Научная статья на тему 'МАСОФАВИЙ ТАЪЛИМ ВОСИТАСИДА ТИББИЁТ-ФАРМАЦЕВТИКА ТАЛАБАЛАРИНИНГ МУСТАҚИЛ ФАОЛИЯТЛАРИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ'

МАСОФАВИЙ ТАЪЛИМ ВОСИТАСИДА ТИББИЁТ-ФАРМАЦЕВТИКА ТАЛАБАЛАРИНИНГ МУСТАҚИЛ ФАОЛИЯТЛАРИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
24
4
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Ширинова Ф.А.

Ушбу мақолада олий таълим талабаларининг мустақил фаолиятини ташкиллаштиришда педагогик шароитларни инобатга олган ҳолда инновацион муҳитни яратиш билан таълим самарадорлигининг ошиши ва талабаларнинг чет тили ўрганишларига инновацион ёндашиш ҳақида айтилади. Тиббиёт-фармацевтика йўналиши талабалари инглиз тилини ўрганишдаги мустақил ўқув-билув фаолиятини ривожлантиришда масофавий таълим асосий восита сифатида хизмат қилади.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

DEVELOPMENT OF AUTONOMOUS LEARNING OF MEDICAL-PHARMACEUTICAL STUDENTS VIA DISTANCE EDUCATION

In this article is described some samples for organizing students autonomous learning in pedagogical circumstances, it is also mentioned to increase educational efficiency and motivate students learning English which related to their profession with forming innovative atmosphere. Distance learning plays an important role to improve learning English autonomously of the medical and pharmaceutical students.

Текст научной работы на тему «МАСОФАВИЙ ТАЪЛИМ ВОСИТАСИДА ТИББИЁТ-ФАРМАЦЕВТИКА ТАЛАБАЛАРИНИНГ МУСТАҚИЛ ФАОЛИЯТЛАРИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ»

Ширинова Ф.А.

"Узбек тили ва адабиёти"кафедраси каттауцитувчи Тошкент фармацевтика институти Узбекистон Республикаси

МАСОФАВИЙ ТАЪЛИМ ВОСИТАСИДА ТИББИЁТ-ФАРМАЦЕВТИКА ТАЛАБАЛАРИНИНГ МУСТАЦИЛ ФАОЛИЯТЛАРИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ

Аннотация:Ушбу мацолада олий таълим талабаларининг мустацил фаолиятини ташкиллаштиришда педагогик шароитларни инобатга олган уолда инновацион мууитни яратиш билан таълим самарадорлигининг ошиши ва талабаларнинг чет тили урганишларига инновацион ёндашиш уацида айтилади. Тиббиёт-фармацевтика йуналиши талабалари инглиз тилини урганишдаги мустацил уцув-билув фаолиятини ривожлантиришда масофавий таълим асосий восита сифатида хизмат цилади.

Shirinova Feruza Atxamovna, Senior teacher of the department "Uzbek language and literature"

Tashkent Pharmaceutical Institute Republic of Uzbekistan

DEVELOPMENT OF AUTONOMOUS LEARNING OF MEDICAL-

PHARMACEUTICAL STUDENTS VIA DISTANCE EDUCATION

Annotation: In this article is described some samples for organizing students autonomous learning in pedagogical circumstances, it is also mentioned to increase educational efficiency and motivate students learning English which related to their profession with forming innovative atmosphere. Distance learning plays an important role to improve learning English autonomously of the medical and pharmaceutical students.

Бугунги глобаллашув даврда ахборотлар окимининг нихоятда купайиб ва микёси жихатдан кенгайиб бораётгани анъанавий дарс жараёнининг талабаларга барча билимларни етказиш учун етарли эмаслиги, замон билан хамнафас булиш ва замонавий фанларни эгаллашга улгуриш учун таълим олувчилар узлари мустакил равишда кушимча билимларни хам эгаллаб боришлари зарурлигини курсатмокда. Мамлакатимиз таълим тизимидаги ислохотлар таълим-тарбия жараёнларини бошкарув механизмларини такомиллаштиришни, яъни таълим сифати ва самарадорлигини ошириш, ижтимоий-иктисодий ривожланиш ва замон талабларига мослаш, мамлакат таълим стратегиясининг миллий модели билан уЙFунлаштириш каби лойихаларни амалга оширишни такозо этмокда. Дархакикат, талаба-ёшларни

ракобатбардош мутахассислар сифатида мамлакат иктисодиётини устиришга максадли тайёрлаш бугунги куннинг асосий талабидир. Хусусан, халкаро тиллардан бирини мулокот даражасида эгаллаш, OFзаки ва ёзма нуткни укув дастури талаблари доирасида тушуниш, уз фикрини чет тилида баён этишга билим ва малакаларни эгаллаш бугунги кунда хар кандай касбий фаолиятида асосий курсаткич хисобланади. Шу боис, булажак кадрлар жахон цивилизацияси ютуклари хамда дунё ахборот ресурсларидан кенг куламда фойдалана олишлари, халкаро хамкорликни ривожлантиришлари учун ва мулокотни ривожлантиришлари учун шарт-шароит ва имкониятларни яратиб бериш бугунги кунда олий таълим муассасаларининг асосий вазифаларидан бирига айланди. Тил укитишга ихтисослашмаган олий таълим муассасаларида, хусусан, тиббиёт-фармацевтика йуналишида чет тилини хам мулокот тили сифатида, хам касбий-сохавий тил сифатида ургатилиши глобаллашувни тезлаштиришнинг энг мухим омилларидан бири хисобланади.

Замонавий индустриал дунёга кушилиш чет тилларини нафакат узаро мулокот тили сифатида урганиш, балки, сохавий ва касбий ривожланишнинг мухим омили сифатида хам билиш лозим. Хусусан, инглиз тили буйича 2016 йилда Олий ва урта махсус таълим вазирлиги ва Британия Кенгаши, Узбекистон жахон тиллари университети ва республика илмий-амалий инновацион-ривожлантириш маркази хамкорлигида нофилологик мутахассисликларини тайёрловчи олий таълим муассасалари талабаларига сохавий инглиз тилини укитиш юзасидан "EnSPIRe-U"85 лойихаси ишлаб чикилди. Лойиханинг максади инглиз тилини махсус максадларда урганувчилар учун замонавий ёндашувлар, янги укув дастури, укув режалари, укув материаллари, бахолаш мезонлари ишлаб чикиш эди. Лойихада Буюк Британиядан масофавий таълим буйича мутахассис-консультант профессор Жефри Стенфорд, тилшунослик буйича мутахассис-консультант профессор Род Болайто ва нофилологик таълим йуналишларидан 31та олий таълим муассасаларидан педагог ходимлар иштирок этдилар.

Жахоннинг етакчи олий таълим муассасалари профессорлари билан хамкорликда ишлаш, инглиз тилини укитишда янги замонавий ёндашувларни йулга куйиш имконини берди. Мамлакатимиздаги нофилологик олий таълим муассасаларида инглиз тили билиш даражаси турлича булган талабаларнинг тахсил олиши дарсларни дифференциаллашган, индивидуаллашган таълим принципларига асосланиб ташкил килиш, талабаларнинг мустакил укув -билув фаолиятига хам шундай ёндашишни такозо этади. Бундай вазиятда педагог талабалар даражаларини узлуксиз ва интенсив ишлаш оркали тенглаштира олади, бунда эса масофавий таълим воситалари кул келади. Индивидуаллашган ёндашув юзасидан С.А.Муханов фикрича, "индивидуаллаштириш талабага муайян курсни урганиш учун уз йулини танлаш имконияти бера олиш мумкинлигида намоён булади"86.

ос

85 https://www.britishcouncil.uz/english/specific/purposes

86 Муханов С.А. Технология проектирования дистанционного курса "дифференциальные уравнения" с использованием LMS Moodle". / "Наука и школа" журнали, №9,2014 й, 28-32 бетлар.

Е.В.Панишева эса бу жараёнда масофавий таълимнинг урни хакида: "укув жараёни субъектларининг интернет тармокларидаги узаро хамкорлиги замонавий интернет шаклларидан фойдаланиши уларнинг фаоллигини оширишга ёрдам беради, деб фикрни илгари суради. Унинг фикрича, "синхрон (вебинарларда) ва асинхрон (форумларда) интернет тармокларида укитувчи ва талабаларнинг мулокот шаклидир, веб квест эса бахс-музокаралар шакли, маслахатлар бериш шакли (шахсий ёзишиш усули) хисобланади.

Интернет фаолиятининг замонавий шакллари талабаларнинг шахсан узини узи идрок этишини таъминлайди ва укув жараёни давомида таълим сифатини кутаришга хизмат килади, "умумжахон интернет" ижтимоий тармок сифатида маълумот олишнинг хакикий шаклини белгилайди ва бутун дунё буйлаб кишиларнинг узаро алокасининг ажралмас кисмига айланиб бормокда.

Нофилологик йуналишлардаги олий таълим муассасаларида инглиз тили учун ажратилган соатларнинг камлиги хам педагогларни талабалар билан масофадан туриб кушимча шуFулланишга ундайди. Хусусан, нофилологик йуналишларда талабаларининг касбий-сохавий максадларда инглиз тилини урганишлари ва инглиз тили фанидан билим, куникма ва малакаларини орттиришларида масофавий таълим тизими ягона ечим эканлиги куплаб изланувчилар томонидан таъкидланмокда. Ушбу мавзу юзасидан куплаб олимларнинг фикр ва мулохазаларини тахлил килар эканмиз, олий таълимнинг тиббиёт-фармацевтика йуналиши талабаларининг мустакил укув-билув фаолиятини шакллантиришда, хамда таълим муассасини битиргач хам узлари мустакил фаолият олиб боришлари оркали билим-куникмаларини мустахкамлаб ва янгилаб боришларига замин яратади. Айнан шундай максадларни инобатга олган холда таълим жараёнини тиббиёт -фармацевтикага оид хаётий материаллар билан тулдириш оркали келажакдаги тиббиёт ходимларининг самарали ва мустакил фикрлашини шакллантиришга, шахсий интеллектини устиришга, келажакда масъулиятли касбларда фаолият юритишлари жараёнида мустакил фикрлаш ва мустакил фаолият олиб бориш, хамда масофадан туриб дунёнинг бошка мамлакатларидаги таълим масканлари билан боFланиб уз билим, куникма ва малакаларини мунтазам ривожлантириб боришларига олиб келади.

Маколанинг илмийлиги шундаки, тиббиёт-фармацевтика йуналиши талабаларининг дарс жараёнидан ташкари мустакил фаолият олиб боришлари учун уларга кулай булган масофавий таълим платформасини танлаш, мавзуларни саралаб олиш ва платформада мустакил фаолият олиб бориш дидактикасини ишлаб чикиш юзасидан муаммога илмий ёндашилган холда, Тошкент фармацевтика институтининг узбек тили ва адабиёти кафедраси катта укитувчилари Ф.А.Ширинова ва Х,.Ф.Максудовалар томонидан "English for pharmacists. Module 1: Social and Professional Interaction" номли укув кулланмаси ишлаб чикилди, 2017 ва 2019 укув йиллари мобайнида тажриба -синовидан утказилди. Шу билан бирга, тажриба жараёнида талабаларни

сохавий инглиз тили билим, куникма ва малакаларини шакллантиришда максадли укитишга йуналтирилган лойихаларни ишлаб чикиш мухимлиги ва бундай лойихалар купрок онлайн ишлашга мослаштирилиши кераклиги кузатилди. Ушбу фикрларнинг далили сифатида О.В.Налиткинанинг куйидаги фикрини хам келтириш мумкин: "олий таълим муассасаларининг нофилологик йуналишларида талабаларнинг мустакил укув-билув фаолиятларини ташкил этишда интернет ресурсларини уз ичига олган укув -услубий мажмуадан фойдаланиш, талабаларнинг билим даражаларини тенглаштиришга сохавий чет тилига йуналтирилган коммуникатив компетенциясини шакллантиришга мустахкам замин яратади87". Шунингдек, П.С.Гурьяновнинг таъкидлашича, "бунда ахборот таълим технологияларидан фойдаланиш мутахассисларни юкори даражада сифатли тайёрлашга ва уларни мустакил укув-билув фаолиятлари давомида материалларни мустакил тарзда идрок этишга ёрдам беради88".

Инглиз тилини сохавий укитишда масофавий таълим тизимидан фойдаланиш самарали ва истикболли булиб, укув жараёни анъанавий таълимга нисбатан укувчилар учун янада кизикарли булади: талаба дарсликдаги статик эскирган матнлар билан таккослаганда кизикарли минтакавий географик ва хаётий материаллардан фойдаланиш учун чексиз имкониятга эга булади. Яна шуни айтиш керакки, интернет ёрдамида сохага тегишли булган инглиз тилидаги аутентик материалларни топиш ва сохага оид жахон бозорида содир булаётган маълумотлардан инглиз тилида хабардор булиш имкони яратилади, чунки илгари инглиз тилида чоп этилган газета ва журналларни топиш кийин булган.

Хулоса шундан иборатки, таълим жараёнида интернет технологияларининг самарадорлиги талабаларнинг касбий-сохавий билимларга эга булишида ва куникмаларнинг шаклланишида намоён булади. Бунда:

-талабаларнинг фанни узлаштиришга булган кизикувчанлиги ортади; -укитувчи ва укувчи уртасидаги масофа кискаради; -фанни узлаштиришда узвий ва узлуксиз таълим йулга куйилади; -талабаларда мустакил укув-билув фаолият олиб боришлари шакллантирилади.

Масофавий таълим тизимининг фойдали тарафлари хусусида Ye He "онлайн укитиш ва урганиш хар иккала тарафга фойдали булиб, давомийлик ва мослашувчанлик барча катнашчилар томонидан эътироф этилди. Иштирокчилар курсдан олдин хам, ундан кейин хам интернетнинг фойдали жихатлари хакида фикр юритдилар. Семестр охирида куп катнашчилар онлайн урганишнинг кушимча фойдалари хакида фикр билдирдилар.Укитиш

87 Налиткина О.В. К вопросу о разработке модели использования онлайн-компонента в организации самостоятельной работы студентов по иностранному языку в нелингвистическом вузе. / "Вестник ТГПУ" журнали, № 8, 2017 й, 15-21 бетлар.

88 Гурьянов П.С. Методические подходы к разработке учебных средств на основе информационных технологий для обучения специалистов фармацевтического профиля., диссертация - Пермь: «Пермская государственная фармацевтическая академия», 2009., 103 бет.

нуктаи назаридан эса тажрибалар натижасида бир нечта иштирокчилар укитишда технологиялардан фойдаланишнинг афзалликларини таъкидлаган холда, онлайн инструктор ва талаба, талаба ва талабанинг узаро мулокотга киришиши оркали таълим сифатини ошириш имкониятини бериши хакида хулосага келинди89".

Умуман олганда, укув курсларини масофавий таълим тизими воситасида ташкиллаштириш талабаларни хар кандай вазиятда хам тил урганишга булган иштиёкларини ошириш, масофадан катъий назар машFулотларни бажаришга интилиш ва уз интеллектуал салохиятини ривожлантириб борадиган даражага олиб чикиш мумкин булади. Албатта, хар бир ишда самарали натижага эришишда амалиётда куллаш, кузатиш, натижаларни тахлил килиш оркалигина ютукларни куриш ва камчиликларни бартараф этиш мумкин булади.

ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР

1. Муханов С.А. Технология проектирования дистанционного курса "дифференциальные уравнения" с использованием LMS Moodle". / "Наука и школа" журнали, №9,2014 й, 28-32 бетлар.

2. Боброва Н.В. Трудности профильно-ориентированного обучения английскому языку в техническом вузе. / "Приволжский научный вестник" журнали, №4, 2015 й, 131-135 бетлар.

3. Нейман С.Ю. Принципы построения системы дистанционного обучения иностранным языкам. / "Санкт-Петербургский образовательный вестник" журнали,№2, 2017 й, 20-27 бетлар.

4. Налиткина О.В. К вопросу о разработке модели использования онлайн-компонента в организации самостоятельной работы студентов по иностранному языку в нелингвистическом вузе. / "Вестник ТГПУ" журнали, № 8, 2017 й, 15-21 бетлар.

5. Гурьянов П.С. Методические подходы к разработке учебных средств на основе информационных технологий для обучения специалистов фармацевтического профиля., диссертация - Пермь: «Пермская государственная фармацевтическая академия», 2009., 103 бет.

6. "Universal Design for Learning in an Online Teacher Education Course: Enhancing Learners' Confidence to Teach Online"., Dr. Ye He., USA., MERLOT Journal of Online Learning and Teaching., №7, 2014 y., p 77-82.

89 "Universal Design for Learning in an Online Teacher Education Course: Enhancing Learners' Confidence to Teach Online"., Dr. Ye He., USA., MERLOT Journal of Online Learning and Teaching., №7,2014 y., p77-82

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.