Научная статья на тему 'ИЗУЧЕНИЕ ЗВУКОПОДРАЖАТЕЛЬНЫХ СЛОВ ЯПОНСКОГО ЯЗЫКА В ЛИНГВИСТИКЕ'

ИЗУЧЕНИЕ ЗВУКОПОДРАЖАТЕЛЬНЫХ СЛОВ ЯПОНСКОГО ЯЗЫКА В ЛИНГВИСТИКЕ Текст научной статьи по специальности «Языкознание и литературоведение»

CC BY
126
25
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
СЛОВО / ПЕРЕВОД / ОПИСАНИЕ / ИМИТАЦИЯ / ЦИТАТА / СЛОВАРЬ / ЗВУК / СЕМАНТИКА / ЯПОНСКИЙ ЯЗЫК / ЛИНГВИСТИКА / ИСКУССТВО / МЕТОД / ЛЕКСЕМА / ИССЛЕДОВАНИЕ / ТЕРМИНОЛОГИЯ

Аннотация научной статьи по языкознанию и литературоведению, автор научной работы — Каримова Махина Рустамовна

В данной статье изучается словарь имитационных слов - звукоподражания японского языка. В этой статье автор смог рассмотреть использование слов для имитации звука как морфологически, так и синтаксически. Кроме того, взаимосвязь между такими словами, то есть роль имитации слов в литературе и их перевод, также является одним из направлений исследования в данной статье, что объясняется автором. Подражательные слова - неотъемлемая часть повседневного общения и литературного творчества. Кроме того, в данной статье мы рассмотрели вопрос о семантических типах имитации слов, отражающих характеристики человека, действия или состояния выражения лица. В статье также анализируется, что перевод или описательные дополнения в основном используются в тех случаях, когда из-за отсутствия эквивалентных единиц целевого языка или из-за различий в совместимости существующих символов невозможно выразить значение единицы смоделированных слов. Японские имитационные слова, как правило, в переводе передаются по-разному. В теории перевода различают такие методы перевода словаря имитационных слов, как цитирование, изменение форм (подстановка, описание, дополнение и др.). В этой статье мы представляем опытного переводчика В. Гривнин, например, утверждает: «В частности, используются случаи, когда лексическая единица исходного языка не имеет эквивалента на целевом языке, что должно быть компенсировано, потому что этого требует эмоциональность высказывания». В то же время, в ходе нашего анализа и описания имитационных слов, мы смогли определить, что имитационные слова, в частности, могут выступать в качестве источника, сообщения, детерминатора и дополнения, а также выполнять функции различных ситуаций, а именно грамматический аспект имитации слов. Подражательные слова в японском языке выполняют ряд стилистических функций. Их также можно использовать в качестве вспомогательного наглядного пособия для построения слова, превращая его в яркую речь персонажа. В этой статье мы рассмотрели несколько наиболее эффективных способов перевода имитационных слов: -цитирование, т.е. перевод иностранного слова путем перевода или транслитерации; - Описательный перевод имитационных слов; - выбор эквивалентных слов на изучаемом языке. Для японского языка характерно наличие большого словарного запаса имитационных слов. И сегодня японский язык продолжает наполняться новыми имитациями слов, знание которых необходимо переводчикам во всех сферах деятельности.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

LEARNING JAPANESE ONOMATOPOEIC WORDS IN LINGUISTICS

In this article studies the dictionary of imitative words - onomatopoeia of the Japanese language. In this article, the author was able to consider the use of words to imitate sound, both morphologically and syntactically. In addition, the relationship between such words, that is, the role of imitation of words in literature and their translation, is also one of the areas of research in this article, which is explained by the author. Imitative words are an integral part of everyday communication and literary creation. In addition, in this article we considered the issue of semantic imitation types of words, reflecting the characteristics of a person, action or state of facial expression. There is olso analyzes in this orticle that translation or descriptive additions are mainly used in these cases when, due to the lack of equivalent units of the target language or due to differences in the compatibility of existing characters, it is impossible to express the meaning of the unit of the modeled words. Japanese imitation words are usually rendered differently in translation. In the theory of translation, such methods of translating the dictionary of imitation words are distinguished, such as citing, changing forms (substitution, description, addition, etc.). In this article, we present an experienced translator V. Grivnin, for example, asserts: «In particular, cases are used when the lexical unit of the source language does not have an equivalent in the target language, which must be compensated for, because the emotionality of the statement requires it.» At the same time, in the course of our analysis and description of imitation words, we were able to determine that imitation words, in particular, can act as a source, message, determinator and addition, as well as perform the functions of various situations, namely the grammatical aspect of imitation of words ... Imitative words in Japanese serve a number of stylistic functions. They can also be used as a visual aid to build a word, turning it into a vivid speech of the character. In this article, we looked at several of the most effective ways to translate imitation words: -quoting, i.e. translation of a foreign word by translation or transliteration; - descriptive translation of imitation words; - selection of equivalent words in the target language. The Japanese language is characterized by a large vocabulary of imitation words. And today the Japanese language continues to be filled with new imitations of words, the knowledge of which is necessary for translators in all spheres of activity.

Текст научной работы на тему «ИЗУЧЕНИЕ ЗВУКОПОДРАЖАТЕЛЬНЫХ СЛОВ ЯПОНСКОГО ЯЗЫКА В ЛИНГВИСТИКЕ»

About the author:

Muborakshoeva Navruzmo Imomdodovna - Senior Lecturer, Department of Eastern and Southern Asian Philology, Tajik State Institute of Languages named after Sotim Ulughzoda, 734019, Dushanbe city, Mukhammadiev 17/6, tel: (+992) 931296942

ТДУ: 809.56

ТАЗДИЕИ КАЛИМА^ОИ ТА^ЛИДИИ ЗАБОНИ ЧОПОНЙ ДАР ЗАБОНШИНОСЙ

Каримова М.Р.

Донишкадаи давлатии забонцои Тоцикистон ба номи Сотим Улугзода

Дар бораи забони инсон, ки пеш аз хама, чун воситаи мухими муносиботи чамъиятй ва мушаххасан воситаи табодули андешаи одамон аст, то имруз осори фаровон навишта шудааст.

Вале то хануз бисёр масоили гуногуни марбут ба забон тахдакталаб мемонад. Пушида нест, ки забони инсон аз огози офариниш мавчуд буда, то имруз рушд мекунад ва хамаруза масъалахои навро барои мухаккикон пеш меорад. Махсусан, дар чомеаи башарй ташаккулу тахаввул, тавсиа ва табодули забон чун унсури биологии ичтимой то имруз дар доираи мубохисаи илмии олимон карор дорад.

Яке аз масоили мубрам ва мавриди таваччухи ахли тахкик дар самти забоншиносй калимахои таклидй махсуб меёбад, ки то имруз атрофи он нуктахои назари гуногун ба назар мерасад.

Вожахои таклидй - ономатопй аз забони грекии «onomatopee» гирифта шуда, ба таклиди овоз ишора мекунад.

Харчанд ки калимахои ономатопй дар аксари забонхои зиндаи дунё мавчуд буда, мавриди истифода карор доранд, вале забони чопонй яке аз забонхое шинохта мешавад, ки калимахои таклиди овозиаш фаровон ба назар расида, хамчун кисмати алохидаи забон мавриди омузиш карор гирифтааст. Илова бар ин, аз сабабе ки калимахои таклидй дар забони чопонй хиссиёти беназири мардуми чопонро нишон медихад, барои хоричиён дарк карданаш душвор аст.

То хол тахкикоти калимахои ономатопй дар забони чопонй аз нуктаи назари садо, овоз, шакл, завк ва гайра танхо аз чониби забоншиносони чопонй сурат гирифта, онхо низ бештар калимахои ономатопиро дар сохаи методикаи таълими забони чопонй корбурд намудаанд.

Ба акидаи бисёр забоншиносон, нуктаи асосии назарияи калимахои таклидй эътирофи мавчудияти робитаи ибтидоии овоз ва маъно дар калимахои забон ва шинохти хусусияти табиию ичтимоии он мебошад.

Масъалаи муносибати садо ва маъно аз чониби забоншиносон, аз чумла, Ж.Ж. Руссо, М.В. Ломоносов, X,. Оотсубо, С. Х,амано, И. Тамори, С. Чиноров ва дигарон мавриди тахкик карор гирифтааст.

Дар заминаи тахкикоти калимахои таклиди овоз назарияхо гуногун мебошанд ва шахсони зидди назарияи калимахои таклидй, беасос аз нуктаи назари шароити ичтимоии пайдоиши забон ва аз байн бурдани принсипи ономатопея танкид карданд. Аммо ба гайр аз ин, онхо арзиши ономатопеяро беасос тахкир карда, аз эътирофи мавчудияти калимахои тасвири овозй саркашй кардаанд [1, с.44-47].

Дар бештари маврид мафхумхои лексикй ва вазифахои услубии ономатопеяро барои баланд бардоштани ифодаи бадей истифода мебаранд. Ономатопея дар морфология калимахои тагйирнопазир хисобида мешаванд, ки садохои мавчудбудаи мавчудоти зинда, механизмхо ё хусусиятхои падидахои мухити атрофро дубора афзоиш медиханд, масалан дар забони точикй: ха-ха, вак- вак ва f.

Илова бар ин, ономатопея дар услуби бадей истифодаи вожахое мебошад, ки таассуроти шунавоии падидаи тасвиршуда садо дода, васеътар фахмида мешавад.

Сохтори лексикии калимахои тасвирии овозро дар забони чопонй метавон ба се гурух таксим кард:

> калимахое, ки аз вожахои таклидй ба вучуд меоянд, монанди: оху вох (шикваю шикоят, аламу хасрат), хиккак задан, хик-хик кардан, кикиррос задан, кикиррос зада хандидан, ак-ак кардан, аккос задан;

> калимахои ономатопй, ки ба садохои хоси касе ё чизе барои падидахо ё амалхоро таклид кардан истифода мешавад, монанди: мав, мияв (овози гурба), чиринг, чак-чак (чакидан);

> калимахои ба овоз монанд (садохои рамзй) - лексемахое, ки ба интиколи мачозии харакатхо, холатхои эхсосй, падидахои чисмонй ва рухй (дасисахо, макру найранг, айшу ишрат) мусоидат мекунанд: охиста-охиста, бо шавку завк, гарму чушон ва f [5, 98].

Тахкики вожахои таклидй нишон дод, ки онхо илова ба сохтори лексикй вазифахои улубиро низ доро мебошанд, ки чихати афзоиши бадей ва ифодаи хусусиятхои онхо истифода мешаванд.

Хамчунин якчанд вазифахои услубии калимахои таклидиро мисол овард:

а) аксар вакт барои ифодаи ибораи тачнисй (суханбозй, кофиягуй) истифода мешаванд;

б) метавонад ба нущи барчастаи хоси характер табдил ёбад;

в) хамчун василаи тасвирии ёрирасон амал намуда, таассуротро барои тавсифи падидахои табий, фаслхо афзоиш медихад;

г) дар заминаи бисёр антропонимхои (кахрамонхои хдкцкй ва тахаюлй) «суханвар» асос ёфтаанд, масалан: Киритсубоу Мурасаки - кахрамони киссаи «Генчи Моногатари».

д) вазифахои синоними конгексгалиро (бо конгексг алокаманд) ичро карда, феъл ё номро иваз карда метавонад, масалан: хур-хур карда гурехт (дар афсонаи кудакон) [2, с.55-56].

Калимахои таклидй хамчун падида «робитаи табиии худсарона, аз чихати фонетикй байни фонемахои калима ва аломати овозхои (рамзй) денотатсия (ангеза), ки дар номинатсия асос ёфтааст» ё хамчун «таклиди шартии садохои вокеияти атроф тавассути воситахои фонетикии забон» муайян карда мешавад. Аз тарафи дигар, калимахои таклидиро хамчун як синфи калимахо ба таври мувофик метавон хамчун калимахое таъйин кард, ки садояшон хусусиятхои садои ашёи тачдидкардаи онхоро инъикос мекунад. Х,ангоми омузиши калимахои таклидй хеч гуна сабабе барои исрор кардани хусусияти шартии таклид дар раванди калимахои таклидй вучуд надорад. Далел ин аст, ки хар як забони алохида садохои муайянро мувофики системаи фонетикии худ мутобик менамояд. Аз ин ру, пайдоиши якхела, калимахои таклидй дар ин ё он шакли фонетикй бо забонхои гуногуни чахон метавонанд зохир гарданд. Ин гурухи калимахо дар хама забонхо дида мешавад ва чун коида, як гурухи хеле хурди вохидхои лугавй мебошанд. Забони чопонй дар ин робита истисно аст.

Калимаи таклидии^ С1£ С—(chiguhagu) маънои «набудани тартибот, ризоият, хамохангй» -ро дорад, ки онро лексемаи «бетартибй» ифода карда метавонад, аммо муносибатхои байни одамонро ба забони русй ин вохидро шарх намедихад (гуфтан мумкин аст «эхсосот дар изтироб аст», аммо наметавон гуфт «муносибатхо бетартибанд»), бинобар ин дар ин холат тарчумаи тавсифй истифода мешавад [6, с.198].

Барои муайян кардани садохои тасвирй якчанд истилох мавчуд аст: «садохои тасвирй», «тасвири фонетикй», «садохои рамзй». Падидаи садохои рамзй одатан хамчун «робитаи табий, на худсарона, аз чихати фонетикй (садо) асосёфта байни фонемахои калима ва аломати гайримустаким денотатсия (ангеза), ки асоси номинатсия (пешбарй) мебошад, таъйин карда мешавад. Рамзхои садоиро хамчун кабати калимахо метавонанд бо истилохоти «идеофонхо» (калимахои таклидии овоз ва садохои тасвирй), «калимахои мачозй» ифода кунанд. Баъзе мухаккикон рамзхои садоиро хамчун робитаи байни ишора ва ишоракунанда муайян мекунанд, ки хусусияти беихтиёрона ва максаднок доранд. Чун анъана, одат шудааст, ки бо истифода аз рамзхои садой падидахои зерини дар забон гузаранда чудо карда шаванд:

- таъйиноти падидахои рушной;

- хосиятхои ашё, сатхи онхо, шакл, навъи онхо; рох, тарзи харакати одам ё хайвон;

- намуди зохирй, чехра, киёфа;

- эхсосот, рухия ва f.

Рамзхои садой садохоро дар шакли ба истилох «шартй» интикол медиханд, ки бо онхо иртиботи мустаким надоранд, яъне инъикоси садо дар забон ба садои вокеии он шабохат надорад. Ё тавассути рамзхои садо, умуман падидахои садо интикол дода намешаванд [2, 58-59].

Дар забоншиносй одат шудааст, ки рамзгузории садоии «субъективй» ва «объективй» фарк карда шавад. Дар холати аввал, сухан дар бораи алокамандии садо ва маъно дар рухияи инсон ва дар холати дуюм, дар бораи алокамандии садо ва маъно дар калимахои забон меравад.

Хулоса, мо гуфта метавонем, ки калимахои таклидй мунтазам ва беихтиёрона садои максадноки байни фонемаи калима ва аломати овозии (акустикй) денотатсия (мотив) ба хисоб рафта, ки асоси номиналй мебошад.

Калимахои таклидй дар забони чопонй як навъ калимахои кадимй мебошанд, ки чузъи мустакили нутк нестанд, зеро аз нуктаи назари грамматика онхо категорияи ягонагии грамматикиро ифода намекунанд, балки ба кисматхои гуногуни нутк дохил мешаванд (исм, сифат, феъл, зарф). Азбаски ин калимахо нишондихандахои морфологй надоранд, онхо хусусиятхои грамматикии худро дар робитахои синтаксисй ичро мекунанд. Калимахои таклиди овоз метавонанд дар чумла хамчун мубтадо, хабар, муайянкунанда ва пуркунанда амал кунанд ва вазифахои холатхои мухталифро ичро кунанд. Ин чанбаи грамматикии калимахои ономатопоэтикиро ташкил медихад.

Дар маколаи мазкур мо намудхои семантикии калимахои таклидии забони чопониро, ки хусусиятхои шахс, амалиёт ё холатхои ифодаи шахсро нишон медиханд, дида мебароем.

Калимаи таклидй бо феъли гуфтан. Масалан: ^ Ь ^ Ь L ^ ^ Ъ (berabera shaberu) -«бидиррос задан», «бидир-бидир кардана», «тез-тез гап задан»; & ^ t С Ж О (mogomogo iu) -«шаф-шаф гуфтан», «нобурро гап задан»; !> !> (hisohiso hanasu) - «пичир-пичир кардан»;

fe Ф fe Ф IS ^ (akiaki hanasu) - «Fур-Fуркунй», «^р^р», «гаринг-гаринг»; ^ Ь ^ Ь Ж О (berabera iu) - «бехудаву бахуда гап задан», «лаккидан»; t [ -fc t [ Ф Ж О (munyamunya iu) - " Fур-Fур кардан», " Fинг-Fинг кардан» [3; 87-90].

Кaлимaи тaклидй 6o феъли xapaкaт. Macanas Т К Т К Ф К (tekuteku aruku) - «oxиcтa-oxиcтa pox paфтaнм,мбa зyp raштaн», (кaшoлaкyнии пoйxoи xacтa); "T fo "T fo fí К (deredere iku) - «пoйpo 6a зyp кaшoлa_кapдaн» (6a зyp pox paфтaн); Ъ Ъ Ф К (yoroyoro aruku) - «кaлaвидa paфтaн»; Ъ^Ъ Ъ £ Ъ Ít К (chorochoro iku) - " лaнгидa-лaнгидa гaштaн «,«кaлaвидa paфтaн» ; t 13: t (í Ф К (tobotobo aruku) - " oxиcтa-oxиcтa pox paфтaн «, кaшoлa шyдa paфтaн ; О Ъ О Ъ Ж t (noronoro susumu) - «6a з^ гaштaн», «oxиcтa-oxиcтa pox paфтaн» .

Кaлимaxoи тaклидии фeълxoe, ки 6o иcтeъмoли Fизo aлoкaмaнд acn Macaлaн: ^ Ъ Ф ^ Ъ Ф ^ £ ^ Т Т è Ô (pichapicha oto wo tatete kuu) - «íann чолп xypдaн»; Й О Й О è ^ (gatsugatsu kuu) - «ayny^a xypдaн».

Кaлимaи тaклидии фeълxoe, ки xoлaтx,oи гyнoгyни эxcocиpo ифoдa мeкyнaнд. Macaлaн: fe ^ fe # T Ъ akiaki suru - «бeзop шyдaн","бa дил зaдaн», «дилгиp шyдaн»; fè Ъ fè Ъ T Ъ orooro suru -«acaбoнй шyдaн», «x^o гум кapдaн», «гapaнг шyдaн»; L -fc L -fc T Ъ shya shya suru - «6a ocoнй», «6e зaxмaт»; г Ф г Ф fe К gyagya naku - «6o caдoи бaлaнд фapëд зaцaн», «6o oвoзи бaлaнд гиpя кapдaн» ; tö ^ tö ^ T Ъ mesomeso suru - «x,™;-x^ кapдaн», «xиккocзaнoн гиpиcтaн» [4, 33- 480].

Кaлимaи тaклидй - дом, ки шaxcpo aз p^ paфтop тaвcиф мeкyнaц. Дap ин кaлимaxo, 6a мoнaнди дигap ^opaxo® бoлo, чун ^ид^ 4Mx,am мaнфии шaxc дapк кapдa мeшaвaц. Macanas # L f Л seka seka shita hito - «rnaxra oвopa»; fo И fo И fo h waiwairen - «xypдтapaкoн», «oдaмoни mстмaнcaбoн»; Й H Й H Ä gamigami onna - «зaни чaнчoлй», «зaни дaFaл»; ЙНЙНШ gamigami ya- «^бную», «cyxaнчин»; töКtöКLf # nukunuku shita mono «rnaxra гycтox","шaxcи 6exaë»; "T fo " fo L f Щ deredere shita otoko - «бyлxaвac».

Дap xaмaи NMco.nxo, пeшoяндx,oи гугогуни xocилшyдaи ^i^xo (А hito, ф ya, ^ mono, % otoko, ^ onna, foh ren) 6a пoяxoи кaлимaи тaклидй, ки тaбиaтaн бeтapaфaнд, илoвa кapдa мeшaвaнд. Аз ин py, экcпpeccивии (кaлимaxoи тунду тез, caxт) кaлимa, чун дap xoлaтx,oи фeълxoи дap бoлo oвapдaшyдa, aз xиcoби кaлимaи тaклидй 6a вучуд oмaцaacт.

Бa Faйp aз ин мo мeтaвoнeм 6o илoвa нaмyдaни xиccaчaи Ono чум^и домй coзeм:

^U^UOfèERo (Tsuru tsuru no ohada.) - Пусти тару тоза.

(Pika pika no ichinennsei.) - Toлибaи бисёр нагз вa f.

Чум^^и cифaт 6o пaйвacт шyдaни пacвaнди f - da дap oxиpи чумга ифoдa кapдa мeшaвaц: 7^7fo (Nodo ga kara kara da.) - Х^^м хушк шуд.

Ë"7777fo (Netsu de fura fura da.) - Аз тaб capaм чарх мезанад вa f.

Кaлимaxoи тaклиди oвoз 6o xиccaчaxoи tto вa I ni xai^pox oмaдa, xycycияти зapфpo мeгиpaнд. ^йд кapдaн 6a мaвpид acт, ки xиccaчaи Ini arap дap чумга иcтифoдa нaшaвaц, чумга мaънии ифoдaи Faйpи тaбииpo мeгиpaц:

(Kira kira to kagayaku.) - Ялаккос 6ap; зaцaн. /^fo Ъ o ( Sara sara to nagareru. - Шилдир - шилдир чopй шyдaн.

□ (Kochi kochi ni katamaru.) - Санг барин caxтшyдa.

tí U If U 1Ъ o (Biri biri ni yabureru. ) - Пора - пора ^д^ дapoндaн вa f.

Бoз як г-ypyx кaлимaxoи тaклидй xacтaнд, ки дap лaфзи кyдaкoн иcтифoдa мeшaвaнд. Бa нaзap чунин мepacaд, ки oнoмaтoпeя, caдoи aз гуш бaлaндшyдapo тaвpe нишoн мeдиxaд, ки xacт. Дap acn, вaк;гe ки кaлoнcoлoн 6o кyдaкe, ки фoнди лyFaвии мaxдyд дopaд, cyxбaт мeкyнaнд, 6a чoи T^^Sf o - Inu ga kita. J "Car oмaд», ибopaи Г ^ > ^ > f o -Wan wan ga kita. J " Бaбa oмaд», Г L ой4 lJÉHцèИo -Sikkari kaminasai.J "дypycт xoидaн», 6a ибopaи диг-ap, Г^К^^^^^^ Lfeè Ho -Yoku chuku chuku shinasai.J «^pyCT xoидaн» бapoи кyдaкoн фaxмидaни oн ocoн acт. Macaлaн: r^-zf—^—zf-^ifcoJ — Pi - po - pi - po ga kita.

Moшини ëpии тaъчилй oмaд. ГУ— У—LТ^ьê^ЪoJ _ Fu - fu - shite kara taberu. Пуф - пуф кapдa xypдaн. ГУ—У—T^^o J _ Bu - bu - de asobu. Бo мoшин бoзй кapдaн.

J — Pon pon ga itai. Шикaмaм дapд дopaд.

Бa мoнaнди ин ибopaxo зиëдaнд вa кyдaкoн ин ибopaxopo, ки кaлoнcoлoн дap aтpoфи xyд тaкpopaн пеш aз лyFaт иcтифoдa мeбapaнд, мeoмyзaнд.

Marna (жaнpи aдaбии чoпoнй, ки aз тacвиpxo вa мyкoлaмa ибopaт aCT), ки дap ^^н имpyзxo муд шyдaacт, caдoxo вa кaлимaxoи гутогуни тaклидй ифoдa бypдa мeшaвaнд. Кaлимaxoи тaклидй дap ифoдaи caдo ё xoлaти мyaйян 6a дapaчae муст^им acт, ки дap acapxo xoнaндapo мycтaкимaн 6a xyд 4an6 мeкyнaд. Дap мaнгa кaлимaxoи тaклидй дap xap caxнa 6a aндoзa вa чoйгиpшaвии пepcoнaжx,o иcтифoдa мeшaвaнд, ки om,o xиccи вoкeиятpo 6a миали гуё филм ё тeлeвизop дapк кyнaнд.

Дap мaнгa кaлимaxoи 6a миоли Л — ^ (ga-n), ^— У (bo-tts) вa Faйpaxopo биcëp вoxypдaн мумкин aCT. M^acana^

Л—>o (Йo^УLТИЪШí) - Gan. Gakkari shiteiru yousu. - Ифoдaи pyxaфтoдaгй, xacтaшyдaн.

— У o L Т И Ъ ) - Po-ttsu. Houshin shiteiru yousu. - Хoлaти пapeшoнxoтиpй.

ЛиЛиЛиЛи (Ш<^) - Kari kari kari kari kaku oto - Садои навиштан. "^WWU^WWU^WWU (Ща^Ф^) - Burururu burururu burururu denwa no oto - Садои тeлeфoн ва f.

Хамин тавр, xycycиягx,oи экcпpeccиoнии шaxc як чи^ати чoлиб, вaлe кaмe таккикшудаи лyFaти ЧOпoниpo ифoдa мeкyнaнд. Тaвpe ки та^лил нишoн дoд, кaлимaxoи таклидй дар вазифаи xycycиягx,oи экcпpeccиoнии шaxc дар xaмa гypyxxoи тeмaтикй пайгирй карда мeшaвaнд ва 6o ин xycycияти cиcгeмaтикй дopaнд. Хycycиягx,oи экcпpeccивии oнoмaтoпoэтикии шaxc бeштap дар нутк дар вaзифaxoи xaбapй (пpeдикaт) ва xoлaтx,oи муэталиф амалй мeшaвaнд.

Кaлимaxoи тaклидиpo дар мачм^ъ ба ду гур^и кaлoн чyдo кардан мумкин acт: кaлимaxoи таклидй ва кaлимaxoи рамзии caAo. Дар лyFaтx,o ва адабиёти мaxcycи ^^н, баъзан гyнaxoe xacгaнд, ки дар бapoбapи даШШ - (gitaigo) ва SWm - (giongo), да^Ш - (giseigo) низ ба гур^и aлoxидae такотм карда мeшaвaнд. Дар бaъзe нaшpияxo иcгилoxи да^Ш - (giseigo) мeгaвoнaд ба чoи да^Ш -(giongo) иcгифoдa шавад ва ё баръака Дар зep тacнифи маъмул ва coддaкapдaшyдa oвapдa шудааег.

да^Ш - (giongo) - кaлимaxoe, ки caдoxoи ча^ни бepyниpo ифoдa мeкyнaнд, аз чoниби ашёи зинда ё бeчoн ифoдa мeкyнaнд;

^ffiJn-(gitaigo) - калима^ 6o ёрии caдoxo, ба таври рамзй пaдидaxoи Faйpимycгaкимpo интик;oл мeдиxaнд. Orao мeгaвoнaнд чунин маъш дoштa бoшaнд:

а) xoлaти ашёи 6e4o^

б) xoлaти инcoн ва дигар мaвчyдoти зинда;

в) xoлaти ру^ии инcoн [6, c.130] .

да^Ш - (giongo) - oвoзxoи гyнoгyнe, ки дар aтpoф ба вучуд мeoянд: шарак - шарак, кул-кул кардан, шир-шир, Fyввoc, Fypp™, гyлдyppoc, FanoFyna caдoи занг^д чиринг-чиринг ва f.

(Do: butsuen

ni tsurete iku to ittara, sansai no musuko wa pachipachi to te wo tataite yorokonda). Вакте ки ба пиcapи гешлаам гуфтам, ки xaмpoxи y ба 6ora xaйвoнoт мepaвeм, y xeлe xypcaнд шуда, чак- чак кapcaк зад. Овoзxoи мyшaxxac

а) caдoxoe, ки аз ашёи бeчoн ба вучуд мeoянд:

Т(Kyoukai no kane ga karankaran to natte iru). Заш^таи кaлиco HapaHr-narapHr caдo мeдиxaд.

б) caдoxoe, ки шaxc талаффуз мeкyнaд:

(Haha ha sakki kara zutto denwa

de pechakucha shabetteiru) . Moдapaм кaйxo бoз 6o тeлeфoн дам нагирифта бидиp - бидиф гап зада иcгoдaacг.

в) oвoзxoe, ки xaйвoнoт ва паррандагон мeбapopaнд:

l^o (Nohara de karasu ga kaakaa naiteiru). Дар caxpo зoFx,o

Kap - Kap дopaнд.

Ш

■ gitaigo «Oдaмoн ва мexнaт». Нишoн дoдaни xиcлaтx,oи иншн.

IbÜTt^^—^^LtU^o (Okoraretemo sha-sha-shiteiru). Хатго вaктe ки ypo capзaниш мeкyнaнд, вай кoмилaн napBoe нaдopaд. Муше^ат^и шaxcии байни oдaмoн

а) xycycrara мyнocибaтx,o

co^i^ofc^; t o t ошшlfc^o

(Nantomo chiguhagu na kanji no fu:fu datta ga, to:to: rikon sita ka).

Orno зану шaвxape буданд, ки xиccиëтaшoн ба xaмдигap мyвoфик набуд ва дap них,оят аз xaм Чyдo шуданд.

б) мyнocибaт 6o дигapoн Kop ва пул

а) мушшбат ба кop

^ t Ь t Ь t Lt^^o ( Kare ha kanarazu issyukan ni

ichido, kichikichi to ho: kokusyo wo dasite iru) .

Хатман дар як xaфтa як мapoтибa, вай бoяд гyзopишpo бapoи 6appaefi тешни^^ кунад.

б) вазнинии xидмaт

в) мyнocибaт ба пул ва yxдaдopиxoи 6o oн aлoкaмaнд

Yachin wa kichinkichin todokorasezu ni haratte iru kara monku wo iwareru sujiai wa nai ) .

Mo xaмeшa ичopaи xyдpo дакикан дap вакташ мecyпopeм, аз ин py coxибoн xe4 даште бapoи шикoят аз мo нaдopaнд. «Ч^ба^и физикй» Намуди зoxиpй а) либoc

б) бaдaн

в) чexpa, pyй

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

г) opoиши муйи cap

m OEèhtf. fètfe^OtL^t L^IÏLfof® OSS. ^feotт•тíto (

Tonari no okusan ga, okinuke no mosyamosya ni midareta kami no mama, genkan he nutto dete kita) .

Зaни xaмcoя нoraxoн дap ocтoнa na^o шуд^ 6o мyйxoи жулидааш, гуё нaв aз биcтap xecтa бoшaд.

Ифoдaи чexpa (ифoдaи киëфacoзй) Ифoдaи чaшм Хoлaти бaдaн

Ш f ^ Я ^ — £ H * & " £ И О ^ fo . С o fcy LТ И fo (Kare wa uisuki: wo sanbon nonde yoitsubure, guttari site ita).

nac aз ce иcтaкoн вижи нyшидaн, y чyнoн мacт буд, ки тамоман харакат кapдa нaмeтaвoниcт [4,

9б].

Кopи бaдaн Эxcoc

а) xиccиëг

б) xиccи буй, шoммa

в) лaмc кapдaн, лoмиca

г) дapки биниш ^ h

КЖ f (Saikin wa kinkirakin no kinba wa amari

mikakenai) .

Вaк;гx,oи oxиp дaндoнxoи тиллoии чилодорро нaмeбинaм [12, 1533].

д) дapки caдo «^arôax^ эxcocй» Эxcocи кaвй Кaйфият, xoлaти pyxй

LhHy Lfm^"ШO^Ж^ШtöЪCtЙfeЪo (Aki no yu: be nado, isogashii watakushi demo, sinmiri shita kibun de, niwa no kusaki wo nagameru koto ga aru).

Шoми тиpaмox мaни xacтaшyдa, xaмa чизpo фapoмyш кapдa, 6o як хиссиёте мaнзapaи 6oFpo тaмoшo мeкyнaм.

«^arôax^ paвoнй» Хoлaти py^ Рaвaндxoи дoxилй

«Aмaлxoe, ки oдaмoн вa xaйвoнoт ^po мeкyнaнд» Хapaкaтx,oи бaдaн

Taвcифи aмaлxoи гyнoгyнe, ки oдaмoн ё xaйвoнx,o w^po мeкyнaнд. Крбилияти ^po кapдaни ягoн aмaлpo нaдoштaн.

HTHTJÄ ^ L f o (Misumisu son wo shita) . Аз ухдаи коре нaбapoмaдaн.

«CaMmu :apaкam»

Дap yaso ё об

Дoupau чapxuш

Хapaкamu xammü

XapaRam àap фaзo

Хapoбшaвй, шuкacmaн [4, 234].

СОЛ^^ЙЙЙШК . ^ot^^fofflt" (Kono ningyo:

wa hinshitsu ga waruku, chotto chikara wo ireta dake de kubi ga gakunto oreta) .

Cифaти ин лyxтaк бaд буд^ тaнxo 6o кaмe гapдaнaшpo пaxш кapдaн, карси шикacт.

«Хapaкaтx,o 6o yнcypxoи гвбиии acora»

Хаво

Omam

Рушной

Об ё дыгap моеъ

of o (Ame ga potsunto odeko ni atatta) . Як катра бopoн 6a пeшoнии мaн aфтoд. Нишoндиxaндaxoи микцopй

а) saym

б) maвcыфomu MMV^opu 2. xycycыяm:ou фазо

а) мasцyдыяm дap фазо

б) бино

в) андозахр

У "и О o (Kono kiseifuku wa watakusi no karada ni wa kicchiri

au).

Ин кocгюм ба танаи ман шинам аст [4, c.165].

Хамин тарик, кaлимaxoи таклидй xaмчyн як cинфи ягoнa 6o вазифаи рамзй гузаштани пaдидaxoи вoкeияти бepyн аз зaбoнй 6o caдoxoи зaбoн ва мавчудияти як кaтop aлoмaтx,oи pacмй тaвcиф мeшaвaнд.

Накши кaлимaxoи таклидй дар адабиёти бaдeй ва тарчумаи orao низ якe аз cai^rn oмyзиш дар ин мaкoлa мeбoшaд. ЛyFaти кaлимaxoи таклидй чузъи чyдoнaшaвaндaи poбитaи xappyзa ва эчoдиëти адабй мeбoшaд. Aндoзaи бузурги эстстикии лyFaти кaлимaxoи таклидй caбaби иcгифoдaи вагеъ дар адабиёти бaдeй мeбoшaд. Ба туфайли тaFЙиpëбии мaънoии кaлимaxoи таклидй навжанда мeгaвoнaд завки мaxcyc, шяи мaънo ва тарзи ичpoи a!anpo равшан кунад.

Бapoи ташаккули як ритми муайян, кaлимaxoи тaклидиpo дар шeъp, мacaлaн, дар xaйкy (назми ЧOпoнй дар xaчми 5-7-5 x^o навишта мeшaвaд) низ иcгифoдa бурдан мумкин аст, тo эxcocoт ва фаврй дар инти^ли тacвиp баланд карда шавад.

Иcгифoдaи лугати калима^и таклидй дар нутки шифoxй xycycиятx,oи Faйpиpacмй дopaд (6o зиёд шудани pacмияти изxopoт, бacoмaди иcгифoдaи oнoмaтoпeя кам мeшaвaд).

Дар пак,ншавии калимая^ таклидй ду oмил мавчуд аст: вopидшaвии orno ба coxaи лугати oддй ва мавчудияти xoлaтxoe, ки кaлимaxoи тaклидиpo 6o вoxиди лугавии cинoнимии табиати лугати кaлимaxoи таклидй набуда, иваз карда нaмeгaвoнaнд.

Дар назарияи тарчума чунин ycyлxoи тарчумаи лугати калимавди таклидй xaмчyн шт^ю^ диrapгyниx,oи шакливазкунй (иваз, тaвcиф, илoвa ва г.), пapтoфтa гузаштан чyдo карда мeшaвaнд.

ИKгибocи калимаи бeгoнa тaвaccyти тарчума ё тpaнcлитepaтcия, мacaлaн, xaнгoми тарчумаи aфcoнaxoи чoпoнй вoxypдaн мУ^кин аст:

rt*. t t^j Uo

(«Kya, kya, kya» saru no fu:fu wa himei o agenagara okuyama ni nigete ittakiri) [9; 87- 95].

Maймyнxo Kpp - к^кушн дyмaшoнpo бapдoштa, ба дoxили кyx гypexтa рафтанд. «(мачмуаи «Ma^o™ xpизaнтeмaxoи cexprarc»).

Orno инчунин 6o икгибoc шудан дар xoлaтx,oe мypoчиaт мeкyнaнд, ки на тан^ тавшфи oвoзxo, балки интикoли миллиaшoн аз зaбoни xaдaфнoк, ранг (мacaлaн, бapoи фoлклop xoc acт) ва щлаби ритмикии нycxaи acлй, ки 6o ёрии вoxидx,oи кaлимaxoи таклидй oфapидa шудаает, зарур acт.

Инчунин эxтимoл дopaд, ки H^möoc^ дар cyparn мавчуд набудани тapзxoи мукарраршудаи интшдли oвoзxoи тacвиpшyдa дар зaбoни тарчума иcгифoдa шаванд.

Дар тapчyмaxo, зaбoнx,oи мaxaллй ва oккaзиoнaлизми муаллифй аз чумла, бapoи интикoли чyзъxoи илoвaгии (ycлyбй, арзёбии) мaънo, ки oн чo 6o ycлyб aлoкaмaнд аст (мacaлaн, «гур-гур», «гур-гур") мeгaвoнaнд иcгифoдa шаванд.

Бapoи интикoли тобиш^и илoвaгии мaънo ва тaвcифи дакики caдoxo баъзан тaъpифxoи paвшaнpo иcгифoдa мeбapaнд.

15 t ^ M t Ж ftfc И ¿ ® ^íí * t Lfcrfcofco (Hotondo kikitorenai hodo bosobosoto shita koe data) .

Ман факат Fуp-Fуpи нoмaфxyмpo мeшyнидaм.

Баъзан бapoи вoxиди таклидй мyoдилa вучуд нaдopaд. Калимаи таклидй пapтoфтa мeшaвaд, ё илoвaxo ва тарчумаи тавшфй иcгифoдa мeшaвaнд [11, c.65-78].

ittfä&M t[ b^ofcül^LьЬСЙС^:< О t^feofc

o

(Boku to kanojo-no aida-ni wa, kono mae-ni atta toki to wa chigatta nani-kashira chiguhaguna ku:ki-ga atta) .

Дар oxиpoн вoxypиe, ки ман 6o y дoштaм, дар байни мo чй нофахмие шуда гузашт. «(X. Мураками,» Суруди бoдpo гуш кyнeд «) [10, c.137].

Хамин тарик, тарчума ё изoфaи тавшфй acocaн дар xoлaтx,oe иcгифoдa мeшaвaд, ки ба caбaби набудани вoxидx,oи мyoдили зaбoни тарчумашаванда ва ё бишбар фаркияти мyтoбикaти нишoнaxoи мавчуда, ифoдaи мaънoи як вoxиди таклидй 6o як лeкceмa Faйpиимкoн аст.

Хамчун якe аз тapчyмoни yнивepcaл, В. Гривнин кайд мeкyнaд, ки дар чумла xoлaтx,oe иcгифoдa мeшaвaд, ки вoxиди лугавии зaбoни мaъxaзй дар зaбoни xaдaф эквивaлeнт нaдoштa бoшaд, бoяд чyбpoн карда шавад, зepo эxcocoти изxopoт инpo талаб мeкyнaд. Льда, cyxaн дар бopaи чyбpoн, acocaн xaнгoми кушиши дyбopaи чузъи эxcocии мaънoи вoxидx,oи матни acлй мepaвaд.

Xoдиcaxoи иcтифoдaи вoxидx,oи фpaзeoлoгй ва дигар ибopaxoи ycгyвop бapoи интикoли чузъи мaчoзии маъши вoxидx,oи oнoмaтoпoэтикй низ ба чyбpoнxo мaнcyбaнд:

Ш l С о f У ¿O^ ^ llTT 1Л feo (Boku wa mo: guttarito tsukarehatete ita) [5, с.65].

Ман аллакай ба лимуи фишурдашуда монанд будам.

Вохидхои калимахои таклидии чопонй, чун коида метавонанд дар тарчума бо роххои гуногун интикол дода шаванд. Усулхои тарчумаи дар ин кор истифодашуда дар мачмуъ, бо усулхои дар назарияи тарчума тавсифшуда мувофикат мекунанд: карзхо, навъхои гуногуни ивазкунихо, иловахо, чуброн, беамалихо мавчуданд.

Иктибосхо метавонанд дар тарчума ранги миллии матнро бо забони аслй дубора бардоранд ва инчунин ба нигох доштани сохтори ритмикии матн мусоидат кунанд.

Иловахо (ва тавсифхо) вакте заруранд, ки хамаи тобишхои маънои калимахои таклидй дар тарчума тавассути як лексема ифода карда нашаванд. Хангоми тарчума вохидхои калимахои таклидй мумкин аст, ки нест карда шаванд. Хамчун яке аз усулхои тарчума, инчунин истифодаи эквивалентно (одатан ономатопея), ки хамон сохтори морфологии калимаи таклидии чопониро доранд, пешниход карда мешавад [7, с.190-220].

Ба таври хулоса метавон гуфт, ки калимахои таклидй дар забони чопонй таърихи тулонй дошта, то имруз корбурд мешаванд ва онхо вобаста ба мавкеи истифода, сохтор, услуб, таркиб ва вазифаашон фарккунанда хастанд, зеро вижагихои морфологиву синтаксисии онхо тарзи истеъмолашонро муайян мекунанд. Натичаи омузиши акидахои забоншиносони чопониву хоричй нишор дод, ки калимахои таклидй бахши мухиме аз забони чопониро ташкил дода, чихати баёни фикр бо бадеяти хоса ва нишонрас накши бориз доранд, ки ин хусусият дар забонхои дигар то як андоза ба чашм намерасад, зеро забони чопонй аз нигохи сохтор аглютинативй буда, бештари вожаву таркибхои онро метавон ба гурухи вожахои таклидй шомил намуд харчанд, ки дар асл вожахои таклидй махсуб намеёбанд.

АДАБИЁТ

1. .Коршикова Т.Л. Описание лексического значения ономатопоэтического слова // Вестник Московского Университета сер. 13, Востоковедение, 1988, №4, с. 48-53с

2. Подшибякина А.А. Ономотопоэтическая лексика в японском языке. М. : Муравей, 2003. 64с.

3. Румак Н.Г. Теоритические и практические проблемы межъязыковых соответствий (на примере перевода ономатопоэтической лексики в японском языке): / Н.Г. Румак // дис. канд. филол.наук: 10.02.22. М., 2007. 155с

4. Румак Н.Г., Зотова О.П. Толковый японско-русский словарь ономатопоэтических слов. / Н.Г. Румак - М.: МОНОГАТАРИ, 2012. 493с

5. Слатова Е.Е. ЗЕукоизобразительная лексика японского языка: функционирование и перевод [Электронный ресурс]. Сибирский федеральный университет, 2011. URL: https://goo.gl/hX5UqP

6. Тамори И. Исследование японской ономатопеи. / И. Тамори - Кобэ: университет Кобэ Сёка Дайгаку, 1991. - 197с.

7. Чиноров С.В. Ономатопоэтические слова в современном японском языке (Проблемы функционирования): / С.В. Чиноров // дис.. .канд. филол. наук: 10.02.22. М., 2004. - 221с.

8. Minashita H. Nihongo no onomatope. Fukui: Fukui Daigaku Kyoiku Chiiki Kagakubu Kiyou, 2004. - 115c

9. M. Hayase Eigoyaku o tooshite mita nihongo no giseigo no tokucho: (Особенности звукоподражательных слов японского языка с точки зрения их перевода на английский язык) // Kansai gaikokugo daigaku kenkyu: ronshu:, 1978-9, .№28,- P. 117-127

10. Nagamichi M. Giongo gitaigo no buntaiteki nokuchou // Giongo gitaigo no tokuhon. Tokyo, 1991. 149c

11. R. Horii Giongo-gitaigo no gengogaku (Звукоподражательные и звукоизобразительные слова в лингвистике) // Nihongogaku, 1986, vol 5, №7, - P. 4-12

12. íííí Ж, Фарханги забони чопонй « £ Ш» Japan, 1967. - 1533 c

ИЗУЧЕНИЕ ЗВУКОПОДРАЖАТЕЛЬНЫХ СЛОВ ЯПОНСКОГО ЯЗЫКА

В ЛИНГВИСТИКЕ

В данной статье изучается словарь имитационных слов - звукоподражания японского языка. В этой статье автор смог рассмотреть использование слов для имитации звука как морфологически, так и синтаксически. Кроме того, взаимосвязь между такими словами, то есть роль имитации слов в литературе и их перевод, также является одним из направлений исследования в данной статье, что объясняется автором. Подражательные слова - неотъемлемая часть повседневного общения и литературного творчества. Кроме того, в данной статье мы рассмотрели вопрос о семантических типах имитации слов, отражающих характеристики человека, действия или состояния выражения лица.

В статье также анализируется, что перевод или описательные дополнения в основном используются в тех случаях, когда из-за отсутствия эквивалентных единиц целевого языка или из-за различий в совместимости существующих символов невозможно выразить значение единицы смоделированных слов. Японские имитационные слова, как правило, в переводе передаются по-разному. В теории перевода различают такие методы перевода словаря имитационных слов, как цитирование, изменение форм (подстановка, описание, дополнение и др.).

В этой статье мы представляем опытного переводчика В. Гривнин, например, утверждает: «В частности, используются случаи, когда лексическая единица исходного языка не имеет эквивалента на целевом языке, что должно быть компенсировано, потому что этого требует эмоциональность высказывания». В то же время, в ходе нашего анализа и описания имитационных слов, мы смогли определить, что имитационные слова, в частности, могут выступать в качестве источника, сообщения, детерминатора и дополнения, а также выполнять функции различных ситуаций, а именно грамматический аспект имитации слов.

Подражательные слова в японском языке выполняют ряд стилистических функций. Их также можно использовать в качестве вспомогательного наглядного пособия для построения слова, превращая его в яркую речь персонажа.

В этой статье мы рассмотрели несколько наиболее эффективных способов перевода имитационных слов:

-цитирование, т.е. перевод иностранного слова путем перевода или транслитерации;

- Описательный перевод имитационных слов;

- выбор эквивалентных слов на изучаемом языке.

Для японского языка характерно наличие большого словарного запаса имитационных слов. И сегодня японский язык продолжает наполняться новыми имитациями слов, знание которых необходимо переводчикам во всех сферах деятельности.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Ключевые слова: слово, перевод, описание, имитация, цитата, словарь, звук, семантика, японский язык, лингвистика, звук, искусство, метод, лексема, исследование, терминология.

LEARNING JAPANESE ONOMATOPOEIC WORDS IN LINGUISTICS

In this article studies the dictionary of imitative words - onomatopoeia of the Japanese language. In this article, the author was able to consider the use of words to imitate sound, both morphologically and syntactically. In addition, the relationship between such words, that is, the role of imitation of words in literature and their translation, is also one of the areas of research in this article, which is explained by the author. Imitative words are an integral part of everyday communication and literary creation. In addition, in this article we considered the issue of semantic imitation types of words, reflecting the characteristics of a person, action or state of facial expression.

There is olso analyzes in this orticle that translation or descriptive additions are mainly used in these cases when, due to the lack of equivalent units of the target language or due to differences in the compatibility of existing characters, it is impossible to express the meaning of the unit of the modeled words. Japanese imitation words are usually rendered differently in translation. In the theory of translation, such methods of translating the dictionary of imitation words are distinguished, such as citing, changing forms (substitution, description, addition, etc.).

In this article, we present an experienced translator V. Grivnin, for example, asserts: «In particular, cases are used when the lexical unit of the source language does not have an equivalent in the target language, which must be compensatedfor, because the emotionality of the statement requires it.» At the same time, in the course of our analysis and description of imitation words, we were able to determine that imitation words, in particular, can act as a source, message, determinator and addition, as well as perform the functions of various situations, namely the grammatical aspect of imitation of words...

Imitative words in Japanese serve a number of stylistic functions. They can also be used as a visual aid to build a word, turning it into a vivid speech of the character.

In this article, we looked at several of the most effective ways to translate imitation words:

-quoting, i.e. translation of a foreign word by translation or transliteration;

- descriptive translation of imitation words;

- selection of equivalent words in the target language.

The Japanese language is characterized by a large vocabulary of imitation words. And today the Japanese language continues to be filled with new imitations of words, the knowledge of which is necessary for translators in all spheres of activity.

Keywords: word, translation, description, imitation, quotation, dictionary, sound, semantics, Japanese, linguistics, sound, art, method, lexeme, research, terminology.

Сведения об авторе:

Каримова Махина Рустамовна - старший преподаватель кафедры восточно- и южноазиатской филологии Таджикского государственного института языков имени Сотима Улугзода, 734019, г. Душанбе, ул. Мухаммадиева 17/6, Email: mahima8926@mail. ru

About the author:

Karimova Makhina Rustamovna - Senior Lecturer of the Department of East and South Asian Philology of the Tajik State Institute of Languages named after Sotim Ulugzod, 734019, Dushanbe, st. Mukhammadieva 17/6, Email: mahima8926@mail.ru

РОХДОИ СОХТА ШУДАНИ ДАРАЧАИ МУКОИСАВИИ СИФАТ ДАР ЗАБОЩОИ

ТОЧДКЙ ВА АНГЛИСЙ

Султонзода М.

Донишгощ миллии Тоцикистон

Сифат дар забонхои точикй ва англисй аломат ва чигунагии предметро мефахмонад. Аломатхои хоси он одатан дар дохили ибора равшан зохир мегардад.

Сифат аз чихати маъно аломатро мефахмонад. Аз ин чихат он ба саволхои чи гуна? чи хел? чавоб мешавад.

Дарачаи бартарии сифат дар хар ду забони мукоисашаванд бо ду рох ифода меёбад:

а) синтетикй;

б) аналитикй (таркибй).

Рохи синтетики. Рохи синтетикй рохест, ки дар он дарача бартарй ба воситаи афзудани суффикси -тар дар охири сифати аслй дар забони точикй ва суффикси -er дар забони англисй ба амал меояд: бузург — бузургтар, мухим — мухимтар; large-larger, great-greater. Дар усули киёсй синтетикй мукоисашаванда дар чумла зикр намеёбад, вале вай аз мазмуни матн ба осонй фахмида мешавад. Бо ин рох аломати як предмет ба аломати худи он ва дар мавридхои гуногун мукоиса карда мешавад.

Суффикси - тар ба сифати аслй хамрох шуда, якчоя бо он тобишхои гуногуни маъноиро мефахмонад:

а) нисбатан зиёд, пуркуввату баркарор шудани аломати предмети мукоисакунандаро: Не, сад бор не! Хдмаи гап дар хамин, ки мехнат бе кор наравад, кор осон шавад, зиндагй бехтар шавад... дар ин гуна муомилахо у дар фикри худ инодкорона устувортар гардида, мухобилбаромадагонро ба нодонй ва ахмакй хамл мекунад;

б) камй ва норасоии аломати предметро: Бемор бошад руз то руз сусттар ва бемадортар мешуд.

Дар лабони хубруён ханда уусни дигар аст,

Цилваи ин бог щм дар нозуки нозуктар аст.

Дар сифатхои чида чои суффикси -тар гуногун аст:

а) бо хар як аъзохои чида омада, маънои чузъи чидаро алохида таъкид мекунад: Бой шиками танобчиро хуб сер карда буд, ки зур шуда кадами худро калонтар ва кушодатар монда... (Айнй) Ба харчхои минбаъда хубтар, дуртар назар кардем;

б) бо яке аз сифатхои чида меояд ва ба хамаи аьзохои он баробар тааллук дорад: Менамояд ба дида бароят — Пурсафо, дилпишину хуррамтар.

Сифат бо дарачаи мукоисавй дар чумла пас аз мавсуф меояд: Агар ба чои озодатар хобиданро хохед, чомаи худро дар зери худатон пахн мекунед, хурчинатонро болин мекунед ва хобидан мегиред. Аммо барои ин кор сарбанди мустщкамтар ва хавзаи калонтар сохтан лозим аст.

Сифатхои дарачаи мукоисавй барои таъкиди аломат гохо пеш аз мавсуф оварда мешаванд: Х,озир шуморо дидаму ба дилам гуфтам, ки аз эшончони сурдй боътимодтар, донотар ва бохабартар касе нест, биё аз хамин кас пурсида гирам. Баъзехо хазил, баъзехо танкид мекунанд, баъзехо аз руи манфиати кор чурагиро ба як су монда, сахттар цазо хам медиханд.

Хусусияти дигари дарачаи мукоисавии сифат дар забони адабии хозираи точик он аст, ки шакли синтетикии вай дар чумла баъзе кали- маю таркибхои таъкидй кабул мекунад. Дар ин хол аломати предмет пуркувваттар ифода мегардад. Ба ин вазифа калимахои таъкидии гуногун меоянд [15, с.134].

Зарфи «боз», ки ба таври иловагй зиёд ё кам шудани аломати предметро мефахмонад: Пулод ба оянда боз хубтар диккат карда... Рухсораи гулгуни у боз гулгунтар шуд.

Калимаи «боз» бо сифатхои мукоисавии чида низ омада метавонад. Дар ин маврид «боз» гохо пеш аз аъзои чидаи аввал ё ки пеш аз хар як аъзои чида вокеъ мешавад: Шабхо боз фоцеътар ва боз цонко^тар мегашт. Аз огуши боду бурон мисли укоб сина ба пеш дода, боз устувортар, далертар ба пеш пой менихад.

Зарфи «боз» ва хиссачаи «хам». Агар «боз» бо дарачаи мукоисавии сифат омада, афзудани микдори аломати предметро фахмонад, бо илова гаштани «хам» маънои вай таъкид меёбад ва пуркувваттар мегардад: Бинобар ин ба шумо узр гуфтанй ва аз дилатон бароварданй шуда ба пеши шумо нишастам, гуфт бо оханги боз щм мулоимтар, ле- кин чид дй. Ин хол ба асаби вай боз щм сахттар таъсир кард.

Ин калимахо бо сифатхои чида гохо пеш аз аъзои чидаи аввал, гохо бо хар як аъзои он меоянд: Ракси у дар зери усули устодонаи Мул- лохомид боз щм мощронатар, боз щм нодиронатар баромад.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.