Научная статья на тему 'ИЖТИМОИЙ-ГУМАНИТАР ФАНЛАРГА ЙЎНАЛТИРИЛГАН НОФИЛОЛОГИК ОЛИЙ ТАЪЛИМ МУАССАСАЛАРДА ТАЛАБАЛАР МУСТАҚИЛ ИШЛАРИНИ МАСОФАВИЙ ТАЪЛИМ ВОСИТАСИДА РИВОЖЛАНТИРИШ АФЗАЛЛИКЛАРИ ВА ИМКОНИЯТЛАРИ'

ИЖТИМОИЙ-ГУМАНИТАР ФАНЛАРГА ЙЎНАЛТИРИЛГАН НОФИЛОЛОГИК ОЛИЙ ТАЪЛИМ МУАССАСАЛАРДА ТАЛАБАЛАР МУСТАҚИЛ ИШЛАРИНИ МАСОФАВИЙ ТАЪЛИМ ВОСИТАСИДА РИВОЖЛАНТИРИШ АФЗАЛЛИКЛАРИ ВА ИМКОНИЯТЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
0
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
масофавий таълим / мустақил ўқув-билув фаолият / педагогик-дидактик лойиҳалаш / касбий-соҳавий контент / рақамли иқтисодиёт. / distance education / independent educational activity / pedagogical and didactic design / professional content / digital economy.

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Ширинова, Феруза Атхамовна

Ушбу мақолада ижтимоий-гуманитар фанлардаги нофилологик олий таълим йўналиши талабаларининг инглиз тили фанидан мустақил ишлашларини ривожлантиришда масофавий муҳитнинг роли ва ундан самарали фойдаланиш мақсадида педагогик-дидактик лойиҳалаш технологиясини такомиллаштирилгани ҳақида ёритилди. Шу билан бирга таълим тизимини ислоҳ қилиш, уни такомиллаштириш ва сифат даражасини оширишнинг устувор вазифалардан бири сифатида белгиланиши кадрлар савиясини ошириш, таълим тизимига янги илмий ғоялар, замонавий ёндашувлар ва услубларни экспериментал жорий этиш ва улардаги муаммоларни бартараф этиш акс эттирилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ADVANTAGES AND OPPORTUNITIES OF DEVELOPING THE INDEPENDENT WORK OF STUDENTS THROUGH DISTANCE EDUCATION IN NON-PHILOLOGICAL HIGHER EDUCATION INSTITUTIONS FOCUSED ON SOCIAL AND HUMANITARIAN SCIENCES

In this article, the role of remote environment in the development of independent work of students of non-philological higher education in socio-humanities and the improvement of pedagogical and didactic design technology for the purpose of its effective use was highlighted. At the same time, one of the priority tasks of reforming the educational system, improving it and increasing the quality level is reflected in the improvement of personnel level, the experimental introduction of new scientific ideas, modern approaches and methods to the educational system, and the elimination of their problems.

Текст научной работы на тему «ИЖТИМОИЙ-ГУМАНИТАР ФАНЛАРГА ЙЎНАЛТИРИЛГАН НОФИЛОЛОГИК ОЛИЙ ТАЪЛИМ МУАССАСАЛАРДА ТАЛАБАЛАР МУСТАҚИЛ ИШЛАРИНИ МАСОФАВИЙ ТАЪЛИМ ВОСИТАСИДА РИВОЖЛАНТИРИШ АФЗАЛЛИКЛАРИ ВА ИМКОНИЯТЛАРИ»

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences

SJIF 2024 = 7.404 / ASI Factor = 1.7

ИЖТИМОИЙ-ГУМАНИТАР ФАНЛАРГА ЙУНАЛТИРИЛГАН НОФИЛОЛОГИК ОЛИЙ ТАЪЛИМ МУАССАСАЛАРДА ТАЛАБАЛАР МУСТАЦИЛ ИШЛАРИНИ МАСОФАВИЙ ТАЪЛИМ ВОСИТАСИДА

РИВОЖЛАНТИРИШ АФЗАЛЛИКЛАРИ ВА ИМКОНИЯТЛАРИ

Ширинова Феруза Атхамовна,

Узбекистан Халкаро Ислом Академияси "Чет тиллари" кафедраси катта укитувчиси, PhD Тел: 99 305 77 73 feruzashirinova12 @gmail .com

АННОТАЦИЯ

Ушбу мацолада ижтимоий-гуманитар фанлардаги нофилологик олий таълим йуналиши талабаларининг инглиз тили фанидан мустацил ишлашларини ривожлантиришда масофавий мууитнинг роли ва ундан самарали фойдаланиш мацсадида педагогик-дидактик лойиуалаш технологиясини такомиллаштирилгани уацида ёритилди. Шу билан бирга таълим тизимини ислоу цилиш, уни такомиллаштириш ва сифат даражасини оширишнинг устувор вазифалардан бири сифатида белгиланиши кадрлар савиясини ошириш, таълим тизимига янги илмий гоялар, замонавий ёндашувлар ва услубларни экспериментал жорий этиш ва улардаги муаммоларни бартараф этиш акс эттирилган.

Таянч суз ва тушунчалар: масофавий таълим, мустацил уцув-билув фаолият, педагогик-дидактик лойиуалаш, касбий-соуавий контент, рацамли ицтисодиёт.

ПРЕИМУЩЕСТВА И ВОЗМОЖНОСТИ РАЗВИТИЯ САМОСТОЯТЕЛЬНОЙ РАБОТЫ СТУДЕНТОВ НЕФИЛОЛОГИЧЕСКИХ ВУЗОВ СОЦИАЛЬНО-ГУМАНИТАРНОГО ПРОФИЛЯ ПОСРЕДСТВОМ ДИСТАНЦИОННОГО ОБРАЗОВАНИЯ

АННОТАЦИЯ

В данной статье освещено совершенствование технологии педагогического и дидактического проектирования с целью эффективного использования инструмента дистанционного обучения в развитии самостоятельной учебной деятельности студентов по предметам английского языка нефилологического вуза по социальным и гуманитарным наукам. При этом одна из приоритетных задач реформирования системы образования, ее совершенствования и повышения уровня качества находит

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences

SJIF 2024 = 7.404 / ASI Factor = 1.7

свое отражение в повышении уровня кадров, экспериментальном внедрении в систему образования новых научных идей, современных подходов и методов, устранение своих проблем.

Ключевые слова и понятия: дистанционное обучение, самостоятельная учебная деятельность, педагогико-дидактическое проектирование, профессиональный контент, цифровая экономика.

ADVANTAGES AND POSSIBILITIES OF DEVELOPING INDEPENDENT WORK OF STUDENTS IN NON-PHILOLOGICAL HIGHER EDUCATIONAL INSTITUTIONS FOCUSED ON SOCIAL AND HUMANITIES THROUGH DISTANCE EDUCATION

ABSTRACT

In this article, the role of remote environment in the development of independent work of students of non-philological higher education in socio-humanities and the improvement of pedagogical and didactic design technology for the purpose of its effective use was highlighted. At the same time, one of the priority tasks of reforming the educational system, improving it and increasing the quality level is reflected in the improvement of personnel level, the experimental introduction of new scientific ideas, modern approaches and methods to the educational system, and the elimination of their problems.

Key words and concepts: distance education, independent educational activity, pedagogical and didactic design, professional content, digital economy.

КИРИШ

Республикамизда таълим тизимини ислох килиш, уни такомиллаштириш ва сифат даражасини оширишнинг устувор вазифалардан бири сифатида белгиланиши кадрлар савиясини ошириш, таълим тизимига янги илмий гоялар, замонавий ёндашувлар ва услубларни экспериментам жорий этиш учун мураккаблик даражаси юкори булган, чукурлаштирилган дастурлар асосида укитишни йулга куйиш, узгариб бораётган мехнат бозори талабига мос мутахассисларни тайёрлаш, инновацион ракамли иктисодиётда фаол иштирок этадиган ва уз турмуш даражасини, ахоли фаровонлигини таъминлай оладиган ижтимоий куникмага эга булган малакали етук инсон даражасига етказишни такозо этмокда.

Бугунги реал вазият бизни ривожланган мамлакатлар йулидан боришимиз ва уларга тезрок етиб олишимизга ундаяпти. Бу таълим сохасида айнан электрон ахборот тизимини фаоллаштиришни, жахоннинг етакчи таълим

SJIF 2024 = 7.404 / ASI Factor = 1.7

муассасаларининг тажрибаларидан фойдаланиб, илгор замонавий ахборот-коммуникация, интернет хамда ракамли технологиялар сохасидаги билимларни чукур эгаллашни такозо килади. Демак, жамиятимизнинг барча катламларида инновацион технологияларни куллаш борасидаги саводхонликни узлуксиз равишда ошириб бориш бугунги кунда нафакат эхтиёж, балки заруратга айланди.

МУХ,ОКАМА ВА НАТИЖАЛАР

Ракамли иктисодиёт (Digital Economy) - бу ракамли коммуникациялар, информацион технологиялар ёрдамида олиб бориладиган иктисодиёт булиб, унда замонавий илмий ёндашувлар ва инновациялар устувор ахамиятга эга, илмий сигимкорлик юкори булган тармокларнинг равнак топиши кузда тутилади. Ушбу атама дастлаб 1995 йилда Массачусет университетининг информатика сохаси мутахассиси Николас Негропонте томонидан "атомлар харакатидан битлар харакатига утиш метафораси" мазмунида куллаган эди. Бугунги кунда ушбу атама бутун дунёда сиёсатчилар, иктисодчилар, журналистлар, бизнесменлар фаолиятида хам кулланмокда [1].

Ракамли иктисодиётнинг таълим сохасига кириб келиши уз-узидан ракамли таълим нима, у нима учун кераклиги ва у кандай амалга оширилади деган саволларни уртага куйди. Ракамли таълим - XXI аср талаби булиб, утган асрлардан мослашиб келаганимиз анъанавий таълимдаги китоб, когоз-каламдан янги асрнинг ракамли технологиялари ва сунъий интеллект кабиларга утишни англатади. Анъанавий хисобланган когоз ва каламларимизни урнини бугунги кунда аклли технологиялар каторига кирувчи smart телефонлар, планшетлар, турли хажмдаги компьютерлар эгаллади ва таълимни ракамлаштириш замон талабига айланди. Замонавий ёшлар бугунги кунда уз хаётини ушбу техника воситаларисиз тасаввур кила олмайди. Таълимни ракамлаштиришнинг максади хам глобал оламдаги тезкор узгаришлар, жадал усиб бораётган инновациялар окими билан мослашиб суза оладиган, интеллектул (аклий кобилияти) юкори булган билимли ёшларни тайёрлашни талаб килмокда.

Куринадики, халкаро амалиётга юзланадиган булсак, ракамли иктисодиёт хаётнинг хар бир жабхасига, хусусан, согликни саклаш, фан-таълим, курилиш, энергетика, кишлок ва сув хужалиги, транспорт, геология, кадастр, архив ва бошка сохаларга жадал кириб бормокда ва уларнинг хар бирида узининг юкори самараларини бермокда. Жахон тажрибасида ракамли иктисодиётга утишнинг жадал суръатларда ривожланаётганлигини:

-фан-техника тараккиётининг жадаллашиши натижасида оммавий равишда олий таълимга эга булиш зарурати юзага келгани;

SJIF 2024 = 7.404 / ASI Factor = 1.7

- замонавий ишлаб чикаришлар ва хизмат сохаларида иш билан банд ходимларнинг уз билим ва малакаларини мунтазам янгилаб боришга эхтиёжлари туфайли таълимда узлуксизлик хусусияти юзага келаётганлиги;

- ахборот-коммуникация технологиялари тараккий этиши натижасида масофадан туриб таълим олиш имкониятларининг кенгайиб бораётгани;

- энг нуфузли дарсликлар, кулланмалар, уз сохасининг машхур олимлари ва мутахассислари маърузаларининг ракамлаштирилиши натижасида билимларни мустакил эгаллаш имкониятлари юзага келгани;

- таълим олишда худудий ва вакт тусикларининг бартараф этилиши, яъни хатто хориждаги нуфузли университетларда хам масофадан туриб таълим олиш, фанларни мустакил урганишни шахсий кун тартиби асосида амалга ошириш имкониятларининг юзага келаётганлиги кабилар билан изохланади [2].

Бу мамлакатимизда таълим тизими билан ракамли иктисодиёт уртасида интеграция жараёнини жадал амалга ошириш ва тизимни ракамлаштириш учун таълимда мослашувчанлик тизимига утиш, талабалар ва укитувчилар орасида масофадан туриб таълим бериш тизимини оммалаштириш бевосита масофадан укитишнинг асосий элементлари тадрижий такомили билан узвий богликлигини курсатади [3]. Барча таълим тизимлари сингари масофавий укитиш тизими хам узининг таркибий максади, мазмуни, усуллари, воситалари ва ташкилий шаклларига эга [4]. Манбаларда "масофавий таълим" тушунчасига куйидагича таърифлар берилганини куриш мумкин:

- муайян нуктадан ахборот-коммуникация воситалари (видео, аудио, компьютер, мультимедиа, радио, телевидение ва б.) ёрдамида таълим хизматларини курсатиш, таълимий махсулотларни таркатиш ва етказиб беришда анъанавий хамда инновацион шакл, метод, воситаларга асосланган холда таълим ресурсларидан фойдаланишга йуналтирилган таълим [5];

- энг яхши анъанавий ва инновацион методлар, укитиш воситалари ва формаларини уз ичига олган сиртки ва кундузги таълим сингари ахборот ва телекоммуникация технологияларига асосланган таълим формаси;

- янги ахборот технологиялари, телекоммуникация технологиялари ва техник воситаларига асосланган таълим тизими булиб, таълим олувчига маълум стандартлар ва таълим конун-коидалари асосида укув шарт-шароитлари ва укитувчи билан мулокотни таъминлаб бериб, укувчидан купрок мустакил равишда шугулланишни талаб килувчи тизим. Бунда укиш жараёни таълим олувчини кайси вактда ва кайси жойда булишига боглик эмас;

SJIF 2024 = 7.404 / ASI Factor = 1.7

- масофадан туриб укув ахборотларини алмашувчи воситаларга асосланган, укитувчи махсус ахборот мухит ёрдамида, ахолининг барча катламлари ва чет эллик таълим олувчиларга таълим хизматларини курсатувчи таълим мажмуи.

Масофавий таълим таълим масканларига катнаш харажатларини ва вактни тежайди, бу вакт ичида талабалар бошка манбалардан кушимча янги билимларни узлаштириш имконига эга булдилар ва барча укув манбаларидан интернет оркали фойдаланиш ва хаммага бир-бири билан ёки укитувчи билан мулокотга кириш учун шарт-шароит яратиб беради.

Масофадан туриб педагог билан килинган мулокот одатда педагог ва талабаларнинг урталарида содир булади, талабалар томонидан бажариб юборилган вазифалар натижалари факат талабанинг шахсий кабинетига тушади. Айнан шу холат талабалардаги тортинчокликни ва купчилик олдида паст бахоланиб колишдан куркув хиссини енгишга ёдам беради. Бирор бир камчилик ёки педагог томонидан билдирилган фикр ва мулохазалардан талабанинг узигина хабардор булади, у узи устида янада купрок ишлаб, камчиликларини йукотиш учун шарт-шароит яратилади. Масофавий таълимнинг узига хос тамойиллари хам мавжуд булиб, ушбу тамойиллар уз ичига катор максадли вазифаларни хам юклайди.

Дархакикат, масофавий таълим тизимининг кулайликлари ва афзалликларини дунё тан олиб турган бугунги вазиятда, ундан унумли фойдалана олиш, унинг барча имкониятларини урганиб чикиш ва амалиётга тадбик килиш бугунги кундаги инновацион педагогларнинг масъулиятли вазифаси хисобланади.

ХУЛОСА

Хулоса килиб айтганда, масофавий таълимнинг самарадорлиги укув материалларининг тугри такдим этилишига хам боглик булиб, бирок бугунги кунгача масофавий таълим технологиялари ёрдамида талабаларнинг мустакил ишларини ташкил этишни педагогик-дидактик лойихалаш масаласи назарий жихатдан хам етарлича асосланмаганлиги, хусусан, нофилологик йуналишларда талабаларнинг сохавий чет тилидан мустакил ишларини масофавий бошкариш, уларни кабул килиш ва бахолаш шакллари ишлаб чикилмагани бугунги куннинг долзарб ва муаммоли масалаларидан биридир.

Талабаларнинг мустакил ишлари укув жараёнининг ажралмас кисми булиб, талабалар укитувчининг бевосита иштирокисиз ёки билвосита бошкарувида индивидуал бажарадиган иши хисобланади. Ахборот-коммуникацион технологиялар ва интернетнинг юксак даражада тараккий этиши укитувчи ва талабалар учун узига хос инновацион мухит яратмокда, айнан шу глобал

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences

SJIF 2024 = 7.404 / ASI Factor = 1.7

ахборотлашув мухитида талабалардаги мустакил укув-билув фаолиятини назорат килишга утиш ва уларни мустакил изланувчиликка ундаш давр талабига айланиб бормокда. Таъкидлаш керакки, жахоннинг барча мамлакатлари олий таълим муассасаларида талабаларнинг мустакил ишларига алохида эътибор каратилса-да, бирок мустакил ишларни ташкил этиш шакллари ва самарадорлиги борасидаги муаммолар хали хам тулик ечимини топган эмас.

АДАБИЁТЛАР РУЙХАТИ (REFERENCES):

1. Жумаев Н. Ракамли иктисодиёт нега керак ва у нима беради. // Ж. Ракамли иктисодиётда замонавий илмий ёндашувлар ва инновациялар. - Т., 2020.-№2. -Б. 76-79.

2. Исломов А.А. Ракамли иктисодиётда таълим тизимининг урни / Ж. Олий таълим:Муаммо ва ечимлари- Т., 2020. - №1. - Б. 99.

3. Муслимов Н., Усмонбоева М., Сайфуров Д., Тураев А. Инновацион таълим технологиялари. Укув-методик кулланма. - Т., 2015. - Б. 179.

4. Bayne S., Ross J. The pedagogy of the Massive Open online Course. // J. The Higher education academy. - UK., 2013. - №9. - P. 238

5. Гозман Л.Я., Шестопал Е.Б. Дистанционное обучения на пороге XXI века. / Монография.,- Россия., 1999.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.