейбол спорт турига танлаб олишнинг методик хусусиятлари. ACADEMIC RESEARCH in EDUCATIONAL SCIENCES. №.1. 2020 2-октябр.

5. Жисмоний тарбия ва спорт журнали. 2018-йил.

6. Шукруллаев Журабек Максадбаевич. Волейбол спорт тури воситасида мактаб укувчиларида жисмоний сифатларни ривожлантиришда акмеологик ёндашувнинг дидактик имкониятлари. Халк таълими. № 5 2021 йил 28-30-бет.

7. Шукруллаев Журабек Максадбаевич. Кластер ёндашув асосида волейболчиларнинг жисмоний курсаткичларини ривожлантириш. Халк таълими. № 5 2021 йил 57-59-бет.

8. Утепбергенов А.К. Шукруллаев Ж. М. PRELIMINARY STAGES OF DIDAKTIKS IN THE PROCESS OF AKMEOLOLOGIKAL APPROACH TO VOLLEYBALL SPORTS. 28-31. METHODICAL RESEARCH JOURNAL.

9. Xudoyberganov J.S. Kurashchilarning sport mahoratini oshirishda texnik harakatlarini va jismoniy sifatlarining o'rni. МуFаллим хам узликсиз билимлендириу 127- 130 бетлар Илмий методикалык журнал Нукус 2021 йил

10. Шукурллаев Ж.М. 7-14 ёшли мактаб укувчиларини волейбол спорт турига танлаб олишнинг методик хусусиятлари. "МуFаллим хем узликсиз билимлендириу" 2-сон. 2019-йил. Некис.ш. Б.153-156.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.